Badanie wpływu zmiany amunicji na skład domieszek organicznych występujących w GSR.pdf

PRZEK£ADY

W.A. MacCrehan, E.R. Patierno, D.L. Duewer, M.R. Reardon

Badanie wp³ywu zmiany amunicji

na sk³ad domieszek organicznych

wystêpuj¹cych w GSR

Journal of Forensic Science 2001, nr 46 (1), s. 57–62

Charakterystyka sk³adu organicz-

nego w pozosta³oœciach powystrza³o-

wych (OGSR) poprzez pomiary iloœci

propelenta i domieszek stabilizatora

to stosunkowo nowa metoda s³u¿¹ca

do ujawnienia, czy broñ palna zosta-

³a wykorzystana 1 . Jakoœciowa iden-

tyfikacja ró¿nych domieszek prochu

strzelniczego dostarcza informacji,

która prowadzi do powi¹zania pozo-

sta³oœci ze strza³u z niewystrzelonym

prochem strzelniczym oraz pomaga

w ustaleniu, czy sprawca odda³ strza³

z konkretnej broni palnej 2 . Stosunko-

wo niedawno w celu ustalenia, czy

mo¿na w idealnych warunkach po-

wi¹zaæ pozosta³oœci z niewystrzelo-

nym prochem, rozpoczêto iloœciowe

pomiary sk³adu nitrogliceryny (NG),

dwufenyloaminy (DPA), N-nitrosodif-

enylaminy (NnDPA) i N, N’-dietylo-

N,n’dwufenylo mocznika (centralit

etylu – EC) w OGAR. W badaniach

tego typu nale¿y oceniæ szereg czyn-

ników, w tym mo¿liwoœæ kontaminacji

(zanieczyszczenia) pozosta³oœci od

wczeœniej wystrzelonej amunicji, nie-

pewnoœæ wynikaj¹c¹ ze zmiennoœci

sk³adu chemicznego miêdzy cz¹-

steczkami oraz charakterystykê sk³a-

du determinowanego przez rodzaj

wykorzystanej sp³onki. Problem kon-

taminacji pozosta³oœci by³ ju¿ wcze-

œniej przedmiotem badañ. Zeichner

i wsp. 3 przeprowadzili eksperyment

z wykorzystaniem strza³ów testowych

oddanych z tego samego typu broni.

Zastosowali proch strzelniczy zawie-

raj¹cy ró¿ne sk³ady metaliczne

sp³onki. Analiza pozosta³oœci metod¹

SEM/EDX wykaza³a wystêpowanie

mieszanych pozosta³oœci o zmien-

nym sk³adzie sp³onki. Podobnie Wol-

ten i Nesbitt 4 opisali, ¿e przy strzale

z u¿ywanej broni zaobserwowano

doœæ czêste wystêpowanie niewiel-

kiej iloœci cz¹steczek zawieraj¹cych

miedŸ lub antymon w GSR z nabo-

jów, które nie zawiera³y tych pier-

wiastków. Harris 5 bada³ wp³yw nie-

konwencjonalnej amunicji o³owiowej

na póŸniejsze strza³y oddane z amu-

nicji bezo³owiowej CCI Blazer.

Oprócz tego, ¿e zaobserwowano

cz¹steczki o³owiu, baru i antymonu

w GSR, te same pierwiastki wykryto

równie¿ w próbkach pobranych z we-

wnêtrznych czêœci komory broni.

Z kolei Gunaratnam 6 wykry³ o³ów

i bar w GSR uformowanych w wyniku

oddania strza³u z dok³adnie wyczysz-

czonej broni z zastosowaniem bez-

o³owiowej amunicjê Sintox. Wpraw-

dzie dok³adne mechanizmy osadza-

nia siê i uwalniania substancji meta-

licznych nie s¹ znane, stawia siê jed-

nak tezê, ¿e mechanizmy te zacho-

dz¹ w wyniku wysokiej temperatury

i ciœnienia wytwarzanych wewn¹trz

komory, w momencie kiedy sp³onka

i proch ulegaj¹ gwa³townemu odpa-

rowaniu i kondensacji 7 .

Mach i wsp. 8 ujawnili dowody za-

nieczyszczenia OGSR od strza³ów

oddanych z u¿ywanej wczeœniej bro-

ni. Andrasko 9 , dziêki zastosowaniu

korelacji wzorów sk³adu domieszki,

odkry³ brak kontaminacji od wcze-

œniej oddanych strza³ów. W poni¿-

szym opracowaniu autorzy poprzez

iloœciow¹ analizê domieszek w pozo-

sta³oœciach utworzonych w wyniku

oddanych kolejno strza³ów z wyko-

rzystaniem znanego prochu precyzyj-

nie oceniaj¹ zjawisko kontaminacji.

W poprzednich badaniach sk³adu

prochu zbadano zmiennoœæ miêdzy

cz¹steczkami siedmiu komercyjnych

prochów. Podczas gdy niektóre typy

prochów wykaza³y spójny – jedno-

cz¹steczkowy sk³ad, pozosta³e cha-

rakteryzowa³y siê szerokim zakresem

ró¿nych stê¿eñ domieszek 10 . Obli-

czenie stosunku propelentu NG do

zawartoœci stabilizatora da³o dodat-

kowe informacje pomocne w powi¹-

zaniu pozosta³oœci z niewystrzelo-

nym prochem, nawet dla prochów

charakteryzuj¹cych siê niejednorod-

noœci¹ cz¹steczek. Poniewa¿ cz¹-

steczki OGSR s¹ w du¿ej czêœci wy-

nikiem niepe³nego spalenia pojedyn-

czych drobinek, zmiennoœæ w sk³a-

dzie niewystrzelonego prochu znaj-

dzie odzwierciedlenie w wystrzelo-

nych pozosta³oœciach. Zmiennoœæ ta

jest istotnym czynnikiem do rozwa¿e-

nia, w sytuacji kiedy mo¿na zabez-

pieczyæ jedynie niewielk¹ liczbê cz¹-

steczek OGSR. W swoich badaniach

autorzy dokonali wstêpnej oceny bra-

ku jednorodnoœci OGSR.

Na sk³ad OGSR mo¿e mieæ wp³yw

równie¿ materia³, z którego jest wy-

konana sp³onka amunicji 11 . Badania

tego typu s¹ teraz popularne, a to

z uwagi na niedawne wprowadzenie

PROBLEMY KRYMINALISTYKI 256/07

PRZEK£ADY

na rynek sp³onek charakteryzuj¹cych

siê nowym sk³adem, tzn. niezawiera-

j¹cych metali ciê¿kich. W odpowiedzi

na zwiêkszone zainteresowanie za-

gro¿eniem dla zdrowia i œrodowiska

naturalnego zwi¹zanym z wykorzy-

staniem konwencjonalnej amunicji

o³owiowej producenci komercyjni

przy wspó³pracy wojska USA opraco-

wali sp³onki i pociski bezo³owiowe.

Dlatego te¿ uwaga powinna byæ skie-

rowana na zbadanie charakterystycz-

nych sk³adników, które s¹ zwi¹zane

ze sp³onkami oraz prochem. W no-

wych sp³onkach metale, takie jak

cynk i stront, lub bazy organiczne

niezawieraj¹ce metalu s¹ stosowane

czêœciej ni¿ tradycyjne po³¹czenia

o³owiu, baru i antymonu. Poniewa¿

wykrycie cynku i strontu nie jest uni-

kalne dla GSR, nale¿y zbadaæ inne

sposoby identyfikacji pozosta³oœci

powystrza³owych. Analizy zmierza³y

do udzielenia odpowiedzi na pytanie,

czy istniej¹ znaczne ró¿nice miêdzy

stê¿eniami ujawnionych sk³adników

w sp³onkach bezo³owiowych oraz

w sp³onkach tradycyjnych. Autorzy

zbadali równie¿ za pomoc¹ elektrofo-

rezy kapilarnej, czy amunicja ze

sp³onk¹ bezo³owiow¹ zawiera cha-

rakterystyczne zwi¹zki organiczne.

w metanolu rozcieñczono do 200

mg/l NG (100 mg/l – pozosta³e sk³ad-

niki) roztworem buforowym do kali-

bracji. Do standardowego roztworu

dodano równie¿ NnDPA (Chem Se-

rvice, West Chester, PA) do uzyska-

nia koñcowego stê¿enia 100 mg/l.

W metanolu przygotowano wzorzec

wewnêtrzny, 2-metylo-6-nitroanilinê

(MNA) (Fluka – Milwaukee, WI).

tami z teflonu o wymiarach 15 x 15

cm (Bytac, PGC Scientifics), przez

które pociski wystrzelono. Podczas

strza³ów zdejmowano pokrywê pu-

de³ka i oddawano strza³ z broni z od-

leg³oœci 2 metrów, prostopadle do tar-

czy o kierunku nachylenia w dó³ ok.

30 o . Strza³y testowe oddawano z tzw.

wolnej rêki oraz w przestrzeni za-

mkniêtej.

Pierwszy etap eksperymentu obej-

mowa³ czyszczenie broni specjalnym

p³ynem (Klean-Bore Formula 3 gun),

nastêpnie spryskanie substancj¹ Ge-

neration 2000 Contact Clean, op³uka-

nie freonem i pozostawienie do wy-

schniêcia. Aby przygotowaæ broñ,

wystrzelono z niej piêæ sztuk amunicji

Hi-Skor do pude³ka nr 1, nastêpnie

oddano jeden strza³ z amunicji na³a-

dowanej innym prochem – Universal

Clays, do pude³ka nr 2. Drugi poje-

dynczy strza³ z Universal Clays odda-

no do pude³ka nr 3. Trzeci, czwarty

i pi¹ty strza³ oddano do pude³ka nr 4,

natomiast kolejnych piêæ – do pude³-

ka nr 5 (przez ca³y czas Universal

Clays). Po oddaniu strza³ów przykry-

wano pude³ka pokrywk¹, by nie do-

puœciæ do kontaminacji. Ca³kowity

ci¹g strza³ów w celu zebrania wystar-

czaj¹cej iloœci pozosta³oœci do anali-

zy powtarzano czterokrotnie. Nastêp-

nie odwrócono kolejnoœæ strza³ów:

najpierw z Universal Clays, nastêpnie

z Hi-Skor, i zbierano pozosta³oœci do

dodatkowych piêciu pude³ek.

Aby ustaliæ wp³yw bezo³owiowej

sp³onki na sk³ad OGSR, do dwóch

osobnych pude³ek oddano 92 strza³y

z amunicji za³adowanej albo Hi-Skor,

albo Universal Clays.

Badanie amunicji

W badaniach wykorzystano dwa

rodzaje dostêpnych na rynku pro-

chów: Hi-Skor 700X (dystrybutor IMR

Powder Company, Waszyngton, PA)

oraz Universal Clays (dystrybutor

Hodgdon – Shawnee Mission, KS).

Próbki prochu zatrzymano do analizy,

natomiast pozosta³¹ czêœæ za³ado-

wano do nabojów z br¹zu maj¹cych

sp³onki konwencjonalne (tradycyjne)

lub bezo³owiowe CCI (Small Pistol

O.E.M. Primer, Blount Inc., Lewiston,

ID) na strzelnicy Krajowego Instytutu

Wzorców i Technologii w Gaithers-

burgu (MD). W celu przeprowadzenia

eksperymentów ze zmian¹ prochu

ka¿dy rodzaj prochu by³ ponownie ³a-

dowany do 100 nabojów z br¹zu Re-

mington (.357 Magnum) posiadaj¹-

cych konwencjonaln¹ sp³onkê. W ce-

lu przeprowadzenia eksperymentów

ze zmian¹ sp³onki przygotowano 92

strza³y z ka¿dym rodzajem prochu

oraz dla obu rodzajów sp³onki. Strza-

³y oddano z rewolweru Smith and

Wesson, model 19-4, .357 Magnum.

Zastosowano pociski 125-kulkowe

z wydr¹¿onym wierzcho³kiem. Ka¿dy

nabój by³ za³adowany 4,5 kulki (ok.

290 mg) prochu.

Materia³y i metody

Odczynniki i wzorce

Do izolacji próbek OGSR za po-

moc¹ metody USE (ultrasonic so-

lvent extraction) wykorzystano wyso-

kiej jakoœci metanol HPLC (J.T. Ba-

ker, Phillipsburg, NJ) 12 . Roztwór bu-

fora do elektroforezy kapilarnej sk³a-

da³ siê z 25 mmol/l dodecylosiarcza-

nu sodu – SDS (Pierce, Rockford, IL)

oraz 10 mmol/l bufora boranu sodu,

pH 9,1 (granulowany kwas borowy,

Mallinckrodt, Pary¿, KY oraz boran

sodu w postaci krystalicznej, J.T. Ba-

ker) w wodzie HPLC. Standardowy

roztwór sk³adaj¹cy siê z 2000 mg/l

NG, 1000 mg/l DPA i 1000 mg/l EC

(AccuStandard Inc., New Haven, CT)

Izolacja i analiza

Zabezpieczanie pozosta³oœci

Pozosta³oœci powystrza³owe ze-

brano do dwunastu pude³ek z tworzy-

wa sztucznego (wymiary 41 cm x 38

cm x 17 cm) ze zdejmowan¹ pokry-

w¹. Na dnie ka¿dego pude³ka

przewiercono otwór o przekroju 10

cm. Otwory zosta³y przykryte kwadra-

Sk³ad masy zebranych do pude³ek

pozosta³oœci ustalano poprzez po-

branie piêciu 2-miligramowych pró-

bek z ka¿dego pude³ka i poddanie

analizie w USE/CE. Ka¿dy z piêciu

oddzielnych ekstraktów próbki by³

analizowany w triplikacie, aby uzy-

skaæ ³¹cznie piêtnaœcie pomiarów.

PROBLEMY KRYMINALISTYKI 256/07

PRZEK£ADY

Piêæ dwumiligramowych próbek

z niewystrzelonego prochu izolowano

i poddano analizie w ten sam sposób.

Sk³ad „poszczególnych cz¹steczek”

ustalano przez zabezpieczenie

trzech cz¹steczek z ka¿dego pude³ka

i przeprowadzenie pojedynczych

analiz.

Stê¿enia domieszek w masie po-

zosta³oœci, niewystrzelonych pro-

chach oraz pojedynczych cz¹steczek

GSR, celem obliczenia ostatecznego

stê¿enia w mg/l, obliczano stosuj¹c

wzorzec wewnêtrzny, wykorzystuj¹c

zliczenia powierzchni pików wzorca

domieszki prochu, wzorca wewnêtrz-

nego (MNA) oraz próbek. Do koñco-

wych obliczeñ w³¹czono masê ka¿dej

próbki i wszelkie rozcieñczenia, aby

otrzymaæ stê¿enie w mg/g. Ustalono

uœrednione stê¿enia mg/g (dla piêciu

pomiarów pozosta³oœci lub prochu

oraz trzech pomiarów dla pojedyn-

czych cz¹steczek), a tak¿e standar-

dowe odchylenia od œredniej.

Analizê przeprowadzono za po-

moc¹ elektroforezy kapilarnej (Beck-

man P/ACE 5510, Brea, CA) z detek-

cj¹ absorpcyjn¹ o sta³ej d³ugoœci fal

214 nm i pozyskiwaniem danych na

komputer pod³¹czony do chromato-

grafu. Zastosowano kapilary (Agilent

Technologies, Palo Alto, CA) o wy-

d³u¿onej d³ugoœci œcie¿ki (œrednica

okna 200 µm), wewnêtrznej œrednicy

75 µm i ca³kowitej d³ugoœci 77 cm

oraz nastrzyk ciœnieniowy 1 s o na-

piêciu rozdzia³u 22 kV, temperaturze

kolumny 30 o C i 20 min czasie anali-

zy. Podczas analizy kontrolowana

temperatura ³aŸni utrzymywa³a prób-

ki w sta³ej temperaturze 10 o C.

-Skor i Universal Clays. Ustalone ilo-

œciowo wartoœci sk³adu domieszek

dwóch niewystrzelonych prochów

oraz masy pozosta³oœci (próbki 2 mg)

z piêciu strza³ów z przygotowanej

wczeœniej broni przedstawiono w ta-

beli 1. Poniewa¿ we wczeœniejszych

podobnych badaniach wykorzystano

identyczne zbiorniki dwóch rodzajów

prochu, w tabeli przedstawiono rów-

nie¿ wczeœniej zmierzone stê¿enia.

Dane dla DPA i jego podstawowego

produktu rozk³adu, NnDPA, zosta³y

ujête w jednej linii ze wzglêdu na to,

¿e ca³kowita zawartoœæ stabilizatora

to suma DPA i NnDPA. Stê¿enia NG

i EC w Hi-Skor s¹ podobne w przy-

padku niewystrzelonego prochu i wy-

strzelonych pozosta³oœci w obu ba-

daniach i wynik ten jest zgodny z ba-

daniami pozosta³oœci siedmiu pro-

chów wystrzelonych z broni krót-

kiej 13 . Ten proch wykaza³ bardzo

padku tego zbiornika prochu zgod-

noœæ pomiarowa miêdzy sk³adem,

ustalona poprzez œredni¹ wartoœæ

dziesiêciu pojedynczych cz¹steczek

i masy 2 mg próbek, by³a równie¿

niewielka 16 . Byæ mo¿e, co czêsto

zdarza siê w przypadku prochów

bezdymnych 17 , pojemnik zawiera³

dwie lub kilka serii wyprodukowane-

go prochu, które zmieszano, by uzy-

skaæ okreœlone kryteria tempa spala-

nia. Przy dowodowej ocenie ograni-

czonej liczby cz¹steczek pozosta³o-

œci tak du¿a niejednorodnoœæ prochu

spowolni powi¹zanie okreœlonej po-

zosta³oœci z niewystrzelonym pro-

chem jedynie w oparciu o iloœciowo

ustalony sk³ad domieszek. W tego ty-

pu przypadkach by³aby wymagana

ocena innych charakterystycznych

czynników, np. jakoœciowej identyfi-

kacji innych domieszek 18 lub analizy

morfologii prochu/pozosta³oœci 19 .

Tabela 1

Koncentracja domieszek prochu na podstawie ca³oœciowych pomiarów

niewystrzelonego prochu i z pierwszych piêciu strza³ów z wyczyszczonej broni.

Koncentracje odpowiadaj¹ wartoœciom œrednim i jednemu standardowemu

odchyleniu œredniej z piêciu niezale¿nych próbek.

Proch

Sk³ad

Œrednia koncentracja (mg/g)

Œrednia koncentracja

w tych badaniach

(mg/g) 15

Proch Hi-Skor

300 ± 6

251 ± 9

10,9 ± 0,2

7,9 ± 0,3

pozosta³oœci .38

259 ± 7

279 ± 12

7,4 ± 0,2

8,3 ± 0,4

proch Universal Clays

113 ± 6

70 ± 4

DPA (NnDPA)

12,8 ± 0,2 (0,7 ± 0,1)

7,1 ± 0,3(ND)

pozosta³oœci .38

38,6 ±1,6

40 ± 2

DPA (NnDPA)

6,4 ± 0,9 (1,9 ± 0,1)

7,2 ± 0,2 (2,6 ± 0,1)

spójny sk³ad cz¹steczek. Z drugiej

strony, po porównaniu stê¿eñ NG

i DPA + NnDPA w niewystrzelonym

prochu ze stê¿eniami dla Universal

Clays odkryto znaczne ró¿nice.

Zaobserwowane ró¿nice mo¿na

czêœciowo przypisaæ wysokiej niejed-

norodnoœci w sk³adzie Universal

Clays w fabrycznym pojemniku. Przy

ocenie dziesiêciu pojedynczych cz¹-

steczek tego prochu wariacje w sk³a-

dzie wyra¿one jako procentowe,

wzglêdne odchylenie standardowe

od œredniej wynosi³y 35% 14 . W przy-

Wp³yw zmiany amunicji

na sk³ad pozosta³oœci

Wyniki i omówienie

Do oceny wp³ywu zmiany amunicji

na sk³ad pozosta³oœci zastosowano

dwa prochy o podwójnej bazie: Uni-

versal Clays zawiera³ DPA jako g³ów-

ny stabilizator, natomiast Hi-Skor –

EC. W tym eksperymencie iloœæ za-

bezpieczanych pozosta³oœci dla jed-

nego strza³u by³a zupe³nie inna. Sto-

sunkowo wydajnie spalaj¹cy siê Hi-

-Skor generowa³ niewiele pozosta³o-

œci (ok. 1,0 mg/strza³), a stosunkowo

Porównanie sk³adu prochu

i pozosta³oœci

W pierwszym etapie autorzy oce-

nili zale¿noœci miêdzy sk³adem nie-

wystrzelonego prochu i pozosta³oœci

z czystej broni, z której wystrzelono

amunicjê za³adowan¹ prochami Hi-

PROBLEMY KRYMINALISTYKI 256/07

PRZEK£ADY

niewydajny Universal Clays genero-

wa³ o wiele wiêksze iloœci (ok. 7,6

mg/strza³). Przy takiej kolejnoœci eks-

perymentalnej mo¿na by³o wykryæ

zupe³nie inny stabilizator pochodz¹cy

z poprzednich strza³ów, a tak¿e za-

obserwowaæ wp³yw ró¿nych wydaj-

noœci spalania. W wiêkszoœci przy-

padków w ka¿dym pude³ku wyst¹pi³a

wystarczaj¹ca iloœæ pozosta³oœci, tak

¿e dokonano piêciu niezale¿nych

ustaleñ sk³adu, mierzonych w triplika-

cie. W przypadku pierwszego i dru-

giego strza³u wydajnie spalaj¹cej siê

amunicji Hi-Skor zebrano odpowied-

nio trzy i dwie próbki. Dla zachowania

jednolitej liczby pomiarów, aby uzy-

skaæ ³¹cznie piêtnaœcie pomiarów

z jednego pude³ka, pobrano replikaty

z wyizolowanych próbek.

Pierwsze strza³y oddano z u¿ywa-

nego rewolweru .357 magnum, który

zosta³ wczeœniej wyczyszczony

i przygotowany. Pozosta³oœci Hi-Skor

zebrano po oddaniu piêciu strza³ów

skierowanych w dó³ do pude³ka, któ-

re póŸniej zamykano. Nastêpnie, nie

czyszcz¹c broni, oddawano pojedyn-

cze strza³y z amunicji za³adowanej

Universal Clays do innego zestawu

pude³ek odpowiadaj¹cych pierwsze-

mu, drugiemu, trzeciemu do pi¹tego

oraz szóstemu do dziesi¹tego strza-

³u. Aby uzyskaæ wystarczaj¹c¹ iloœæ

pozosta³oœci, czynnoœæ powtarzano

czterokrotnie. W drugiej fazie ekspe-

rymentów, po strzale z amunicji za³a-

dowanej Universal Clays, nast¹pi³

strza³ z amunicji Hi-Skor.

Wyniki pomiarów w masie prze-

prowadzonych na 2 mg prochu i pró-

bek pozosta³oœci zosta³y przedsta-

wione w tabeli 2. Zbadanie sk³adu

pierwszego strza³u po zmianie amu-

nicji ujawnia jedynie œladow¹ konta-

minacjê z pozosta³oœci po poprzed-

nich strza³ach. W pierwszym ekspe-

rymencie, przy zmianie ze stosunko-

wo wydajnie spalaj¹cego siê prochu

Hi-Skor (stabilizowanego EC) na Uni-

versal Clays (stabilizowanego DPA),

w pierwszym strzale oddanym z no-

wej amunicji ujawniono jedynie nie

daj¹cy siê ustaliæ iloœciowo œlad EC

z Hi-Skor. W drugim i kolejnych strza-

³ach nie wykryto ¿adnej iloœci EC.

W drugim eksperymencie, przy zmia-

nie ze stosunkowo ma³o wydajnie

spalaj¹cego siê prochu Univeral

Clays na Hi-Skor, w pierwszym strza-

le wykryto œladowe, ale daj¹ce siê

ustaliæ iloœciowo œlady DPA, nato-

miast DPA nie wyst¹pi³o przy drugim

i nastêpnych strza³ach. Nawet

w przypadku pierwszego strza³u po-

ziom kontaminacji z poprzednich

strza³ów by³ bardzo niski, wynosi³ bo-

wiem poni¿ej 6% wszystkich wykry-

tych stabilizatorów. Te warunki eks-

perymentalne prawdopodobnie re-

prezentuj¹ najgorszy scenariusz, we-

dle którego, po zastosowaniu amuni-

cji „niewydajnej”, stosowano amuni-

cjê „wydajn¹”.

Autorzy uznali za zasadne obli-

czenie stosunku propelenta NG (P)

do zawartoœci ³¹czonych stabilizato-

rów (S) jako charakterystyczny iden-

tyfikator prochu 20 . Stosunek P/S jest

definiowany jako [NG]/[EC] dla pro-

chów stabilizowanych EC oraz

[NG]/

Tabela 2

Sk³ad i koncentracje wszystkich pozosta³oœci powystrza³owych zabezpieczonych

ze zmienianej amunicji. Koncentracje odpowiadaj¹ wartoœciom œrednim i jednemu

standardowemu odchyleniu œredniej z piêciu niezale¿nych próbek.

£adowanie amunicj¹

Sk³ad

Œrednia koncentracja w mg/g

Pierwsze ³adowanie: Hi-Skor

piêæ strza³ów

259 ± 7

7,4 ± 0,2

Drugie ³adowanie:

Universal Clays

DPA (NnDPA)

36 ± 3,5

4,6 + 0,1 (1,4)

ND*

pierwszy strza³

drugi strza³

DPA (NnDPA)

42,4 ± 6,5

5,8 ± 0,1 (1,6 ± 0,1)

33 ± 1,9

6,4 ± 0,2 (2,1 ± 0,1)

40,8 ± 3

7,1 ± 0,2 (2,6 ± 0,5)

trzeci-pi¹ty strza³

[DPA] + [NnDPA] w przypadku

prochów stabilizowanych DPA.

Zbiorcze wyniki przedstawiaj¹ce

stosunki P/S znajduj¹ siê na rycinie.

szósty-dziesi¹ty strza³

Pierwsze ³adowanie:

Universal Clays

DPA (NnDPA)

38,6 ± 1,6

6,4 ± 0,9 (1,9 ± 0,1)

piêæ strza³ów

Pomiary prochu w masie/pozosta³oœci

Drugie ³adowanie:

His-Skor pierwszy strza³

DPA

237 ± 7

0,4 ± 0,1

6,5 ± 0,1

255 ± 7

7,3 ± 0,4

272 ± 4

9,3 ± 0,2

258 ± 8

8,9 ± 0,3

Na rycinie, w lewej górnej czêœci

kwadrantu, przedstawiono wyniki

sk³adu masy P/S z pierwszego strza-

³u po zmianie amunicji z Hi-Skor na

Universal Clays (bia³e oznaczenia

w formie diamentu). Szerokoœæ linii

poziomej przedstawia 95% przedzia-

³ów ufnoœci dla pomiarów. Poniewa¿

w strza³ach od drugiego do dziesi¹te-

drugi strza³

trzeci-pi¹ty strza³

szósty-dziesi¹ty strza³

* Niska koncentracja EC (0,01 mg/g) wykryto w jednym powtórzeniu jednej z podpróbek pozosta³oœci

powystrza³owych

PROBLEMY KRYMINALISTYKI 256/07

PRZEK£ADY

Ryc.

strza³ posiada

nieznacznie wy¿-

sz¹ wartoœæ P/S

ni¿ strza³y od dru-

giego do dziesi¹-

tego, chocia¿

z nak³adaj¹cymi

siê przedzia³ami

pewnoœci. Przy

Universal Clays

zaobserwowano,

¿e wyniki pierw-

szego strza³u

zgadzaj¹ siê

z danymi uzyska-

nymi z broni przy-

gotowanej (sp³on-

ka o³owiowa).

W zwi¹zku z tym

uznaje siê, ¿e

ró¿nice w stosun-

ku P/S odnotowa-

ne dla pierwsze-

go i nastêpnych strza³ów z obu typów

amunicji znajduj¹ siê w przedziale

niepewnoœci zwi¹zanym z powtórzo-

nymi strza³ami i analiz¹. W przeci-

wieñstwie do wyników uzyskanych

dla Universal Clays wszystkie sto-

sunki P/S dla pozosta³oœci s¹ wy¿sze

ni¿ w przypadku prochu niewystrzelo-

nego (czarne kó³ko). Wynik ten zga-

dza siê z raportem Reardona i wsp.,

w którym nie zaobserwowano ¿adnej

spójnej tendencji w przypadku po-

równania wartoœci P/S dla niewy-

strzelonego prochu i pozosta³oœci 21 .

czek poddawanych ocenie 22 . Aby

bardziej realistycznie oddaæ warunki

wykonywania prawdziwej ekspertyzy

z OGSR, poddaliœmy ocenie sk³ad

i stosunek P/S indywidualnych cz¹-

steczek pozosta³oœci. W tym celu

z ka¿dego pude³ka zabezpieczono

trzy cz¹steczki, zgodnie z kolejnoœci¹

oddanych strza³ów po zmianie sk³a-

du amunicji, co zosta³o graficznie zo-

brazowane w dolnej czêœci ryciny.

Przedstawiono wyniki z wszystkich

pomiarów cz¹steczek pozosta³oœci

oraz ze strza³ów testowych broni

przygotowanej (sp³onka na bazie o³o-

wiu), czyli ocenie zosta³o poddanych

15 cz¹steczek z ka¿dego typu amuni-

cji. Dane z tych eksperymentów po³¹-

czono z dwóch powodów. Po pierw-

sze, pomiary w masie poszczegól-

nych strza³ów nie da³y wskazania, ¿e

pozosta³oœci z pierwszego strza³u

ró¿ni³y siê statystycznie od kolejnych

strza³ów lub strza³ów oddanych

z broni przygotowanej. Po drugie

ekspert kryminalistyki nie bêdzie dys-

ponowa³ „luksusow¹” sytuacj¹

uwzglêdnienia w badaniach ró¿nego

rodzaju amunicji wykorzystanej

wczeœniej w broni palnej.

W przypadku Universal Clays (dol-

na krzywa z lewej strony) wykres czê-

stotliwoœci wystêpowania cz¹steczek

pozosta³oœci o wartoœci P/S, odzwier-

ciedlaj¹c niejednorodnoœæ w sk³adzie

w tym okreœlonym pojemniku z nie-

wystrzelonym prochem 23 , wykazuje

szerokie rozpowszechnienie warto-

œci. Wyrównana krzywa Gaussa ob-

razuj¹ca te dane jest dobrze wypo-

œrodkowana na tle uœrednionych war-

toœci P/S i wykazuje przedzia³ ufnoœci

podobny do pozosta³oœci z broni

przygotowanej (dane ze sp³onki na

bazie o³owiu). Nale¿y jednak zwróciæ

uwagê na fakt, ¿e jedynie dane dla

13 z 15 cz¹steczek s¹ wpisane w wy-

kres dla Universal Clays. W przypad-

ku dwóch cz¹steczek nie wykryto

NG, a jedynie stabilizator DPA.

Dla amunicji za³adowanej Hi-Skor

(dolna krzywa z prawej strony), za-

kres wartoœci P/S dla 15 cz¹steczek

go nie wykryto ¿adnego stabilizatora

pochodz¹cego z wczeœniej wykorzy-

stanej amunicji, po³¹czono dane dla

tych strza³ów. W przypadku amunicji

Universal Clays pozosta³oœci

z wszystkich eksperymentów mia³y

ni¿szy P/S ni¿ niewystrzelony proch

(czarne oznaczenia), chocia¿

wartoœci niepewnoœci nak³adaj¹ siê

na siebie. Pierwszy strza³ charaktery-

zowa³ siê nieznacznie wy¿szym P/S

ni¿ odnotowano przy kolejnych strza-

³ach, przy czym wartoœci niepewno-

œci znacznie siê pokrywaj¹. Œrednia

z pierwszego strza³u pozostaje po-

nadto w bliskiej relacji z wynikami

uzyskanymi z broni, która by³a przy-

gotowana za pomoc¹ amunicji Uni-

versal Clays (sp³onka

o³owiowa/leader primer). Nale¿y od-

notowaæ, ¿e te pomiary pozosta³oœci

wykazuj¹ wysok¹ wartoœæ niepewno-

œci, która stanowi odzwierciedlenie

niejednorodnoœci niewystrzelonego

prochu.

Wyniki pomiarów w masie, przy

zmianie kolejnoœci strza³u z Universal

Clays na Hi-Skor, zosta³y przedsta-

wione w prawym górnym kwadrancie

na rycinie (bia³e ko³a). Pierwszy

Analiza pojedynczej cz¹steczki

pozosta³oœci

Mimo ¿e ocena cech charaktery-

stycznych masy pozosta³oœci zebra-

nych na podstawie strza³ów odda-

nych z amunicji o zmiennym sk³adzie

jest dobr¹ metod¹ na uzyskanie infor-

macji na temat przeciêtnego zacho-

wania wystrzelonego prochu, nie jest

ona charakterystyczna dla ekspertyz

kryminalistycznych. Taœmy z materia-

³em zabezpieczonym od osoby, która

odda³a strza³ z broni krótkiej zawiera-

j¹ bardzo ograniczon¹ liczbê cz¹ste-

PROBLEMY KRYMINALISTYKI 256/07

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: