Sprawozdanie z fakultetu w Plewiskach 02.06.2006 r.
Dawid Brudnicki gr. 3 Strona 1 z 8
Dnia 2 czerwca 2006 roku w ramach drugiej części fakultetu: „Rośliny lecznicze i chronione w warunkach naturalnych i w uprawie” wybraliśmy się do Ogrodu Roślin Leczniczych w Plewiskach. Choć dojazd do Plewisk pozostawia wiele do życzenia, korzystając z pięknej pogody, wraz z grupką znajomych już z samego ranka wybraliśmy się na spacer z pętli tramwajowej na Junikowie. Po około 40 minutach marszu dotarliśmy do celu. Tam już czekali na nas prowadzący. Razem z nimi poznaliśmy wiele ciekawostek dotyczących roślin, o których wcześniej uczyliśmy się na zajęciach z botaniki farmaceutycznej. Oczywiście największy nacisk, z racji naszego przyszłego zawodu, kładziony był na zawartość substancji czynnych w hodowanych roślinach. Poza tym dowiedzieliśmy się wiele z zakresu systematyki roślin, ich morfologii oraz hodowli (wśród nas można znaleźć kilku „zapalonych działkowiczów”). Wyjazd do Plewisk był wspaniałym powtórzeniem wiadomości przed czekającym na nas – studentów trudnym okresem. Poza tym któż z nas nie lubi spędzić miło czasu na łonie przyrody z dala od wielkomiejskiego gwaru...
Ogród Roślin Leczniczych Instytutu Roślin i Przetworów Zielarskich w Plewiskach koło Poznania powstał w 1946 roku w starym parku dworskim z XIX wieku. Założony został z inicjatywy prof. Wacława Strażewicza - nestora polskiego zielarstwa. Zajmuje on powierzchnię około 3 hektarów i położony jest na płaskim, równinnym terenie. Ogród otoczony jest zabudowaniami gospodarskimi i polami uprawnymi. Na jego terenie istnieje niewielki staw. W roku 1980 Ogród Roślin Leczniczych uznano za zabytek kultury i wpisano do rejestru zabytków.
W Ogrodzie zgromadzono około 1500 taksonów, z czego ponad 400 stanowiło przedmiot szczegółowych badań z zakresu aklimatyzacji, hodowli, uprawy i fitochemii, a także było podstawą do opracowywania gotowych form leku roślinnego. Prowadzone tu prace mają na celu gromadzenie kolekcji roślin leczniczych i przyprawowych oraz dostarczanie materiałów do badań nad lekami roślinnymi.
W Ogrodzie Roślin Leczniczych w Plewiskach wydzielono następujące działy:
v Dział Systematyki Roślin obejmujący 416 gatunków i służący do celów dydaktycznych. Ma on na celu zapoznanie zwiedzających z podziałem systematycznym roślin leczniczych i zawartymi w nich związkami czynnymi. To w tym dziale spędziliśmy najwięcej czasu i przy okazji najwięcej się nauczyliśmy.
v Dział Doświadczalnych Upraw Próbnych składający się z około 500 taksonów. Pozwala on na prowadzenie badań z zakresu nasiennictwa, nasionoznawstwa, rytmów rozwojowych i uprawy roślin oraz oceny wartości surowców dla ziołolecznictwa. Znajdują się tu między innymi efektowne gatunki roślin objęte ochroną prawną np. miłek wiosenny, arnika górska, dyptam jesionolistny. Z wizyty w tym fragmencie również sporo wynieśliśmy... Najczęściej były to liście roślin z rodziny Wargowych (np. liście melisy lekarskiej, mięty pieprzowej, szałwi lekarskiej i innych). Tutaj w praktyce mogliśmy sprawdzić swój zmysł powonienia. Czasami nie było to takie łatwe jak by się mogło wydawać.
v Dział Drzew i Krzewów obejmujący ponad 200 gatunków, wśród których wiąz szypułkowy i sosna czarna zostały uznane za pomniki przyrody.
v Dział Roślin Szklarniowych składający się z około 400 taksonów roślin leczniczych i ozdobnych. Wśród nich uwagę zwracają rośliny pustynne (kaktusy i inne sukulenty). Jednak naszą uwagę najbardziej przykuła mimoza. Nie muszę chyba tłumaczyć dlaczego...
Poniżej zamieszczę plan ogrodu.
W Ogrodzie prowadzi się szkolenia z zakresu zielarstwa i ziołolecznictwa dla fitoterapeutów, homeopatów, studentów, plantatorów oraz innych osób zainteresowanych roślinami leczniczymi.
Uczniowie szkół podstawowych i średnich mogą zapoznawać się w nim z morfologią i fenologią roślin leczniczych. W zbiorach Ogrodu znajduje się około 10 000 arkuszy zielnikowych, 20 000 próbek nasion oraz kolekcja surowców zielarskich. Jak już wspomniałem w pierwszej części mojego sprawozdania wizyta w Ogrodzie Roślin Leczniczych Instytutu Roślin i Przetworów Zielarskich w Plewiskach jest wspaniałym powtórzeniem przed egzaminem z botaniki farmaceutycznej. Zresztą nie od dziś wiadomo, że najłatwiej uczymy się wykorzystując jak najwięcej naszych zmysłów. A nie zawsze jest możliwość zobaczenia tak wielu roślin na zajęciach na uczelni. Dlatego zachęcam wszystkich do odwiedzenia Plewisk w przyszłym roku lub jeśli ktoś miałby ochotę na wizytę osobistą to może to zrobić od poniedziałku do piątku w godzinach 8.00 – 13.00. Serdecznie zapraszam bo naprawdę warto.
Poniżej znajduje się spis nasion zgromadzonych w zbiorach Instytutu.
PTERIDOPHYTA
Equisetaceae
1. Equisetum arvense L.
Polypodiaceae
2. Phyllitis scolopendrium Newman*
3. Polypodium vulgare L.
GYMNOSPERMAE
Pinaceae
4. Pinus nigra Arn.
5. Pinus nigra Arn. v. austriaca
7. Pinus strobus L.
Taxaceae
8. Taxus baccata L.
ANGIOSPERMAE
DICOTYLEDONES
Aceraceae
10. Acer platanoides L.
11. Acer pseudoplatanus L.
Amaranthaceae
12. Amaranthus albus L.*
13. Amaranthus caudatus L.
14. Amaranthus caudatus L. 'Albiflorus' *
15. Amaranthus caudatus L. 'Purpurascens' *
16. Amaranthus cruentus L.
17. Amaranthus cruentus L. 'Hot Biscuits' *
18. Amaranthus hybridus 'Intense Purple'
19. Amaranthus lividus L.*
20. Amaranthus paniculatus L.
21. Amaranthus tricolor 'T?te d'elephant' *
Apocynaceae
22. Amsonia tabernaemontana Walt.
Araceae
23. Calla palustris L.
Araliaceae
24. Aralia elata (Miq.) Seem.
25. Hedera helix L.
Aristolochiaceae
26. Asarum europaeum L.
Asclepiadaceae
27. Vincetoxicum purpurascens C. Morr.
28. Vincetoxicum scandens Sommier Levier
Berberidaceae
29. Berberis vulgaris L.
30. Berberis koreana Palib.
31. Podophyllum emodi Wall.*
32. Podophyllum peltatum L.*
Boraginaceae
33. Anchusa officinalis L.
34. Borago officinalis L.
35. Cynoglossum officinale L.*
36. Echium plantagineum L. 'Blue Bedder'
37. Lithospermum purpureo-coeruleum L.
38. Omphalodes cappadocica DC.
39. Pulmonaria mollissima Kern.
40. Pulmonaria officinalis L.
Campanulaceae
41. Campanula carpatica Jacq.
42. Platycodon grandiflorum DC.
43. Platycodon grandiflorum DC. f. duplex
Cannabaceae
44. Cannabis indica L.
45. Cannabis sativa L.
Capparidaceae
46. Cleome spinosa Jacq.
Caprifoliaceae
47. Kolkwitzia amabilis Graebn.
48. Lonicera orientalis Lam.
49. Sambucus nigra L.
50. Symphoricarpos albus (L.) Blake
51. Symphoricarpos x chenaultii Rehder
52. Viburnum rhytidophyllum Hemsl.
53. Viburnum lantana L.
Caryophyllaceae
54. Agrostemma githago L.
55. Arenaria serpyllifolia L.
56. Dianthus barbatus L.
57. Dianthus carthusianorum L.
58. Dianthus caryophyllus L.
59. Dianthus superbus L. v. speciosus
60. Dianthus tianschanicus Schischk.
61. Gypsophila fastigiata L.
62. Gypsophila paniculata Fisch.
63. Herniaria glabra L.
64. Lychnis chalcedonica L.
65. Melandrium album (Mill.) Garcke
66. Melandrium rubrum Garcke
67. Saponaria officinalis L.
68. Silene inflata (Salib.) Sm.
69. Viscaria vulgaris Bernh.
Celastraceae
70. Evonymus europaea L.
Chenopodiaceae
71. Atriplex hortense L.
72. Chenopodium album L.
73. Chenopodium ambrosioides L.
74. Chenopodium anthelminticum L.*
75. Chenopodium bonus-henricus L.
76. Salsola kali L.
77. Spinacia oleracea L.
Compositae
78. Achillea filipendulina Lam.*
79. Achillea millefolium L.
80. Achillea nobilis L.
81. Achillea ptarmica L.
82. Anthemis nobilis L.
83. Arctium lappa L.
84. Arnica chamissonis Less.
85. Arnica foliosa Nutt.
86. Arnica montana L.*
87. Artemisia absinthium L.
88. Artemisia maritima L. *
89. Artemisia vulgaris L. *
90. Aster tataricus L. *
91. Bidens tripartita L.
92. Calendula officinalis L. 'Bonbon Abricot'
93. Calendula officinalis L. 'Fiesta Gitana'
94. Calendula officinalis L. 'Geisha Girl'
95. Calendula officinalis L. 'Indian Prince'
96. Calendula stellata Cav. *
97. Carthamus lanatus L.
98. Carthamus tinctorius L.
99. Carthamus tinctorius L. 'Feuerschapf'
100. Carthamus tinctorius L. cv. inermis
101. Centaurea calcitrapa L.
102. Centaurea cyanus L.
103. Centaurea cyanus L. f. plena
104. Centaurea dealbata Willd.
105. Centaurea nigra L.
106. Chamomilla recutita Rausch.
107. Chamaemelum nobile (L.) All *
108. Chrysanthemum balsamita L.*
109. Chrysanthemum maximum Ramond*
110. Chrysanthemum maximum DC. 'Pobieditel'
111. Chrysanthemum parthenium (L.) Bernh.
112. Chrysanthemum parthenium (L.) Bernh.
113. Chrysantemum parthenium (L.) Bernh. 'Schneek
114. Chrysantemum parthenium (L.) Bernh. 'Jack Pot'
115. Chrysanthemum roseum Weber et Mohr.
116. Cichorium intybus L.
117. Cirsium oleraceum Scop.
118. Cnicus benedictus L.
119. Coreopsis verticillata L. 'Grandiflora'
120. Cynara cardunculus L.
121. Echinacea angustifolia DC.
122. Echinacea pallida (Nutt.) Nutt.
123. Echinacea purpurea Moench
124. Echinacea purpurea Moench 'Tetra Stern'
125. Erigeron canadensis L.
126. Erigeron pulchellus DC.
127. Eupatorium cannabinum L.
128. Eupatorium urticaefolium Reichard
129. Gnaphalium uliginosum L.
130. Grindelia robusta Nutt.
131. Grindelia squarrosa Dun.
132. Helianthus annuus L.
133. Helianthus annuus L. 'Velvet Qeen'
134. Helichrysum arenarium (L.) Moench
135. Heliopsis scabra Dunal
136. Hieracium pilosella L.
137. Inula helenium L.
138. Lactuca serriola Torner
139. Leuzea rhapontica (L.) Holub
140. Liatris graminifolia Pursh
141. Ligularia clivorum Maxim.
142. Ligularia przewalskii Diels.
143. Onopordon acanthium L.*
144. Rudbeckia fulgida Ait.
145. Rudbeckia hirta L. 'Indian Summer' *
146. Rudbeckia hirta L. 'Toto'
147. Scorzonera hispanica L.*
148. Senecio jacobea L.
149. Senecio vulgaris L.
150. Silybum eburneum Coss. G. Dur.
151. Silybum marianum Gaertn.
152. Sinapis alba L.
153. Solidago canadensis L.
154. Solidago virgaurea L.
155. Tanacetum balsamita L.
156. Tanacetum vulgare L.
157. Tanacetum vulgare L. v. crispum DC
158. Taraxacum officinale Web.
159. Telekia speciosa DC.
160. Tussilago farfara L.
161. Zinnia elegans Lacq.
Cornaceae
162. Cornus mas L.
Crassulaceae
163. Rhodiola kirilowii Regel.
164. Rhodiola rosea L.
165. Sedum acre L.
166. Sedum album L.
167. Sedum maximum (L.) Hoffm.
168. Sedum spectabile Bor.
Cruciferae
169. Alliaria officinalis Andrz.
170. Bunias orientalis L.
171. Capsella bursa-pastoris Med.
172. Descurainia sophia Webb.
173. Erisymum canescens Roth.
174. Erisymum cheiranthoides L.
175. Eruca sativa DC.
176. Iberis semperflorens L.
177. Isatis tinctoria L.
178. Lepidium sativum L.
179. Raphanus sativus L.
180. Sinapis alba L.
181. Thlaspi arvense L.
Cucurbitaceae
182. Bryonia alba L.*
183. Bryonia dioica Jacq.
184. Cucurbita pepo subsp. pepo convar.
Dipsacaceae
185. Knautia arvensis (L.) Coult.
186. Succisa pratensis Moench
Ericaceae
187. Arctostaphylos uva-ursi (L.) Spreng.
Euphorbiaceae
188. Euphorbia helioscopia L.
189. Mercurialis annua L.
190. Ricinus communis L.*
191. Securinega suffruticosa (Pall.) Rehd.
Gentianaceae
192. Centaurium umbellatum Gilib.
193. Gentiana cruciata L.
194. Gentiana tibetica King.
Geraniaceae
195. Erodium cicutarium (L.) L'H�rit.
196. Geranium nepalense Sweet.
197. Geranium palustre L.
198. Geranium pratense L.
199. Geranium pyrenaicum Burm.
200. Geranium robertianum L.
201. Geranium sanguineum L.
202. Geranium sanguineum L. v. prostratum
Guttiferae
203. Hypericum perforatum L.
Hippocastanaceae
204. Aesculus hippocastanum L.
205. Aesculus octandra Marsh.
Labiatae
206. Ballota nigra L.
207. Betonica officinalis L.
208. Calamintha officinalis Moench
209. Calamintha vulgaris (L.) Druce
210. Hyssopus officinalis L.
211. Hyssopus officinalis L. fl. roseo*
212. Lavandula officinalis Chaix.
213. Leonurus cardiaca L.
214. Leonurus cardiaca L. v. villosus
215. Lycopus europaeus L.
216. Marrubium vulgare L.
217. Melissa officinalis L.
218. Melissa officinalis L. 'Aurea'
219. Melissa romana Mill.*
220. Mentha canadensis L.
221. Mentha crispa L.
222. Mentha longifolia (L.) Hudson
223. Mentha pulegium L.
224. Mentha rotundifolia Huds.
225. Mentha spicata L.
226. Monarda didyma L.
227. Monarda fistulosa L.
228. Nepeta camphorata Bois.
...
InzChemiczna