biuletyn8-9_19-20.pdf

(2392 KB) Pobierz
1 str okl.p65
NR 8-9 (19-20)
sierpień-wrzesień
2002
BIULETYN
INSTYTUTU PAMIĘCI NARODOWEJ
ISSN 1641-9561
INSTYTUTU PAMIĘCI NARODOWEJ
9662102.002.png
ADRESY I TELEFONY ODDZIAŁÓW IPN W POLSCE
BIAŁYSTOK
15-637 Białystok, ul. Warsztatowa 1a
Tel. (0-85) 664 73 71
Tel. (0-85) 664 73 71
GDAŃSK
81-311 Gdynia, ul. Witomińska 19
Tel. (0-58) 620 52 00
Tel. (0-58) 620 52 00
KATOWICE
40-009 Katowice, ul. Warszawska 19
Tel. (0-32) 253 73 31
Tel. (0-32) 253 73 31
KRAKÓW
31-027 Kraków, ul. Mikołajska 4
Tel. (0-12) 421 11 00
Tel. (0-12) 421 11 00
LUBLIN
20-071 Lublin, ul. Wieniawska 15
Tel. (0-81) 532 16 43
Tel. (0-81) 532 16 43
ŁÓDŹ
91-479 Łódź, ul. Orzeszkowej 31/35
Tel. (0-42) 6
Tel. (0-42) 616
116 27
227 48
448
POZNAŃ
61-739 Poznań, ul. Plac Wolności 17
Tel. (0-61) 851 52 15
Tel. (0-61) 851 52 15
RZESZÓW
35-060 Rzeszów, ul. Słowackiego 18
Tel. (0-17) 852 05 35
Tel. (0-17) 852 05 35
WARSZAWA
00-207 Warszawa, Pl. Krasińskich 2/4/6
Tel. (0-22) 530 86 25
Tel. (0-22) 530 86 25
WROCŁAW
50-153 Wrocław, Pl. Powstańców Warszawy 1
Tel. (0-71) 340 65 32
Tel. (0-71) 340 65 32
*
BIULETYN INSTYTUTU PAMIĘCI NARODOWEJ
Redaguje Biuro Edukacji Publicznej IPN
Zespół redakcyjny: Barbara Polak, Elżbieta Lewczuk,
Dorota Mazek, Władysław Bułhak, Paweł Machcewicz
Projekt graficzny: Krzysztof Findziński
Adres: 00-839 Warszawa, ul. Towarowa 28
Tel. (0-22) 581 89 25, fax (0-22) 581 89 26
e-mil: bep@ipn.gov.pl
www.ipn.gov.pl
łamanie i druk: Zakład Wydawniczo-Poligraficzny MPiPS
15-637 Białystok, ul. Warsztatowa 1a
81-311 Gdynia, ul. Witomińska 19
40-009 Katowice, ul. Warszawska 19
31-027 Kraków, ul. Mikołajska 4
20-071 Lublin, ul. Wieniawska 15
91-479 Łódź, ul. Orzeszkowej 31/35
Tel. (0-42) 6
116
227
61-739 Poznań, ul. Plac Wolności 17
35-060 Rzeszów, ul. Słowackiego 18
00-207 Warszawa, Pl. Krasińskich 2/4/6
50-153 Wrocław, Pl. Powstańców Warszawy 1
9662102.003.png
BIULETYN
N R 8–9 (19–20)
SIERPIEŃ–WRZESIEŃ
2002
SPIS TREŚCI
KALENDARIUM IPN ........................................................................
2
ROZMOWY BIULETYNU
WOJNA I POLITYKA z Waldemarem Grabowskim rozmawia Barbara Polak ..
4
O POWSTANIU WARSZAWSKIM z Januszem Marszalcem
rozmawia Barbara Polak ........................................................................
18
PRAWO I HISTORIA
Sławomir Abramowicz – ZBRODNIE NIEMIECKIE
W PODZAMCZU-WIERUSZOWIE ...........................................................
33
KOMENTARZE HISTORYCZNE
Janusz Marszalec – TERYTORIUM I POLITYCZNE OBRZEŻA POLSKIEGO
PAŃSTWA PODZIEMNEGO ...................................................................
36
Waldemar Grabowski – NA DRODZE DO POWSTANIA ...........................
40
Łukasz Kamiński – KOMPLEKS JAŁTY .......................................................
47
Alicja Paczoska – OBÓZ ROBÓT FORTYFIKACYJNYCH
W JAJKOWIE KOŁO BRODNICY ..............................................................
50
Janusz Wróbel – WOJENNE LOSY POLSKIEGO ZŁOTA ............................
55
Tomasz Łabuszewski – WIELKA WSYPA W OBWODZIE AK GRODNO
PRAWY NIEMEN ....................................................................................
65
Wacław Dubiański – ZAOLZIE – TRZECI AKT DRAMATU ...........................
72
Małgorzata Ptasińska – BAGNETEM I PIÓREM...
ŻYCIE KULTURANE 2. KORPUSU ............................................................
78
Piotr Semków – WPŁYW WOJNY NA MIGRACJE LUDNOŚCIOWE
NA POMORZU GDAŃSKIM ...................................................................
82
Grzegorz Majchrzak – ARMIA KRAJOWA NA „FALI”
W CZASACH „ODWILŻY” (1954–1956) .................................................
85
Jerzy Kułak – WOKÓŁ POWSTANIA ........................................................
89
RELACJE I WSPOMNIENIA
Jan Żaryn – DRAMATYCZNY MARSZ, CZYLI BRYGADA ŚWIĘTOKRZYSKA
OD WEWNĄTRZ ................................................................................... 99
Jan Żaryn – PRZEZ POMYŁKĘ. ZIEMIA ŁOMŻYŃSKA W LATACH 1939–1945 112
Kornelia Banaś – ZA POLSKĘ, ZA NIEMCY... ........................................... 118
A
Mateusz Szpytma – PIĄTA WYPRAWA AKADEMICKA PALMIRY, PONARY,
KUROPATY, MAJDANEK ......................................................................... 122
1
INSTYTUTU PAMIĘCI NARODOWEJ
WYPRA
W
9662102.004.png
Kalendarium IPN
sierpień–wrzesień 2002
3 lipca
yprawy akademickiej do miejsc marty-
rologii naukowców wyższych uczelni II Rzeczypospolitej – ofiar totalitaryzmu nazistow
yprawy akademickiej do miejsc marty
rologii naukowców wyższych uczelni II Rzeczypospolitej – ofiar totalitaryzmu nazistow-
skiego i komunistycznego
skiego i komunistycznego. Ze strony instytutu w spotkaniu z uczestnikami wyprawy wzięli
udział prezes IPN prof. Leon Kieres oraz wiceprezes IPN Janusz Krupski. Wyprawa akade-
micka została zorganizowana przez Stowarzyszenie NE CEDAT ACADEMIA i Stowarzyszenie
Bratnia Pomoc Akademicka im. Św. Jana z Kęt. Jej celem było odwiedzenie miejsc męczeń-
stwa pracowników i absolwentów uczelni Warszawy, Wilna i Lublina. Uczestnicy obejrzeli
Palmiry i Pawiak, pomniki martyrologii w Warszawie, miejsca kaźni w Ponarach, Kuropatach,
a także Majdanek i Zamek Lubelski. Spotkali się również z władzami uczelni Wilna i Lublina
5 lipca
– zastępca prezesa IPN Janusz Krupski oraz dyrektor oddziału IPN w Lublinie Andrzej Borys
wzięli udział w otwarciu wystawy
olacy – Ukraińcy 1939–1947 w Tomaszowie Lubelskim,
przygotowanej przez lubelskie Biuro Edukacji Publicznej IPN
otwarciu wystawy Polacy – Ukraińcy 1939–1947
olacy – Ukraińcy 1939–1947
9 lipca
– Sejmowa Komisja Finansów Publicznych podczas posiedzenia przyjęła sprawozdanie z wy
sprawozdanie z wy-
konania budżetu państwa za okres 1 stycznia do 31 grudnia 2001 r. w części dotyczącej
. w części dotyczącej
Instytutu Pamięci Narodowej
amięci Narodowej
– zastępca prezesa IPN Janusz Krupski oraz dyrektor oddziału IPN w Lublinie Andrzej Borys
otworzyli w Muzeum Regionalnym w Kraśniku wystawę Stan wojenny – spojrzenie po dwu-
Stan wojenny – spojrzenie po dwu-
dziestu latach , przygotowaną przez oddziałowe BEP IPN w Lublinie
18 lipca
– prezes IPN prof. Leon Kieres oraz dyrektor BUiAD IPN Bernadetta Gronek wzięli udział
w posiedzeniu Senatu RP w punkcie dotyczącym drugiego czytania projektu ustawy o zmia-
projektu ustawy o zmia-
nie ustawy o ujawnieniu pracy lub służby w organach bezpieczeństwa państwa lub
projektu ustawy o zmia-
nie ustawy o ujawnieniu pracy lub służby w organach bezpieczeństwa państwa lub
współpracy z nimi w latach 1944–1990 osób pełniących funkcje publiczne
współpracy z nimi w latach 1944–1990 osób pełniących funkcje publiczne. Senat prze-
kazał projekt ustawy do Sejmu RP
19 lipca
– gościem prezesa IPN prof. Leon Kieresa był ambasador Szwecji w Polsce Mats Staffansson.
Spotkanie odbyło się na prośbę szwedzkich władz o udostępnienie archiwaliów polskich
udostępnienie archiwaliów polskich
z okresu PRL specjalnej komisji powołanej przez rząd Szwecji
udostępnienie archiwaliów polskich
z okresu PRL specjalnej komisji powołanej przez rząd Szwecji, której celem jest zbadanie
szwedzkiej polityki bezpieczeństwa w latach 1969–1989
22 lipca
– prezes IPN prof. Leon Kieres wraz z prof. Władysławem Bartoszewskim wzięli udział w pane
udział w pane-
olacy i Żydzi w czasie II wojny światowej , zorganizowanym w siedzibie Muzeum Historii
Żydów Polskich w Warszawie. Panel był częścią programu wizyty studyjnej studentów i profe-
sorów z Uniwersytetu w Michigan. Podczas panelu prezes IPN prof. Leon Kieres przybliżył
pracę i funkcjonowanie instytutu, między innymi w kontekście sprawy Jedwabnego prowa-
dzonej przez pion śledczy IPN
olacy i Żydzi w czasie II wojny światowej
2
– Instytut Pamięci Narodowej odwiedzili uczestnicy Wyprawy akademickiej do miejsc marty
rologii naukowców wyższych uczelni II Rzeczypospolitej – ofiar totalitaryzmu nazistow
rologii naukowców wyższych uczelni II Rzeczypospolitej – ofiar totalitaryzmu nazistow
skiego i komunistycznego
otwarciu wystawy
sprawozdanie z wy
konania budżetu państwa za okres 1 stycznia do 31 grudnia 2001 r
Instytutu P
dziestu latach
18 lipca
nie ustawy o ujawnieniu pracy lub służby w organach bezpieczeństwa państwa lub
nie ustawy o ujawnieniu pracy lub służby w organach bezpieczeństwa państwa lub
współpracy z nimi w latach 1944–1990 osób pełniących funkcje publiczne
udostępnienie archiwaliów polskich
z okresu PRL specjalnej komisji powołanej przez rząd Szwecji
udział w pane
lu
lu Polacy i Żydzi w czasie II wojny światowej
9662102.005.png
31 lipca
– w Muzeum Diecezjalnym w Pelplinie zaprezentowano wystawę
zaprezentowano wystawę Stan wojenny – spojrzenie
Stan wojenny – spojrzenie
po dwudziestu latach , przygotowaną przez oddziałowe BEP IPN w Gdańsku. W uroczystości
uczestniczyli między innymi ksiądz biskup Jan Bronisław Szlaga – ordynariusz pelpliński, za-
stępca prezesa IPN Janusz Krupski oraz przedstawiciele gdańskiego oddziału IPN
1 sierpnia
– przedstawiciele IPN-KŚZpNP wzięli udział w uroczystościach poświęconych 58. rocznicy
udział w uroczystościach poświęconych 58. rocznicy
arszawskiego, które odbyły się w Warszawie przy Grobie Nieznane-
go Żołnierza, Pomniku Polskiego Państwa Podziemnego i Armii Krajowej, Pomniku Gloria
Victis oraz na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach. Obchody 58. rocznicy wybuchu Po-
wstania Warszawskiego zakończyły się złożeniem wieńców przy pomniku Polegli Niepokona-
ni na cmentarzu na Woli
owstania W arszawskiego
arszawskiego
6 sierpnia
– w siedzibie IPN podpisano umowę o współpracy pomiędzy IPN a F
podpisano umowę o współpracy pomiędzy IPN a Fundacją Ośrodka
undacją Ośrodka
KARTA. Fundacja ma między innymi weryfikować i udostępniać dane o obywatelach pol-
skich prześladowanych przez ZSRR w latach 1939–1959 w ramach projektu „Indeks Repre-
sjonowanych”
9 sierpnia
– we wrocławskim Muzeum Militariów odbył się wernisaż wystawy
rocław .
Autorom udało się zebrać dokumenty, zdjęcia i inne materiały źródłowe (także te nigdy nie
prezentowane) dotyczące wydarzeń 1945 r.
wernisaż wystawy Breslau-1945–W
Breslau-1945–Wrocław
rocław
Opracowali: Agnieszka Bajor-Zagórska, Tomasz Poręba
STATYSTYKA PRZYJMOWANIA WNIOSKÓW O UDOSTĘPNIENIE DOKUMENTÓW/ZAPYTANIE
O STATUS POKRZYWDZONEGO
Lipiec–sierpień 2002 r.
od początku wydawania
BIAŁYSTOK
13
716
GDAŃSK
34
1830(545*+228**)
KATOWICE
94
1126
KRAKÓW
39
1214
LUBLIN
13
574
ŁÓDŹ
16
661
POZNAŃ
30
1251
RZESZÓW
0
805
WARSZAWA
36
1359
WROCŁAW
26
819
BUiA
34
1178(38)* **
KONSULATY
7
198
RAZEM
543
11731
WNIOSKI ZREALIZOWANE
893
wnioski przyjmowane w delegaturach: *Bydgoszcz, **Koszalin, ***Radom
3
zaprezentowano wystawę
po dwudziestu latach
wybuchu P
wybuchu P owstania W
owstania W
wybuchu P
owstania W
arszawskiego
podpisano umowę o współpracy pomiędzy IPN a F
KAR
KAR
wernisaż wystawy
Breslau-1945–W
Lipiec–sierpień 2002 r
Lipiec–sierpień 2002 r
od początku wydawania
od początku wydawania
RAZEM
9662102.001.png
Zgłoś jeśli naruszono regulamin