BBC Planeta Ziemia - 02.Góry.txt

(19 KB) Pobierz
{640}{777}Cz�owiek wchodz�cy na w�asne ryzyko|na najwy�szy szczyt naszej planety.
{777}{864}Kto� m�g�by pomy�le�, �e|po wej�ciu na wielk� g�r�
{864}{918}zdobywamy j�,
{918}{995}jednak my jeste�my tylko go��mi tutaj.
{1054}{1156}To jest mro�ny obcy �wiat.
{1170}{1320}G�RY
{1435}{1495}Oto inna skrajno�� -
{1497}{1596}jedno z najni�szych i najgor�tszych miejsc|na Ziemi.
{1756}{1850}le�y sto metr�w|pod poziomem morza.
{1853}{1933}Tutaj g�ry dopiero si� rodz�.
{1936}{2008}Baseny kwasu siarkowego �wiadcz�
{2010}{2126}o zachodz�cych g��boko pod ziemi�|tajemniczych reakcjach.
{2260}{2335}Jest to Depresja Danakil|w Etiopii,
{2335}{2421}le�y wewn�trz kolosalnego rozdarcia|powierzchni ziemi,
{2421}{2521}gdzie olbrzymie masy ziemi|�cieraj� si� nawzajem.
{2580}{2679}Lawa wyp�ywaj�ca przez p�kni�cie|w skorupie, tworzy
{2679}{2770}na powierzchni|�a�cuchy m�odych wulkan�w.
{3038}{3090}To, Erta Ale,
{3090}{3215}jest dzisiaj najd�u�ej nieustannie|czynnym wulkanem na planecie,
{3215}{3341}jeziorem p�ynnej lawy,nieustannie|wyp�ywaj�cej od 100 lat.
{3602}{3773}Te same wulkaniczne si�y|utworzy�y wy�yny Etiopii.
{3918}{3968}70 milion�w lat temu
{3968}{4041}ta ziemia by�a tylko p�ask� i g��bok�
{4041}{4110}Depresj� Danakil.
{4144}{4225}Stopiona lawa p�yn�ca|z rdzenia ziemi
{4225}{4343}utworzy�a ogromn� skaln� kopu��|szerok� na 500 mil,
{4343}{4410}dach Afryki.
{4540}{4629}Przez tysi�clecia,|deszcz i l�d rze�bi�y ska��
{4629}{4729}tworz�c krajobraz|iglic i kanion�w. 
{4865}{4935}Te szczyty,|wysokie na prawie 3 mile,
{4935}{5038}s� domem, bardzo|nadzwyczajnych g�rali -
{5038}{5115}pawian�w Gelada (czyt.Dzelada).
{5115}{5201}S� wyj�tkiem|na wy�ynach Etiopii.
{5525}{5638}Klify, gdzie sypiaj�|s� dost�pne tylko dla wytrawnego alpinisty,
{5638}{5713}ale Gelady maj� na pewno|w�a�ciwe wyposa�enie.
{5713}{5788}Najsilniejsze palce|ze wszystkich naczelnych
{5788}{5863}i zupe�nie nieustraszone usposobienie.
{5902}{6024}Potrzebuj� nie tylko g�owy|by dorasta� i prze�y� w tych g�rach.
{6024}{6143}Dzie� z �ycia Gelad ujawnia|jak pokonuj� wyzwania.
{6455}{6550}Dla wszystkich ma�p,|ranek jest czasem kosmetyki
{6550}{6630}i szans�, na zdobycie przyjaci�.
{6630}{6705}W przeciwie�stwie do innch ma�p,
{6705}{6800}Gelady ci�gle paplaj� co�|kiedy to robi�.
{6811}{6922}Ma to wielkie znaczenie w grupie|gdy maj� zaj�te r�ce.
{6922}{7009}Ale te spotkania nie mog� trwa� zbyt d�ugo.
{7009}{7084}Gelady maj� zaplanowany ca�y dzie�
{7084}{7159}i plan, musi zosta� wykonany.
{7220}{7295}Wi�kszo�� ma�p nie mog�aby �y� tutaj.
{7295}{7395}Brak jedzenia|i nie wiele owad�w, by si� wy�ywi�.
{7395}{7460}Ale Gelady s� wyj�tkiem -
{7460}{7590}jedynymi ma�pami na �wiecie|kt�re �ywi� si� prawie wy��cznie traw�.
{7790}{7890}�yj� w najwi�kszych grupach,|jakich nie tworz� inne ma�py.
{7890}{7965}Stada licz� do 800 osobnik�w
{7965}{8065}gromadz�cych si� na dzikich,|wysoko po�o�onych ��kach.
{8340}{8430}Pas�ce si� obok Gelad|kozice alpejskie Walia,
{8430}{8505}s� tak�e wyj�tkiem|na tych wy�ynach.
{8600}{8690}Te szlachetne stworzenia|s� zwykle bardzo p�ochliwe
{8690}{8795}lecz czujno�� ich stra�y maleje|kiedy woko�o s� Gelady.
{8845}{8982}Mo�na by oczekiwa�, �e pas�ce si� zwierz�ta|powinny unika� towarzystwa innych,
{8982}{9107}jednak to jest wyj�tkowe przymierze|z kt�rego obie strony czerpi� korzy�ci.
{9107}{9182}Zmniejsza si� ryzyko|w momencie opuszczenia g�owy
{9182}{9250}kiedy inni czuwaj�.
{9250}{9302}Etiopskie wilki -
{9302}{9395}nie b�d� ryzykowa�y ataku|w �wietle dnia.
{9478}{9620}Ale gdy zapada zmierzch, p�askowy�|staje si� niebezpiecznym miejscem.
{9670}{9725}Schodz�c z pastwisk maj�
{9725}{9862}ostatni� szanse na kontakty|towarzyskie przed noclegiem na klifach.
{10300}{10425}System wczesnego ostrzegania|stawia wszystkich w pogotowiu.
{11658}{11800}Ich dzie� ko�czy si� tak jak si� zacz��,|na bezpiecznych, stromych klifach.
{11955}{12040}Etiopskie wulkany trwaj� w u�pieniu,
{12040}{12127}ale, gdzie indziej s� aktywne.
{12430}{12570}Wulkany tworz� kr�gos�up najd�u�szego|g�rskiego �a�cucha na naszej planecie -
{12570}{12645}Andy w Ameryce Po�udniowej.
{12645}{12816}Ten ogromny masyw rozci�ga si� na|5,000 mil,od r�wnika do Antarktydy.
{12840}{12918}Formuj�c dno Oceanu Spokojnego
{12918}{13068}przesuwa� si� pod kontynentem|po�udniowoameryka�skim, ��cz�c jego brzegi.
{13305}{13421}W po�udniowej cz�ci|wyrastaj� g�ry Patagonii.
{13473}{13550}Jest szczyt lata w Andach
{13650}{13757}i najcz�ciej bywa tu|zmienna, g�rska pogoda,
{13759}{13848}burze mog� nadej�� bez ostrze�enia.
{13870}{13920}Temperatury spadaj�,
{13920}{14048}Guanacos oraz ich nowo narodzone m�ode|musz� nagle znie�� zamie�.
{14364}{14453}Naprawd�, wszystkie pory roku|jednego dnia...
{14735}{14785}Puma -
{14785}{14835}lew And�w.
{14982}{15078}Pumy zwykle �yj� samotnie i w ukryciu.
{15080}{15218}Grup� id�c� po otwartej przestrzeni|mo�na zobaczy� niezmiernie rzadko.
{15486}{15584}To jest rodzina -|matka z czterema m�odymi.
{15584}{15659}Ona ma tylko jedno kr�tkie lato
{15659}{15752}aby nauczy� je|g�rskiej techniki przetrwania.
{16060}{16185}Wychowanie czterech m�odych|do tego wieku, jest wyj�tkowym wyczynem,
{16185}{16252}ale zajmuje|doskona�y teren,
{16252}{16325}bogaty w po�ywienie i wode.
{16390}{16466}Chocia� m�ode s�|tak du�e jak ich matka,
{16466}{16572}jednak nadal polegaj�|na matce w zdobywaniu jedzenia.
{18572}{18702}Za rok m�ode b�d� mog�y|polowa� samodzielnie.
{18964}{19055}Bez umiej�tno�� i do�wiadczenia ich matki
{19055}{19135}nigdy nie prze�y�yby pierwszej zimy.
{19598}{19687}Smagane przez huragany i silne wiatry,
{19687}{19763}zbocza staj� si� ja�owe.
{19818}{19936}Dalej na p�noc,|kryj� jednak inne niebezpiecze�stwa.
{20660}{20738}Poruszaj�c si� 250 mil na godzin�,
{20740}{20833}lawina niszczy|wszystko na swojej drodze.
{21325}{21379}W ameryka�skim Rockies
{21379}{21497}100,000 lawin dewastuje|zbocza ka�dej zimy.
{21565}{21694}Ten ogromny g�rski �a�cuch|jest kontynuacj� wielkiego kr�gos�upa,
{21694}{21769}biegn�c od Patagonii do Alaski.
{22220}{22310}Ponure zbocza Rockies|dostarczaj� jedynie,
{22310}{22390}zimowego schronienia zwierz�tom.
{22450}{22526}Matka grizzly|wychodzi ze swej nory,
{22526}{22605}po sze�ciu miesi�cach|podziemnej drzemki.
{22605}{22680}Jej dwoje m�odych idzie za ni�,
{22680}{22780}stawiaj�c pierwsze kroki|w zewn�trznym �wiecie.
{23080}{23168}Te strome zbocza zapewniaj�|bezpiecze�stwo m�odym.
{23168}{23268}Samiec nied�wiedzia zabi�by|je i po�ar� gdyby mia� szans�.
{23268}{23370}Du�e zwierz�ta wiedz�,|�e poruszy� si� tutaj jest bardzo trudno.
{23370}{23445}Samce mog� by� dwa razy|wi�ksze od samic
{23445}{23535}a nawet ona|ma problem porusza� si� tutaj.
{23820}{23908}Jej m�ode, jednak�e,|lekcewa�� �nieg
{23910}{23976}i �ycie og�lnie.
{24285}{24358}Matka staje wobec dylematu:
{24358}{24440}mija sze�� miesi�cy jak ju� karmi m�ode
{24440}{24500}i jej mleko zaczyna zanika�.
{24500}{24594}Musi wkr�tce op�ci�|bezpieczne dla m�odych zbocza
{24594}{24663}i wyprowadzi� je z g�r.
{24663}{24785}Je�eli si� sp�ni,|ryzykuje g��d ca�ej rodziny.
{25449}{25554}Lato ods�ania dostosowanie natury|Rockies.
{25752}{25810}Stopnia� �nieg,
{25810}{25900}ods�aniaj�c szczyty i ich wyrze�bione formy.
{25948}{26065}Dopiero teraz g�ralki mog�|powr�ci� w wy�sze partie g�r.
{26795}{26945}Dwie mile wy�ej, skruszone przepa�cie|wydaj� si� by� pozbawione �ycia.
{27175}{27254}Jednak s� tutaj zwierz�ta -
{27715}{27767}Nied�wied� Grizzly.
{27767}{27917}Zdaje si� by� stworzeniem obcym,|na tych wysokich, skalistych zboczach.
{27965}{28065}Ci�ko sobie wyobrazi�,|co mog�o przyci�gn�� go tutaj.
{28430}{28547}O tej porze roku nied�wiedzie|powinny tuczy� si� na zim�.
{28549}{28670}Pomimo to gromadz� si�,|na tych pozornie ja�owych zboczach.
{28965}{29065}Poszukuj� tutaj|raczej niezwyk�ego jedzenia -
{29100}{29151}�my.
{29151}{29263}Przylecia�y ich miliony w te g�ry,|aby uciec od gor�ca nizin
{29263}{29340}i kryj� si� teraz mi�dzy ska�ami.
{29355}{29455}�my mog� wydawa� si�|w�t�ym posi�kiem dla nied�wiedzia,
{29455}{29530}ale ich cia�a s� bogate w t�uszcz
{29530}{29655}i odgrywaj� wielk� role w corocznej|walce nied�wiedzia o przetrwanie.
{29690}{29767}Lecz toczy si� tutaj inna bitwa,
{29767}{29830}jednak�e d�ugotrwa�a.
{29830}{29927}Te lu�ne otoczaki s� rozkruszon� g�r�.
{29937}{30012}Rockies ju� si� nie wypi�trzaj�
{30012}{30083}ale powoli rozpadaj�.
{30180}{30338}Wszystkie g�ry wsz�dzie s�|niszczone przez mr�z, �nieg i l�d.
{30483}{30595}Alpy zosta�y wypi�trzone|jakie� 15 milion�w lat temu
{30595}{30745}kiedy Afryka, dryfuj�c na p�noc,|zderzy�a si� z po�udniow� kraw�dzi� Europy.
{30835}{30965}Te iglice wy��obione erozj� s�|pozosta�o�ci� staro�ytnego dna morskiego
{30965}{31056}rozci�gaj�cego si�|mi�dzy dwoma kontynentami.
{31445}{31537}Spotkamy je tylko|w alpejskim podg�rzu.
{31540}{31642}�rodowisko w jego centrum|wznosi si� do 3 mil w g�r�
{31645}{31745}zwie�czone szczytem,|ze stale zalegaj�cym �niegiem.
{32050}{32100}Matterhorn,
{32100}{32220}jego szczyt jest zbyt stromy|aby utrzyma� pole �niegu.
{32381}{32485}Mont Blanc - najwy�szy szczyt|w Zachodniej Europie.
{32802}{32882}Wyr�niaj�ce, postrz�pione kszta�ty|Alp
{32882}{32982}zosta�y wyrze�bione|przez wielkich g�rskich rze�biarzy -
{32982}{33051}Lodowce.
{33150}{33250}Ogromne rzeki ruchomego lodu,|obci��one ska�ami,
{33250}{33350}kruszonymi w miar�|przesuwania si� w d� g�ry,
{33350}{33425}dr��� g��bokie doliny.
{33542}{33656}S� najpot�niejsz� si�� erozyjn�|na naszej planecie.
{33856}{33982}Moulin - szyb w lodzie|wydr��ony przez wod� z topniej�cego lodu
{33982}{34060}wpadaj�c� a� do dna lodowca.
{34410}{34460}Jak woda p�yn�ca,
{34460}{34525}tak i l�d stale si� porusza,
{34525}{34625}sp�ywaj�c dolinami w d�|z niepowstrzyman� si��.
{35065}{35140}Alpejskie lodowce|wydaj� si� ogromne,
{35140}{35230}ale ich wielko��,|ograniczona jest wielko�ci�
{35230}{35345}subkontynentu Indyjskiego|oddzielaj�cego je ...
Zgłoś jeśli naruszono regulamin