Wykład 4
Cykl komórkowy, podział i specjalizacja komórek
- Sama profaza u modrzewia trwa pół roku
- Mejoza u dziewczynek zatrzymana w diplotenie. Wznawiana kilkanaście lat później
- Dna został wybarwiony fluoryzującym znacznikiem DAPI, wiążącym się z DNA. DNA znajduje się w chromosomach.
- Cykl komórkowy to replikacja i podział.
Faza M- kariokineza + cytokineza
Faza Go
Faza G1- przerwa pomiędzy podziałem i replikacją, wzrost komórek
Faza G2- przerwa pomiędzy replikacją i podziałem komórki, kondensacja chromosomów
Faza S- replikacja DNA
Komórki nerwowe i mięśniowe nie dzielą się.
Komórki wątroby
Komórki prekursorowi krwinek
Hipokam element, który się dzieli.
Punkty kontrolne cyklu komórkowego
Punkt kontrolny M- Czy organizacja wrzeciona kariokinetycznego jest prawidłowa?
G1- Synteza RNA i białek
Punkt kontrolny G1 Czy komórka jest odpowiednio duża? Czy jest sprzyjające środowisko? Czy DNA nie jest uszkodzony?
S- replikacja DNA, synteza RNA i białek
G2 Synteza RNA i białek
Punkt kontrolny G2 Czy DNA jest poprawnie zreplikowany? Czy komórka ma odpowiednią wielkość?
Replikacja DNA inicjacja replikacji, enzym Prymaza, startery, miejsce ori
Telomeraza ( embrionalne, nowotworowe)
Mejoza- crossing over- łączenie, wymiana w parze chromosomów homologicznych z każdej pary ( chromosom I od ojca, I od matki) między chromatydami chromosomów homologicznych, chromatydy niesiostrzane
W komórce potomnej reprezentacja każdego chromosomu
Mitoza- podział komórek somatycznych ( jest cyklem)
Mejoza- podział komórek linii generatywnej ( nie jest cyklem), mogą ulec fuzji jedynie w wyniku zapłodnienia
Mejoza to podział redukcyjny, prowadzący do powstania haploidalnych gamet, profaza I- koniugacja, Profaza I- crossing- over, I podział redukcyjny II podział mejotyczny- losowa segregacja chromosomów.
Losowa segregacja – ojciec, ojciec, matka, matka, ojciec, matka
Mejoza to podział komórki gwarantujący stałość cech gatunkowych oraz zmiennością osobniczą. Koniugacja w profazie mejozy ( pachyten) dotyczy ściśle określonych chromosomów, to gwarantuje powodzenie procesu crossing- over.
W czasie dojrzewania komórek generatywnych dany chromosom tworzy parę wyłącznie z dokładnie określonym drugim chromosomem – Prawda
Dojrzałe jajo może zawierać więcej chromosomów pochodzenia matczynego niż ich zawiera komórka somatyczna tej samej samicy – Fałsz
Matczyne chromosomy u samca nigdy nie będą matczynymi u jego dzieci- Fałsz
Z 20 chromosomów komórki jajowej 15 może być ojcowskich- prawda
Przeznaczenie i potencja komórek
Zwierzęta- podział zarodka na trzy warstwy: ektodermę, endodermę i mezodermę, dające początek specyficznie zróżnicowanym typom komórek
Stopniowe ograniczenie przeznaczenia komórek rozpoczyna się bardzo szybko- stadium bastylii. Decyzje rozwojowe są nieodwracalne. Komórki linii płciowej wyróżnicowują się podczas bruzdkowania lub gastrulacji.
Rośliny- podział prazarodka na trzy warstwy L1 ( protoderma), L2 ( merystem podstawowy) L3 ( prokambium) dające początek specyficznie zorientowanym typom komórek ( epiderma, subepiderma, korteks oraz tkanka waskularna + miękisz). Większa plastyczność hierarchii rozwojowej, względnie łatwa zmiana przeznaczenia komórek. Decyzje rozwojowe są odwracalne. Brak oddzielenia komórek linii płciowej w stadium embrionalnym, komórki płciowe powstają z komórek somatycznych dojrzałych osobników.
Zarówno w królestwie roślin jak i zwierząt możliwe są dwie, zasadniczo różne strategie rozmnażania. Rozmnażanie bezpłciowe- brak zjawiska fuzji gamet, wszystkie geny organizmu potomnego pochodzą od jednego organizmu rodzicielskiego.
Rozmnażanie płciowe- fuzja haploidalnych gamet
Totipotencjalną komórki potencjalne zdolne do wytworzenia każdego typu komórki, wraz z rozwojem zarodka następuje ograniczenie potencji komórek.
Rainhardt