Urazy klatki piersiowej.pdf

Bezpieczeństwo

klatki piersiowej

Najczęstszymi powodami urazów klatki piersiowej są:

upadki, wypadki komunikacyjne oraz przygniecenie

ciężarem, czyli urazy tępe.

Maja Grzanka

U szkodzeniu ulega wtedy najczęściej wiele na-

dla życia narządów. Jednak dla ułatwienia rozważań

można ją schematycznie podzielić na trzy główne

strefy: zewnętrzną, środkową (czyli centralną) oraz

wewnętrzną:

• strefa zewnętrzna – obejmuje ścianę klatki pier-

siowej, czyli skórę, mięśnie, więzadła, gruczoły

sutkowe, żebra, mostek, obojczyki oraz piersiową

część kręgosłupa,

• strefa centralna – zawiera serce, osierdzie, głów-

ne naczynia (aorta, żyła główna górna), tchawicę

i duże oskrzela (a więc górne drogi oddechowe)

oraz przełyk, czyli tzw. śródpiersie,

• strefa wewnętrzna – obejmuje dolne drogi od-

dechowe, płuca oraz opłucną i jamę opłucnej.

Jak widać, istnieje wiele rodzajów urazów

klatki piersiowej, jednak – jak obliczono – je-

dynie 10-15% wymaga doraźnej interwencji

chirurgicznej (torakotomii, czyli otwarcia jamy

klatki piersiowej). Pozostałe urazy mogą być

z kolei leczone zachowawczo (najczęściej przy

zastosowaniu tlenoterapii, przetoczeń płynów,

drenażu oraz środków przeciwbólowych). Są to

jednak urazy dość często nierozpoznawane lub

bagatelizuje się ich powagę, co powoduje, że

właściwe leczenie stosowane jest zbyt późno lub

rządów i okolic ciała (tzw. urazy kombinowane),

jednak aż u 2 ⁄ 3 śmiertelnych oﬁar takich wypadków

występowało uszkodzenie w obrębie klatki piersio-

wej. Oznacza to, że uraz taki nie tylko może być

bezpośrednią przyczyną utraty zdrowia lub życia, ale

także zmniejsza szansę na przeżycie w przypadku

uszkodzenia innych narządów. Kolejną istotną przy-

czyną są postrzelenia i obrażenia zadane ostrym

przedmiotem, np. nożem (tzw. urazy przenikające,

penetrujące). Wielu powierzchownie rannych nie

wymaga specjalistycznych zabiegów, a spory odsetek

poważnie chorych udaje się uratować, ale możliwe

jest to jedynie, jeżeli szybko zostaną podjęte właściwe

zabiegi ratujące życie. W urazach klatki piersiowej

szczególnie istotna jest rola osoby, która jest na miej-

scu wypadku i udziela pacjentowi pierwszej pomocy

(bardzo ważne jest prowadzenie oddechu zastępcze-

go i zewnętrznego masażu serca, jeśli są konieczne).

W poważniejszych przypadkach opóźnienie działania

może bowiem skończyć się tragicznie.

Z ARYS ANATOMII KLATKI PIERSIOWEJ

Anatomia klatki piersiowej jest skomplikowana,

ponieważ w tej okolicy znajduje się wiele istotnych

Stany nagłego zagrożenia życia

w urazach klatki piersiowej:

• odma opłucnowa wentylowa,

• otwarta odma opłucnowa,

• klatka piersiowa wiotka,

• masywny krwotok do jamy opłucnej,

• niedrożność dróg oddechowych (spowodo-

wana np. ciałem obcym),

• pęknięcie aorty, przepony, tchawicy, perfo-

racja przełyku,

• tamponada serca, pęknięcie ściany serca,

• ciężkie stłuczenie płuca.

Strefa

zewnętrzna

Strefa

centralna

Strefa

wewnętrzna

Złamanie

żeber i/lub

mostka

Odma śródpiersia

Odma opłucnowa

zamknięta,

otwarta,

wentylowa

Odma

podskórna

Tamponada

serca, stłuczenie

serca

Stłuczenie i rany

płuca

Wiotka

(cepowata)

klatka

piersiowa

Przerwanie

ciągłości

tchawicy, oskrzela

lub przełyku,

pęknięcie aorty

Niedrożność

dolnych dróg

oddechowych

Otwarta

odma

opłucnowa

Niedrożność

górnych dróg

oddechowych

Krwotok do jamy

opłucnej

Tab. 1. Najczęstsze urazy klatki piersiowej z podziałem na strefy

44 Promotor 12/07

Urazy

Bezpieczeństwo

wcale. Sytuacje, w których najczęściej dochodzi

do urazów klatki piersiowej, są dość powszech-

ne, warto więc zaznajomić się z mechanizmem

powstawania, objawami i głównymi sposobami

leczenia najczęstszych przypadków.

• ból wzmagający się przy oddychaniu,

• przyspieszony oddech, sinica,

• objawy wstrząsu.

Mechanizm urazu jest bardzo istotny, tak

samo jak sytuacja na miejscu wypadku. Dlatego

w momencie przyjazdu wykwaliﬁkowanych służb

medycznych należy podać kierownikowi zespołu

ratowniczego maksymalnie szczegółowe informacje

dotyczące wypadku:

• w przypadku wypadku komunikacyjnego: czy

pasażerowie byli przypięci pasami bezpieczeń-

stwa, jaka była prędkość pojazdu, czy chory był

wyjmowany z pojazdu, czy ktoś zginął w wyniku

wypadku,

• w przypadku upadku z wysokości: przybliżona

wysokość,

• w przypadku ran postrzałowych: ile słyszano

wystrzałów, z jakiej odległości strzelano, czy

chory upadł po postrzale,

• w przypadku ran zadanych ostrym przedmio-

tem: jak długi był przedmiot, jaki był kierunek

zadanej rany.

O GÓLNE POSTĘPOWANIE

NA MIEJSCU WYPADKU

Najczęstszą sytuacją życiową, w której możemy się

spotkać z urazami klatki piersiowej, są wypadki

komunikacyjne i wypadki przy pracy (przygniecenie

przez maszynę lub przez ziemię).

Pacjenci z urazem klatki piersiowej mogą mieć

wiele różnych objawów, w zależności od: ciężkości

urazu, wieku, stanu ogólnego czy współistnienia

uszkodzeń innych narządów lub przewlekłych

chorób. W każdym przypadku podejrzenia urazu

klatki piersiowej należy bezwzględnie wezwać

fachową pomoc medyczną i uważnie monitorować

czynności życiowe poszkodowanego, ponieważ

często występuje zatrzymanie oddechu albo krą-

żenia, a stan pacjenta może ulec bardzo szybko

pogorszeniu.

Kiedy należy podejrzewać uraz klatki piersiowej:

• upadek z wysokości,

• wypadek komunikacyjny,

• przygniecenie,

• postrzał, rana zadana ostrym narzędziem,

• pacjent skarży się na trudności z oddychaniem

lub się krztusi,

• widoczny wysiłek oddechowy, wymuszona pozy-

cja, zaciąganie przestrzeni międzyżebrowych,

• zasinienia, zniekształcenia w obrębie klatki

piersiowej,

P ODSUMOWANIE

Pomoc poszkodowanym z urazem klatki piersiowej

często wymaga ścigania się z czasem. W takich

sytuacjach stresowych nasza zdolność do logicznej

oceny sytuacji i wykorzystania swoich umiejętności

często bywa upośledzona. Dlatego warto przyswoić

sobie schematy działania, które ułatwiają upo-

rządkowanie czynności i zwiększają prawdopodo-

bieństwo tego, że nic nie zostanie pominięte, jak

również przećwiczyć je w komfortowych warunkach

symulacji, np. na kursie pierwszej pomocy. W ten

Oceń swoje bezpieczeństwo

Oceń bezpieczeństwo, a następnie przytomność poszkodowanego

Przytomny

Nieprzytomny

Wstępne badanie urazowe

WEZWIJ POMOC

Brak obrażeń klatki piersiowej

Obecne obrażenia klatki piersiowej lub objawy sugerujące

Udrożnij drogi oddechowe, oceń oddech

Uspokajaj,

monitoruj

czynności

życiowe, jeśli

to konieczne,

wezwij pomoc

Złamanie

żeber

Odma

wentylowa

Trudności

w oddychaniu

Rana otwarta klatki

piersiowej

Oddech obecny

Oddech nieobecny

Ułóż

poszkodowanego

w pozycji

bezpiecznej

Rozpocznij RKO

WEZWIJ POMOC

Złamanie pojedynczego

żebra – ułożenie pacjenta

na bolesnej stronie

(stabilizacja żeber).

Jeśli nastapiło złamanie

kilku żeber– stabilizacja

własną ręką

Nakłucie grubą

igłą

w 2 PMŻ (tylko

przeszkoleni)

Pozycja

półsiedząca lub

najwygodniejsza

dla pacjenta

Opatrunek

foliowy szczelnie

umocowany z 3

stron i stabilizacja

Monitoruj czynności życiowe, poszukaj

ewentualnych obrażeń i zaopatrz je;

czekaj na pomoc

46 Promotor 12/07

Bezpieczeństwo

Fot. 1, 2. Obszary, których zranienie może spowodować tamponadę serca

sposób łatwo można się przekonać, w jakim stop-

niu wiedza teoretyczna przekłada się na praktykę,

a także ile udało nam się z przyswojonej wiedzy

zapamiętać „na zawsze”.

4.Bochenek A., Reicher M.: Anatomia ogólna. Ko-

ści, stawy i więzadła. Mięśnie. Warszawa, PZWL,

1990.

5.Driscoll P., Gwinnutt C., LeDuc Jimmerson C.,

Goodall O.: Doraźne leczenie urazów. Warszawa,

PZWL, 1997.

6. Dyaczyńska-Herman A.: Zarys zasad postępo-

wania anestezjologicznego w torakochirurgii

i w obrażeniach klatki piersiowej. Alfa-medica

press, 2001.

7.Brongel L., Duda K.: Mnogie i wielonarządowe

obrażenia ciała. Warszawa, PZWL, 2001.

8. Fibak J.: Chirurgia. Warszawa, PZWL, 2002.

Piśmiennictwo

1.Plantz S.H., Adler J.N.: Medycyna ratunkowa.

U & P, 2000.

2.Driscoll P., Skinner D., Earlam R.: ABC postę-

powania w urazach. Wrocław, Górnicki Wydaw.

Medyczne, 2003.

3.Robertson C., Redmond A.D.: Kompendium

leczenia dużych urazów. WM, 1994.

Schematy obrażeń narządów położonych wewnątrz klatki piersiowej

Opłucna

Tchawica

Krew w jamie

opłucnej

Tchawica

Zapadnięte

płuco

Oskrzela

Otwarta

rana klatki

piersiowej

Uciśnięte

płuco

Zdrowe

płuco

Jama

opłucnej

Zdrowe płuco

Serce

Przepona

Op łucna

Przepona

Otrzewna

Ryc. 1.

Krwawienie do jamy opłucnej

Ryc. 2.

Odma opłucnowa otwarta

www.promotor.elamed.pl 47

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: