Jerzy Andrzejewski - Narcyz.pdf - Jerzy Andrzejewski - ChomikKulturalny

+FS[Z "OES[FKFXTLJ

/BSDZ[

(1951)

Jedna z greckich legend opowiada, że piękny młodzieniec, imieniem Narcyz,

tak bardzo był w swojej urodzie rozkochany, iż pewnego dnia utonął w źródle, nad

którego wodami pochylał się szukając w nich swego odbicia. Po śmierci młodzieńca

wyrósł nad brzegiem źródełka piękny kwiat, przezwany przez ludzi narcyzem. Tyle

mówi legenda. Lecz w rzeczywistości z Narcyzem było tak:

Razu jednego, w czasie wojny trojańskiej, Zeus wraz z Pallas Athene zeszli z

Olimpu na Ziemię, czyli udali się w teren dla dokonania boskiej inspekcji. Wędrując

po kraju greckim natknęli się na Narcyza. Piękny młodzieniec klęczał nad brzegiem

leśnego jeziora i z upodobaniem przyglądał się swemu odbiciu w przeźroczystej

wodzie.

− Jak się masz, Narcyzie? − powiedział ojciec bogów.

Narcyz poderwał się z klęczek i ujrzawszy przed sobą potężnych mieszkańców

Olimpu skłonił się im nisko.

− Czego szukasz w jeziorze, Narcyzie? − spytała Pallas Athene, a ze zbroi jej i z

hełmu bił blask jaśniejszy od dziennego światła.

− Niczego nie szukam, o boska Pallado − odparł Narcyz. − Przyglądam się swojej

piękności. Czyż nie jestem piękny?

− A dla kogo jesteś piękny, Narcyzie, jeśli można wiedzieć? − spytała bogini.

Młody człowiek nieco się zdziwił i także cokolwiek stropił.

− Jak to dla kogo? Czyż sama nie widzisz, o Pallado, że jestem najpiękniejszym

młodzieńcem na świecie?

− Nie − rzekła Pallas Athene − wcale tego nie widzę. Według mnie nie jesteś

piękny. Jesteś po prostu wymoczkiem.

− Och, Pallas! − zawołał boleśnie dotknięty i jednocześnie trochę przestraszony

Narcyz.

− Najmądrzejsza z mądrych ma słuszność − zabrał głos milczący do tej pory Zeus.

− Rzeczywiście, daleko ci, Narcyzie, do ideału piękności. Oczy twoje, chociaż

przyznaję − niebrzydkie, zamglone są niezdrową melancholią. Twoja cera jest zbyt

blada. Włosy przesadnie wypielęgnowane. Nawet mówisz nienaturalnie, z wyraźną

afektacją, jakbyś lękał się, że słowa mogą zniekształcić piękno twoich ust. Poza

tym twoje ciało jest zbyt delikatne, a twoje mięśnie za słabo rozwinięte. Nie sądzę,

aby twoje uda i stopy podołały dłuższym marszom, a w biegu mogły ci służyć

pomocą. Również twoje dłonie wcale mi się nie podobają. Być może ładny mają

kształt, lecz nie udźwignęłyby miecza ani tarczy.

Narcyz zarumienił się i ukradkiem zerknął ku wodom jeziora. Ale akurat

wietrzyk musnął spokojną dotąd powierzchnię i Narcyz nie dojrzał swego odbicia.

− Zdaje mi się, Narcyzie − ciągnął dalej Zeus − że prowadzisz niewłaściwy tryb

życia. Jesteś oderwany od rzeczywistości. Siebie samego bardziej kochasz niż

ludzi. Twoją tęsknotą jesteś ty sam. Czy nie dociera do ciebie potężny i przejmujący

głos naszych wielkich czasów? Czy nic nie wiesz o wojnie trojańskiej? Dlaczego nie

bierzesz udziału w wojnie trojańskiej? Czy nie jest ci wiadome, że najpiękniejsi i

najszlachetniejsi młodzieńcy biorą udział w walkach? A gdzie ty jesteś? Gdzież ty

jesteś, Narcyzie? Czy samotne leśne ustronie jest w dzisiejszych czasach

godziwym miejscem pobytu dla młodego człowieka? Czy gdy inni wiodą zacięty bój,

tobie przystoi oglądać swoje odbicie w przeźroczystych wodach jeziora? Zastanów

się, Narcyzie! Powinieneś używać więcej ruchu, powinieneś udzielać się ludziom i

ludzkim sprawom, a nie tracić cenne godziny na samotne upajanie się samym

sobą. Czy mam ci przypominać, że Herkules już w kolebce miał dość sił, aby

ukręcić wężom łby? Oto wzór dla ciebie! W jego ślady powinieneś iść. Musisz być

męskim i śmiałym, Narcyzie. Zdobywczym i zwycięskim.

− Ach, Zeusie! − zawołał Narcyz drżąc. − Jeżeli będę dużo chodzić, to co się stanie

z moimi pięknymi stopami? Czy nie nabawię się żylaków? Czy od dźwigania

miecza i tarczy nie porobią mi się odciski? A jeżeli będę przestawać z ludźmi, to czy

moja uroda im nie spowszednieje? Czy ludzie koniecznie muszą mnie oglądać?

Czy nie wystarczy świadomość, że istnieję i że jestem niezwykle piękny?

− Powiedziałam już, że jesteś wymoczkiem − przerwała mu Pallas Athene i

podszedłszy bliżej stuknęła go lekko palcem w pierś.

Narcyz zachwiał się, zbladł i przed oślepiającym blaskiem boskiej zbroi

zasłonił oczy dłonią. Olimpijczycy wybuchnęli pogardliwym śmiechem.

− Sam widzisz, Narcyzie − powiedział Zeus − że jesteś wątłym chucherkiem, a co

jest słabe i bezsilne, nie może być piękne. Zapamiętaj więc, mój Narcyzie, nasze

wskazówki i jeśli nie chcesz się narazić na nasz gniew, radzę ci zastosować się do

nich, i to nie zwlekając. Czy zrozumiałeś mnie, Narcyzie?

arcyz

rotał coś pod nose

a to Zeus z

arszczył z

niezadowoleniem brwi.

− Dlaczego mówisz niewyraźnie, Narcyzie? Wymagamy od ludzi wyraźnego

wypowiadania się. Mam bardzo dobry słuch, a jednak nie dosłyszałem twojej

odpowiedzi. Pytam się więc po raz drugi: czy zrozumiałeś, Narcyzie, co masz

robić?

− Zrozumiałem − szepnął Narcyz już wyraźnie, choć głosem jeszcze nieco słabym.

− I nie sądzisz, że jesteś piękny?

− O, nie! − odparł młodzieniec. − Teraz wszystko rozumiem. Nie jestem piękny.

Jestem wymoczkiem. Jestem wątłym chucherkiem. Jestem strasznie brzydki,

ponieważ to, co jest słabe i bezsilne, nie może być piękne.

Bogowie spojrzeli po sobie.

− To, co mówisz − powiedział Zeus głaszcząc brodę − brzmi nieco deklaratywnie. A

my przecież nie żądamy od ciebie deklaracji, Narcyzie. żądamy od ciebie...

− Czynów, czynów! − zawołała Pallas Athene i od jej potężnego głosu powietrze się

zakołysało i las dokoła jeziora zaszumiał.

− Słusznie − dokończył Zeus. − żądamy od ciebie, Narcyzie, czynów. A przede

wszystkim prawdziwego zrozumienia istoty swych błędów. Więc rzeczywiście nie

uważasz się już za pięknego?

− O, nie! − odrzekł Narcyz ze szczerą skruchą. − Jestem okropnie brzydkim

chłopakiem.

− Jeśli rzeczywiście tak myślisz − powiedział na to Zeus − i twoja samokrytyka jest

szczera, to do konkretnej pracy, Narcyzie! Musisz się stać naprawdę piękny. Czasy

są wielkie i ty musisz być piękny na ich miarę.

− Do czynów! − krzyknęła gromko Pallada.

Gdy olimpijczycy odeszli, ścichły ich potężne kroki i zagasła łuna bijąca od

zbroi Atheny, Narcyz wrócił nad jezioro, ukląkł i spojrzał w wodę, która, znów

spokojna i przeźroczysta, odbijała jak żywą jego pochyloną sylwetkę.

− O bogowie! − szepnął Narcyz w zamyśleniu. − Czyż doprawdy nie jestem piękny?

− Piękny? − odpowiedziała z głębi lasu nimfa Echo, która zmarła wskutek nie

odwzajemnionej miłości do Narcyza i błądziła odtąd po pustkowiach w kształcie

echa.

− Nie, nie! − zawołał głośno Narcyz. − Na pewno jestem piękny! Jestem piękny.

− Piękny! − zaszemrało w lesie.

Lecz w tej chwili zerwał się silny wiatr, niebo powlekło się ciężkimi chmurami i

wśród ciemności i gwałtownej ulewy błyskawice poczęły spadać z nieba, a od huku

piorunów ziemia zadrżała. Wrażliwy Narcyz słusznie dostrzegł w tej

niespodziewanej burzy oznakę Zeusowego gniewu i tak owo groźne ostrzeżenie

wziął do serca, iż stosownie do wskazówek bogów postanowił zmienić swoje życie.

− Zegnajcie, tkliwe wody, w których odbijała się moja piękność! − powiedział, gdy

burza ścichła i niebo się wypogodziło. − Żegnaj, moja wdzięczna samotności!

Żegnaj, wierne echo! Żegnaj, moja piękności! Nie cierpię Herkulesa, ale stanę się

podobny do Herkulesa.

To rzekłszy − raz jeszcze pochylił się nad swoim odbiciem w przeźroczystej

wodzie, po czym, przygrywając na ulubionym ﬂeciku, ruszył ku ludzkim osiedlom.

Lat kilka minęło od tego zdarzenia. Wojna trojańska wciąż się toczyła.

Pewnego dnia Zeus, odczuwając potrzebę nawiązania kontaktu z masami

pracującymi, znów postanowił udać się w teren. Tym razem oprócz Pallas Athene

dobrał sobie do towarzystwa Apolla, opiekuna sztuk pięknych, ponieważ w owych

odległych czasach ludzie jeszcze nie wymyślili głupiego przysłowia, iż w czasie

wojny milczą muzy.

Szli więc piękną wiosenną porą przez ziemię grecką bogowie we troje i

toczyli ożywioną rozmowę na temat błędów ideologicznych, w które wraz z

Charonem i Cerberem popadł władca piekieł, Hades, gdy na trakcie wiodącym do

miasta Teb zerwał się spod drzewa oliwkowego kudłaty i brudny włóczęga i z

wielkim krzykiem zabiegł drogę olimpijczykom.

− Witajcie, potężni bogowie! − zawołał ów włóczęga schrypniętym głosem. −

Domyślam się, że mnie szukacie. Oto jestem!

− A kim jesteś, mój człowieku? − spytał Zeus.

− Jak to: kim jestem? − odkrzyknął kudłaty brudas. − Czyż nie poznajecie mnie, o

bogowie? Nie poznajesz mnie, Zeusie? I ty mnie nie poznajesz, wszechmądra

Pallado? Narcyz jestem!

− O muzy lekkoskrzydłe! − jęknął zdjęty przerażeniem Apollo. − Czy to możliwe,

żebyś ty był owym słynnym niegdyś z piękności młodzieńcem?

Jerzy Andrzejewski - Narcyz.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: