Odrzucenie alloprzeszczepu nerkowego.pdf

Agnieszka Perkowska-Ptasińska

ODRZUCANIE ALLOPRZESZCZEPU NERKOWEGO

W rozdziale omówiono następujące zagadnienia:

1. TYPY ODRZUCANIA ALLPRZESZCZEPU NERKOWEGO I MECHANIZM ICH

ROZWOJU.

2. DIAGNOSTYKA HISTOPATOLOGICZNA REAKCJI ODRZUCANIA

ALLPRZESZCZEPU NERKOWEGO.

1. TYPY ODRZUCANIA ALLOPRZESZCZEPU NERKOWEGO I MECHANIZM ICH

ROZWOJU.

Ze względu na typ reakcji immunologicznej wyróżnia się:

1. odrzucanie humoralne (związane z obecnością w krążeniu biorcy przeciwciał przeciwko

antygenom dawcy).

- odrzucanie nadostre

- odrzucanie ostre związane z obecnością przeciwciał

- przewlekłe odrzucanie humoralne

2. odrzucanie komórkowe.

- ostre odrzucanie śródmiąższowo-cewkowe

- ostre odrzucanie naczyniowe

- przewlekłe odrzucanie komórkowe

Ze względu na charakter uszkodzenia, lub przebudowy narządu przeszczepionego:

- odrzucanie nadostre,

- odrzucanie ostre,

- odrzucanie przewlekłe.

1.1 Nadostre odrzucanie

-Proces humoralny rozwijający się w ciągu pierwszych minut-godzin po transplantacji na tle

obecności w organizmie biorcy przeciwciał przeciwko antygenom dawcy.

-W nadostrym odrzucaniu faza uczulenia (powstania skierowanych przeciwko alloantygenom

przeciwciał) miała miejsce przed transplantacją, co stanowi podstawową cechę odróżniającą

ten typ odrzucania od rozwijających się całkowicie de novo po przeszczepieniu odrzucania

ostrego i przewlekłego.

-Czynniki ryzyka uczulenia biorcy na alloantygeny obejmują stany wiążące się z ekspozycją

układu immunologicznego biorcy na obce antygeny (tak transplantacyjne, jak i antygeny

ABO), w tym przede wszystkim:

- transfuzje krwi,

- noszenie w przeszłości przeszczepu,

- ciąże.

Mechanizm przebiegu: po wypełnieniu łożyska naczyniowego alloprzeszczepu krwią biorcy

przeciwciała biorcy wiążą się z komórkami śródbłonka naczyniowego wywołując kaskadę reakcji

prowadzących (poprzez aktywację układu dopełniacza, chemotaksję neutrofili, stymulację procesu

wykrzepiania) do niedokrwienia i martwicy ścian naczyń a następnie całego miąższu.

1.2 Odrzucanie rozwijające się de novo po transplantacji: odrzucanie ostre i odrzucanie

przewlekłe

- obejmują różne formy odpowiedzi układu immunologicznego na alloantygeny

- warunkiem ich rozwoju jest rozpoznanie obcych antygenów w przeszczepie i wykształcenie

specyficznych wobec tych antygenów komórek zapalnych i przeciwciał (faza uczulenia).

- specyficzne wobec alloantygenów komórki zapalne i przeciwciała wywołują ostrą, i/lub

przewlekłą reakcję immunologiczną prowadzącą do uszkodzenia i/lub przebudowy narządu

przeszczepionego (faza efektorowa).

Czynniki ryzyka rozwoju ostrego i przewlekłego odrzucania

Na przebieg rozwijającej się de novo po transplantacji reakcji immunologicznej w przeszczepie

wpływ mają:

- czynniki związane z dawcą (ekspresja antygenów HLA, obecność w tkankach przeszczepu

APC pochodzących od dawcy),

- czynniki związane z biorcą (poprzedzające transplantację uczulenie na antygeny układu ABO,

i\lub HLA, które są obecne w tkankach przeszczepu).

Patomechanizm odrzucania de novo alloprzeszczepu

- Bardzo istotne w patogenezie ostrego i przewlekłego odrzucania jest wczesne (w okresie

okołoprzeszczepiennym) uszkodzenie przeszczepu, związane przede wszystkim z

zaburzeniami hemodynamicznymi, upośledzeniem perfuzji, a następnie reperfuzją narządu.

W odpowiedzi na wczesne uszkodzenie dochodzi do uwolnienia szeregu mediatorów

zapalenia: cytokin i chemokin, które przyczyniają się do pobudzenia śródbłonka i krążących

leukocytów przez co nasilają pasaż leukocytów do tkanek przeszczepu. Zarówno uszkodzenie

tkanek, jak i napływ leukocytów przyczyniają się do intensyfikacji rozpoznawania

alloantygenów i rozwoju efektorowej reakcji zapalnej.

- Pobudzenie śróbłonków i pobudzenie komórek leukocytarnych wiąże się z nasileniem

ekspresji antygenów powierzchniowych (śródbłonek) i cząsteczek adhezyjnych (śródbłonek i

leukocyty), przez co możliwy staje się pasaż leukocytów biorcy z naczyń do tkanek

alloprzeszczepu.

- Makrofagi biorcy, jak również obecne w przeszczepie autologiczne (pochodzące od dawcy)

makrofagi i komórki dendrytyczne uprzątają uszkodzone tkanki, pełniąc przy tym rolę

komórek prezentujących antygen (APC- antigen presenting cells) dla naiwnych,

alloreaktywnych limfocytów T biorcy w drugorzędowych narządach limfatycznych.

Te dwa typy prezentacji antygenów transplantacyjnych określa się mianem prezentacji

bezpośredniej (APC dawcy prezentują antygeny dawcy limfocytom biorcy w kontekście

antygenów HLA klasy I i II) i pośredniej (APC biorcy prezentują antygeny dawcy limfocytom

biorcy w kontekście antygenów HLA klasy II) (Rycina 1.). Limfocyty T uczulone na drodze

bezpośredniej prezentacji odgrywają dominującą rolę w odrzucaniu przeszczepów we wczesnym

okresie po transplantacji, kiedy w przeszczepie są jeszcze obecne APC pochodzące od dawcy.

Prezentacja pośrednia wydaje się mieć głównie znaczenie w przewlekłym odrzucaniu

przeszczepów.

Pośrednia prezentacja

Bezpośrednia prezentacja

APC biorcy

APC dawcy

Syngeniczne HLA-II

Allogeniczne HLA-I i

HLA-II

Naiwne limf. T

Aktywacja limf. T cytotoksycznych i

Odrzucanie komórkowe i humoralne

Mechanizm aktywacji limfocytów T

Aktywacja limfocytów T

Oddziaływanie między receptorem limfocyta T (TCR) a kompleksem złożonym z

alloantygenu i HLA nie jest wystarczające do pełnej aktywacji limfocytów T pomocniczych.

Aby mogło dojść do pobudzenia limfocytów T niezbędne są:

- wspomniana już interakcja między antygenami HLA komórki prezentującej antygen a TCR

(receptor limfocyta T) (pierwszy sygnał),

- Oddziaływanie między powierzchownymi cząsteczkami adhezyjnymi limfocytów

[CD11a/CD18 (LFA-1), CD49d (VLA-4), CD2 i CD28] odpowiednio z ich ligandami [CD54

(ICAM-1), CD106 (VCAM-1), CD58 (LFA-3) i CD80 (B7)] prowadzi do powstania tzw.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: