Komponenty srodowiska-powietrze.pdf

(255 KB) Pobierz
Komponenty srodowiska-powietrze
Komponenty ś rodowiska
Powietrze jest to bezbarwna
i bezwonna mieszanina gazów
stanowi ą ca atmosfer ę
ziemsk ą .
POWIETRZE
Tropopauza – 10-17km
Stratopauza – 50-55km
Mezopauza – 80-90km
Pionowy podział atmosfery z zaznaczeniem
temperatur ( ź r.www.matura.net.pl)
Składniki stałe:
(skład niezmienny do wysoko ś ci 80 km, w stanie suchym czyli 0% pary
wodnej)
- 78,09% azot
- 20,95% tlen
- 1% argon, neon, hel, metan, krypton, wodór i inne
Wilgotno ść
Powietrze zawiera ró Ŝ n ą , zale Ŝ n ą od warunków otoczenia, ilo ść pary
wodnej.
Do oceny stopnia wilgotno ś ci powietrza stosuje si ę dwie
wielko ś ci:
Składniki zmienne:
(ró Ŝ ne, w zale Ŝ no ś ci od poło Ŝ enia geograficznego lub te Ŝ sytuacji, np.
erupcji wulkanu)
- para wodna (ok. 0-4%)
- dwutlenek w ę gla (ok. 0,02-0,04%)
- dwutlenek siarki
- dwutlenek azotu
- ozon
- składniki mineralne: pył, sadza
- składniki organiczne: drobnoustroje, zarodniki ro ś lin
- wilgotno ść bezwzgl ę dn ą określającą ilość wody w gramach zawartej
w 1 m 3 powietrza, przy określonym jego ciśnieniu i temperaturze
- wilgotno ść wzgl ę dn ą określającą stosunek ilości pary wodnej
zawartej w 1 m 3 powietrza, przy określonym ciśnieniu i temperaturze, do
ilości pary wodnej maksymalnie moŜliwej do pochłonięcia w tych warunkach
przy zupełnym nasyceniu powietrza.
Stosunek ten podaje się zwykle w procentach.
Suche powietrze posiada ś redni ą mas ę molow ą 29 g/mol
51368525.360.png 51368525.371.png
Ź ródła zanieczyszcze ń powietrza
1.
Naturalne
Zanieczyszczenie powietrza nast ę puje wskutek
wprowadzenia substancji stałych, ciekłych lub gazowych
w ilo ś ciach, które mog ą oddziaływa ć szkodliwie na zdrowie
człowieka, klimat, przyrod ęŜ yw ą , gleb ę , wod ę lub powodowa ć
inne szkody w ś rodowisku.
-
Wybuchy wulkanów
-
Po Ŝ ary lasów i ł ą k
-
Rozkład materii organicznej
-
Emisja z bagien
2.
Antropogeniczne
-
Produkcja energii (elektrownie)
-
Zakłady przemysłowe
Substancje zanieczyszczaj ą ce atmosfer ę , ze wzgl ę du na swój
charakter i łatwo ść rozprzestrzeniania si ę , oddziałuj ą na
wszystkie elementy ś rodowiska: zasoby przyrody, zdrowie
człowieka i wytwory jego działalno ś ci.
-
Transport (głównie samochody)
-
Ogrzewanie mieszka ń
-
Wysypiska ś mieci
-
Wydobycie w ę gla
-
Gospodarstwa rolne
Ź ródła emisji mog ą by ć :
- punktowe
- liniowe
- powierzchniowe
Główne zanieczyszczenia powietrza
- SO 2
- NOx
- Pyły zawieszone
- CO 2
- HF
- Metan
- Cyjanowodór i cyjanki
- Chlorek winylu
- H 2 S
- Toluen
- Styren
- Fenol
- Formaldehyd
- CO
- WWA
- Ozon
- Freony (CFC -
chlorofluorow ę glowodory)
- Benzen
Ze wzgl ę du na przemiany jakim podlegaj ą w atmosferze
zanieczyszczenia mo Ŝ na podzieli ć na:
- pierwotne – występują w powietrzu w takiej postaci, w jakiej
zostały uwolnione
- wtórne – są wynikiem przemian fizycznych i reakcji
chemicznych, zachodzących między składnikami atmosfery
a jej zanieczyszczeniem oraz pyłami uniesionymi ponownie do
atmosfery po wcześniejszym osadzeniu na powierzchni ziemi.
51368525.382.png 51368525.393.png 51368525.001.png 51368525.012.png 51368525.023.png
Charakterystyka wybranych zanieczyszcze ń
powietrza
Dwutlenek siarki (SO 2 ) jest bezbarwnym, silnie toksycznym
gazem o dusz ą cym zapachu. Wolno rozprzestrzenia si ę w atmosferze ze
wzgl ę du na du Ŝ y ci ęŜ ar wła ś ciwy (2,93 kG/m 3 ).
Głównymi gazowymi zanieczyszczeniami powietrza s ą :
zwi ą zki siarki (SO 2 , SO 3 , H 2 S), zwi ą zki azotu (NO, NO 2 ,
N 2 O, NH 3 ) tlenki w ę gla (CO, CO 2 ), w ę glowodory (C x H y , np.
metan).
Powstaje m. in. w wyniku spalania zanieczyszczonych siark ą paliw stałych
i płynnych (np. w ę gla, ropy naftowej) w silnikach spalinowych, w
elektrociepłowniach.
Najwi ę kszy udział w emisji SO 2 ma przemysł paliwowo-energetyczny.
Zwi ą zki siarki
Zanieczyszczenie atmosfery powoduj ą gazowe zwi ą zki siarki
- SO 2 , SO 3 , H 2 S, kwas siarkowy H 2 SO 4 i siarczany ró Ŝ nych
metali.
Opalana w ę glem elektrownia o mocy 1000 MW emituje do atmosfery
w ci ą gu roku 140 000 ton siarki, głównie w postaci SO 2 .
Dwutlenek siarki utrzymuje si ę w powietrzu przez 2-4 dni i w tym czasie
mo Ŝ e si ę przemie ś ci ć na bardzo du Ŝ e odległo ś ci. W powietrzu SO 2 utlenia
si ę do SO 3 , a ten z kolei łatwo reaguje z wod ą ( z par ą wodn ą zawart ą w
powietrzu) tworz ą c kwas siarkowy - H 2 SO 4 , jeden ze składników
kwa ś nych deszczy.
Û Tlenek w ę gla powstaje w wyniku niezupełnego spalania w ę gla lub
jego zwi ą zków.
Û Dwutlenek w ę gla powstaje podczas wszelkich procesów
spalania paliw stałych, ciekłych i gazowych, a tak Ŝ e w procesie
oddychania organizmów Ŝ ywych.
Głównym ź ródłem tego gazu s ą :
- spaliny z silników pojazdów mechanicznych, w szczególno ś ci
benzynowych (70-80% ogólnej emisji CO)
- przemysł metalurgiczny, elektromaszynowy i materiałów budowlanych;
- elektrociepłownie
- koksownie, gazownie
- paleniska domowe
Dwutlenek w ę gla w atmosferze nie stanowi bezpo ś redniego
zagro Ŝ enia pod warunkiem, Ŝ e nie nast ą pi naruszenie
równowagi biologicznej, spowodowane nadmiern ą jego emisj ą
do atmosfery.
Tlenek w ę gla jest gazem silnie toksycznym.
Dwutlenek w ę gla - oprócz roli naturalnej izolacji termicznej -
spełnia w przyrodzie równie Ŝ niezwykle wa Ŝ n ą rol ę jako
materiał do budowy substancji organicznej ro ś lin.
Ze wzgl ę du na mały ci ęŜ ar wła ś ciwy (1,25 kG/m 3 ) łatwo rozprzestrzenia
si ę w powietrzu atmosferycznym, łatwo miesza si ę z powietrzem we
wszystkich proporcjach.
Jest on podstawowym ź ródłem w ę gla pobieranego przez
ro ś liny z powietrza w procesie fotosyntezy.
Jest szczególnie niebezpieczny, poniewa Ŝ jest to gaz bez smaku, zapachu,
barwy.
51368525.034.png 51368525.045.png
 
Û Zwi ą zki azotu
Corocznie st ęŜ enie CO 2
w atmosferze wzrasta o 1ppm
co prowadzi do globalnego
ocieplenia – efekt cieplarniany.
W atmosferze wyst ę puje wiele zwi ą zków azotu:
- tlenek azotu II (NO)
- tlenek azotu IV (NO 2 )
- tlenek azotu I (N 2 O)
- nadtlenek azotu (NO 3 )
- tritlenek diazotu (N 2 O 3 )
- tetratlenek diazotu (N 2 0 4 ) _
- tlenek azotu V (N 2 O 5 )
- amoniak (NH 3 )
oraz kwasy:
- azotowy III (HNO 2 )
- azotowy V (HNO 3 )
Wiele z nich, głównie tlenki azotu, to naturalne składniki
atmosfery, tworz ą ce si ę w efekcie np. wybuchów wulkanów.
W niewielkich ilo ś ciach nie s ą substancjami toksycznymi,
jednak ich nadmiar powstaj ą cy podczas procesów
produkcyjnych oraz w silnikach spalinowych powoduje, Ŝ e
staj ą si ę one niebezpiecznymi zanieczyszczeniami atmosfery.
NO 2 pod wpływem ś wiatła w reakcji
fotochemicznej po absorpcji
promieniowania krótszego ni Ŝ 430nm
dysocjuje, tworz ą c bardzo reaktywny
tlen atomowy.
Jest to pierwszy etap tworzenia si ę
smogu fotochemiczego.
W szczególno ś ci gro ź ne s ą bezbarwny i bezwonny tlenek
azotu oraz brunatny o dusz ą cej woni dwutlenek azotu.
Mog ą si ę one kolejno utlenia ć do pi ę ciotlenku azotu, który w
obecno ś ci pary wodnej tworzy kwas azotowy - HNO 3 , jeden
ze składników kwa ś nych deszczy.
51368525.066.png 51368525.077.png 51368525.088.png 51368525.099.png 51368525.110.png 51368525.121.png 51368525.132.png 51368525.143.png 51368525.154.png 51368525.165.png 51368525.176.png 51368525.187.png 51368525.198.png 51368525.209.png 51368525.220.png 51368525.231.png 51368525.242.png 51368525.253.png 51368525.264.png 51368525.275.png 51368525.286.png 51368525.297.png 51368525.308.png 51368525.319.png 51368525.330.png 51368525.340.png 51368525.342.png 51368525.343.png 51368525.344.png 51368525.345.png 51368525.346.png 51368525.347.png 51368525.348.png 51368525.349.png 51368525.350.png 51368525.351.png 51368525.352.png 51368525.353.png 51368525.354.png 51368525.355.png 51368525.356.png 51368525.357.png 51368525.358.png 51368525.359.png 51368525.361.png 51368525.362.png 51368525.363.png 51368525.364.png 51368525.365.png 51368525.366.png 51368525.367.png 51368525.368.png 51368525.369.png 51368525.370.png 51368525.372.png 51368525.373.png 51368525.374.png 51368525.375.png 51368525.376.png 51368525.377.png 51368525.378.png 51368525.379.png 51368525.380.png 51368525.381.png 51368525.383.png 51368525.384.png 51368525.385.png 51368525.386.png 51368525.387.png 51368525.388.png 51368525.389.png 51368525.390.png 51368525.391.png 51368525.392.png 51368525.394.png 51368525.395.png 51368525.396.png 51368525.397.png 51368525.398.png 51368525.399.png 51368525.400.png 51368525.401.png 51368525.402.png 51368525.403.png 51368525.002.png 51368525.003.png 51368525.004.png 51368525.005.png 51368525.006.png 51368525.007.png 51368525.008.png 51368525.009.png 51368525.010.png 51368525.011.png 51368525.013.png 51368525.014.png 51368525.015.png 51368525.016.png 51368525.017.png 51368525.018.png 51368525.019.png 51368525.020.png 51368525.021.png 51368525.022.png 51368525.024.png 51368525.025.png 51368525.026.png 51368525.027.png 51368525.028.png 51368525.029.png 51368525.030.png 51368525.031.png 51368525.032.png 51368525.033.png 51368525.035.png 51368525.036.png 51368525.037.png 51368525.038.png 51368525.039.png 51368525.040.png 51368525.041.png 51368525.042.png 51368525.043.png 51368525.044.png 51368525.046.png 51368525.047.png 51368525.048.png 51368525.049.png 51368525.050.png 51368525.051.png 51368525.052.png 51368525.053.png 51368525.054.png 51368525.055.png 51368525.056.png 51368525.057.png 51368525.058.png 51368525.059.png 51368525.060.png 51368525.061.png 51368525.062.png 51368525.063.png 51368525.064.png 51368525.065.png 51368525.067.png 51368525.068.png 51368525.069.png 51368525.070.png 51368525.071.png 51368525.072.png 51368525.073.png 51368525.074.png 51368525.075.png 51368525.076.png 51368525.078.png 51368525.079.png 51368525.080.png 51368525.081.png 51368525.082.png 51368525.083.png 51368525.084.png 51368525.085.png 51368525.086.png 51368525.087.png 51368525.089.png 51368525.090.png 51368525.091.png 51368525.092.png 51368525.093.png 51368525.094.png 51368525.095.png 51368525.096.png 51368525.097.png 51368525.098.png 51368525.100.png 51368525.101.png 51368525.102.png 51368525.103.png 51368525.104.png 51368525.105.png 51368525.106.png 51368525.107.png 51368525.108.png 51368525.109.png 51368525.111.png 51368525.112.png 51368525.113.png 51368525.114.png 51368525.115.png 51368525.116.png 51368525.117.png 51368525.118.png 51368525.119.png 51368525.120.png 51368525.122.png 51368525.123.png 51368525.124.png 51368525.125.png 51368525.126.png 51368525.127.png 51368525.128.png 51368525.129.png 51368525.130.png 51368525.131.png 51368525.133.png 51368525.134.png 51368525.135.png 51368525.136.png 51368525.137.png 51368525.138.png 51368525.139.png 51368525.140.png 51368525.141.png 51368525.142.png 51368525.144.png 51368525.145.png 51368525.146.png 51368525.147.png 51368525.148.png 51368525.149.png 51368525.150.png 51368525.151.png 51368525.152.png 51368525.153.png 51368525.155.png 51368525.156.png 51368525.157.png 51368525.158.png 51368525.159.png 51368525.160.png 51368525.161.png 51368525.162.png 51368525.163.png 51368525.164.png 51368525.166.png 51368525.167.png 51368525.168.png 51368525.169.png 51368525.170.png 51368525.171.png 51368525.172.png 51368525.173.png 51368525.174.png 51368525.175.png 51368525.177.png 51368525.178.png 51368525.179.png 51368525.180.png 51368525.181.png 51368525.182.png 51368525.183.png 51368525.184.png 51368525.185.png 51368525.186.png 51368525.188.png 51368525.189.png 51368525.190.png 51368525.191.png 51368525.192.png 51368525.193.png 51368525.194.png 51368525.195.png 51368525.196.png 51368525.197.png 51368525.199.png 51368525.200.png 51368525.201.png 51368525.202.png 51368525.203.png 51368525.204.png 51368525.205.png 51368525.206.png 51368525.207.png 51368525.208.png 51368525.210.png 51368525.211.png 51368525.212.png 51368525.213.png 51368525.214.png 51368525.215.png 51368525.216.png 51368525.217.png 51368525.218.png 51368525.219.png 51368525.221.png 51368525.222.png 51368525.223.png 51368525.224.png 51368525.225.png 51368525.226.png 51368525.227.png 51368525.228.png 51368525.229.png 51368525.230.png 51368525.232.png 51368525.233.png 51368525.234.png 51368525.235.png 51368525.236.png 51368525.237.png 51368525.238.png 51368525.239.png 51368525.240.png 51368525.241.png 51368525.243.png 51368525.244.png 51368525.245.png 51368525.246.png 51368525.247.png 51368525.248.png 51368525.249.png 51368525.250.png 51368525.251.png 51368525.252.png 51368525.254.png 51368525.255.png 51368525.256.png 51368525.257.png 51368525.258.png 51368525.259.png 51368525.260.png 51368525.261.png 51368525.262.png 51368525.263.png 51368525.265.png 51368525.266.png 51368525.267.png 51368525.268.png 51368525.269.png 51368525.270.png 51368525.271.png 51368525.272.png 51368525.273.png 51368525.274.png 51368525.276.png 51368525.277.png 51368525.278.png 51368525.279.png 51368525.280.png 51368525.281.png 51368525.282.png 51368525.283.png 51368525.284.png 51368525.285.png 51368525.287.png 51368525.288.png 51368525.289.png 51368525.290.png 51368525.291.png 51368525.292.png 51368525.293.png 51368525.294.png 51368525.295.png 51368525.296.png 51368525.298.png 51368525.299.png 51368525.300.png 51368525.301.png 51368525.302.png 51368525.303.png 51368525.304.png 51368525.305.png 51368525.306.png 51368525.307.png 51368525.309.png 51368525.310.png 51368525.311.png 51368525.312.png 51368525.313.png 51368525.314.png 51368525.315.png 51368525.316.png 51368525.317.png 51368525.318.png 51368525.320.png 51368525.321.png 51368525.322.png 51368525.323.png 51368525.324.png 51368525.325.png 51368525.326.png 51368525.327.png 51368525.328.png 51368525.329.png 51368525.331.png 51368525.332.png 51368525.333.png 51368525.334.png 51368525.335.png 51368525.336.png 51368525.337.png 51368525.338.png 51368525.339.png
 
METAN – CH 4
Najbardziej istotnymi ze wzgl ę du na zdolno ść
zanieczyszczania atmosfery s ą te, które pochodz ą
z układów wydechowych pojazdów mechanicznych,
a tak Ŝ e z innych ź ródeł np. ro ś lin (drzewa sosnowe,
cytrusowe).
Gaz uwalniany ze ź ródeł naturalnych –
zło Ŝ a gazu ziemnego, fermentacji materii
organicznej.
W obecno ś ci NO, w warunkach inwersji temperatury
(wzrost temperatury wraz z wysoko ś ci ą ), która
utrzymuje masy powietrza w bezruchu przez kilka
dni oraz małej wilgotno ś ci i przy udziale ś wiatła
słonecznego powstaje z tych w ę glowodorów
niepo Ŝą dany smog fotochemiczny.
Smog (ang. „Smoke”- dym, „fog”- mgła)
Wielopier ś cieniowe w ę glowodory
aromatyczne (WWA)
Rozporz ą dzenie Ministra Ochrony Ś rodowiska, Zasobów
Naturalnych i Le ś nictwa z 28 kwietnia 1998 r. w sprawie
dopuszczalnych warto ś ci st ęŜ e ń substancji
zanieczyszczaj ą cych w powietrzu
(Dz. U. Nr 55, poz. 355)
to zwi ą zki chemiczne zbudowane z w ę gla i wodoru,
zawieraj ą ce w cz ą steczce kilka pier ś cieni aromatycznych.
Ministerstwo określiło pięć list substancji zanieczyszczających, podając
dopuszczalne wartości ich stęŜeń, obszary oraz czas ich obowiązywania:
- Lista 1- obejmuje prawie 180 substancji i odnosi si ę do wi ę kszo ś ci
terytorium kraju
- Lista 2- obejmuje NO2, SO2, HF, O3 i odnosi si ę do obszarów parków
narodowych
- Lista 3- obejmuje te same 4 substancje, ale dotyczy obszarów le ś nych,
kompleksów promocyjnych
- Lista 4- dotyczy obszarów ochrony uzdrowiskowej i obejmuje 12
substancji
- Lista 5- obejmuje obszary, na których znajduj ą si ę pomniki historii
wpisane na „List ę dziedzictwa ś wiatowego” (dotyczy tylko SO2)
W ę glowodory pojawiaj ą si ę w powietrzu w wyniku
parowania lub spalania paliw, głównie w ę gla, ropy
naftowej i ropopochodnych.
Wielopier ś cieniowe w ę glowodory aromatyczne powstaj ą
tak Ŝ e podczas palenia tytoniu.
Jednym z bardziej niebezpiecznych w ę glowodorów jest
3,4-benzopiren, b ę d ą cy substancj ą kancerogenn ą .
51368525.341.png
Zgłoś jeśli naruszono regulamin