Katz Daniel - Kobieta pułkownika.pdf - Książki - Nemo163

Daniel Katz

KOBIETA

PUŁKOWNIKA

Przełożył Sebastian Musielak

Tytuł oryginału fińskiego laituri matkalla mereen

Owego roku, nie tak dawno temu, jesienne burze przyszły wcześniej niż

zazwyczaj. Słota zaczęła się w sierpniu, z nowym rokiem szkolnym, i trwała

nieprzerwanie do września. Wijąca się powoli przez wąską, rolniczą równinę

rzeka, która po upalnym lecie wyraźnie zbiegła się i zwęziła, teraz nabrzmiała

rwącym nurtem. Opadającą łagodnie ku morzu równinę okoliczni rolnicy

nazywali szumnie Prerią, a rzeka od niepamiętnych czasów znana była jako

Sóligaan - Leniwa Struga, czy bardziej potocznie Sóligan, Leniwka - i pod tą

nazwą przez setki lat spływała do zatoki. Gdy dwieście pięćdziesiąt lat temu

postanowiono połączyć skupione wokół ujścia rzeki wsie i z rozkazu

szwedzkiego króla, a tak naprawdę jego żony, wynieść je do godności miasta -

niechaj wolno mi będzie od tej pory nazywać je N - nazwa „Leniwka” przestała

się podobać patrycjatowi tego nagle powstałego, pożal się Boże, miasta i tak

również rzeka została przechrzczona na N. Mieszkańcy byli bowiem dumni z

tego awansu, a duma osłabia wyobraźnię i psuje dobry smak.

Zastąpienie literą „N” nazwy miasta i rzeki jednocześnie również nie

dowodzi szczególnie wyrobionego gustu, ktoś szepnie. Na świadka obrony

zwolennik litery „N” powoła Antoniego Czechowa, który w wielu swoich

opowiadaniach miasta, wsie i osoby oznaczał wyłącznie wielkimi literami.

Czasem, lecz nie zawsze, była to pierwsza litera nazwy czy nazwiska. W tej

opowieści tak nie jest. Skoro wystarczało to w jego opowiadaniach, musi

wystarczyć i w tym. I chociaż wyrażenie „owego roku” nie daje jednoznacznej

odpowiedzi na pytanie „kiedy?”, to jednak pozwala się domyślać, że opisywane

zdarzenia działy się akurat w tym, a nie innym roku. Określenia czasu we

współczesnej prozie są często daleko bardziej ogólne.

Ivo Andrić, który zostanie tu jeszcze kilkakrotnie wspomniany, za

każdym razem pod własnym nazwiskiem, zaczyna swoją najsłynniejszą powieść

Most na Drinie słowami: „Rzeka Drina na znacznej przestrzeni swego biegu

przedziera się przez ciasne wąwozy pośród stromych gór”. Już w następnym

akapicie Andrić wspomina o Wyszegradzie, koło którego „Drina wypada zza

ostrego zakrętu, z przepastnej, wąskiej gardzieli Butkowych Turni i Gór

Uzawnickich”. A zatem autor zaraz na pierwszej stronie wymienia (tu za

pośrednictwem Haliny Kality) zarówno nazwę miasta, jak i płynącej przez nie

rzeki, dodając na dokładkę nazwy kilku ważnych punktów orientacyjnych. Lecz

opowiedziana przez niego historia zaczyna się na początku szesnastego wieku, a

kończy w czasie pierwszej wojny światowej, i prawie wszyscy opisani w niej

Turcy, Bośniacy, Serbowie, Chorwaci i Żydzi - ani ci wymienieni z nazwiska,

ani bezimienni - już nie żyją, a ci, których to nie dotyczy, dożywają swych dni.

Sam pisarz przeniósł się już do raju nobliwych noblistów.

Tylko most na Drinie, nadwątlony przez liczne wojny, stoi ciągle w

Wyszegradzie, z tym że nie łączy już chrześcijańskiej części miasta z dzielnicą

muzułmańską, ponieważ Muzułmanie uciekli stamtąd w czasie ostatniej, to jest -

jak na razie ostatniej wojny etnicznej. Ci Muzułmanie, z którymi Serbowie nie

zdążyli się rozprawić.

Natomiast ja snuję tę opowieść, gdy pierwowzory bohaterów jeszcze żyją.

Osoby te nie występują tu pod swymi prawdziwymi imionami i nazwiskami,

gdyby jednak miasto i rzeka nosiły tutaj swoje niezmienione nazwy, wszyscy

bez większego trudu odnaleźliby w tej historii siebie i mogli narobić rabanu o

drobiazgi. Tymczasem nie ma powodu do obaw. Osoby te nie wiedzą, w której

książce występują. Gdy piszę te słowa, nie ma ona jeszcze tytułu.

CZĘŚĆ PIERWSZA

Katz Daniel - Kobieta pułkownika.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: