Oazy Księdza Blachnickiego.pdf

Marek Glogier

Oazy Księdza Blachnickiego

Rzecz o „pedagogice nowego człowieka”

27 lutego 2007 r. upłynęła 20 rocznica śmierci księdza Franciszka Blachnickiego. Był osobą,

o której w latach 70. i 80. z podziwem rozmawiali chrześcijanie na kilku kontynentach. Był

zarazem jednym z niewielu duchownych w powojennej Polsce, przeciwko którym tajna

policja prowadziła działania operacyjne na szeroką skalę, tak w Polsce jak i za granicą. Dla

części duchownych był żywym ideałem zaangażowania duszpasterskiego, dla innych zaś

przyczyną zakłopotania, źródłem zamętu i sprzecznych ocen

im był człowiek, którym zajmował się od września 1977 r. specjalny zespół do spraw

dezintegracji ruchu oazowego utworzony przy Wydziale IV KW MO w Krakowie? Kim był

człowiek, którego w latach 80. XX w. moskiewska „Prawda” (organ KC KPZR) nazywała

„dywersantem w sutannie” oraz „pasterzem kontrrewolucji”, a warszawska „Trybuna Ludu”

(organ KC PZPR) oraz „Żołnierz Wolności” określały mianem „teologa narodowej zdrady”

i „polskim Ajatollahem”. Kluczem do zrozumienia tej postaci są słowa Jana Pawła II

wypowiedziane po śmierci Blachnickiego w roku 1987: „Ksiądz Franciszek Blachnicki był

gorliwym apostołem nawrócenia, wewnętrznej odnowy człowieka i wielkim duszpasterzem

młodzieży. Z jego inspiracji zrodził się specyficzny kształt życia oazowego na polskiej ziemi.

Swoje liczne talenty umysłu i serca oddał sprawie budowy Królestwa Bożego. Dziękujemy

Bogu za wszelkie dobro, jakie stało się udziałem ludzi przez Niego”. Warto więc przyjrzeć się

bliżej postaci, która mając wpływ na setki tysięcy młodych ludzi całe swe życie oddała

sprawie głoszenia prawdy o „nowym życiu”, którego przyjęcie kształtuje „nowego

człowieka” zdolnego tworzyć „nową kulturę”.

Godło Oaz Nowego Życia i Ruchu Światło-Życie

Człowiek z misją (lata 1921-1950)

Urodził się w Rybniku 24 III 1921 r. w wielodzietnej rodzinie Marii i Józefa Blachnickich.

Ojciec, z zawodu pielęgniarz, pracę otrzymywał w różnych miastach Górnego Śląska, stąd

młody Franciszek szkołę podstawową ukończył w Orzyszu, maturę zaś uzyskał

w Tarnowskich Górach, gdzie aktywnie też działał w harcerstwie. We wrześniu

1938 r. powołany został do wojska. Uczestniczył w kampanii wrześniowej 1939 r. Do niewoli

dostał się w randze plutonowego. Po ucieczce wrócił do Tarnowskich Gór, gdzie do marca

1940 r. działał w konspiracji. Ujęty przez Gestapo, został wywieziony do obozu

koncentracyjnego KL Auschwitz, gdzie z numerem 1201 więziony był przez 14 miesięcy

w bloku XIII, w tym przez miesiąc w bunkrze, w którym 14 VIII 1941 r. został zabity

późniejszy święty - ojciec Maksymilian Kolbe, franciszkanin z Niepokalanowa. We wrześniu

1941 r. Blachnickiego wywieziono do aresztu śledczego w Zabrzu. W marcu 1942 r. został

skazany na karę śmierci przez zgilotynowanie za działalność konspiracyjną przeciw Trzeciej

Rzeszy. Oczekując na wykonanie wyroku w katowickim więzieniu 17 VI 1942 r. przeżył

nagłe i głębokie nawrócenie religijne. Odtąd uważał to za najważniejsze wydarzenie w swoim

życiu. W sierpniu 1942 r., po interwencjach rodziny, karę śmierci zamieniono na 10 lat

ciężkiego więzienia, które miał rozpocząć z chwilą zakończenia wojny, do tego zaś czasu

miał być resocjalizowany w obozach pracy. Do kwietnia 1945 r., kiedy został uwolniony

przez armię amerykańską, przebywał w obozach i więzieniach w Raciborzu, Rawiczu,

Borgermoor, Zwickau i Lengenfeld (KL Flossenburg). Zaraz po zakończeniu wojny zgłosił

się do Śląskiego Seminarium Duchownego (z siedzibą w Krakowie przy Al. Mickiewicza 3)

studiując jednocześnie na Wydziale Teologicznym UJ, gdzie uzyskał magisterium. Dnia 25

VI 1950 r. w Katowicach przyjął święcenia kapłańskie i oddał się pracy parafialnej

w Tychach, Łaziskach Górnych, Rydułtowach, Cieszynie i Bieruniu Starym.

Kapłan niezłomny (lata 1950-1975)

Od 1950 r. na zlecenie kurii w Katowicach ks. Blachnicki prowadził rekolekcje dla

ministrantów. W latach 1951-1954 wypracował nowy, 15- dniowy program rekolekcyjny

zwany Oazą Dzieci Bożych. Pierwsza „historyczna” oaza grupująca 60 chłopców w wieku

10-14 lat zrealizowana została w okolicy Tarnowskich Gór w 1954 r. (w 1957 r. w oazie

wzięło udział już 400 ministrantów). W okresie wysiedlenia biskupów śląskich (lata 1954-

1956) Blachnicki uczestniczył w pracach tajnej kurii w Katowicach, w roku 1955 zamieszkał

w Niepokalanowie, gdzie studiował duchowość i metody pracy o. Maksymiliana Kolbe.

W październiku 1956 r. rozpoczął pracę w redakcji tygodnika „Gość Niedzielny”. W latach

1957-1960 prowadził diecezjalną akcję antyalkoholową, która skupiła tysiąc kapłanów oraz

100 tysięcy wiernych pracujących na rzecz apostolstwa trzeźwości. „Krucjata

Wstrzemięźliwości” - ruch oparty na duchowości Maksymiliana Kolbe - została

zdelegalizowana w sierpniu 1960 r., a w marcu 1961 r. ks. Blachnickiego osadzono w tym

samym więzieniu, w którym podczas okupacji przeżył swoje nawrócenie. Pół roku później,

z wyrokiem 13 miesięcy więzienia w zawieszeniu na 3 lata, rozpoczął w październiku

1961 r. studia na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Do roku 1972 uzyskał tam licencjat

i doktorat, opublikował ponad 100 prac naukowych i popularnych, pracował jako asystent

i adiunkt oraz był organizatorem Instytutu Teologii Pastoralnej. Przez 10 lat był redaktorem

„Biuletynu Odnowy Liturgii”, a od 1967 r. Krajowym Duszpasterzem Służby Liturgicznej,

równolegle z pracą naukową aktywnie włączył się w przemiany soborowe w polskim

Kościele. Odtąd latem mieszkał w Krościenku koło Szczawnicy, zimą zaś w Lublinie, gdzie

przygotowywał habilitację. W 1972 r. zrezygnował z pracy na KUL-u po tym, gdy władze

zemściły się za jego działania i nie zatwierdziły habilitacji.

W 1963 r. podjął na nowo organizowanie 15-dniowych wakacyjnych oaz rekolekcyjnych

w Krościenku. Tam też opracował 400-stronicowe studium Metoda przeżyciowo-

wychowawcza dziecięcych rekolekcji zamkniętych , którą zastosował w „Oazach

Niepokalanej” - programie dla dziewcząt ze szkół średnich. W 1967 r. metodę zastosowano

z myślą także o młodzieży męskiej, tworząc dla niej „Oazę Nowego Życia” oraz 10-letni

program formacji służby liturgicznej ołtarza oparty o soborową zasadę mówiącą, że liturgia

jest źródłem i szczytem działalności Kościoła. W 1969 r. prawną opiekę nad rodzącym się

nurtem objęła Komisja Episkopatu ds. Duszpasterstwa Służby Liturgicznej. Odtąd datuje się

nieustanny rozwój oaz tworzących masowe zjawisko społeczne zwane Oazowym Ruchem

Żywego Kościoła. W krótkim czasie ruch rozwinął się we wszystkich diecezjach, stając się

najważniejszą formą duszpasterstwa dzieci i młodzieży. Odtąd też przez 20 lat trwały

nieustanne represje władz państwowych i gry operacyjne podejmowane z ruchem przez

Służbę Bezpieczeństwa. Niestety do tajnej agentury rozpracowującej oazy dali się wciągać

tak wierni jak i księża. Szczegóły takich działań opisuje ks. Tadeusz Isakowicz-Zaleski

w książce Księża wobec bezpieki na przykładzie diecezji krakowskiej (Kraków 2007), gdzie

na stronach 146-157 przytacza fragmenty doniesień proboszczów obłudnie przyjaźniących się

z ks. Blachnickim.

Centrum „Światło - Życie”. Krościenko - Kopia Górka

Mimo zatrzymań, przesłuchań, rewizji, kontroli korespondencji, nakładanych kar

finansowych, nękania różnymi kontrolami, ruch nabiera błyskawicznego tempa. Od

1967 r. organizowane są oazy dla kapłanów i kleryków, od 1971 oazy dla zakonnic

i katechetek oraz oazy studenckie i dla młodzieży pracującej. W 1972 r. po latach przerwy

wraca zreformowana „Oaza Dzieci Bożych”, a od 1973 r. organizowane są „Oazy Rodzin”.

W czerwcu 1973 r. wydarzeniem dla Centrali Ruchu Oazowego w Krościenku była wizyta

kardynała Karola Wojtyły oraz wyrazy solidarności z wizją apostolstwa ks. Blachnickiego.

W 1974 r. ustalono zasadę, że animator prowadzący wakacyjne grupy rekolekcyjne staje się

także animatorem wszelkich działań apostolskich na swoim terenie w ciągu całego roku. Ilość

parafialnych grup pozwalała organizować już w całej Polsce, co 6 tygodni, regionalne

spotkania różnych wspólnot. Rok następny (1975) staje się przełomowy: ogółem

we wszystkich typach oaz uczestniczy 15 tysięcy osób. Nadto w lipcu tegoż roku w Polsce

zawiązują się pierwsze grupy modlitewne „Odnowy w Duchu Świętym”, które wkrótce staną

się zalążkiem nowego ruchu odnowy charyzmatycznej już od kilku lat ogarniającej Kościół

Katolicki w Europie Zachodniej i Ameryce Północnej. Odtąd nurt odnowy liturgicznej

i odnowy charyzmatycznej staną się głównymi magnesami przyciągającymi „duchowo letnich

katolików” zwanych także „katolikami niedzielnymi”. Podtrzymywanie jedności z centralą

tylu grup rozproszonych po całym kraju było możliwe tylko poprzez nielegalny masowy druk

literatury formacyjnej oraz licznych konspektów zajęć dla animatorów prowadzących

spotkania w ciągu całego roku.

Spotkałem duchowego giganta (lata 1975-1981)

Doświadczenia roku 1975 w Krościenku, wreszcie i z moim udziałem, były przez wielu

odebrane jako swoisty „znak czasu”, jednakże trudny do odczytania. Najbardziej

zdumiewające zdarzenia społeczne i kościelne, z Polską w roli głównej, nadejść miały

dopiero za kilka lat. Ksiądz Blachnicki modlił się o rozeznanie nowego kierunku swej

działalności, a liderzy ruchu żyli w przeświadczeniu, że Bóg chce ich powołać do większego

niż dotychczas dzieła. Nikt jednak nie wiedział dokładnie jak ma to wyglądać. Ze względu

na niewielką odległość Krościenka od Krakowa oraz dużą liczbę animatorów studenckich,

zespół ten na kilka lat stał się jedną z najbliższych grup współpracowników założyciela oaz

(oprócz księży moderatorów mających szczególny status w ruchu). Sześć lat osobistego

kontaktu z centralą ruchu przekonywało o jego szczególnej misji. W 1976 r. (po

wydarzeniach radomskich) zorganizowano turnusy rekolekcyjne dla 22 tysięcy uczestników

Oaz Żywego Kościoła (dyskretny udział brały także grupy ze Słowacji). Nowością była Oaza

dla proboszczów oraz nawiązanie współpracy z międzynarodowym ruchem Campus Crusade

for Christ, który ze względów bezpieczeństwa występował w Polsce pod nazwą „Agape”

działając z aprobatą kardynała Wojtyły.

Z czasem ruch CCC (z centralą w USA) stworzył własną bazę w Polsce i obecnie działa tutaj

pod nazwą „Ruch Nowego Życia”. Ponieważ istniało już 1500 grup spotykających się co

tydzień na studium biblijnym, zorganizowano dla nich cykliczne dwudniowe „Oazy

Modlitwy”. Nowością owego roku była I Krajowa Kongregacja Odpowiedzialnych (rodzaj

parlamentu odtąd określającego kierunki pracy w każdym kolejnym roku).

W 1977 r. w letnich oazach uczestniczyło 27 tys. osób, zaś wydarzeniem była prezentacja

ruchu papieżowi Pawłowi VI przez uczestniczącego w synodzie biskupów kardynała Wojtyłę.

Rok 1977 przyniósł alternatywę nie tylko dla studenckiej działalności publicznej. Powstał

KOR, ROPCiO i SKS (po śmierci Stanisława Pyjasa). Mimo tego w Krakowie nadal

zwiększała się ilość oazowych wspólnot studenckich. W 30 duszpasterstwach akademickich

działało już ponad 50 grup liczących łącznie około 400 członków ruchu. Taki stan rzeczy nie

mógł być tolerowany przez państwo, któremu coraz bardziej wymykał się monopol

na wychowanie młodzieży. Neutralizację Ruchu Światło-Życie SB kontynuowała poprzez

rozszerzanie sieci płatnej agentury i tajnych współpracowników. Dopiero w 2004 r.,

po uzyskaniu w IPN statusu poszkodowanego, miałem sposobność poznać swoje akta oraz

materiały dotyczące inwigilacji działaczy ruchu w tamtej epoce.

M. Glogier i ks. F. Blachnicki (Krościenko, wrzesień 1979)

W roku 1978 w Niepokalanowie na III Kongregacji Odpowiedzialnych zgromadziło się 220

delegatów. Nowością był udział 2 biskupów. Dokumentem programowym stało się przyjęcie

papieskiej adhortacji O ewangelizacji w świecie współczesnym , która była ostatnim

dokumentem Pawła VI. Odtąd organizowane są „Oazy Animatorów Wielkiej Ewangelizacji”

przygotowywanych do pomocy w odnowie każdej z 6 tysięcy polskich parafii. W roku 1979

kolejna kongregacja w Kalwarii Zebrzydowskiej ofiarowała papieżowi Polakowi dar

w postaci „Krucjaty Wyzwolenia Człowieka”, która była ruchem dobrowolnych abstynentów

od alkoholu, nikotyny i narkotyków. Latem organizowano oazy już na skalę

międzynarodową. W Tatrach Słowackich - dla młodzieży czechosłowackiej, która zdążyła

założyć u siebie 100 grup formacyjnych, w RFN i Wielkiej Brytanii - dla młodzieży

polonijnej. W Boliwii oazy organizowali franciszkanie z Krakowa - uczestniczyły w nich

setki młodych Indian należących do tamtejszej hiszpańskojęzycznej wspólnoty „Światło-

Życie”. W Polsce zaś owego roku tysiąc animatorów prowadziło oazy dla 30 tysięcy osób.

Wydarzeniem roku było otwarcie w Lublinie stacjonarnego rocznegoStudium Formacji

Ewangelizacyjnej, które przygotowywało dużą grupę do pracy misyjnej podczas letnich

igrzysk olimpijskich w Moskwie w 1980 r. Wykładowcami naszego studium byli instruktorzy

z amerykańskiej centrali „Agape” oraz z Wielkiej Brytanii i wykładowcy z KUL, m.in. ks.

prof. Jan Chrapek - późniejszy biskup radomski. Wyjazd niestety uniemożliwiła nam blokada

granic z powodu strajków (lipiec-sierpień 1980) owocujących powstaniem „Solidarności”.

Niezorientowanym wyjaśnić wypada, że program wakacyjnej oazy (do dnia dzisiejszego)

zbudowany jest na 15 tematach, z których każdy realizuje się w ciągu całego dnia. W ciągu

3 lat (czyli III stopni oazy) omawia się 45 teologicznych zagadnień. Zaleca się, aby III stopień

był realizowany w Rzymie. W pierwszej tego typu oazie w 1979 r. uczestniczyło 120 osób.

W programie znalazło się 6 spotkań z Janem Pawłem II (w tym na Jego zaproszenie 2-

godzinne ognisko w ogrodach watykańskich). Rok 1980 powitano na 40 sylwestrowych

oazach modlitwy wstawienniczej za Polskę i jej duchowe przebudzenie. Rozpoczęła się w ten

sposób akcja 3-letniej ewangelizacji kraju. V kongregacja odpowiedzialnych za ruch

zgromadziła na Jasnej Górze 700 delegatów, a w Lublinie uruchomiono „Centrum Wielkiej

Ewangelizacji” koordynujące prace podejmowane w 49 województwach podzielonych na 200

rejonów. Z mandatu centrali odpowiedzialny byłem za animację dzieł apostolskich

w województwie rzeszowskim oraz przemyskim. Na spotkania z odpowiedzialnymi

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: