imigranci_w_polskim_spoleczenstwie.pdf

Warszawa 2009

Redaktor ksi¹¿ki — Pawe³ A. Dziliñski

Projekt ok³adki — Micha³ Stopa

ISBN 978–83–923207–4–6

Ksi¹¿ka zosta³a wydana w ramach realizacji projektu „Imigranci

w polskiej szkole”. Projekt jest wspó³finansowany przez Europejski

Fundusz na rzecz Integracji Obywateli Pañstw Trzecich oraz przez

Bud¿et Pañstwa.

Patronat medialny

Sk³ad: „Nowy Dziennik” Sp. z o.o., Warszawa, ul. Francuska 52 lok. 22

Druk i oprawa: Drukarnia GS Sp. z o.o., Kraków, ul. Zab³ocie 43

www.drukarniags.com

Stowarzyszenie Vox Humana, ul. Promyka lok. 162, 01–604

Warszawa,

www.voxhumana.org.pl, voxhumana@voxhumana.pl

Spis treœci

Agnieszka Kosowicz

Wstêp. Pierwszy by³ Homo erectus — czyli parê s³ów o historii . . . . . . . . . .

Agnieszka Kosowicz

Imigranci w polskim spo³eczeñstwie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

Imigranci w liczbach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

Kim s¹ imigranci i czym siê zajmuj¹? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13

G³ówne grupy imigrantów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17

Imigranci z czasów rozpadu ZSRR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17

Repatriacja — Kazachstan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21

Romowie z Bu³garii i Rumunii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21

Imigranci z Azji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22

Szczególne grupy imigrantów: uchodŸcy, ofiary handlu ludŸmi . . . . . . . . 23

Prawa imigrantów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28

Prawo do edukacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30

Prawo do pomocy spo³ecznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31

Prawo do pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32

Prawo do ochrony zdrowia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33

Prawo do szukania w Polsce ochrony miêdzynarodowej . . . . . . . . . . . . 34

Polska z perspektywy imigranta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35

Bibliografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42

Agata Marek

Podstawy islamu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43

Kim s¹ muzu³manie? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43

Piêæ dogmatów wiary . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45

Piêæ filarów wiary . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49

Islam na œwiecie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51

Muzu³manie w Europie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51

Muzu³manie w Polsce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52

Religia, tradycje i obyczaje polskich Tatarów — muzu³manie jako czêœæ

polskiej kultury . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56

Islam a chrzeœcijañstwo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59

Spis treœci

Spo³eczeñstwo w islamie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62

Sunnici i szyici . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62

Prawo w islamie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63

Pañstwo w islamie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64

D¿ihad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64

Fundamentalizm muzu³mañski, islam a terroryzm . . . . . . . . . . . . . . . 65

Obyczaje w islamie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68

Kobieta i mê¿czyzna w islamie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68

Rodzina i ma³¿eñstwo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69

Zakazy w islamie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72

Obrzêdy rodzinne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73

Dlaczego boimy siê islamu? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75

Wizerunek islamu i muzu³manów w Polsce . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76

Straszenie islamem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77

Stosunek spo³eczeñstwa polskiego do obcych — muzu³manie

w oczach Polaków . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78

Bibliografia na temat islamu w jêzyku polskim . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81

Teresa Halik

Wietnam. Zarys historii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85

Konfucjanizm — ideologia w³adzy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93

Najwa¿niejsze obszary wp³ywów konfucjanizmu . . . . . . . . . . . . . . . . . 96

Rodzina — relacje w rodzinie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96

Nauka i wykszta³cenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98

Religie i kulty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99

Polityka religijna pañstwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99

Wierzenia i kulty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100

Religie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102

Polska i Wietnam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106

Historia i charakter kontaktów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106

Migracje Wietnamczyków . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107

Migracje Wietnamczyków do Polski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108

Emigrancka spo³ecznoœæ Wietnamczyków w Polsce . . . . . . . . . . . . . . 109

Dzieci wietnamskie w polskiej szkole . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112

O autorkach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117

O projekcie i o stowarzyszeniu Vox Humana . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118

Wstêp. Pierwszy by³ Homo erectus

— czyli parê s³ów o historii

Pierwsi ludzie przybyli na polskie ziemie oko³o 500 milionów lat temu, w epo-

ce paleolitu. Osiedli w okolicach dzisiejszego Wroc³awia, Strzegomia i Kietrza,

póŸniej — w Ma³opolsce. Na pó³noc od ich osad rozci¹ga³ siê lodowiec. Na

po³udnie — przybywali z Afryki przez Azjê inni „imigranci”, którzy podró¿o-

wali dos³ownie po ca³ym œwiecie w poszukiwaniu optymalnych warunków do

¿ycia. Oko³o 200 milionów lat póŸniej do Polski przyby³ neandertalczyk, a oko-

³o 35 tys. lat temu — cz³owiek wspó³czesny, homo sapiens. Wszyscy oni byli na

polskich ziemiach, w dzisiejszym rozumieniu, imigrantami. Paleolit — to by³a

prawdziwa era masowej migracji.

Jak wierzyæ legendzie, pierwszy Polak by³ imigrantem. Lech, który przyby³

na nasze tereny razem z Czechem i Rusem, a potem za³o¿y³ osadê pod drze-

wem z orlim gniazdem, która z czasem rozros³a siê w zal¹¿ek polskiego pañ-

stwa — by³ przybyszem, w dzisiejszym jêzyku „imigrantem”, ze wschodu.

PóŸniej, przez wieki Polska by³a terenem nieustannych migracji. Pos³uguj¹c

siê wspó³czesnym jêzykiem, mieliœmy w Polsce migrantów ekonomicznych,

matrymonialnych, szukaj¹cych ochrony, migrantów poszukuj¹cych wykszta³-

cenia i poszukiwaczy przygód.

Imigrantkami by³y czêsto ¿ony polskich królów, jak ¿ona pierwszego króla

Polski Mieszka I — Dobrawa, która by³a czesk¹ ksiê¿niczk¹. Bona Sforza d’Ara-

gona, Królowa Polski i Wielka Ksiê¿na Litewska, ¿ona króla Zygmunta Starego

i matka Zygmunta Augusta, pochodzi³a z W³och. Przywioz³a do Polski nie tylko

w³oszczyznê i makaron, ale te¿ liczny cudzoziemski dwór. Mia³a w dodatku

znaczny wp³yw na emigracjê polskich elit — wspiera³a m³odych ludzi, finansu-

j¹c im zagraniczne stypendia.

Agnieszka Kosowicz, Wstêp. Pierwszy by³ Homo erectus — czyli parê s³ów o historii

Marysieñka, czyli Maria Kazimiera, ¿ona króla Jana III Sobieskiego, przyje-

cha³a do Polski jako czteroletnia dziewczynka z Francji, zreszt¹ w orszaku innej

cudzoziemskiej królowej 1 . Biegle mówi³a po polsku, jednak by³a imigrantk¹.

Na przestrzeni wieków przybywa³y do Polski nie tylko królowe, których

przyjazd mia³ z regu³y charakter polityczny i s³u¿y³ interesom wielkich rodów.

Jeszcze w czasach piastowskich na polskie tereny przyje¿d¿ali ¯ydzi. Oko³o XV

wieku na polskich terenach pojawili siê Romowie, a tak¿e Ormianie przyby-

waj¹cy z Armenii, Turcji i Persji.

A¿ do upadku Rzeczypospolitej Obojga Narodów w XVIII w. polskie ziemie

s³ynê³y ze swojej otwartoœci i tolerancji — goœci³y ró¿ne grupy przybyszów,

którzy poszukiwali schronienia, daj¹c im czêsto takie same przywileje i prawa,

jakie mieli lokalni mieszkañcy. Rzeczpospolita, któr¹ zamieszkiwali wówczas

Polacy, Litwini, Bia³orusini, Ukraiñcy, Tatarzy, ¯ydzi i Romowie oferowa³a wol-

noœæ wyznania i mo¿liwoœci rozwoju rzeszom przybyszów z innych krajów. Na

ziemie polskie przybywali te¿ ludzie przeœladowani za przekonania w Europie

Zachodniej: menonici, ¯ydzi wypêdzani z Francji, Niemiec i Hiszpanii czy huge-

noci z Francji.

Œlady dawnych migracji s¹ widoczne w Polsce do dziœ, nawet gdy po daw-

nych imigrantach nie ma ju¿ œladu. Menonici osiedlali siê miêdzy innymi na ¯u-

³awach Wiœlanych i w Dolinie Dolnej Wis³y, które wczeœniej by³y niezamieszka-

ne. Pochodz¹c z terenów Holandii, mieli doœwiadczenie w osuszaniu podmok-

³ych terenów — podczas swojego pobytu w Polsce osuszyli wielkie po³acie

bagien, które dziœ stanowi¹ jedne z naj¿yŸniejszych obszarów uprawnych Pol-

ski. Wiêkszoœæ menonitów opuœci³a Polskê po rozbiorach.

Wiele zabytkowych kamienic w polskich miastach by³o dzie³em rodzin imi-

granckich: ormiañskich, ¿ydowskich, niemieckich i innych, które zbudowa³y

w Polsce wysok¹ pozycjê maj¹tkow¹.

Domy i synagogi mówi¹ o wieloletniej obecnoœci ¯ydów w Polsce, choæ

wspó³czesna refleksja na temat historii obecnoœci tego narodu w Polsce zdomi-

nowana jest przez doœwiadczenia ¯ydów z okresu II wojny œwiatowej, gdy na

skutek eksterminacji narodu ¿ydowskiego przez nazistów liczba ¯ydów w Pol-

sce spad³a do zaledwie kilku tysiêcy (z czego wielu wyjecha³o po 1968 roku, po

antysemickiej nagonce inspirowanej przez w³adze PRL). Przez stulecia ¯ydzi

stanowili jednak sta³y element polskiej rzeczywistoœci, buduj¹c ten kraj

Ludwiki Marii Gonzagi, ma³¿onki króla W³adys³awa IV Wazy.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: