Struktury systemów logistycznych.pdf

6. STRUKTURY SYSTEMÓW LOGISTYCZNYCH

6.1. Klasyfikacja struktur systemowych

Procedurę budowy i modernizacji systemu logistycznego umownie moŜna podzielić na dwie

części. Jedna z nich dotyczy budowy struktur logistycznych, druga związana jest z wdroŜeniem

nowoczesnych metod i technologii w procesie realizacji dostaw na rzecz przedsiębiorstw. Analiza

struktur systemowych jest więc kluczem do rozumienia współczesnego przedsiębiorstwa w tym

takŜe logistyki, system bowiem automatyzuje procesy realizacyjne wg tego samego wzoru

(struktury); moŜna więc go traktować jako swoisty sposób porządkowania związków pomiędzy

wejściem, wyjściem i przedsiębiorstwem jak miejscem transformacji zasobów [110].

Przez strukturę rozumie się najogólniej całość złoŜoną z określonych elementów powiązanych

pewnymi stosunkami lub składniki całości mające cechy pochodne całości. Struktury mają zarówno

zjawiska, jak i wytwory ukształtowane przez człowieka, a takŜe obiekty występujące w przyrodzie.

Struktury poznajemy nie tylko w naszym doświadczeniu konkretnym, ale teŜ w myśleniu

abstrakcyjnym. Stąd moŜna wyróŜnić dwa rodzaje struktur: konkretne i abstrakcyjne.

System to funkcja: struktury, procesu i przyczynowości . (P.Winiwarter, Cz.Cempel)

Według tych badaczy [110] działanie dowolnego systemu (w tym więc takŜe i logistycznego)

naleŜy rozpatrywać w trzech przekrojach: struktury, procesu i przyczynowości. Na pierwszym

miejscu stoi struktura, bowiem to ona decyduje głównie o zachowaniu się systemu. Istotą podejścia

systemowego jest więc poszukiwanie korzystnych rozwiązań w zakresie struktur systemu.

Według E. Michlowicza projektowanie systemów z uwzględnieniem ich struktury to [67]:

1. Modelowanie – system nie istnieje, ale ma być sformułowany i powinien posiadać strukturę

wykazującą z przyjętym prawdopodobieństwem wymagane zachowanie;

2. Synteza – system istnieje, ale nie jest znana jego struktura oraz zachowanie; zadanie polega

na zdefiniowaniu zachowania i wnioskowania na tej podstawie o strukturze systemu;

3. Analiza – system istnieje i znana jest jego struktura, na tej podstawie konieczne jest

określenie jego prawdopodobnego zachowania;

4. Optymalizacja – system istnieje, znana jest jego struktura i zachowanie systemu;

poszukiwane są takie parametry wejściowe, przy których zachowanie systemu

(wg przyjętych kryteriów) będzie najkorzystniejsze.

W systemach logistycznych (celowo ukształtowanych przez człowieka) wyróŜnia się [1]:

strukturę przestrzenną,

strukturę organizacyjną,

strukturę informacyjną.

6.2. Struktura przestrzenna

Struktura przestrzenna łańcucha logistycznego związana jest z kryterium instytucjonalnym

(liczbą i rodzajem instytucji węzłów łańcucha) podstawowych struktur systemów logistycznych.

Biorąc to pod uwagę moŜna rozróŜnić systemy mikrologistyczne, metalogistyczne (czyli łańcuchów

logistycznych), makrologistyczne oraz międzysystemy (zewnętrzne systemy logistyczne) [67].

W zakresie systemów metalogistycznych (w przedsiębiorstwie), wyróŜnia się struktury [80]:

A. jednostopniowe (bezpośredni przepływ wyrobów),

B. wielostopniowe (pośredni przepływ wyrobów),

C. kombinowane (moŜliwe są przepływy bezpośrednie i pośrednie).

JeŜeli przyjmie się za punkt wyjścia myślenie kategoriami sieci zaleŜności i oznaczenia: o – węzeł,

ścieŜka, wówczas moŜna dokonać podziału systemów pod względem przestrzennym – rys. 15.

A. System jednostopniowy

B 1 . System wielostopniowy

punkt

dostawy

punkt

odbioru

punkt

dostawy

punkt

koncentracji

punkt

odbioru

Hurtownia

C. System kombinowany

punkt

dostawy

punkt

rozdziału

punkt

odbioru

punkt

dostawy

B 2 . System wielostopniowy

punkt

odbioru

punkt

rozdziału

Hurtownia

„Cross docking”

Rys. 15. System logistyczny jako układ węzłów i ścieŜek (wg H. CH. Pfohla [80])

Węzły – to punkty, w których następuje przetwarzanie lub składowanie materiałów,

ścieŜki – obrazują drogi (powiązania transportowe) pomiędzy węzłami.

JeŜeli rozpatrujemy ścieŜki w ramach jednego podmiotu gospodarczego, wówczas uŜywa się

określenia „ wewnętrzny łańcuch dostaw ”. JeŜeli mówimy o bezpośrednich dostawcach

i odbiorcach, uŜywamy określenia „ rozszerzony łańcuch dostaw ”. JeŜeli rozpatrujemy wszystkich

dostawców i odbiorców, mamy do czynienia z „ pełnym łańcuchem dostaw ”.

Zaletą systemów jednostopniowych jest to, Ŝe unika się dodatkowych procesów logistycznych

w punkcie przerwania przepływu (w hurtowni lub punkcie cross dockingu).

Zaletą systemów wielostopniowych jest natomiast zbliŜenie punktu koncentracji produktów do

rynku regionalnego, co pozwala szybciej zaspokajać potrzeby klientów na tym rynku. Wadą tego

rodzaju systemów są dodatkowe procesy logistyczne w punkcie koncentracji lub rozdziału.

6. 3. Struktura organizacyjna

System logistyczny przedsiębiorstwa jest niewątpliwie bardzo złoŜony i jego analiza wymaga

wyodrębnienia struktury organizacyjnej. Obejmuje ona metody organizacji i zarządzania łańcuchem

dostaw. W tym zakresie wyróŜnić moŜna podział systemów pod względem [66]:

sfery działania

podsystem logistyczny w sferze zaopatrzenia,

podsystem logistyczny w sferze produkcji,

podsystem logistyczny w sferze dystrybucji (zbytu),

podsystem logistyczny w sferze recyklingu,

zintegrowany podsystem logistyki materiałowej,

treści zadań logistycznych

podsystem transportu,

podsystem kształtowania zapasów ,

podsystem gospodarki materiałowej,

podsystem opakowań,

treści funkcji zarządzania i szczebla decyzyjnego

podsystem organizacji logistyki,

podsystem kontroli logistycznej,

podsystem zarządzania strategicznego,

podsystem zarządzania operacyjnego.

Podział logistyki w przedsiębiorstwie wg kryterium sfery działania obrazuje rysunek 16 [80].

Procesy logistyczne w przedsiębiorstwie

Logistyka marketingowa

Logistyka materiałowa

Logistyka zaopatrzenia

Logistyka produkcji

Logistyka dystrybucji

surowce, materiały

pomocnicze, materiały

napędowe, półprodukty,

części zamienne.

surowce, materiały

pomocnicze, materiały

napędowe, półprodukty,

części zamienne.

wyroby gotowe,

półprodukty,

części zamienne.

Magazyn

odbiorczy

Magazyn

zaopatrzeniowy

Proces produkcji

Magazyn

przejściowy

Magazyn

zbytu

Magazyn

wydawczy

Materiały do ponownego wykorzystania, odpady, opakowania zwrotne, zwroty materiałów

Logistyka recyklingu

Rys. 16. Funkcjonalny podział logistyki w przedsiębiorstwie według sfer działania (wg H. Pfohla [80])

6. 4. Struktura informacyjna

Struktura informacyjna systemu uzupełnia strukturę organizacyjną poprzez realizację funkcji

informacyjnych, wiąŜących się z przepływem fizycznym zasobów i wyrobów. Jako element łączący

strukturę organizacyjną i przestrzenną systemu logistycznego, umoŜliwia zarządzanie całym

systemem, niezaleŜnie od przepływów fizycznych, poniewaŜ odwzorowuje te struktury w postaci

odpowiednich systemów – rys. 17 [67].

dostawcy

surowców

dostawcy

podzespołów

producent

końcowy

dystrybutorzy

wyrobów

sprzedawcy klienci końcowi

wydobycie wytwarzanie

sprzedaŜ

WAN – Wide Area Network

LAN

dostawcy

LAN

dostawcy

LAN

dostawcy

LAN

dystrybutor

komputer

sprzedawcy

komputer

sprzedawcy

LAN

dostawcy

LAN

dostawcy

komputer

producenta

komputer

dystrybutora

komputer

sprzedawcy

komputer

klienta

LAN – Local Area Network

Komputer pionu

marketingowego

Komputer pionu

marketingowego

Komputer pionu

logistycznego

Komputer pionu

finansowego

MenedŜer ds.

magazynowania

LAN

MenedŜer ds.

obsługi zamówień

MenedŜer ds.

transportu

MenedŜer ds.

produkcji

Rys. 17. Struktura informacyjna w systemach logistycznych (wg E. Michlowicza [67])

Wymogi integracji strumieni informacyjnych w systemie logistycznym to [30] :

ujednolicenie dostępu do róŜnych źródeł informacji,

moŜliwość badania całego systemu logistycznego (a nie tylko podsystemu),

łączenie operacji przetwarzania danych,

łączenie komórek przetwarzania danych.

6.5. Przykład struktury informatycznej

Z duŜym zasobem informacji i danych mają do czynienia działy logistyki (w ich skład wchodzą

komórki zajmujące się magazynowaniem, transportem, planowaniem, zakupami) przedsiębiorstw

produkcyjnych i handlowych, a takŜe firmy świadczące usługi logistyczne na zewnątrz. Schemat

systemu informacji logistycznej dla firmy świadczącej usługi logistyczne, przedstawiający jego

strukturę wraz z wykorzystywanymi kanałami informacyjnymi, pokazano na rys. 18.

SYSTEM INFORMACYJNY DOSTAWCY USŁUG LOGISTYCZNYCH

Transport

(przy wykorzystaniu

dokumentów papierowych

PołoŜenie ładunku

i transportu

GPS

Towar

magazynowanie

produkcja

Banki danych i serwisy

informacyjne sieci

teleinformatyczne

Klient docelowy

(poprzez wyniki badań

marketingowych)

Informacje

Dane

Informacja

Dane

Informacje

SYSTEMY

INFORMACJI

LOGISTYCZNEJ

PARTNERÓW

(dostawców

i odbiorców)

Informacje

SYSTEM INFORMACJI LOGISTYCZNEJ

Podsystem zbierania danych

(źródła zewnętrzne i wewnętrzne, dane

retrospektywne i prospektywne

badania marketingowe

Potrzeby danych

Informacje

Podsystem porządkowania danych

(bazy danych i mechanizmy

wyszukiwawcze

Przekaz

za pomocą EDI

lub rozwiązań

opartych na

łączach

internetowych

Podsystem analizy danych

(filtrowanie i przetwarzanie procedury

oceny i prezentacji

Potrzeby danych

i informacji

Podsystem wspomagania decyzji

(bazy danych, baza wiedzy, modele

analityczne, mechanizm wnioskujący)

Informacje

Potrzeby

informacyjne

Informacje

Potrzeby

informacyjne

MenedŜerowie

logistyki

Kierownictwo naczelnego

szczebla w przedsiębiorstwie

Decyzje

Działalność logistyczna

(wydobycie, wytwarzanie,

magazynowanie, handel,

transport, obsługa klienta)

Przedsiębiorstwo jako całość

(kształtowanie strategii, wdraŜanie,

koordynacja dziedzin działalności,

kontrola, korekty)

Rys. 18. Przykład struktury systemu informacji logistycznej dostawcy usług

logistycznych (wg Encyklopedii Zarządzania)

System informacji logistycznej ułatwia zarządzanie całym przedsiębiorstwem, zarówno na

poziomie strategicznym, jak równieŜ taktycznym oraz operacyjnym, dlatego teŜ dane pozyskiwane

w przedstawionym systemie, jak równieŜ opracowane w nim informacje, powinny być dostępne nie

tylko dla kierownictwa logistyki, podejmującego kluczowe decyzje w tym obszarze, ale takŜe dla

kierowników niŜszych szczebli zaangaŜowanych w realizację codziennych zadań, w obrębie

wyróŜnionej dziedziny funkcjonalnej [43].

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: