Komunizm w Polsce.pdf

Komunizm w Polsce

Niemcy wkraczają do Łodzi, wykonując założenia paktu Ribbentrop-Mołotow.

Początek

Aby zrozumieć ideę komunizmu, należy cofnąć się do okresu, kiedy narodził się on w

głowach osiemnastowiecznych rewolucjonistów. Po kilkudziesięciu latach fundamenty

doktryny stworzyli Fryderyk Engels oraz Karol Marks, którzy w 1848 roku spisali "Manifest

komunistyczny" - biblię ideową przyszłych komunistów. Karol Marks był filozofem

niemieckim, którego sposób bycia oraz przemyślenia nie przysporzyły mu popularności w

okresie, w jakim przyszło mu żyć. Dopiero kolejne pokolenie odkrywały potencjał kryjący się

w jego ideowo-doktrynowych rozważaniach i dziełach. Doktryna stworzona przez Marksa

zakładała m.in. przebudowę państwa w celu uzyskania wspólnoty państwowej, uzyskanie

postępu na drodze rewolucji, która z kolei jest tylko formą "dostosowania do poziomu sił

wytwórczych właściwych stosunków produkcji i nadbudowy ideologicznej" (cyt. za

"Komunizm w Polsce" Praca zbiorowa), marksizmowi przypisywany jest również

materializm dialektyczny - zakładał bowiem istnienie bytów wyłącznie materialnych, które

pozostają w ciągłym ruchu oraz różnią się złożonością budowy. Jako taka religia była

odrzucana już na samym początku rozważań, a istnienie Boga negowane. Rozwój komunizmu

związany jest przede wszystkim z naszym wschodnim sąsiadem, Rosją. To tutaj idee Marksa i

Engelsa po raz pierwszy w takim stopniu zawładnęły społeczeństwem. Aby nieco skrócić

ewolucję komunizmu na wschodzie, zajmiemy się od razu rewolucją bolszewicką. W 1898

roku założona zostaje w Mińsku Socjaldemokratyczna Partia Robotników Rosji, która

wkrótce zaczyna werbowanie zwolenników. Jednak już w 1903 roku dochodzi do rozłamu -

bolszewicy pod wodzą Włodzimierza Lenina pragną zysków, mienszewicy przeciwnie. W

lutym 1917 roku wybucha rewolucja bolszewików przeciwko władzom Rosji. Przywódca

ugrupowania przebywał wtedy w Szwajcarii, jednak dzięki pomocy Niemców szybko

przedostał się do ogarniętego walkę kraju. Co więcej, Niemcy zdecydowanie wsparli

bolszewików finansowo, co oczywiście w znacznym stopniu ułatwiło im prowadzenie walk.

Kolejny szturm komuniści przypuścili w październiku tego samego roku. Listopad okazał się

dla nich szczęśliwym miesiącem, gdyż praktycznie bez większego wysiłku doprowadzili oni

do przejęcia władzy. W 1919 roku utworzona została Międzynarodówka Komunistyczna, w

której skład weszła również Komunistyczna Partia Polski. I w tym miejscu zaczyna się

opowieść o polskich losach w epoce komunizmu - nie zawsze szczęśliwych, nie zawsze

łatwych, zawsze jednak burzliwych.

W 1918 roku, po 123 latach niewoli, Polska odzyskuje niepodległość, jednocząc się nareszcie,

aby wspólnymi siłami odbudować zniszczony wojną kraj. 16 grudnia tego samego roku

powołano do życia Komunistyczną Partię Robotniczą Polski, tworząc ją z myślą o przyszłej

rewolucji, która miała nadejść ze wschodu i ogarnąć całą Europę. Początkowo działania

polskich komunistów ograniczyły się do spokojnego budowania popularności partii. Nawet

wybory 1919 roku zbojkotowano, nie zaprzątając sobie tak błahą, w ich przekonaniu, sprawą.

W 1919 roku KPRP wyraziła również akces do Kominternu, stając się kolejnym ogniwem

rosyjskich rewolucjonistów. Mimo potęgi bolszewików rewolucja nie nadchodziła, co

powodowało coraz większe napięcia w szeregach polskich komunistów. Bezwzględnie

zwalczano opozycję, która w tym czasie sprawowała w Polsce władzę. Dopiero wojna polsko-

bolszewicka miała przynieść spodziewane "wyzwolenie". Jakież było zatem zdziwienie

członków KPRP, kiedy to ofensywa rosyjska złamana została pod Warszawą, a "zbrodnicza

wojna, rządy zbójeckie w Polsce" nie zakończyły się na korzyść rewolucjonistów.

Tymczasowy Komitet Rewolucyjny Polski szybko zwinął działalność, odchodząc w

zapomnienie. Polacy musieli od nowa budować partię komunistyczną, tworząc ją ponownie

na wzór bolszewickiej. II Zjazd KPRP potwierdził tylko przedwojenne plany, kiedy to

marzono o wielkim komunistycznym państwie pod przewodnictwem ZSRS. Zjazd wydał

manifest, w którym namawiał ludność chłopską do przyłączenia się do rewolucji. I tym razem

społeczność nie drgnęła. Tymczasem Moskwa drżała - Józef Stalin i Lew Trocki

wystartowali w wyścigu o stanowisko przywódcy światowych komunistów poprzez przejęcie

funkcji od umierającego Lenina. Józef Stalin , o którym przeczytamy jeszcze niejeden raz,

pokonał rywala, zostając następcą Lenina i zaprowadzając nowe, krwawe porządki. Odbiło

się to również na sotsunkach z Polakami, którzy nieopatrznie narazili się Stalinowi. W marcu

1925 roku dochodzi do III Zjazdu KPRP, na którym przekształcono ją w Komunistyczną

Partię Polski. Nowa nazwa podkreślała zerwanie ze starymi rządami i potępienie byłych

działaczy Kominternu. Dopiero nastepny Zjazd, IV z kolei, umożliwił skruszonym Polakom

ponowne wstąpienie w szeregi KPP. W tym samym czasie za normę przyjęto krytykę

obecnych władz państwa, które posądzano o sprzyjanie imperialistom z zachodu, a

Piłsudskiemu przypisywano zależność od Wielkiej Brytanii. Radykalne hasła ogłoszono w

kwietniowej (1932) odezwie do ludu, gdzie krytyka władz polskich przeplatała się z hymnami

pochwalnymi na cześć ZSRS. Oprócz służby propagandowej prowadzono też aktywne

działania dywersyjne, sabotażowe, wywiadowcze oraz werbunkowe, pomnażając zasobne już

liczebnie szeregi komunistów. Wydarzenia drugiej połowy lat trzydziestych doprowadziły do

radykalnej zmiany kierunku polityki KPP. Rozpasanie Adolfa Hitlera i brak reakcji ze strony

Zachodu doprowadziły do zachwiania stosunków sowiecko-niemieckich, a polscy komuniści

zaczęli głosić hasła antyfaszystowskie. W 1937 roku Stalin rozpoczął pierwszy etap swojego

szaleństwa - wielkie czystki w wojsku i partii. Wyniszczeniu uległa również KPP, którą w

efekcie wrogich działań rozwiązano w 1938 roku. Finał nastąpił w kilka miesięcy przed

ponownym startem.

Pierwsze dni wojny

Wojna, która wybuchła 1 września 1939 roku, przyniosła kolejną zmianę w ukierunkowaniu

polityki ZSRS. 17 września Armia Czerwona rozpoczęła ofensywę na zachód, przynosząc ze

sobą hasła obrony mniejszości narodowych i zniesienia władzy imperialistów polskich. Zajęty

przez Sowietów obszar szybko poddano sowietyzacji na wielką skalę . NKWD zbierało tu

swoje krwawe żniwo, stosując różnorodne rodzaje kar i represji. Podbita część polskich ziem

szybko zapełniła się sowieckimi agentami, których zadaniem było przygotowanie gruntu pod

utworzenie komunistycznego państwa zależnego od ZSRS. Wszystko pod przykrywką

legalności. Wybory, w których naród miał opowiedzieć się za przyłączeniem ziem do ZSRS,

przeprowadzono 22 października 1939 roku. Poprzedziła je swoista kampania wyborcza,

połączona z agitacją - wynik mógł być zatem tylko jeden. Ogromna frekwencja i ogromna

przewaga komunistów. Wybory w stylu sowieckim, a więc w ogromnej mierze oparte na

zastraszaniu i fałszerstwach, mogły mieć tylko jedno rostrzygnięcie. Wkrótce rozpoczęto

wyniszczanie polskości na Kresach. Obywatele przyjmowali narodowość sowiecką, a NKWD

rozszerzyła skalę terroru. Warunki, jakie stworzyli sowieccy agenci, sprzyjały

prokomunistycznym zapędom niektórych Polaków, którzy kilka lat wcześniej stanowili

główną siłe KPP. Zaczęli oni zatem wstępować do WKP(b), aby rozpocząć komunistyczne

życie od nowa. Równocześnie na okupowanych ziemiach wprowadzono na rynek prasę

sowiecką, której głównym zadaniem było szerzenie idei komunizmu. Do gadzinówek pisało

wielu polskich autorów m.in. Tadeusz Boy-Żeleński, Włodzimierz Sokorski czy Wanda

Wasilewska . Związek Sowieckich Pisarzy rósł w siłę wraz z upływającym czasem,

przyjmując w swe szeregi coraz to nowych polskich poetów. Cała akcja obliczona była nie

tylko na pozyskanie polskich intelektualistów sprzyjających ideologii komunistycznej, ale i na

rozpoczęcie przygotowania do przejęcia władzy w Polsce przyszłości. Działania komunistów

w Polsce zaczęły nabierać tempa. Zmieniano na sowieckie polskie uczelnie, wznoszono

pomniki ku czci marksistowskich działaczy, starano się całkowicie zawładnąć polskimi

umysłami, aby wyplenić z nich wszystko co polskie. Represje dotknęły również działaczy

kościelnych. Pełniący duszpasterską posługę księża zostali szczególnie napiętnowani, stając

się jednym z najbardziej zagrożonych zatrzymaniem stanów. U podstaw przejawów agresji

leżała niechęć władz komunistycznych do Kościoła Katolickiego oraz, zupełnie zresztą

słuszne przeświadczenie, iż jest on niejako ostoją polskości. To właśnie Kościół w wielu

wypadkach był ogniwem spajającym Polaków i jednoczącym ich do wspólnego działania,

także na polu narodowowyzwoleńczym. Jednocześnie z indoktrynacją umysłową szło

wprowadzanie trendów gospodarczych, społecznych i kulturowych. Na początku 1939 roku

transakcje finansowe przeprowadzano już tylko w rublach. W tym samym czasie prowadzono

też akcję masowych wysiedleń. Doszło również, czego można się było spodziewać, do

zniesienia polskich świąt państwowych i zastąpienia ich sowieckimi. 1 maja stał się zatem

Dniem Pracy a 8 marca Dniem Kobiet. O ile oba święta nie są dla nas dzisiaj niczym

oryginalnym, o tyle obchodzenie rocznicy śmierci Lenina oraz imienin Stalina wydaje się być

pomysłem absurdalnym. W świecie komunistów było to jednak coś absolutnie normalnego.

Tymczasem na scenie politycznej dochodziło do coraz większych przeszeregowań. Wkrótce

okazało się, iż sojusz niemiecko-radziecki jest fikcję, czego dowodem miał być niemiecki

zwrot na wschód. Sytuację polskich komunistów diametralnie zmieniły wydarzenia roku

1941.

22 czerwca ruszyła niemiecka operacja "Barbarossa" , której głównym celem było rozbicie i

podbicie ZSRS. Uderzenie na wschód spowodowało zmianę układu europejskich sił. Teraz

Stalin był sojusznikiem Winstona Churchilla , a nie jak do tej pory jego wrogiem.

Dotychczas Brytyjczyk zmuszony był samotnie, oczywiście na polu politycznym, stawiać

czoła siłom hitlerowskim. Koalicja aliancka stopniowo rozpadała się, co było wynikiem

zawrotnych sukcesów militarnych Wehrmachtu. Dopiero w 1941 roku układ sił miał się

mocno zmienić, a III Rzesza została wzięta w kleszcze. Na razie jednak ramiona okrążenia

nie zbliżały się do siebie. Co gorsza, ofensywa niemiecka doprowadziła do ich oddalenia.

Towarzysz Stalin

Józef Stalin - "dobrodziej" i ciemiężyciel.

Józef Stalin - jeden z największych zbrodniarzy XX wieku wszedł zatem w skład koalicji sił

alianckich, walczących przeciw Państwom Osi i wszystkim narodom, które wspierały dążenia

Adolfa Hitlera . Tuż przed wojną III Rzesza i ZSRS weszły w związek, który miał

zaowocować przyszłymi podbojami. Na zgliszczach Europy oba państwa wznieść miały

pomnik własnej kultury, tradycji. Tyle tylko, że sojusz ten - iście diabelski - nie miał

większych szans na przetrwanie. Dyktatorzy bowiem mają to do siebie, iż często zdradzają

przyjaciół, dążąc do zwycięstwa na wszystkich frontach i zagarnięcia jak największego łupu.

Tak też było ze Stalinem i Hitlerem. Nie wiązali oni przyszłości z aktualnym

sprzymierzeńcem i na własną rękę planowali podbój kontynentu, w którym kluczową rolę

odegrało zniszczenie armii sojusznika. Pierwszy krok wykonał Hitler, uprzadzając Gruzina

najprawdopodobniej o kilka miesięcy (czego oczywiście nie możemy być pewni i co

pozostaje w sferze domysłów i kalkulacji). Machina wojenna Niemiec ruszyła teraz na

wschód, prąc przez okupowaną Polskę, Ukrainę, Białoruś aż do serca ZSRS - do Moskwy .

Tutaj marsz ten zatrzymał się, jednak szybkie zwycięstwa Wehrmachtu na długo pozostały w

pamięci Czerwonoarmistów. Co najdziwniejsze, tuż po rozpoczęciu operacji "Barbarossa" ze

Stalinem skontaktował się Churchill, obiecując mu wszelką możliwą pomoc. Tym samym

Sowietów przygarnięto do grona aliantów, gwarantując im pomoc materialną i militarną.

Polski Rząd Emigracyjny znalazł się w trudnej sytuacji - śmiertelny wróg stał się

przyjacielem, oferując nęcącą wizję wolności narodu polskiego. Kroki podjęte przez

emigracyjnych dyplomatów przyniosły wymierne korzyści więzionym rodakom, lecz nie

gwarantowały przyszłemu państwu wolności i niepodległości. Stalin miał bowiem atut,

którego Polacy mieć nie mogli - siłę Armii Czerwonej. Choć na froncie królowały jednostki

pancerne Wehrmachtu, Armia Czerwona powoli budziła się z zimowego snu. Czas pokazał, iż

uspiony gigant potrafił walczyć za ojczyznę. Wróćmy jednak do Stalina. Dyktator sowiecki

przewidywał, iż na tyłach wojsk niemieckich wielkie spustoszenie siać mogą komunistyczne

bojówki, które oprócz dezorganizacji armii wroga prowadzić będą kampanię agitacyjną dla

przyszłego rządu. Dlatego też przedsięwzięte mogły być kroki zmierzające do odbudowania

KPP (choć pod inną nazwą) i przywrócenia aktywnej działalności komunistów polskich w

kraju. Jeszcze w tym samym roku okazać się miało, że od pomysłów Sowieci szybko przeszli

do czynów.

Polska Partia Robotnicza

Walka z wrogiem ideologicznym.

Tylko ścisła kontrola Kremla mogła zapewnić Stalina o całkowitym zwierzchnictwie nad

budowanym w Polsce podziemiem komunistycznym. Dlatego też wyznaczenie

przebywających w kraju ludzi na przywódców kominternowskiej partii wiązało się ze sporym

ryzykiem. Sowieci postanowili zatem przygotować specjalnie przeszkolone grupy tzw. grupy

inicjatywne, które z ZSRS wyruszałyby do okupowanego kraju, aby tam stworzyć

ugrupowanie komunistyczne. Teoretycznie Polska Partia Robotnicza powstała już w sierpniu

1941 roku w Moskwie, gdyż to tam utworzono podstawy pod jej budowę. Dokumenty

nowopowstałej partii napisano pod kontrolą Stalina, ludzi wysyłał Kreml, wreszcie całe

przedsięwzięcie finansowano z sowieckich pieniędzy. Nazwa PPR również nie była

przypadkowa. Komuniści obawiali się reakcji ludności na słowo "komunistyczna", dlatego

postanowili użyć znacznie bardziej chwytliwego hasła - "robotnicza". Tym samym

realizowali założenia Moskwy, nie narażając się na odrzucenie przez społeczeństwo. 26

września 1941 roku nadszedł długo wyczekiwany przez polskich komunistów dzień. Grupa

inicjatywna miała wyruszyć z Wiaźmy do Polski. Na spadochronach skakać mieli: Marceli

Nowotko , Jan Turlejski, Roman Śliwa, Czesław Skoniecki, Jakub Aleksandrowicz oraz

Lucjan Patyński. Niestety, tuż po starcie zdarzył się wypadek, w wyniku którego zginął

Turlejski, a trzech innych agentów zostało rannych. Operację czasowo zawieszono, tym

bardziej że ofensywa niemiecka poczyniła znaczne postępy. Stalin miał poważniejsze

problemy na głowie, borykając się z niemiecką agresją, która nieomal dosięgła Moskwy.

Dopiero, gdy zażegnano pierwsze niebezpieczeństwo, powrócono do ambitnych planów

związanych z Polską. Kolejną próbę przerzutu podjęto w grudniu 1941 roku. Marceli

Nowotko , Paweł Finder , Bolesław Mołojec, Pinkus Kartin, Czesław Skoniecki i Maria

Rutkiewicz wylądowali bezpiecznie w podwarszawskich miejscowościach w nocy z 27 na 28

grudnia. Komuniści szybko przeszli do działania. Nowotko został sekretarzem partii a Finder

i Mołojec stanowili dopełnienie jej przywództwa. Natychmiast po przybyciu do stolicy

zaczęli organizowanie partii, nawiązując kontakty z komunistycznymi środowiskami, które

rozpoczęły działanie już wcześniej. Ruch robotniczy na ziemiach polskich reprezentowoli do

tej pory członkowie WRN oraz Polscy Socjaliści, którzy zdążyli już przygotować grunt pod

komunistyczno-robotniczą partię narodową. Stworzyli również własne bojówki, choć ich

liczebność nie była imponująca. Przybycie do Polski grupy inicjatywnej spotkało się z miłym

przyjęciem przez wspomniane podziemie. Równie wielkie było zaskoczenie. Warszawiacy o

przybyciu gości dowiedzieli się po kilku dniach. Równe zdumienie okazali Nowotko i jego

towarzysze - na wieść o istnieniu zorganizowanych grup kamień spadł im serca, gdyż

obawiali się, iż będą musieli zaczynać wszystko od podstaw. Tymczasem zastali ludzi

gotowych do pracy i czekających na polecenia. Szybko zorganizowano zatem spotkanie grupy

inicjatywnej oraz polskiego podziemia. 5 stycznia 1942 roku w mieszkaniu Aleksandra

Rydygiera przy ulicy Krasińskiego 18 m. 234 na Żoliborzu obie strony spotkały się, aby

omówić warunki współpracy. W zebraniu udział wzięły przedstawiciele czołowych polskich

organizacji komunistycznych. Był zatem Związek Walki Wyzwoleńczej, "Proletariusz",

Stowarzyszenie Przyjaciół ZSRR i członkowie Rewolucyjnych Rad. Inicjator spotkania,

Paweł Finder , zapowiedział szybkie utworzenie Polskiej Partii Robotniczej. Obecni

zaakceptowali plany, wybierając od razu Tymczasowy Komitet Centralny Partii w osobach

Marcela Nowotki jako sekretarza i Pawła Findera oraz Bolesława Mołojca jako zastępców

sekretarza. Ustalono również plan działania oraz podjęto decyzje odnośnie przyszłych

zapowiedzi walki. Wkrótce akces o przyłączeniu do PPR wyraziły ZWW (13 stycznia

wydano dyrektywę zatytułowaną "Zwyciężymy"), "Proletariusz", część członków

Robotniczo-Chłopskiej Organizacji Bojowej, Rewolucyjnych Rad Robotniczo-Chłopskich

oraz Stworzyszenia Przyjaciół Związku Radzieckiego. 10 stycznia PPR ogłosił swoją

pierwszą deklarację, której nadano tytuł: "Do robotników, chłopów i inteligencji! Do

wszystkich patriotów polskich!". Tekst odezwy opracowano jeszcze w Moskwie, pod

nadzorem sowieckich agentów, dlatego też patriotyzm PPR-owców był mocno naciągany. Jak

zatem widzimy, od pierwszych dni działania Polska Partia Robotnicza pozostała w mocnej

zależności od Moskwy. Zaryzykować można nawet stwierdzenie, iż była przybudówką

Kremla stworzoną po to, by obsłużyć tereny położone nieco dalej na zachód, które wymagały

ładnej oprawki dla komunistycznej działalności. Komuniści wzywali do walki zbrojnej

przeciw najeźdźcy, głosząc hasła "miłe dla uszu patriotów". Idea frontu narodowego porywała

członków PPR, którzy wierzyli w połączenie się ludności polskiej w jednym celu pod

przewodnictwem komunistów. Początkowo PPR nie miał na celu wrogich działań przeciw

rządowi Władysława Sikorskiego oraz podziemnej opozycji w kraju, ktora uznawała

zwierzchnictwo Rządu RP na Uchodźstwie . Jednak PPR-owcy nie odważyli się na

mocniejszą krytykę Sikorskiego, choć od początku swojej działalności zarzucali mu

tchórzostwo i brak działań. Dopiero kwiecień 1943 roku stanowił przełom w stosunkach

polsko-radzieckich. Zerwanie stosunków dyplomatycznych między państwami dało pretekst

PPR-owcom do rozpoczęcia nagonki na Armię Krajową i Rząd Emigracyjny . 1 marca 1943

roku Polska Partia Robotnicza wydaje odezwę: "O co walczymy?". Mgliste zapowiedzi

wolności nijak się miały do prawdziwych planów Związku Sowieckiego. Mimo to komuniści

mamili polskie społeczeństwo pięknymi opowieściami o niepodległości i niezawisłości, które

przyjdą wraz z wejściem na tereny okupowanego kraju Armii Czerwonej. Masowo wydawano

też propagandowe gazety, których tematyka pokrywała się z aktualną polityką ZSRS. Obok

przygotowań do przejęcia władzy komuniści tworzyli rozległą siatkę partyjną. Struktury PPR

przedstawiam poniżej:

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: