szesc_kapeluszy.pdf

(87 KB) Pobierz
Hg g jhg jhg jkg kjyh jhg jhg
Sześć Kapeluszy
Kreatywność: Metoda Sześciu Kapeluszy
Metoda sześciu kapeluszy została stworzona przez Edwarda De Bono, twórcę pojęcia
"myślenie lateralne". Idea sześciu kapeluszy pozwala na twórcze podejście do rozwiązywania
problemów, wskazuje sześć różnych stron, z jakich można na dany problem postrzegać.
Metoda ta jest prosta, praktyczna i skuteczna, została zaakceptowana przez środowisko
edukacyjne, korporacje i organizacje na całym świecie. Sześć kapeluszy zmienia dyskusje ze
zwykłego argumentowania i bronienia swoich racji w konstruktywną dyskusję, cała idea
polega na sztucznym przyjęciu określonego stanowiska w danej sprawie. Dzięki czemu nikt
nie jest zbytnio emocjonalnie związany z bronieniem swoich racji, a jednocześnie może
wyrażać swoje uczucia (w danym kapeluszu) bez potrzeby przejmowania się tym, co pomyślą
inni. Umożliwia wygospodarowanie czasu na świadomy wysiłek twórczy w danym czasie,
wprowadza pewien porządek tworzenia, przy jednoczesnym braku obaw pominięcia jakiegoś
aspekt problemu.
Gdzie stosować technikę 6 kapeluszy?
Technikę tę można porównać do małej zabawy w teatrzyk. Ja bawię się sam jak nie mam
nikogo dookoła, po prostu wyznaczam sobie po kilka minut na dany kapelusz i w danym
czasie myślę tak, a nie inaczej zapisując swoje spostrzeżenia. Pracując tą techniką w grupkach
(w firmach, w czasie spotkań, zebrań, czy nawet na lekcjach) możemy przyjąć wiele strategii,
praktycznie każda dobra w zależności od sytuacji, można całą grupka zakładać jeden
kapelusz, w danym czasie, a można się podzielić rolami i dyskutować ze sobą w różnych
kapeluszach, zmieniając je od czasu do czasu. Chcąc na przykład komuś wytłumaczyć jakiś
argument zakładamy i prosimy o włożenie takiego, a nie innego kapelusza, zamiast wymyślać
kolejne argumenty.
W każdym kapeluszu myślimy inaczej!
Kapelusz Czerwony - emocje
"Jakie uczucia wchodzą tutaj w grę?"
Czerwony kapelusz silnie związany jest z wyrażaniem emocji, namiętności,
impulsywności i uczuciowym przejaskrawianiem rzeczywistości. Czerwony kapelusz
za najważniejszy aspekt problemu uznaje wrażenia, intuicje, przeczucia i uczucia.
1
tomek.urban@witryna.org
37266481.007.png 37266481.008.png
Sześć Kapeluszy
Kolor ten jest pewnego rodzaju włącznikiem uczuć, każda czynność, rzecz wiąże się z
nimi, zakładając ten kapelusz mamy nakaz ich wyrażania. Pozbywamy się
obiektywizmu, wszystko w tym kolorze wyrażamy, subiektywnie, coś się podoba lub
nie. Nie pytamy dlaczego coś lubimy bardziej lub mniej, to są nasze uczucia i mamy
wolność ich wyrażania w tym przebraniu. Decyzje podejmowane w tym kolorze mogą
być nawet irracjonalne, przy emocjonalnym podejściu nie ma czasu na racjonalne
myślenie, decyzje mogą być szybkie i gwałtowne, emocja jest reakcją na pierwsze
wrażenie.
Niektórzy uważają, że myśliciel powinien być pozbawiony emocji, że emocje
zakłócają myślenie. Jednak trzeba pamiętać ze każda decyzja wymaga emocji.
Czerwony kapelusz nadaje subiektywnego znaczenia myśleniu. W pracy grupowej
pozwala na otwarte wyrażanie uczuć, bez ich chowania i ukrywania, przecież to tylko
odgrywanie ról, nie wyrażamy uczuć tylko odgrywamy rolę ;)
Kapelusz Biały - obiektywizm
Biały kapelusz jest całkowitym przeciwieństwem czerwonego, wskazuje na czystość,
sterylność, neutralność i logikę. Biały kapelusz zajmuje się faktami i liczbami. Białą
rolę można porównać do roli komputera, istnieje pewien obiektywny algorytm
postępowania, do którego się stosujemy, nie ma uczuć, nie ma emocji jest tylko to, co
da się racjonalnie przedstawić.
Kolor biały jest włącznikiem faktów, np. mówimy: "teraz wkładamy biały kapelusz i
analizujemy same fakty", należy pamiętać, że o faktach się nie dyskutuje, one istnieją.
One musza być jak najbardziej obiektywne w pewnym aspekcie np. "ten budynek ma
10 lat". Biały kapelusz stosujemy, zwykle na początku zmiany wątku. Przykład, gdy
przechodzimy do omawiania problemu niskich płac, najpierw musimy spytać o to,
jakie są rzeczywiste płace, wtedy właśnie stosujemy ten kolor. Bialy posługuje się
konkretnymi zestawami informacji, statystykami, dokumentami, analizami. Człowiek
w białym nie ocenia zdarzeń, tylko wyjawia dane na konkretny temat i komentuje w
granicach posiadanych informacji.
Należy pamiętać, o tym ze fakty nie zawsze muszą być faktami. Większość tak
zwanych faktów to poprostu osobiste uwagi, poczynione w dobrej wierze, lub coś, co
uznajemy za fakt. Dlatego dobrze jest czasem zastosować podział na fakty
sprawdzone, fakty oparte na wierze, fakty "na ogół", czy też zastosować inną skalę
prawdopodobieństwa. Na przykład czy stwierdzenie, ze "kobiety malują paznokcie"
jest faktem? Możemy tu zastosować np. skalę prawdopodobieństwa, lub bardziej
sprecyzować fakty np. "kobiety które mogą być zainteresowane naszym produktem
(zmywaczem do paznokci) malują paznokcie".
Stosując się do zasad dobrego dialogu twórczego, możemy przyjąć, że wszystko to z
czym przystępujemy do rozwiązania problemu, czyli nasza pierwotna wiedza na dany
temat, znajduje się w białym kapeluszu. Dobrze jest za tym jako pierwszy punkt
spotkania określić, biały kapelusz jako przedstawienie problemu.
2
tomek.urban@witryna.org
37266481.009.png 37266481.010.png
Sześć Kapeluszy
Kapelusz Czarny - pesymizm
Czarny kapelusz to podejście pesymistyczne, negatywne, ma oceniać i ostrzegać przed
zagrożeniami. Człowiek w czarnym nakryciu głowy, nadmiernie krytykuje
rzeczywistość, widzi tylko złe jej aspekty. Czarny świat jest pełen zagrożeń, pełen
negatywizmu i niepowodzeń.
Zadaniem zakładającego czarny kapelusz jest wykazanie wszystkich wad,
niedociągnięć, braków i zagrożeń. Czarny kapelusz szuka dziury w całym, sprawdza
czy wszystko do tej pory omawiane napewno jest słuszne. Pokazuje wszystkie
konsekwencje, które mogą wyniknąć z przyjętego rozwiązania.
Czarny kapelusz zadaje pytania, docieka prawdy, patrzy w przyszłość np. "co się
stanie gdy?", czy też "skąd wiesz że?". Za wszelką cenę próbuje wykazać, że ktoś
może się mylić. Poszukując bezpieczeństwa czarny kapelusz wykazuje wszystkie
niedociągnięcia, wszystkie luki, sprawdza czy wszystko jest zgodne z prawem.
Kolejną cechą czarnego jest oszczędność, zarówno czasu jak i innych środków,
sprawdza on czy rozwiązanie przyniesie odpowiednie korzyści, czy jesteśmy w stanie
wprowadzić w życie rozwiązanie, ile czasu zajmie w porównaniu z innymi.
Krytykować jest łatwo, wręcz bardzo łatwo, zawsze można powiedzieć "nie bo nie",
albo "nie bo ten człowiek jest głupi, to i jego pomysły są głupie". Zawsze znajdziemy
ogromną ilość przykładów by kogoś, lub coś skrytykować. Nie o to jednak chodzi,
krytykować w czarnym kapeluszu TAK, ale z umiarem. Krytyka ma wskazać
elementy, o których należy bezwzględnie pamiętać i zwrócić na nie uwagę. Czarny
kapelusz pozwala na spostrzeżenie wszystkich zagrożeń związanych z danym
rozwiązaniem, nie powinien jednak blokować dyskusji.
Kapelusz Żółty - optymizm
Ubranie żółtego kapelusza, to przyjęcie pozytywnej postawy, można powiedzieć
wręcz optymizm totalny. Żółty świat jest radosny, widzi tylko pozytywne aspekty
rozwiązania. Żółty kapelusz jest dokładnym przeciwieństwem czarnego. Żółte
myślenie to ciekawość, przyjemność i poszukiwanie radości
Założenie żółtego kapelusza to zamiana w przedsiębiorcę. Przedsiębiorca widzi te
korzyści, których inni nie spostrzegają na pierwszy rzut oka. Człowiek w zółtym
kapeluszu, ma za zadanie wskazać wszystkie, nie tylko te oczywiste korzyści. Może
odwoływać się nie tylko do logiki, praktyki, ale także do marzeń i nadziei.
3
tomek.urban@witryna.org
37266481.001.png 37266481.002.png
Sześć Kapeluszy
Żółty jest przepełniony wiarą w sukces i powodzenie, wszędzie dookoła znajdują się
nagrody, które żółty ma za zadanie pokazać. Żółty wskazuje najlepsze wyniki w
przyszłych statystykach i prognozach, koncentruje się tylko i wyłącznie na
pozytywnych aspektach. Rozważa wszystkie możliwości i korzyści, nawet te, które
wykraczają poza rozpatrywany problem.
Myślenie w żółtym kapeluszu bada i analizuje korzyści, szuka dla nich logicznego
poparcia. Przepełnione euforią, jest bardzo konstruktywne i płodne w nowe pomysły.
Kapelusz Zielony - możliwości
Zieleń to kolor urodzaju, rozwoju, wyrastania roślin. Zielony kapelusz jest pełen
pomysłów, pełen nowych możliwości.
Człowiek w zielonym ma za zadanie pokazać nowe spojrzenie, nowe punkty widzenia
rzeczywistości. Zielony "nie drąży" starych pomysłów, zielony ukazuje nowe drogi.
Nie ma obowiązku logicznego postępowania , ważne jest że znajduje nowe drogi.
Zakładanie zielonego kapelusza pozwala nawet na odgrywanie roli kompletnie
nielogicznego "głupka". Zielony nie trzyma się reguł, ma za zadanie działać inaczej
niż karzą wzorce.
Stosując zielony kapelusz powinniśmy wystrzegać się myśli będących domeną innych
kolorów, zielony nie widzi krytyki, nie widzi również obiektywizmu. Wiele szalonych
pomysłów przekształcono na całkiem racjonalne, to przekształcenie jest zadaniem
innych kapeluszy, zielonemu natomiast pozostaje odnajdywanie pomysłów.
Kolor ten pokazuje nowości, nie pozwala stać w miejscu, dla tego koloru wszystko
jest w ruchu. Rzeczywistość jest ciągłą zmianą, zastana rzecz, prędzej czy później
przybierze nowy kształt. Dane zdarzenie można porównać do nasionka, z którego nie
wiadomo gdzie i kiedy wyrośnie zielony strączek, a potem zupełnie nowa roślinka -
idea. To właśnie zielony sprawia, że możemy szukać przyszłości, szukać nowych
rozwiązań, w tym co zdawałoby się już istnieć i "mocno stąpać po ziemi".
Zielony szuka kolejnych alternatywnych rozwiązań. Dla tego koloru, nawet ostateczne
rozwiązanie, nie jest ostatecznym, jeśli tylko zostało odrobinę czasu na poszukiwania
dalej.
Kapelusz Niebieski - organizacja
Człowiek w niebieskim kapeluszu to chłodny bezstronny obserwator. Jego naczelnym
zadaniem jest kontrola toku myślenia, to niebieski ma plan on narzuca dyscyplinę.
4
tomek.urban@witryna.org
37266481.003.png 37266481.004.png
Sześć Kapeluszy
Zakładając niebieski kapelusz, wyłączamy wszystkie problemy związane z
zagadnieniem, nie myślimy o nich na chwilę. Zamiast tego myślimy o tym co teraz
powinniśmy zrobić, jaki kapelusz włożyć? Niebieski nie tylko kontroluje, niebieski
porządkuje oraz określa ograniczenia i priorytety, nie pozwala wychodzić poza
określone granice.
To niebieski programuje wyglądał całej sesji, jaki kapelusz włożyć najpierw, a jaki
później. Przykładowo gdy omawiana kwestia wiąże się z dużymi emocjami, dobrze
jest włożyć najpierw czerwony kapelusz.
W trakcie dyskusji, dodatkowym zadaniem niebieskiego jest monitorowanie całego
procesu, to niebieski kapelusz komentuje ostęp dyskusji, to niebieski kapelusz
sporządza opis. Do niego również należy sporządzenie wniosków.
Podsumowanie
Główną zaletą tej metody podczas pracy z większa ilością osób jest odgrywanie ról. Bawiąc
się w teatrzyk człowiek nie ukrywa swoich emocji, nie ukrywa tego co czuje, mówi to co
uważa że powinien powiedzieć w danym kapeluszu, a nie to co wypada powiedzieć. Metoda
ta pozwala na całkowicie szczere rozmowy pod pretekstem przybierania kapeluszy.
Ponadto technika sześciu kapeluszy, pozwala na dowolne uporządkowanie pracy nad każdym
zagadnieniem. Umożliwia myślicielowi skupienie się w danej chwili na tylko jednej rzeczy,
np. zamiast zajmować się emocjami, będzie on tworzył nowe idee, podczas gdy na emocje
przyjdzie odpowiedni czas.
Technika ta broni nas również przed zbytnio monotonnym podejściem do zagadnień. Gdy
widzimy że zbytnio drążymy jeden aspekt, wiemy że nadszedł czas na zmianę kapelusza, a
więc zmianę postrzegania.
BIBLIOGRAFIA:
De Bono Edward: Myślenie równoległe, Wydawnictwo Prima, Warszawa 1998 r.
De Bono Edward: Sześć kapeluszy, czyli sześć sposobów myślenia, Wydawnictwo Medium,
Warszawa 1997 r.
5
tomek.urban@witryna.org
37266481.005.png 37266481.006.png

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin