li. dla dzieci.doc

literatura dla dzieci i młodzieży

1. „O książkach przyjętych na własność przez dzieci wszystkich ras”

- ważne wydarzenia:

·         1697 – początek literatury dziecięcej – Perrault, Baśnie

·         1762 – Rousseau – Emil – manifestacja potrzeb zmian sytuacji dziecka

·         1900 – E. Key – Stulecie dziecka

·         1919-20 – Korczak – Jak kochać dziecko, Prawo dziecka do szacunku

- rys historyczny:

·         pocz. XIX w.:

- Niemcewicz

·         romantyzm:

- K. z Tańskich-Hoffmanowa

- Jachowicz

- Mickiewicz (bajki), Słowacki, Fredro

- Cooper (Ostatni Mohikanin), Scott (Rob Roy)

- Hugo (Nędznicy), Dumas

- rozwój prasy dziecięcej w Polsce (Dziennik dla dzieci)

·         pozytywizm (dziecko jako temat)

- Dickens

- Orzeszkowa, Prus, Sienkiewicz, Konopnicka

- Kraszewski (powieści historyczne)

- Verne, Twain

- Kingsley (Wodne dzieci)

·         modernizm

- Leśmian (Przygody Sindbada Żeglarza)

- Baum (Czarnoksiężnik z krainy Oz)

- Barry (Piotruś Pan)

- Caroll (Alicja w krainie czarów)

·         XX-lecie międzywojenne

- nurt powieści pensjonarskich (Makuszyński. Montgomery)

- nurt przekładania baśni innych narodów

- nurt psychologiczny

- Korczak – satyra na rzeczywistość

- May

- rozwój prasy

·         wojna

- prasa podziemna

·         lata powojenne

- Tolkien – fantasy

- Lindgren

- Brzechwa (Akademia Pana Kleksa)

- tłumaczenie literatury radzieckiej

·         lata 70-te

- Jurgielewiczowa (Ten Obcy)

- sielicka, Terakowska – trudne dzieciństwo

- Lem

- Szklarski

- Centkiewiczowie

- Nienacki

- Niziurski

- Cieślikowski – strefy literatury:

I.  strefa – teksty gdzie dzieciństwo pojawia się jako temat (nowele pozytywistyczne)

II.      strefa – teksty pisane jako „sposób na dziecko” (Treny, kołysanki)

III.   strefa – teksty pisane jak dla dzieci (Białoszewski, Przyboś)

IV.   strefa – właściwa literatura dla dzieci i młodzieży

2. Literatura dla dzieci i młodzieży jako literatura „osobna”, „czwarta”

- Kategorie literatury:

·         dydaktyzm

·         fantastyka

·         przygoda

·         bohater rówieśniczy – uruchamia mechanizm identyfikacji i projekcji, kształtuje kompensacyjną funkcję literatury;

·         humor – wyzwala śmiech, buduje funkcje ludyczną

- Funkcje literatury:

·         estetyczno-ekspresywna

·         poznawcza

·         ludyczna (między dydaktyzmem a estetyzmem)

·         dydaktyczno-wychowawcza

3. Czasopiśmiennictwo dla dzieci i młodzieży. Czasopiśmiennictwo poświęcone problemom dziecka i książce dla dziecka. Prasa międzywojenna

- Guliwer:

·         skierowane do: nauczycieli, bibliotekarzy, wydawców, księgarzy, twórców, badaczy literatury dla dzieci i młodzieży, rodziców

·         tematyka: literatura dla dzieci i młodzieży

- Życie szkoły

·         skierowane do: nauczycieli, pedagogów

·         tematyka: organizacja nauczania i wychowania

- Wychowanie w przedszkolu

·         skierowane do: nauczycieli

·         tematyka: różnorodna

- Przedszkole

·         skierowane do: nauczycieli przedszkolnych

·         tematyka: reforma, teoria, praktyka

- Poezja i dziecko

·         skierowane do: pedagogów, studentów

·         tematyka: poezja

- Płomyczek

·         skierowane do: dzieci ze starszych klas szkoły podstawowej i gimnazjum

·         tematyka: edukacja, kultura

- Świerszczyk

- Miś

4-5. Baśń jako „dar miłości” – o znaczeniach i wartościach ukrytych w baśni. Psychoanalityczny model baśni

- psychoanaliza – podejście koncentrujące się na sferze nieświadomości

- funkcje baśni:

·         uwrażliwianie na wszystkie wyższe sprawy życia;

·         pomoc w odkrywaniu własnej tożsamości i własnego powołania – funkcja poznawcza;

·         ukazanie pełnego satysfakcji życia jako dostępnego każdemu mimo przeciwności bez uciekania od pełnych niebezpieczeństwa zmagań

·         ukazanie procesów wewnętrznych jako zewnętrznych, wyrażenie ich za pomocą zdarzeń i postaci dzięki czemu łatwiej je zrozumieć

·         dodawanie otuchy, budzenie nadziei na przyszłość, niwelowanie lęków – funkcja terapeutyczna;

·         przekazywanie kultury

- rola baśni:

·         pomoc w zrozumieniu świata i siebie

·         wprowadzenie ładu

·         pokazanie reguł

·         budowanie poczucia bezpieczeństwa

·         pozwolenie na interpretowanie i ocenianie

·         rozwijanie refleksyjności i wrażliwości

·         rozwijanie zasobów języka

·         uczenie wyrażania i nazywania uczuć

·         socjalizacja

·         zabawa

6-7. Baśń ludowa a literacka