PODSTAWY_BUDOWNICTWA.pdf

1. Systemy budownictwa. Podstawowe pojęcia i definicje

1. Í Ï Î

SYSTEMY BUDOWNICTWA. PODSTAWOWE POJĘCIA I DEFINICJE

1.1 Wprowadzenie

Otaczający nas świat składa się z nieliniowej ilości elementów materialnych wzajemnie na siebie

oddziałujących i wzajemnie się warunkujących. Interakcje mogą odbywać się na różnej drodze, mogą być

różne skoncentrowane w czasie i przestrzeni. Skutkiem tego w całym zbiorze elementów można wyróżnić

pewne ich zespoły (grupy), w ramach których występują większe nasilenia oddziaływań aniżeli na ze-

wnątrz. Zespoły o skoncentrowanych cechach nazywa się układami, pozostałość – otoczeniem.

Schematyczne ujęcie układu i otoczenia pokazano na rysunku.

Rys. 1.1 Relacja Układ – Otoczenie

Układ współdziała z otoczeniem poprzez wejścia i wyjścia. Za pośrednictwem wejść układ odbiera

bodźce z otoczenia, za pośrednictwem wyjść wysyła reakcje, czyli oddziaływuje na otoczenie.

Obok pojęcia układu istnieje również pojęcie systemu, jako układu wyższego rzędu. Składa się on już

nie z przypadkowych elementów, ale z pewnych podukładów powiązanych ze sobą w sposób przyczy-

nowy lub logiczny. Jest to, zatem układ odpowiednio już zorganizowany i wykazujący pewna wewnętrz-

na spójność, posiadający także swoje otoczenie.

1.2. System budownictwa i jego elementy

Pod pojęciem „system” rozumie się zbiór obiektów wraz z relacjami istniejącymi pomiędzy tymi

obiektami oraz pomiędzy ich własnymi. Każdy system nawiązuje do trzech różnych przestrzeni:

- technicznej,

- funkcjonalno – ekonomicznej,

- społecznej.

Przestrzenie te są odpowiednio zdefiniowane i posiadają sprecyzowane treści składników.

Odnosząc pojęcie systemu do produkcji budowlanej (rys. 1.2)można stwierdzić, że jest to celowa i spójna

całość, funkcjonująca zgodnie z założeniem, na którą składają się racjonalnie rozwiązane i oddziałujące

na siebie elementy (zakłady, branże), współprzyczyniające się do wykonania określonych zadań w zakre-

sie budownictwa (rys. 1.3).

Józef Jasiczak - „Technologie budowlane II” 2003r.

Alma Mater

1. Systemy budownictwa. Podstawowe pojęcia i definicje

Rys. 1.2. Produkcja budowlana, jej elementy i otoczenie

Rys. 1.3. System budownictwa

Józef Jasiczak - „Technologie budowlane II” 2003r.

Alma Mater

1. Systemy budownictwa. Podstawowe pojęcia i definicje

W myśl tej definicji na system składają się zatem zakłady materiałów budowlanych (cementowa-

nie, wytwórnia kruszyw, zakłady prefabrykacji), a także zakłady sprzętu budowlanego oraz jednostki pro-

jektowania i instytuty naukowo – badawcze. Elementy rozwiązane są ze sobą bezpośrednio na zasadach

kooperacji, umów lub przez jednostki zarządzania. System budownictwa z kolei powiązany jest za po-

średnictwem organów administracji państwowej z otoczeniem.

Otoczenie wyznaczane jest przez:

- przestrzeń techniczną, tj. środowisko naturalne, bazę surowcową kraju, aktualny stan techniki, techno-

logii, organizacji, obowiązujące ograniczenia (normy, normatywy, prawo budowlane itp.) oraz istniejące

systemy budowania i związane z nimi metody organizacyjne.

- przestrzeń funkcjonalno-ekonomiczną, tj. aktywność rządową, aktualną politykę mieszkaniową, struktu-

ry organizacyjne, ekonomikę,

- przestrzeń społeczną: ogólne warunki społeczne i związane z nimi stosunki własnościowe, polityczne

itp.

Z pojęciem systemu budownictwa jako całość wyodrębnić można systemy niższego rzędu: tj. np. system

budownictwa lądowego, wodnego.

Rozpatrując dalej system budownictwa lądowego wyodrębnić można podsystemy:

- technologie budowania lub technologie wznoszenia obiektów budowlanych.

Technologie budowania związane są z jednostkami produkcyjnymi i ich wzajemnymi powiązaniami, ma-

jącymi wpływ na sposób realizacji budowli.

W budownictwie stosowane są następujące technologie:

- technologia betonowego budownictwa prefabrykowanego (TBBP),

- technologia monolitycznego budownictwa betonowego (TMBB),

- technologia monolityczno - prefabrykowanego budownictwa betonowego (TM- PBB),

- technologia budownictwa metalowego (TBM),

- technologia budownictwa drewnianego (TBD).

Technologie charakteryzują się:

- doborem materiałów,

- sposobem transportu, przetwarzania i wbudowania materiałów, półfabrykatów i prefabrykatów,

- doborem maszyn, sprzętu, narzędzi,

- technologią i organizacją wszystkich złożonych procesów pomocniczych i zasadniczych,

- warunkami techniczno-ekonomicznymi oraz kontrolą i odbiorem robót.

W ramach określonych technologii (traktowanych w sposób systemowy - zawężony) występują

metody budowania (MB).

Metody budowania są to zespoły celowych sposobów postępowania prowadzących do rozwiązania dane-

go problemu w ramach określonych technologii.

Np. w ramach betonowego budownictwa prefabrykowanego wyróżnia się metody:

- budownictwa wielkoblokowego,

- budownictwa wielkopłytowego,

- budownictwa szkieletowego,

- budownictwa z elementów przestrzennych;

W ramach technologii betonowego budownictwa monolitycznego wyróżnia się metody:

- tradycyjną metodę deskowań drobno-, średnio- i wielkowymiarowych,

- rozbieralno - przestawnych urządzeń przestawnych,

- urządzeń ślizgowych.

W ramach poszczególnych metod występują systemy technologiczne (ST).

Józef Jasiczak - „Technologie budowlane II” 2003r.

Alma Mater

1. Systemy budownictwa. Podstawowe pojęcia i definicje

Przez system technologiczny rozumie się kompleksowy zespół współzależnych elementów i sposobów

postępowania projektowo-realizacyjnego i technologiczno-organizacyjnego oraz zabezpieczenia materia-

łowego pozwalający na sprawną realizację struktur budowlanych charakteryzujących się odpowiednimi

walorami użytkowymi, funkcjonalnymi, ekonomicznymi.

Współzależność w budownictwie systemowym pokazano na rys. 1.4.

Rys. 1.4. System budownictwa i jego dekompozycja

1.3. Elastyczność i uniwersalność systemów

W odniesieniu do systemów budownictwa mieszkaniowego wyróżnia się cztery stopnie elastycz-

ności , klasyfikujące działające aktualnie systemy:

- I stopniem elastyczności charakteryzują się systemy budowania, których modelem typizacji jest

typowy budynek,

- II stopniem elastyczności charakteryzują się systemy, których modelem typizacji jest segment budyn-

ku, mogący być zestawiony z innymi na określonych zasadach,

- III stopniem elastyczności charakteryzują się systemy, których modelem typizacji jest rozwiązanie

mieszkania. Mieszkania typowe z kolei składane są w segmenty i budynki według określonych pro-

jektowo zasad,

Józef Jasiczak - „Technologie budowlane II” 2003r.

Alma Mater

1. Systemy budownictwa. Podstawowe pojęcia i definicje

- IV stopniem elastyczności charakteryzują się systemy, których modelem typizacji jest dowolne roz-

wiązanie funkcjonalno – architektoniczne. Przedmiotem typizacji w tym przypadku są podstawowe

zasady projektowo – konstrukcyjne (element kierujący system), a efektem typizacji są stypizowane i

zunifikowane elementy prefabrykowane konstrukcyjne i niekonstrukcyjne, a także elementy instalacji

i wykończenia. Nie typizowane są natomiast gotowe rozwiązania mieszkań, segmentów czy budyn-

ków, pozostawiając architektom swobodę ich indywidualnego kształtowania.

Drugą cechą klasyfikacyjną systemów budowania jest uniwersalność.

Uniwersalnymi nazywamy te systemy, w ramach których mogą być wykonywane różnorodne obiekty

różnego typu budownictwa ( np. budownictwa mieszkaniowego, oświaty, zakwaterowania zbiorowe-

go, handlu i usług). Miarą uniwersalności systemów budowania jest stopień uniwersalności) :

- I stopniem uniwersalności charakteryzują się systemy budowania z elementów płytowych oraz z pre-

fabrykatów wielkoprzestrzennych,

- II stopniem uniwersalności charakteryzują się systemy budownictwa szkieletowego,

- III stopniem uniwersalności charakteryzują się systemy monolitycznego budownictwa ścianowego,

- IV stopniem uniwersalności charakteryzują się systemy budownictwa oparte na metodzie podnoszo-

nych stropów oraz metodzie wypychania ( stropów i kondygnacji ).

Uwzględniając podane kryteria można stwierdzić, że systemy budowania stosowane w wieloro-

dzinnym budownictwie mieszkaniowym charakteryzują się II, III i IV stopniem elastyczności oraz I i II

stopniem uniwersalności.

1.4. Etapy uprzemysłowienia budownictwa w Polsce w latach 1945-1988

a. Technologie tradycyjne częściowo uprzemysłowione 1945 – 1956,

(okres budowy kraju i stolicy)

b. Pierwszy etap uprzemysłowienia budownictwa 1959 -1968 , związany z rosnącym zapotrzebo-

waniem na mieszkania ;

- rozwój TBBP – 1959 – osiedle prototypów w Warszawie, budowa pierwszego budynku z płyt

betonowych, systemy regionalne,

- początki TBBM – Warszawa, Katowice – metody monolityczne (system Stolica I, Kołodko,

system ślizgowy ),

- od 1966 próby metod podnoszonych przekryć, wypychanych kondygnacji, konstrukcji cięgno-

wych.

- rozszerzenie TBBP – budowa ok. 100 fabryk domów, opracowanie i wdrożenie systemów pań-

stwowych ( SS, W-70, OWT, WUF-T, SBO),

- umiarkowany rozwój TBBM – opracowanie systemu Stolica II (system regionalny) i SBM – 75

( system ogólnopolski ).

d. Okres przejściowy 1986 –1990

humanizacja wielkiej płyty, poszukiwanie nowych technologii np.

Józef Jasiczak - „Technologie budowlane II” 2003r.

Alma Mater

c. Drugi etap uprzemysłowienia budownictwa związany z masowym zapotrzebowaniem na miesz-

kania – 1970 – 1980 (84),

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: