MATERIAŁY I NARZĘDZIA PISARSKIE W STAROŻYTNOŚCI.doc

MATERIAŁY  I NARZĘDZIA  PISARSKIE  W  STAROŻYTNOŚCI

Petroglify - obrazki malowane lub ryte na powierzchni skały 20 tysięcy lat temu.

1.Tabliczki z kamienia:

·         Wapień i marmur

·         Ateny: tabliczki z łupków w szkołach

·         Dłuto lub nóż

·         Ołów do zdobienia

·         KAMIEŃ Z ROSETTY – czarna płyta z 196 roku w mieście obok Nilu. 3 rodzaje tekstu: czerwone hieroglify, brązowe pismo demotyczne i czarny alfabet grecki.

·         KODEKS HAMMURABIEGO - zbiór praw z 18 wieku przed naszą erą spisany za panowania króla Hammurabiego z Babilonu.

·         MARMUR PARIUM - marmurowa płyta z wypisanymi datami z 3 wieku przed naszą erą

2.Tabliczki gliniane:

·         Wschód

·         Sumerowie z Mezopotamii

·         Pismo klinowe

·         Ostraki - Skorupy naczyń glinianych : tanie i służyły do notatek np. rachunków.

·         Pałeczki z  brązu, kości słoniowej lub bambusa

·         Dokumenty, dzieła literackie, teskty magiczne i religijne.

Tabliczki wiązano sznurkiem i przekazywano pisarzowi. Po wyciśnięciu napisów tabliczki suszono na słońcu lub wypalano.

3. Tabliczki metalowe:

·         Grecja

·         Krótkie dokumenty np. napisy dla bogów, zaklęcia, teksty magiczne, dyplomy

4. Tabliczki drewniane:

·         Życie codzienne

·         Pisano woskiem ze smołą

·         Rylce – stylusy z brązu, żelaza i kości

·         Wiązane sznurkiem w dyptych, tryptych i poliptych

·         Jako zeszyty szkolne, druki urzędowe, notatki, rachunki, ogłoszenia

5. Skóra i pergamin:

·         Egipt, Grecja, Azja Mniejsza, Pergamon

·         Pergamin ze skóry bydlęcej, owczej, koziej. Trwały, zapisywalny po 2 stronach, atrament można było zmyć. Zbyt drogi, więc używano wielokrotnie po zmazaniu – palimpsest.

Współzawodnictwo Egiptu i Pergamonu dotyczące 2 bibliotek– wstrzymanie eksportu papirusu dla Pergamonu miało zahamować jej rozwój, więc zastąpiono go skórą

Moczono je w wodze wapiennej dla łatwiejszego usunięcia włosia, pozbawiano sierści, suszono, wygładzano pumeksem i polewano rozczynem z kredy.

·         Postać kodeksu – można go było składać

6. Papirus:

·         3 wiek przed naszą erą

a) Ze środka łodygi wycinano cienkie paski

b) układano je na desce obok siebie

c) pokrywano je drugą warstwą pasków

d) zwilżano wodą, ubijano lub prasowano

e) suszono na słońcu

f) arkusze sklejano klejem z mąki, wody i octu

g) wygładzano muszlą lub kością słoniową

W ten sposób powstawał zwój z 20 arkuszów, które powlekano klejem.

Gatunki papirusu:

- hieratyczny - teksty religijne, jasny

- kupiecki - do pakowania towaru, ciemny

·         Recto – strona zwoju, gdzie pisano

·         Verso – strona odwrotna zwoju

7. Płótno:

·         Spisy urzędników, mapy

·         W świątyniach

8. Papier:

·         Chiny

·         rok 105

·         urzędnik Tsai wynalazł papier z kory i łyka

·         później wyrabaino go ze szmat lnianych i linii konopnych

9. Pióro, atrament i kałamarz:

·         Egipt, później Grecja

·         Pióro z trzciny – koniec przycinano i rozgryzano aby tworzył się pędzelek

·         Atrament z sadzy i tartej gumy

·         Kałamarze z miseczek z gliny, drewna, metalu, srebra

·         Chryzografia – pisanie złotem