CYWILIZACJA ŻYDOWSKA.pdf

FELIKS KONECZNY

CYWILIZACJA ś YDOWSKA

Komitet Wydawniczy Pa ź dziernik 1974

Wydanie drugie ISBN 83 - 86449 - 05 - 5

Nakładem Komitetu Wydawniczego.

W skład Komitetu Wydawniczego wchodzą: ks. kanonik. Stanisław Bartczak (Fryburg Bryzgowijski, Niemcy), Stefan Czapliński

(Kurytyba, Brazylia), Roman Galiński (East Berlin, Connecticut, Stany Zjednoczone), Jędrzej Giertych (Londyn, Anglia), Juliusz

Grządziel (Lembach, Austria), Katharina Hilckman (wdowa po profesorze Antonim Hilckmanie, Moguncja, Niemcy), dr Stanisław

Kozanecki (Ohain, Belgia), ojciec dr Zygfryd Leśnik, O. Cist. (Wiener Neustadt, Austria), Ewa Malińska (Chicago, Stany Zjedn.),

Kazimierz Musielak (Chicago), ks. Kanonik, – postulator przy Kongregacji od Spraw Świętych, Piotr Naruszewicz (Rzym),

Kazimierz Petrykiewicz (New Britain, Connecticut, Stany Zjedn.), ks. prof. dr Michał Poradowski (Santiago, Chile), Stanisław Pyka

(Chicago), ks. kanonik Piotr Rogiński (Birmingham, Anglia), Klemens Sędzicki (Szwecja), prof. Stanisław Smoleński (Chicago),

prof. dr Zygmunt Tkocz (Odense, Dania), Janusz Wasiak (Chicago) i Antoni Wawro (Chicago).

Sekretariat Komitetu Wydawniczego i skład główny ksiąŜki:

Jędrzej Giertych, 16 Belmont Road,

Londyn N15 3LT

Wydawnictwo OJCZYZNA

00 - 511 Warszawa, ul. Nowogrodzka 25/35

tel. 628 55 22

Spis tre ś ci

Przedmowa 3

UWAGA WST Ę PNA 10

TOM I 11

I. O Ź RÓDŁACH BIBLIJNYCH 11

II. POMI Ę DZY MONOLATRI Ą A MONOTEIZMEM 16

III. SAKRALNO ŚĆ CYWILIZACJI 31

IV. STRUKTURA SPOŁECZNA 44

V. GOLUS STARO ś YTNO Ś CI 63

VI. TALMUD I KARAIMSTWO 79

VII. SZULCHAN ARUCH 91

VIII. KABAŁA 107

IX. PYLPUL i CHASYDYZM 120

X. WOBEC ISLAMU I CHRZE Ś CIJA Ń STWA 131

TOM II 142

XI. RASA 142

XII. J Ę ZYKI ś YDOWSKIE 151

XIII. OCALENIE W ROZPROSZENIU 166

XIV. NAST Ę PSTWA WYBRA Ń STWA 175

XV. PRAWNICZO ŚĆ 183

XVI. BRAK HISTORYZMU 193

XVII. OKOŁO BO ś NICY 203

XVIII. NIEUCHRONNE NIEPOROZUMIENIA 211

XIX. ROSSICA 226

XX. UWIELBIENIE IZRAELA 236

XXI. NEOJUDAIZM 249

XXII. NEORABINIZM 258

XXIII. CIEMNA SYNTEZA 264

TOM III 277

XXIV. WALKA O BYT UMYSŁOWY 277

XXV. O BYT MATERIALNY DO WIEKU XIII 286

XXVI. EKONOMIA Ź YDOWSKA 296

XXVII. O BYT MATERIALNY OD WIEKU XIV 309

XXVIII. PA Ń STWO I PA Ń STWOWO ŚĆ 322

XXIX. PA Ń STWOWO ŚĆ KAHALNA 330

XXX. SEKTA FRANKISTÓW 352

XXXI. PIERWSI „EMANCYPOWANI" 369

XXXII. UWAGA O MORDZIE RYTUALNYM 379

XXXIII. EMANCYPACJA I ASYMILACJA 382

XXXIV. JUDEOPOLONIA 394

XXXV. SYONIZM 407

XXXVI. ZA ś YDZENIE 418

XXXVII. HITLERYZM ZA ś YDZONY 437

XXXVIII. ś YD OD ś YDZONY 444

XXXIX. JAK ZAŁATWI Ć KWESTI Ę ś YDOWSK Ą 457

Przedmowa

napisał Jędrzej Giertych

Niniejsza przedmowa jest tylko uzupełnieniem do mojej przedmowy do ksiąŜki Konecznego „Cywilizacja

bizantyńska". Obie ksiąŜki, niniejsza i tamta, stanowią jedną całość, a raczej dwie części jeszcze większej

całości i dlatego wiele rzeczy, które moŜna było powiedzieć o jednej, odnoszą się takŜe i do drugiej. Co więcej,

okoliczności wydania obu ksiąŜek, po tylu latach od ich napisania, są te same i nie ma potrzeby powtarzać tu

tego, co juŜ było na ten temat powiedziane.

Ograniczam się więc w niniejszej przedmowie do poruszenia spraw, dotyczących wyłącznie niniejszego

tomu, albo co najmniej, wymagających szczególnego podkreślenia.

Tom niniejszy naleŜy do wielkiego cyklu dzieł profesora Feliksa Konecznego, znakomitego polskiego

filozofa historii, poświęconych istocie cywilizacji i róŜnolitości cywilizacji. Podstawowym jego dziełem z tej

dziedziny jest „O wielości cywilizacyj" (Kraków 1935, Gebethner i Wolff), znane takŜe w przekładzie

angielskim jako „On the Plurality of Civilisations" (Londyn 1963, Polonica Publications, ze wstępem Anton

Hilckmana i przedmowami Arnolda Taynbee i moją). Bardzo dobrze ujętym streszczeniem tego dzieła i

wykładem zawartej w nich doktryny jest wstęp do wymienionego wyŜej, angielskiego wydania, pióra

Hilckmana, nieŜyjącego juŜ dziś profesora uniwersytetu w Moguncji i byłego kierownika Instytutu badań

porównawczych nad cywilizacjami tegoŜ uniwersytetu.

Uzupełniającymi pracami Konecznego z tej samej dziedziny są jego „Rozwój moralności" (Lublin 1938,

Tow. Wiedzy Chrześcijańskiej KUL) i „O ład w historii" (ukończone w czerwcu 1948 roku, dotąd nie

drukowane). Istnieje ponadto informacja, Ŝe Koneczny pozostawił po sobie rękopisy ksiąŜek pt. „Prawa

dziejowe" (500 stronic) i „Państwo w cywilizacji łacińskiej" (245 stronic). Nie zdołaliśmy natrafić na ślad,

gdzie się te rękopisy mogą znajdować.

KsiąŜki „Cywilizacja bizantyńska" i „Cywilizacja Ŝydowska" są rozwinięciem jego „O wielości

cywilizacyj" i stanowią z tego powodu w pewnym sensie jedną całość. Powinny w istocie być czytane łącznie.

Niestety, jest to całość niekompletna. Radzibyśmy mieć ksiąŜkę Konecznego o cywilizacji łacińskiej, ale,

niestety, Koneczny ksiąŜki takiej napisać nie zdąŜył, choć, jak mi w 1945 roku powiedział, tyle o cywilizacji

łacińskiej mówi przez przeciwstawienie w ksiąŜkach o cywilizacjach bizantyńskiej i Ŝydowskiej, Ŝe właściwie

główny zrąb swego na nią poglądu juŜ wyłoŜył. Radzibyśmy takŜe mieć ksiąŜkę Konecznego o cywilizacji

turańskiej, trzeciej z owych trzech cywilizacji, które jego zdaniem cywilizację łacińską (europejską)

podmywają i niszczą. TakŜe i tej ksiąŜki nie zdąŜył on napisać. Osobiście, Ŝałuję tego moŜe więcej, niŜ czego

innego. Koneczny był jako historyk wyjątkowo wybitnym znawcą turańszczyzny i był takŜe bardzo

przenikliwym obserwatorem wpływów psychicznych i politycznych turańskich w Europie. Jest to szkoda

niepowetowana, Ŝe swoją wiedze w tej dziedzinie zabrał ze sobą, do grobu.

Koneczny był wielbicielem cywilizacji łacińskiej, to znaczy zachodnioeuropejskiej (tych narodów –

równieŜ i Polski, a moŜe nawet więcej Polski, niŜ niektórych innych – które posługiwały się ongiś łaciną w

swej liturgii kościelnej i takŜe i w innych dziedzinach Ŝycia). UwaŜa on ją za najwyŜszy szczyt osiągnięć

cywilizacyjnych ludzkości i pragnie obronić ja przed mogącym jej zagrozić upadkiem. Jest zresztą pełen wiary

i optymizmu; mimo wszystkich nieszczęść i katastrof, uwaŜa on, Ŝe cywilizacja ta ma wszelkie dane po temu,

by się ostać i w Ŝyciu duchowym, moralnym i kulturalnym ludzkości zwycięŜyć.

Ale ma wybitnie wyostrzony słuch na to wszystko, co zapowiada mogące jej grozić niebezipieczeństwa.

UwaŜa on, Ŝe cywilizacja ta jest przez cały ciąg swoich dziejów atakowana i podgryzana przez wpływ trzech

cywilizacji obcych jej, mianowicie bizantyńskiej, Ŝydowskiej i turańskiej. I Ŝe w epoce dzisiejszej

niebezpieczeństwa te grozą jej więcej jeszcze, niŜ w innych okresach dziejowych.

Jakie niebezpieczeństwa groŜą cywilizacji łacińskiej ze strony cywilizacji bizantyńskiej i w jaki sposób ta

ostatnia wpływem swoim Ŝycie cywilizacji łacińskiej dezorganizuje, Koneczny wyłoŜył w swoim tomie pt.

„Cywilizacja bizantyńska". (Kwintesencję tego, co ten tom jako ocenę pod tym względem zawiera, starałem się

wyłuszczyć na ostatniej stronicy mej przedmowy do niego). NaleŜy tu podkreślić, Ŝe „Cywilizacja

bizantyńska" nie jest przejawem jakiejś niechęci Konecznego do wschodniego chrześcijaństwa. TakŜe i w

świecie wschodniochrześcijańskim obecnych jest wiele pierwiastków, które moŜna by określić nazwą

łacińskich. Walczą one z bizantyńskimi (w rozumieniu koneczniańskim) nieraz w sposób bardzo skuteczny.

Koneczny uwaŜa, ze tak jak cywilizacja łacińska wyrosła na podłoŜu cywilizacyjnym staroŜytnego Rzymu,

oczywiście, rozwijając się przez zaszczepienie na tym gruncie chrześcijaństwa, tak cywilizacja bizantyńska

wyrosła na podłoŜu staroŜytnego Wschodu, a więc raczej na podstawach hellenistycznych, niŜ helleńskich. To

tam jest źródło tego, co Koneczny widzi w bizantynizmie jako pierwiastek ujemny.

Niniejszy tom poświęcony jest cywilizacji Ŝydowskiej. TakŜe i jej wpływ na Ŝycie narodów, naleŜących do

cywilizacji łacińskiej, jest zdaniem Konecznego bardzo znaczny i na ogół ujemny. Gminy Ŝydowskie Ŝyły

przez dwa tysiąclecia pośród chrześcijan jako ciało odrębne, zachowując w sposób mniej więcej nienaruszony

swe cechy swoiste i z natury rzeczy, zwłaszcza od czasu swej emancypacji, potrafiły, umyślnie lub mimowoli,

wywrzeć i nadal wywierać wpływ na sposób myślenia, kulturę i moralność świata łacińskiego. Wpływ ten był

w taki sam sposób jak wpływ pierwiastków bizantyńskich, dezorganizujący.

Jeśli mi wolno pokusić się o streszczenie w kilku zdaniach tego, co Koneczny uwaŜa za główną odrębność

cywilizacji Ŝydowskiej, oraz za pierwiastek jej wpływu ujemnego na Ŝycie narodów, naleŜących do świata

cywilizacji łacińskiej, to po pierwsze, rysem szczególnym tej cywilizacji jest jej „aprioryczność” a więc

skłonność do naginania Ŝycia do teorii, powziętych z góry i często najzupełniej utopijnych i z Ŝyciem realnym

nie dających się pogodzić. (Od siebie dodałbym, Ŝe owo pojęcie teorii obmyślonych „a priori" moŜna by

zastąpić o wiele bardziej wyrazistym terminem teorii „prokrustowych", od mitycznego bohatera

starogreckiego, Prokrusta, który kładł swoich gości na „prokrustowym łoŜu" i potem dopasowywał ich wzrost

do rozmiarów tego łoŜa, bądź obcinając im za długie nogi, bądź wyciągając ich ciało do właściwej długości).

Po wtóre, rysem cywilizacji Ŝydowskiej jest wedle Konecznego jej „sakralność", a więc sztywne skostnienie

Ŝycia religijnego i sprowadzenie go do bezdusznego formalizmu, z którego treść duchowa uleciała. Po trzecie,

etyka Ŝydowska jest odmienna od łacińskiej: jest to etyka podwójna, inna dla swoich i inna dla obcych. Po

czwarte, cechą cywilizacji Ŝydowskiej jest jej sucha i formalistyczna prawniczość: litera prawa jest waŜniejsza

od Ŝycia, moŜna co najwyŜej tę literę naginać sztuczną i obłudną interpretacją.

Zdaniem Konecznego, marksizm, z całym swym „aprioryzmem" i prokrustową dąŜnością do

dostosowywania Ŝycia do wymagań utopii, jest produktem cywilizacji Ŝydowskiej. Rzecz jeszcze ciekawsza:

zdaniem Konecznego, równieŜ i hitleryzm, mimo swej postawy antysemickiej, jest owocem wpływu pojęć

cywilizacji Ŝydowskiej na postawę środowiska europejskiego, zbuntowanego przeciwko chrześcijaństwu i

przeciwko cywilizacji łacińskiej; do elementów światopoglądu hitlerowskiego naleŜy przecieŜ pojęcie narodu

wybranego, wyŜszego nad inne, oraz pojęcie moralności, odmiennej w zastosowaniu do swoich i obcych *).

Przy okazji słówko o cywilizacji turańskiej, o której Koneczny ksiąŜki nie napisał.

Zdaniem Konecznego, cywilizację tę cechuje samowola i osobisty, nieodpowiedzialny charakter władzy

państwowej i w ogóle wszelkiej władzy. Wedle niego, Rosja, której państwowość zastała ukształtowana przez

wpływ systemu rządów DŜengis-chana i jego następców na Moskwę, ma charakter cywilizacyjnie turański,

mimo Ŝe rosyjskie Ŝycie cerkiewne miało zawsze charakter bizantyński i Ŝe bizantyńskie wpływy na

nowoŜytną państwowość rosyjską przenikały takŜe i z Niemiec, a ponadto, Ŝe nie brak jest w Rosji teŜ i

pierwiastków łacińskich. Koneczny był równieŜ zdania, Ŝe wpływy turańskie, pochodzące od Połowców i

Pieczyngów, obecne były takŜe i w starej Rusi Kijowskiej, a po niej odziedziczone zostały przez Ruś

południową czasów nowych. RównieŜ i dawna Litwa była silnie zaprawiona wpływem turańskim. A co więcej:

Koneczny dostrzega obecność wpływu turańskiego takŜe i w Polsce, zarówno przedrozbiorowej, mianowicie

głównie w wieku osiemnastym, jak w czasach najnowszych, mianowicie w systemie rządów „sanacyjnych".

Do powyŜszego dodałbym od siebie coś, co mogłoby Konecznego zadziwić: uwaŜam, Ŝe obecność wpływu

turańskiego moŜna by dostrzec i w Anglii. Koneczny uwaŜa Anglię – i słusznie – za jedną z najmocniejszych

twierdz cywilizacji łacińskiej. Wedle Konecznego, tylko cywilizacja Ŝydowska nieco łacińskość Anglii

podwaŜa, działając poprzez protestantyzm, zwłaszcza w jego odmianie kalwińskiej, oraz poprzez pojęcia i

metody kapitalistyczne. Koneczny moŜe trochę nie docenia wpływu bizantyńskiego w Anglii, widocznego

zwłaszcza w roli kościoła państwowego (anglikańskiego). Niewątpliwie ma jednak rację, uwaŜając Ŝe Anglia

jest wybitnie łacińska, co się wyraŜa w niezaleŜności i aktywności społeczeństwa, w jej praworządności, w jej

duchu wolności.

Ale mimo bezsprzecznej, imponującej praworządności Ŝycia angielskiego jest w zakamarkach tego Ŝycia

teŜ najzupełniej turański element samowoli i bezprawia. Przejawia się on w zakulisowej działalności

niektórych organów jej aparatu państwowego, mianowicie przede wszystkim jej słuŜby wywiadowczej; nie tyle

w samej Anglii, co po za jej granicami. Wystarczy przeczytać ksiąŜkę Caldera o działalności Maughana w

1917/ roku jako agenta wywiadu **), a zwłaszcza czytać powieści Grahama Greene'a, które są wprawdzie tylko

literackim zmyśleniem, ale oparte są na osobistym doświadczeniu autora i zawierają wiele prawdy, by

zrozumieć, Ŝe słuŜba wywiadowcza brytyjska potrafi od czasu do czasu robić rzeczy, ani trochę nie mieszczące

się w granicach prawa. O tym samym świadczą niewątpliwe dowody udziału brytyjskiego w organizowaniu

zamachów na Ŝycie Napoleona, Hitlera i niektórych innych osobistości nie brytyjskich, a więc działalności,

która zdaje się przypominać czyny średniowiecznej, syryjskiej sekty assasinów. (W czasach nowszych, to samo

zjawisko zakulisowej samowoli rozszerzyło się na aparaty wywiadowcze takŜe i innych krajów). Pierwiastek

turański, który Koneczny dostrzegał w metodach rządów sanacyjnych w Polsce, miał źródło nie tylko we

wpływie Rosji, lecz takŜe i w niewątpliwym wpływie na obóz Piłsudskiego aparatu wywiadowczego

angielskiego.

Skąd mogły się wziąć wpływy turańskie w Anglii? Stawiam hipotezę: z Indii. Jako władczyni

podkontynentu indyjskiego, Wielka Brytania była spadkobierczynią imperium Mogułów. A władcy tego

imperium byli bezpośrednimi, w prostej linii, potomkami, po mieczu i kądzieli, zarówno Tamerlana, jak

DŜengis-chana we własnych osobach. Dynastia Mogułów nominalnie panowała w Delhi – pod faktycznym

protektoratem Brytyjskiej Kompanii Wschodnioindyjskiej – aŜ do roku 1858. Jaką rolę odgrywała w rządach

brytyjskich w Indiach słuŜba wywiadowcza, dowiadujemy się choćby z powieści Kiplinga. Trudno wątpić, ze

symbioza rządów Kompanii angielskiej i rządów Mogułów w stołecznym Delhi, musiała oznaczać wpływy nie

jednostronne tylko, lecz dwustronne.

„Cywilizacja Ŝydowska" została przez Konecznego w zasadniczym zrębie napisana jeszcze przed

wybuchem drugiej wojny światowej: w jednym z przypisków do swego „O wielości cywilizacyj", wydanego w

roku 1935 (w wydaniu angielskim na str. 313), pisze on, Ŝe „juŜ prawie ukończyłem opis cywilizacji

Ŝydowskiej i bizantyńskiej". Wiemy jednak skądinąd, Ŝe Koneczny podaje jako rok ukończenia tej ksiąŜki rok

1943. W samym tekście znajdujemy takŜe i zupełnie nieznaczne uzupełnienia późniejsze, z podaną datą ich

dopisania. Świadczą one jednak, Ŝe Koneczny swej ksiąŜki po roku 1943 nie przerabiał, tylko ją w kilku

miejscach uzupełnił drobiazgami. Jest to więc w istocie dzieło z roku 1943, zaczęte o wiele wcześniej, ale

wtedy wykończone.

Trochę to ambarasujące wydawać w roku 1974 ksiąŜkę, będącą w niemałym stopniu historią narodu

Ŝydowskiego, napisaną w roku 1943. IleŜ rzeczy się w ciągu tych 31 lat w Ŝyciu tego narodu zmieniło! Ale nie

czujemy się upowaŜnieni do robienia w tym dziele przeróbek, ani do uzupełniania go nowymi rozdziałami.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: