METODY NAUCZANIA
Program kładzie nacisk na aktywne metody nauczania, które skłaniają uczniów do brania odpowiedzialności za własny proces nauczania. Uczenie się oparte na doświadczeniu uznaje za podstawę zasadę, że doświadczenie wyprzedza poznanie. W rzeczywistości, źródłem wiedzy w uczeniu się opartym na doświadczeniu, jest sam uczący się. Nikt nie narzuca uczniowi jakie wnioski ma wyciągnąć z zajęć. To od niego zależy ocena i wykorzystanie nowego doświadczenia, którego mu dostarczyliśmy podczas lekcji. Zadaniem nauczyciela zaś jest stworzenie optymalnej atmosfery sprzyjającej uczeniu się, opartej na akceptacji, tolerancji i obopólnym zaufaniu. Piramida Przyswajania Wiedzy ukazuje wiele różnych stylów nauczania. Ważnym jest używanie różnorodnych metod i sposobów, co czyni proces nauczania bardziej twórczym i pozwala na docieranie do uczniów różnymi drogami. Aktywne metody nauczania sprzyjają również integracji klasy i budowaniu atmosfery zrozumienia, gdyż wiele technik opartych jest na pracy grupowej, co pomaga w zacieśnianiu kontaktów między dziećmi.
Wykład (5% przyswojenia wiedzy): Wykład jest zorganizowaną i ustrukturalizowaną formą prezentacji informacji na dany temat, przekazywaną przez nauczyciela. Jest bardzo szybkim sposobem przekazywania wiedzy, lecz oprócz zalet posiada też liczne wady. Wykład może być formą nudną dla uczniów, szczególne jeżeli wykładowcy nie uda się zainteresować słuchaczy. Forma wykładowa zmusza uczniów do biernego odbioru. Jeśli chcemy używać wykładu warto go przeplatać innymi formami nauczania.
Czytanie (10 % przyswojenia wiedzy): Czytanie indywidualne lub grupowe jest oczywiście niezbędną metodą nauczania. Jednakże Lak jak i wykład nic sprawdza się jako forma odosobniona. W połączeni z innymi technikami zapewnia uczniom lepsze warunki uczenia się.
Metody audiowizualne (20% przyswojenia wiedzy) : Filmy, kasety video, taśmy dźwiękowe stanowią doskonałe uzupełnienie tego, co proponuje nauczyciel. Przed wykorzystaniem zachęcamy jednak do dokładnego zapoznania się z ich treścią. Dobre efekty zapewnia połączenie tej metody z dyskusją grupową po prezentacji materiału.
Pokaz - demonstracja (30% przyswojenia wiedzy) : W procesie uczenia się możliwości przyswojenia wiedzy przez poszczególnych uczniów są różne. Ludzie mają skłonność do używania i koncentrowania się na jednym kanale zmysłowym bardziej niż na innych, a tendencje co do wyboru zmysłu różnią się osobniczo. tak więc niektórzy uczniowie najlepiej przyswajają wiedzę poprzez słuchanie, inni przez czytanie czy oglądanie ilustracji, jeszcze inni przez dotyk i manipulację. Pokaz zapewnia dotarcie do uczniów posługujących się różnymi stylami uczenia się. Wykorzystuje on wiele środków przekazu takich, jak: plakaty, przeźrocza, ulotki, materiały powielone na xcro, modele, itp. Dzięki nim uczniowie mogą zarówno zobaczyć, dotknąć jak i usłyszeć wyjaśnienia nauczyciela.
Dyskusja grupowa (50% przyswojenia wiedzy) : Dyskusja jest słowną wymianą między uczniami i prowadzącym. Stwarza ona okazję do wymiany poglądów, odczuć i myśli na dany temat. Jest szczególnie przydatna, gdyż uczniowie mogą wykorzystać w niej swoje możliwości intelektualne, bronić własnych poglądów oraz usłyszeć odmienne opinie kolegów z klasy. Dyskusje poszerzają i pogłębiają rozumienie problemu i stwarzają szansę wykorzystania wcześniej nabytej wiedzy. W realizacji naszego programu dyskusje w małych i większych grupach mogą być bardzo pożyteczne.
Często używaną metodą jest "burza mózgów" umożliwiająca swobodne wypowiadanie pomysłów na dany temat. Prowadzący przedstawia problem, bądź określoną sytuację życiową i zachęca uczniów, aby podali jak najwięcej możliwych rozwiązań czy alternatyw. Na początku zachęca się do jak najswobo-dntejszych wypowiedzi. W drugim stadium "burzy mózgów", po zakończeniu fazy generowania pomysłów, prosi się uczniów, aby sami ocenili każdy z przytoczonych poglądów.
Odgrywanie ról- uczenie sie przez działanie (70% przyswojenia wiedzy): Metoda ta polega na odgrywaniu ról lub sytuacji. Zachęcamy uczniów do wchodzenia w rolę innych osób i próbowania różnorodnych sposobów reagowania i zachowania się W odpowiedzi na różne sytuacje życiowe. Każda "drama" trwa zaledwie kilka minut i pozwala na odegranie różnych możliwości rozwiązania danej sytuacji, zgodnie z pomysłami uczniów. Ponieważ uczniowie odgrywają kogoś innego i nie koniecznie muszą wyrażać swoje, własne opinie, jest to bezpieczna okazja do przyjrzenia się nawet bardzo trudnym i drażliwym sytuacjom. Odgrywanie ról czyli uczenie się przez działanie, jesi pomyślane tak, by umożliwić uczniom skonfrontowanie się z własnymi myślami, uczuciami i zachowaniami w bezpiecznym otoczeniu. Młodzi ludzie powinni mieć możliwość swobodnego zgłaszania się do udziału w dramie i wyboru roli. Wcześniej warto im zaprezentować kilka technik ułatwiających poradzenie sobie z sytuacją. I tak na przykład uczniowie mogą na chwilę zatrzymać odgrywanie, wyjść "ze skóry" postaci i opowiedzieć innym jak się teraz czują. Mogą też posłużyć się pomocą innej osoby - swojego alter ego - która ma prawo podpowiadać na ucho, jeśli odtwórca straci koncept. Uczniowie powinni mieć także szansę wymiany w rolach, co daje możliwość spojrzenia na tę samą sytuację z innej perspektywy, jak również prawo do wycofania się. Metoda odgrywania ról jest miłą zabawą i świetną bazą do późniejszej dyskusji.
Uczenie innych (90% przyswojenia wiedzy) : Uczeń, którego zadaniem jest nauczenie innych, sam w tym procesie zapamiętuje 90% wiedzy. Kolega uczący kolegę to najlepszy sposób skupiania uwagi uczniów*
Wizualne
· Wykorzystanie dynamiki całego ciała
· Zagospodarowanie w pomieszczeniu lekcyjnym miejsc na poziomie oczu w celu umieszczenia tam plakatów
· Stosowanie taśm wideo, foliogramów, slajdów, tabel, kolorowych pisaków i kredy
· Pokazywanie interesujących, kolorowych książek
· Sporządzanie map pamięci, częste zmienianie form pracy, stosowanie różnych pomocy naukowych
· Umieszczanie kluczowych słów dookoła klasy
Audytywne
· Prowadzenie dyskusji w parach i grupach, grupowe przeprowadzanie powtórek
· Urządzanie "występów gościnnych"
· Organizowanie minidebat
· Czytanie z odpowiednią intonacją, rapowanie, rymowanie, deklamacje
· Prowadzenie zajęć z magnetofonem, próbkami dźwiękowymi
· Stosowanie mnemoniki, onomatopei
· Traktowanie muzyki jako źrodła relaksu, pobudzenia, wizualizacji oraz pomocy w powtórce materiału
Kinestetyczne
· Stosowanie mimiki, języka ciała
· Demonstrowanie pojęć za pomocą gestów i ruchów
· Przeprowadzanie ćwiczeń rozluźniających
· Przeprowadzanie ćwłczeń polegających na projektowaniu i konstruowaniu
· Organizowanie wycieczek i zajęć w terenie
· Wprowadzanie fizycznego ruchu, np. ruchów Browna
· uczniowie zderzają się ze sobą na ograniczonej przestrzeni; rysowanie na boisku map szlaków handlowych i państw
Podające
· wykład informacyjny
· pogadanka
· opowiadanie
· opis
· prelekcja
· anegdota
· odczyt
· objaśnienie lub wviaśnionie
Problemowe
· wykład problemowy
· wykład konwersatoryjny
· klastyczna metoda problemowa
· aktywizujące
o metoda przypadków metoda sytuacyjna
o inscenizacja
o gry dydaktyczne
§ symulacyjne
§ decyzyjne
§ psychologiczne
o seminarium
o dyskusja
o dydaktyczna
§ związana z wykładem
§ okrągłego stołu
§ wielokrotna
§ burza mózgów
§ panelowa
§ metaplan
Eksponujące
· film
· sztuka teatralna
· ekspozycja
· pokaz połączony z przeżyciem
Programowane
· z użyciem komputera
· z użyciem maszyny dydaktycznej
· z użyciem podręcznika programowanego
Praktyczne
· pokaz
· ćwiczenia przedmiotowe
· ćwiczenia laboratoryjne
· ćwiczenia produkcyjne
· metoda projektów
metoda przewodniego tekstu
ela.r