Leszek Kolakowski - Bajki rózne. Opowiesci biblijne. Rozmowy z diablem.pdf - Kołakowski Leszek - joliet_

LESZEK

KOŁAKOWSKI

Bajki róŜne

Opowieści biblijne

Rozmowy z diabłem

Projekt okładki, strony tytułowej i ilustracje: Andrzej Dudziński

Bajki róŜne; Opowieści biblijne; Rozmowy z diabłem

(Stones for Children; Biblical Tales-The Key to Heaven; Conversations with the Devil)

ISBN 0 906601 40 1

Published by Aneks Publishers 61,Dorset Road London W5 4HX

Pierwsze wydanie w języku polskim:

13 bajek 7 królestwa Lailonii dla duŜych i małych.

Czytelnik, Warszawa 1966

Trzy bajki o identyczności. Zapis nr 8, Warszawa 1978 Klucz niebieski albo Opowieści budujące z historii świętej

zebrane ku pouczeniu i przestrodze. PIW, Warszawa 1964 Rozmowy z diabłem, PIW, Warszawa 1965

Wszystkie prawa zastrzeŜone

Zezwolenie na przedruk lub tłumaczenie naleŜy uzyskać zwracając się do Wydawnictwa Aneks

Permission for reprint, translations or reproductions must be obtained m writing from Aneks Publishers

Spis treści

13 bajek z królestwa Lailonii dla duŜych i małych

Jak szukaliśmy Lailonii

Garby

Opowiadanie o zabawkach dla dzieci

Piękna twarz

Jak Gyom został starszym panem

O sławnym człowieku

Jak bóg Maior utracił tron

Czerwona łata

Wojna z rzeczami

Jak rozwiązano sprawę długowieczności

Oburzające dropsy

Opowieść o największej kłótni

Opowieść o wielkim wstydzie

Trzy bajki o identyczności

Bajka syryjska o wróblu i łasiczce

Bajka koptyjska o węŜu logiku

Bajka perska o sprzedawcy osła

Klucz niebieski albo Opowieści budujące Z historii świętej zebrane ku pouczeniu i przestrodze

Bóg czyli Sprzeczność między motywem i skutkami czynów

Lud Izraela czyli Skutki bezinteresowności

Kain czyli Interpretacja zasady kaŜdemu wedle zasług

Noe czyli Pokusy solidarności

Sara czyli Konflikt ogólnego i jednostkowego w moralności

Abraham czyli Smutek wyŜszych racji

Ezaw czyli Stosunek filozofii do handlu

Bóg czyli Względność miłosierdzia

Balaam czyli Problem winy obiektywnej

Król Saul czyli Dwa typy konsekwencji Ŝyciowej

Rachab czyli Samotność prawdziwa i udawana

Job czyli Antynomie cnoty

Król Herod czyli Nędza moralistów

Ruth czyli Dialog miłości i chleba

Jael czyli BezdroŜa bohaterstwa

Salomon czyli Ludzie jak bogowie

Salome czyli Wszyscy ludzie są śmiertelni

Rozmowy z diabłem

Wielkie kazanie księdza Bernarda

Apologia Orfeusza, śpiewaka i błazna, rodem z Tracji, syna królewskiego

Modlitwa Heloizy, kochanki Piotra Abelarda, kanonika i teologa

SpostrzeŜenie dialektyczne Artura Schopenhauera, metafizyka, mieszczanina gdańskiego

Stenogram z metafizycznej konferencji prasowej Demona w Warszawie dnia 20 grudnia 1963

Rozmowa z diabłem doktora Lutra w Wartburgu 1521

Kuszenie świętego Piotra apostoła

Demon i płeć

13 bajek

z królestwa Lailonii dla duŜych i małych

Jak szukaliśmy Lailonii

Straciliśmy razem z moim bratem mnóstwo czasu na odkrycie, w jakiej stronie świata leŜy państwo

Lailonia. Najpierw pytaliśmy wszystkich znajomych: gdzie leŜy Lailonia? Nikt nam nie umiał

powiedzieć. Potem nawet zaczepialiśmy nieznajomych ludzi na ulicy i zadawaliśmy to samo

pytanie. Ale wszyscy wzruszali ramionami i mówili, Ŝe nie wiedzą. Potem zaczęliśmy wysyłać listy

do róŜnych mądrych ludzi, którzy piszą ksiąŜki, więc powinni wiedzieć, gdzie jaki kraj leŜy.

Wszyscy odpowiadali nam bardzo grzecznie i Ŝałowali, Ŝe nie mogą nam pomóc, ale naprawdę nikt

z nich nie miał pojęcia, gdzie się znajduje Lailonia. Praca ta zajęła nam duŜo czasu, ale

postanowiliśmy nie dać za wygraną. Zaczęliśmy kupować wszystkie globusy i mapy, jakie nam

udało się zdobyć: stare i nowe, piękne i brzydkie, szczegółowe i mniej szczegółowe. Siedzieliśmy

po całych dniach nad mapami, szukając Lailonii, a gdy nie udało się nam znaleźć, wychodziliśmy

na miasto w poszukiwaniu nowych map. W końcu w naszym mieszkaniu było tyle albumów

geograficznych, globusów i map, Ŝe nie moŜna było się ruszyć. Mieszkanie mieliśmy wygodne, ale

malutkie i nie starczało miejsca na tyle papierów i globusów. Zaczęliśmy więc wynosić meble, Ŝeby

zrobić miejsce dla nowych map, bo przecieŜ musieliśmy w końcu dowiedzieć się, gdzie leŜy na-

prawdę Lailonia. Wreszcie w mieszkaniu nie było juŜ nic oprócz map i globusów, między którymi

my sami z bratem przeciskaliśmy się z największym trudem; braliśmy teŜ róŜne lekarstwa, Ŝeby

schudnąć i zajmować trochę mniej miejsca w mieszkaniu, aby moŜna było sprowadzić więcej map.

Obaj schudliśmy bardzo i jadaliśmy coraz mniej, zarówno dlatego, Ŝe musieliśmy mieć miejsce na

mapy, jak i dlatego, Ŝe nie mieliśmy pieniędzy na jedzenie, bo wszystko wydawaliśmy na ksiąŜki

geograficzne, globusy i mapy. Była to naprawdę cięŜka praca, która zajęła nam wiele lat. Nie

robiliśmy nic innego, tylko szukaliśmy Lailonii.

Wreszcie, po wielu latach, kiedy obaj zestarzeliśmy się znacznie i byliśmy prawie całkiem siwi,

szczęśliwy traf zdawało się, wynagrodził nam nasze trudy. Na jednej z wielu tysięcy map

znaleźliśmy nazwę: LAILONIA. Ucieszyliśmy się tak bardzo, Ŝe zaczęliśmy obaj tańczyć z radości,

podskakiwać i śpiewać, a potem szybko wybiegliśmy na ulicę i w pobliskiej cukierni zjedliśmy

ciastka z herbatą. Rozmawialiśmy długo o naszym sukcesie i bardzo zadowoleni wróciliśmy do

domu, Ŝeby lepiej jeszcze zbadać swoje odkrycie. I tu znowu spotkało nas straszne nieszczęście.

Widocznie w czasie tego tańca i podskakiwania porozrzucaliśmy nasze ksiąŜki i papiery, które

pomieszały się tak bardzo, Ŝe mimo długich wysiłków nie udało nam się odnaleźć mapy, gdzie była

zaznaczona Lailonia. Szperaliśmy po całym mieszkaniu wiele dni i tygodni, przetrząsaliśmy kaŜdy

papierek - na próŜno. Mapa jakby się pod ziemię zapadła. Zapewniam was, Ŝe nie zaniedbaliśmy

niczego i poszukiwania prowadziliśmy z największą skrupulatnością, na jaką było nas stać. Mimo

to nie udało się nam powtórnie odnaleźć naszej mapy.

Byliśmy juŜ bardzo zmęczeni i zniechęceni, bo wszystko przemawiało za tym, Ŝe nigdy nie uda

nam się osiągnąć celu. Brat zrobił się siwy jak gołąbek, a ja wyłysiałem prawie całkowicie. Nie

mieliśmy sił na dalsze poszukiwania i skarŜyliśmy się na los, co nas tak marnie oszukał. JuŜ prawie

straciliśmy nadzieję, Ŝe kiedykolwiek odszukamy Lailonię, kiedy nowy przypadek przyszedł nam z

pomocą. Zjawił się pewnego ranka w naszym mieszkaniu listonosz i przyniósł małą przesyłkę.

Odebraliśmy ją i dopiero po wyjściu listonosza spojrzeliśmy na nadawcę. Wyobraźcie sobie nasze

wraŜenie, kiedy na stemplu pocztowym przeczytaliśmy najwyraźniej: LAILONIA. Stanęliśmy

osłupiali i na chwilę odjęło nam mowę. Ale zaraz mój brat, który jest bardzo roztropnym

człowiekiem, wykrzyknął: „Pędźmy za listonoszem, on musi wiedzieć, gdzie jest Lailonia, skoro

dostał przesyłkę!” Pobiegliśmy bez tchu za listonoszem i udało nam się go złapać jeszcze na

schodach. Nieszczęśliwy człowiek myślał, Ŝe chcemy go pobić, tak gwałtownie rzuciliśmy się na

niego. Ale szybko wytłumaczyliśmy mu, o co chodzi.

— Niestety, panowie - powiedział listonosz - nie wiem,

gdzie leŜy Lailonia. Ja dostaję tylko przesyłki do rozniesienia i znam się tylko na geografii kilku

ulic, a juŜ więcej to nie. Ale moŜe naczelnik poczty będzie wiedział.

— Bardzo trafnie - krzyknął mój brat. — Idziemy do naczelnika poczty!

Do naczelnika poczty dostaliśmy się bez trudu. Przyjął nas miło i przyjaźnie, ale na nasze pytanie

rozłoŜył bezradnie ręce.

— Nie, proszę panów, nie wiem absolutnie, gdzie leŜy Lailonia. Znam tylko geografię swojej

dzielnicy. Ale dam wam radę. Idźcie do Jeszcze Większego Naczelnika poczty, który dostaje listy i

paczki z zagranicy. On musi wiedzieć.

Poszliśmy więc do Jeszcze Większego Naczelnika. Tu juŜ nie poszło tak łatwo, poniewaŜ Jeszcze

Większy Naczelnik miał mnóstwo pracy, był bardzo zajęty i nie mógł nas przyjąć od razu.

Musieliśmy się długo starać, zabiegać i prosić, telefonować, chodzić po róŜne przepustki i składać

podania. Trwało to długo, wiele tygodni, ale w końcu nasze starania spotkał sukces. Jeszcze

Większy Naczelnik zgodził się nas przyjąć. Wyznaczył nam spotkanie o piątej rano, bo był bardzo

zajęty. Dlatego, bojąc się zaspać (a nie mieliśmy zegarków, które zostały sprzedane na zakup map),

nie spaliśmy z bratem całą noc i idąc do urzędu, byliśmy nie wyspani i zmęczeni. Mimo to nadzieja

i radość wypełniała nam serce, bo teraz wiedzieliśmy prawie na pewno, Ŝe wreszcie nasze trudy się

skończą.

Jeszcze Większy Naczelnik był takŜe bardzo miły i Ŝyczliwy. Poczęstował nas herbatą i piernikiem,

a prośby naszej wysłuchał cierpliwie. Potem pokiwał głową.

— Ach, moi panowie - powiedział. — Rozumiem dobrze wasze zmartwienie. Ale widzicie,

panowie, ja mam na głowie tyle pracy, Ŝe nie mogę pamiętać o wszystkim. Na świecie jest bardzo

duŜo krajów i ja nie mogę wszystkich spamiętać. Nie wiem, niestety, gdzie leŜy Lailonia.

JuŜ zaczęła mnie ogarniać rozpacz, Ŝe znowu wszystko na nic, kiedy nagle mój brat, który

naprawdę jest bardzo mądry, zawołał:

— Ale w takim razie, szanowny Jeszcze Większy Naczelniku, któryś z pana podwładnych musi

wiedzieć, bo oni przecieŜ mają mniej spraw na głowie i kaŜdy ma tylko kilka krajów do

załatwienia.

— Dobra myśl - powiedział Jeszcze Większy Naczelnik. - Zaraz zadzwonię do swoich czterech

zastępców i zapytam, który z nich ma w swoim resorcie Lailonię.

Potem zdjął słuchawkę telefoniczną i powiedział: „Proszę mnie połączyć z kierownikiem od spraw

Południa”. A kiedy go połączono, zapytał: „Panie kierowniku, czy na Południu znajduje się

państwo Lailonia?” „Stanowczo nie - odpowiedział kierownik — to musi być gdzie indziej”.

Kierownik od spraw Północy odpowiedział po chwili to samo, a to samo odpowiedział kierownik

od spraw Wschodu. Wtedy juŜ byliśmy pewni, Ŝe o Lailonii będzie wiedział kierownik od spraw

Zachodu, bo przecieŜ gdzieś musi leŜeć Lailonia. Ale kierownik od spraw Zachodu na pytanie

Jeszcze Większego Naczelnika powiedział: „Nie, stanowczo Lailonia nie leŜy na Zachodzie. To

musi być gdzie indziej”.

Jeszcze Większy Naczelnik rozłoŜył ręce. „Niestety, widzicie panowie, Ŝe o Lailonii nie moŜe

powiedzieć Ŝaden z moich kierowników”.

— Ale skoro dostaliśmy przesyłkę z Lailonii — powiedziałem (bo ja teŜ jestem troszeczkę mądry,

chociaŜ nie tak mądry, jak brat) — to musiał ktoś tę przesyłkę przywieźć, a więc ktoś musi

wiedzieć, gdzie leŜy Lailonia.

— Bardzo moŜliwe - odpowiedział Jeszcze Większy Naczelnik — bardzo moŜliwe, Ŝe ktoś wie. Ja

jednak tego kogoś nie znam.

Bardzo nam było smutno, ale brat spróbował chwycić się jeszcze jednej moŜliwości. „Panie Jeszcze

Większy Naczelniku -spytał — a moŜe jest jeszcze Bardzo Największy Naczelnik, który musi

wiedzieć o wszystkim?”

— Bardzo Największy Naczelnik — powiedział Jeszcze Większy Naczelnik — na pewno by

wiedział, gdzie leŜy Lailonia, ale niestety wyjechał.

— A kiedy wróci Bardzo Największy Naczelnik?

— Bardzo Największy Naczelnik juŜ nigdy nie wróci - powiedział ze smutkiem Jeszcze Większy

Naczelnik. — Wyjechał na zawsze.

— Więc juŜ nie ma Ŝadnej rady? - zapytaliśmy z rozpaczą. - JuŜ nikt, absolutnie nikt nie wie, gdzie

leŜy Lailonia?

— Nie umiem panom pomóc - powiedział Jeszcze Większy Naczelnik i dał znak, Ŝe audiencja się

skończyła.

Wyszliśmy zapłakani i nawet nie mieliśmy w kieszeni chusteczek do nosa, bo wszystkie chusteczki

wyrzuciliśmy z domu dawno, aby zrobić więcej miejsca na mapy i globusy. Szliśmy do domu

ocierając łzy rękawem i dopiero przed samymi drzwiami mój brat nagle przystanął.

— Słuchaj no — powiedział. - Jeszcze Większy Naczelnik pytał po kolei czterech kierowników.

Ale przecieŜ moŜliwe, Ŝe ma pięciu kierowników pod swoją władzą i po prostu o jednym

zapomniał.

— Wzywał kierowników od Południa, Północy, Wschodu i Zachodu — odpowiedziałem na to. —

Czy myślisz, Ŝe są jeszcze jakieś strony świata?

— Nie wiem - powiedział brat. - Nie wiem dokładnie. Nie jest wykluczone, Ŝe jest pięć stron świata

albo więcej.

— A więc musimy wrócić do Jeszcze Większego Naczelnika i jeszcze raz się upewnić.

Znowu słabiutka nadzieja zaświtała nam w sercu. Szybko pobiegliśmy z powrotem do urzędu. Ale

okazało się, Ŝe Jeszcze Większy Naczelnik jest zajęty i nie moŜe nas przyjąć. Nie było rady, trzeba

było od nowa zacząć te same starania o audiencję. Trwało to bardzo długo, znowu podania, znowu

telefony, przepustki, prośby. Ale tym razem się nie udało. Jeszcze Większy Naczelnik oświadczył,

Ŝe ma bardzo duŜo pracy, Ŝe juŜ raz nas przyjął i zrobił, co mógł, a więcej nie moŜe.

Teraz juŜ naprawdę nie było wyjścia. Wszystkie drogi były zamknięte, wszystko co moŜliwe było

juŜ wypróbowane. Nawet nie chciało nam się więcej szukać w mapach, tylko siedzieliśmy w swoim

mieszkaniu i płakaliśmy cichutko.

Teraz jesteśmy juŜ bardzo starzy. Na pewno nigdy nie dowiemy się, gdzie leŜy Lailonia i na pewno

nigdy jej nie zobaczymy. Być moŜe jednak ktoś z was będzie miał więcej szczęścia, moŜe komuś

uda się trafić kiedyś do Lailonii. Jadąc tam, oddajcie w naszym imieniu kwiatek nasturcji królowej

Lailonii i powiedzcie jej, jak bardzo chcieliśmy się tam dostać i jak nam się to nie udało.

Ale zapomniałem jeszcze powiedzieć, co było w tej przesyłce. Oczywiście, rozpakowaliśmy ją

natychmiast. Przesyłka zawierała króciutki liścik, w którym pewien mieszkaniec Lailonii na-

zwiskiem Ibi Uru donosił nam, Ŝe dowiedział się, iŜ interesujemy się Lailonią i wobec tego przesyła

nam zbiorek najmniejszych opowiadań starych i nowych, które są znane w tym kraju. Zbiorek ten

był dołączony do listu. Nasz korespondent zapomniał niestety napisać, gdzie leŜy Lailonią i nie

podał bliŜszego adresu, a więc nie mogliśmy mu odpisać. Wzięliśmy tylko ów zbiorek opowiadań i

chcemy go wszystkim pokazać, aby wszyscy mogli się dowiedzieć chociaŜ troszeczkę o Lailonii,

kraju, którego nie udało się nam znaleźć na mapie.

Garby

Kiedy Ajio, kamieniarz, pracujący przy budowie dróg, zachorował na garb, zebrało się czterech

lekarzy, aby radzić nad jego chorobą. Nie naleŜy wcale przypuszczać, Ŝe w Lailonii zawsze tak się

zdarzało, Ŝe ilekroć jakiś kamieniarz zachorował, zbierało się czterech lekarzy; nie, przewaŜnie nie

zbierał się ani jeden. Tym razem było ich aŜ czterech nie dlatego, Ŝe Ajio zachorował, ani tym

bardziej, Ŝe był kamieniarzem. Po prostu choroba Ajio była dziwna, a lekarze chętnie oglądają

dziwne rzeczy, podobnie jak wszyscy ludzie. Dziwność choroby, z kolei, nie polegała na garbie, bo

garb nie jest wcale dziwny, ale bardzo zwyczajny. Polegała na tym, Ŝe nie był to właśnie garb

zwyczajny, ale garb-dziwoląg, garb-osobliwość, garb-jaki-tylko-raz-na-sto-osiem-lat-zdarza-się-w-

całej-Lailonii-a-moŜe-nawet-rzadziej. Mianowicie, garb, rosnąc i pęczniejąc, zaczął obrastać w

róŜne nadzwyczajne odrośle i rozgałęzienia, które z biegiem czasu jęły się upodabniać do róŜnych

części ciała - rąk, nóg, głowy, szyi, brzucha i pupy. (Był to, trzeba dodać, tak zwany garb

kryptogenny; nazwa ta oznacza pewną szczególną właściwość garbu, polegającą na tym, Ŝe lekarze

Leszek Kolakowski - Bajki rózne. Opowiesci biblijne. Rozmowy z diablem.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: