Serwis Informacyjny Narkomania nr 33.pdf

Serwis Informacyjny

NARKOMANIA

ISSN 1233–9318

Nr 2 (33) 2006

Drodzy Czytelnicy

Witamy w drugim już w tym roku wydaniu Serwisu In-

formacyjnego Narkomania. W tym numerze chcieliby-

śmy między innymi przedstawić Państwu szerzej dzia-

łalność Krajowego Biura ds. Przeciwdziałania Narko-

manii na płaszczyźnie międzynarodowej. Biuro ści-

śle współpracuje z instytucjami Unii Europejskiej – ich

szczegółową strukturę i zasady funkcjonowania przed-

stawia Klaudia Palczak. Znajdziecie Państwo także ar-

tykuły dotyczące konkretnych, realizowanych przez Biu-

ro zadań, ich celów i wyników, a wśród nich bardzo

ważnego programu Transition Facility, nakierowanego

na wzmocnienie możliwości tworzenia i implementowa-

nia przez samorządy lokalnych strategii przeciwdziałania narkomanii.

Oczywiście, zajmujemy się również działaniami krajowymi. Obecnie najważniej-

szym dla nas zadaniem jest zatwierdzenie i wprowadzenie w życie Krajowego Progra-

mu Przeciwdziałania Narkomanii na lata 2006 – 2010. Nowy program merytorycz-

nie będzie kontynuacją programu z lat poprzednich. Uznaliśmy, że formuła, w której

wyznaczamy cele główne, wskaźniki ich realizacji, rodzaje działań, terminy realizacji,

ministrów odpowiedzialnych oraz podmioty właściwe do działań, jak również wskaź-

niki wykonania działań, pozwala na dobrą strukturalizację programu, a także na sku-

teczną weryﬁ kację jego wdrażania i realizacji. Wprowadziliśmy jednak kilka zmian.

Poprzedni program składał się z czterech części – Proﬁ laktyka; Leczenie, rehabilita-

cja, ograniczanie szkód zdrowotnych; Ograniczanie podaży oraz Badania, monitoring

i ewaluacja. Teraz dodaliśmy jeszcze część piątą – Współpraca międzynarodowa. Dru-

ga istotna zmiana kryje się w samej strukturze programu – szczegółowe cele, realiza-

torzy i wskaźniki wyznaczane są wyłącznie dla instytucji centralnych. Samorządom,

które stanowią niezwykle ważne ogniwo przeciwdziałania narkomanii, Krajowy Pro-

gram określa priorytetowe obszary aktywności. Samorządy, jak sama nazwa wskazuje,

są samorządne i samodzielnie planują oraz kierują działaniami na właściwym sobie

terenie. Im władza ulokowana jest bliżej obywatela, tym lepszą ma orientację co do

problemów i potrzeb lokalnej społeczności. O działaniach stołecznego samorządu i lo-

kalnym programie przeciwdziałania narkomanii opowiada jeden z gości tego wydania

– Teresa Szopińska z Biura Polityki Społecznej Urzędu Miasta Warszawy. Kolejny gość,

Andrzej Wojtyła, przewodniczący nowo utworzonej, międzyresortowej Rady ds. Prze-

ciwdziałania Narkomanii, przybliży Państwu cele i funkcje tej instytucji.

Rozpoczął się sezon urlopów, więc część z Państwa sięgnie zapewne po ten numer Ser-

wisu już po powrocie z letniego wypoczynku. Niektórzy z nas dopiero wakacje planu-

ją. W Biurze nie spodziewamy się szczególnego wakacyjnego rozluźnienia, bo w okre-

sie letnim czeka na nas mnóstwo zadań – przygotowanie Informatora na 2007 rok

oraz opracowanie założeń do konkursu ofert na przyszły rok, które mają być ogłoszone

wczesną jesienią. Przygotowujemy się też do realizacji programu partnerskiego z Chor-

wacją, w którym będziemy występowali jako Junior Partner, pomagając wraz z Niem-

cami Chorwacji przejść proces adaptacji do standardów prawa unijnego w zakresie

przeciwdziałania narkomanii. Więcej o tym ważnym i prestiżowym dla Polski progra-

mie przeczytają Państwo w artykule Łukasza Jędruszaka. Zamierzamy też rozwijać

i zacieśniać współpracę z Ukrainą.

Nieco luźniejszym dla nas okresem jest zazwyczaj sierpień, kiedy tradycyjnie okres

urlopowy mają instytucje unijne. Nie zamierzamy jednak z tego powodu całkowicie

zamknąć naszych podwojów, a z działań Biura w sezonie letnim zdamy Państwu rela-

cję w kolejnym, jesiennym już numerze Serwisu.

Piotr Jabłoński

Spis treści

Gość Serwisu

Rozmowa z Andrzejem Wojtyłą, Podsekretarzem Stanu w Ministerstwie Zdrowia, Głównym

Inspektorem Sanitarnym, Przewodniczącym Rady ds. Przeciwdziałania Narkomanii

Koordynacja i współdziałanie ......................................................................................... str. 2

Profilaktyka

Gminne programy przeciwdziałania narkomanii

Bogusława Bukowska, Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania Narkomanii

Janusz Sierosławski, Instytut Psychiatrii i Neurologii w Warszawie .................................. str. 4

Leczenie, rehabilitacja, ograniczanie szkód zdrowotnych

Standardy leczenia osób uzależnionych i system akredytacji placówek

Małgorzata Maresz – Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania Narkomanii ........................... str. 7

Kwestionariusz MAP ( Maudsley Addiction Profile ) i jego wykorzystanie

w obszarze uzależnień

Elbieta Hornowska, Instytut Psychologii UAM w Poznaniu

Polskie Towarzystwo Psychologiczne .................................................................................. str. 9

Ograniczanie podaży

Konopie włókniste czy narkotyczne?

Waldemar Krawczyk, Centralne Laboratorium Kryminalistyczne

Komendy Głównej Policji ..................................................................................................... str. 18

Współpraca międzynarodowa

Nie tylko Unia

Łukasz Jędruszak, Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania Narkomanii ................................ str. 20

Kalendarium – współpraca międzynarodowa ............................................................ str. 22

Działania instytucjonalne Unii Europejskiej w zakresie zwalczania narkotyków

i narkomanii

Klaudia Palczak, Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania Narkomanii .................................. str. 23

Badania, raporty

Pozytywne trendy

Agnieszka Kolbowska, Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania Narkomanii ......................... str. 26

Czy w Polsce przemija moda na narkotyki?

Prof.dr hab. Jolanta Rogala–Obłękowska

Instytut Stosowanych Nauk Społecznych Uniwersytet Warszawski................................... str. 31

Społeczności lokalne, regiony

Raport z realizacji zadań Krajowego Programu Przeciwdziałania Narkomanii

z obszaru profilaktyki przez gminy i powiaty w latach 2003–2005

Artur Malczewski, Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania Narkomanii ................................. str. 34

Warszawska strategia przeciwdziałania narkomanii

Rozmowa z Teresą Szopińską, Naczelnikiem Wydziału ds. Uzależnień

Biura Polityki Społecznej Urzędu Miasta Warszawy .......................................................... str. 41

Internet

Do internetu po pomoc

Tomasz Kowalewicz, Fundacja Praesterno ......................................................................... str. 44

Rada ds. Przeciwdziałania Narkomanii ma za zadanie koordynować działania różnych resortów

i podległych im służb publicznych w celu skuteczniejszej walki z narkomanią na terytorium na-

szego kraju oraz na arenie międzynarodowej

KOORDYNACJA I WSPÓŁDZIAŁANIE

Rozmowa z Ministrem Andrzejem Wojtyłą, Podsekretarzem Stanu w Ministerstwie Zdrowia, Głównym

Inspektorem Sanitarnym, Przewodniczącym Rady ds. Przeciwdziałania Narkomanii

– Jakie funkcje ma spełniać Rada ds.

Przeciwdziałania Narkomanii?

Andrzej Wojtyła – Rada ds.

Przeciwdziałania Narkomanii,

zgodnie z zaleceniami wynika-

jącymi z Ustawy o przeciwdzia-

łaniu narkomanii, ma za zada-

nie koordynować działania róż-

nych resortów. W skład Rady

wchodzą przedstawiciele róż-

nych ministerstw w randze se-

kretarza lub podsekretarza stanu. Udział wysokich

urzędników kluczowych resortów w Radzie sprawi, że

Krajowy Program Przeciwdziałania Narkomanii bę-

dzie realizowany skuteczniej. Na ostatnim posiedze-

niu Rady powołaliśmy zespół do spraw prekursorów

narkotykowych oraz zespół roboczy do spraw współ-

pracy międzynarodowej. Myślimy także o powołaniu

zespołu do spraw monitorowania Krajowego Progra-

mu Przeciwdziałania Narkomanii i o innych zespo-

łach roboczych, jeżeli potrzeba ich istnienia oraz dzia-

łania na konkretnych polach wyniknie w trakcie ko-

lejnych posiedzeń Rady.

Obecnie problemy narkomanii nie są jeszcze zogni-

skowane w jednym miejscu. Na przykład sprawą pre-

kursorów zajmuje się Główny Inspektorat Sanitarny,

Główny Inspektorat Farmaceutyczny i Krajowe Biuro

ds. Przeciwdziałania Narkomanii. W przypadku pre-

paratów, które można zakwaliﬁ kować jako produkty

na pograniczu leków, suplementów żywności i narko-

tyków, działania czasami są utrudnione. Ostatnio wy-

kryliśmy preparat, zaliczony do suplementów żywno-

ści, na którego etykiecie widniał liść marihuany. Jako

GIS zablokowaliśmy obrót tym preparatem, ale teraz

nie bardzo wiadomo, kto ma skierować sprawę do pro-

kuratora. Powołanie Krajowej Rady ds. Przeciwdziała-

nia Narkomanii ma takim właśnie sytuacjom zapobie-

gać i przeciwdziałać. Dzięki temu, że jestem przewod-

niczącym Rady, udało mi się w wspomnianym przy-

padku szybko spowodować wycofanie preparatu z ob-

rotu, a przy pomocy obecnych w Radzie przedstawicie-

li MSWiA i Ministerstwa Sprawiedliwości będzie moż-

na nadać tej sprawie dalszy bieg sądowy. A więc ranga

Rady powoduje, że można szybko, skutecznie działać

i likwidować przynajmniej niektóre problemy.

– Czy obecna Rada korzysta z doświadczeń jej po-

przednich członków, na przykład przedstawicieli or-

ganizacji pozarządowych?

– Poprzednia Rada miała charakter ciała merytorycz-

nego, natomiast możliwości jej działania były znacz-

nie ograniczone. Oczywiście Rada w swoim obec-

nym kształcie również korzysta z wiedzy ekspertów.

W skład powoływanych przez Radę zespołów robo-

czych wchodzą zarówno przedstawiciele resortów, jak

i eksperci. Działania polityczne i operacyjne tej Rady

są skuteczniejsze ze względu na obecność wysokich

rangą urzędników poszczególnych resortów. Meryto-

ryczny wkład ekspertów w pracę Rady uznaję za nie-

oceniony, ale ich siła przebicia jest o wiele słabsza.

– Jak często spotyka się Rada?

– Dotychczas odbyły się dwa posiedzenia, a teraz, tuż

po wakacjach, zaplanowano trzecie. Grupy robocze

natomiast spotykają się dużo częściej.

– Jakimi kwestiami, Pana zdaniem, Rada powinna się

w pierwszej kolejności zająć?

– Przede wszystkim chciałbym podkreślić, że polska

polityka przeciwdziałania narkomanii podąża, według

mojej oceny, w dobrym kierunku. Ilość biorącej nar-

S ERWIS I NFORMACYJNY NARKOMANIA NR 2 (33) 2006

kotyki młodzieży jest u nas dużo niższa niż w innych

krajach rozwiniętych, co więcej, liczba ta ma tendencję

spadkową. Ostatnie badania dotyczące używania sub-

stancji psychoaktywnych (narkotyków, alkoholu i tyto-

niu) są optymistyczne – wskazują, że ilość młodzieży

sięgającej po substancje psychoaktywne zmniejsza się.

Pozostaje mieć nadzieję, że ten trend będzie się utrzy-

mywał w przyszłości. Uważam, że to bardzo dobrze

świadczy o skuteczności naszych działań w zakresie

przeciwdziałania narkomanii, choć oczywiście optymi-

styczne wyniki badań nie mogą uśpić naszej czujności

i spowodować zaniechania działań.

Bardzo pozytywnie ocenia nas również świat. Na

międzynarodowych konferencjach, poświęconych

zdrowiu publicznemu, wielokrotnie spotkałem się

z opinią, że wśród krajów Europy Środkowej i Wschod-

niej Polska stawiana jest za wzór państwa, w którym

proﬁ laktykę prowadzi się wzorowo. O skuteczności

naszych działań proﬁ laktycznych świadczy również

fakt, że od kilku lat nie mamy wzrostu zachorowań na

AIDS, nie zwiększa się ilość nosicieli wirusa HIV. Do-

świadczenia różnych krajów wskazują na nierozłącz-

ność obu problemów – jeżeli proﬁ laktyka antynarko-

tykowa prowadzona jest źle, wzrasta też liczba nosicie-

li wirusa HIV. Polska to jedyny kraj w Europie Środ-

kowo–Wschodniej, w którym procent zakażeń od po-

czątku lat dziewięćdziesiątych utrzymuje się na tym sa-

mym poziomie. Światowa Organizacja Zdrowia wy-

mienia Polskę wśród krajów, którym udało się opano-

wać epidemię AIDS. Wydaje mi się, że warto to podkre-

ślać, jak również fakt, że każda osoba zakażona HIV ma

w naszym kraju dostęp do bezpłatnego leczenia. Oczy-

wiście wiąże się to z ogromnymi nakładami państwa

– wydajemy coraz więcej pieniędzy na leczenie antyre-

trowirusowe. Zastanawialiśmy się nawet nad wprowa-

dzeniem leków generycznych, jednak byłoby to bardzo

trudne ze względu na regulacje europejskie, które nie

pozwalają na leczenie takimi medykamentami.

– W skład Rady wchodzą przedstawiciele różnych mi-

nisterstw. Czy poszczególne resorty mają przypisany

zakres działań i konkretnych obowiązków?

– Oczywiście, na przykład to do Ministerstwa Sprawie-

dliwości będzie należało zajęcie się problemem nar-

komanii w więzieniach, a do Ministerstwa Spraw We-

wnętrznych i Administracji podobnym problemem

w wojsku, jak również wykrywaniem narkotykowej

przestępczości zorganizowanej. Jednak głównym za-

daniem Rady jest wypracowywanie sposobów wspól-

nych działań i koordynacja pracy poszczególnych mi-

nisterstw związanych z problemem przeciwdziałania

narkomanii. Dotychczas oczywiście każdy z tych re-

sortów podejmował skuteczne działania w swoim za-

kresie. Powstanie organu koordynującego ma mię-

dzy innymi na celu bardziej efektywne wydatkowanie

środków przeznaczonych na przeciwdziałanie nar-

komanii, nie tylko na poziomie centralnym, ale tak-

że w terenie. Na przykład, z funduszy przeznaczonych

na przeciwdziałanie alkoholizmowi instytucje samo-

rządowe w gminach mogą ﬁ nansować także działa-

nia związane z przeciwdziałaniem narkomanii. Na ra-

zie korzystają z tej możliwości przede wszystkim duże

miasta. W małych miejscowościach niewiele środków

przeznacza się na działania w zakresie proﬁ laktyki an-

tynarkotykowej, co zapewne związane jest z mniej-

szym nasileniem problemu narkomanii. Często też

w mniejszych samorządach nie ma specjalistów czy

radnych, którzy mieliby wiedzę na temat przeciw-

działania narkomanii. Inaczej jest w przypadku prze-

ciwdziałania alkoholizmowi – w większości gmin są

urzędnicy czy radni, którzy dobrze orientują się w tej

tematyce.

– Krajowy Program Przeciwdziałania Narkomanii

zwraca uwagę na konieczność działań samorządo-

wych i czyni je jednym z priorytetów najbliższych lat.

W jaki sposób odbywa się komunikacja między Radą

a samorządami?

– Wszystkie ustalenia Rady są wysyłane do samorzą-

dów przez MSWiA, bezpośrednio z samorządami pra-

cuje zaś Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania Narko-

manii. Zadania z zakresu przeciwdziałania narkoma-

nii od kilku lat realizuje także Główny Inspektorat Sa-

nitarny, który ma swoje oddziały w każdym powie-

cie. Chcemy powiązać działania GIS–u, KBPN i Rady

tak, aby różnego rodzaju akcje edukacyjne i proﬁ lak-

tyczne prowadzone były przez te instytucje wspólnie,

żeby nie odbywały się równolegle i nie powielały tych

samych treści. Jeżeli będzie to możliwe, chcielibyśmy

także skoordynować różne nasze działania z inicjaty-

wami organizacji pozarządowych.

– Dziękuję za rozmowę.

S ERWIS I NFORMACYJNY NARKOMANIA NR 2 (33) 2006

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: