Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego dotyczące stosowania leków biologicznych w łuszczycy.pdf

P RACE S PECJALNE

Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego

dotyczące stosowania leków biologicznych w łuszczycy

zwyczajnej i stawowej (łuszczycowym zapaleniu stawów)

Guidelines of Polish Dermatological Society on the treatment of psoriasis vulgaris

and arthropathic psoriasis (psoriatic arthritis) with biological drugs

Jacek Szepietowski 1,2 , Zygmunt Adamski 3 , Grażyna Chodorowska 4 , Wiesław Gliński 5 , Andrzej Kaszuba 6 ,

Waldemar Placek 7 , Lidia Rudnicka 8 , Adam Reich 1

1 Katedra i Klinika Dermatologii, Wenerologii i Alergologii Akademii Medycznej we Wrocławiu

Kierownik: prof. dr hab. n. med. Eugeniusz Baran

2 Instytut Immunologii i Terapii Doświadczalnej PAN we Wrocławiu

Dyrektor: prof. dr hab. n. med. Jacek Szepietowski

3 Zakład Mikologii Lekarskiej i Dermatologii Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu

Kierownik: prof. dr hab. n. med. Zygmunt Adamski

4 Katedra i Klinika Dermatologii, Wenerologii i Dermatologii Dziecięcej Uniwersytetu Medycznego w Lublinie

Kierownik: prof. dr hab. n. med. Grażyna Chodorowska

5 Katedra i Klinika Dermatologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego

Kierownik: prof. dr hab. n. med. Wiesław Gliński

6 Katedra i Klinika Dermatologii, Dermatologii Dziecięcej i Onkologicznej Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

Kierownik: prof. dr hab. n. med. Andrzej Kaszuba

7 Katedra i Klinika Dermatologii, Chorób Przenoszonych Drogą Płciową i Immunodermatologii Collegium Medicum w Bydgoszczy

Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu

Kierownik: prof. dr hab. n. med. Waldemar Placek

8 Klinika Dermatologii Centralnego Szpitala Klinicznego MSWiA w Warszawie

Kierownik: prof. dr hab. n. med. Lidia Rudnicka

Przegl Dermatol 2010, 97, 1–13

, adalimu-

mab, etanercept, infliksymab,

ustekinumab, leki biologiczne,

leczenie, łuszczyca.

STRESZCZENIE

Łuszczyca jest przewlekłą zapalną chorobą skóry dotyczącą około

1–3% populacji rasy kaukaskiej. Wprowadzenie do leczenia tego scho-

rzenia leków biologicznych, które cechują się dobrą skutecznością

i wysokim profilem bezpieczeństwa, spowodowało, że obecnie wielu

chorych na łuszczycę może prowadzić normalny tryb życia. Z tego

powodu niezbędne jest, aby leki biologiczne były dostępne również dla

polskiej populacji pacjentów, zwłaszcza tych, u których inne metody

terapii okazały się nieskuteczne lub też nie mogą być stosowane. Obec-

ne wytyczne opracowano w celu ułatwienia polskim dermatologom

kwalifikowania pacjentów z łuszczycą do leczenia biologicznego i ich

dalsze prowadzenie. Mamy nadzieję, że przedstawione wskazówki

będą cenną pomocą dla lekarzy, którzy dopiero rozpoczynają doświad-

czenia z tą grupą leków.

W polskich realiach ekonomicznych do leczenia biologicznego powin-

ni być kwalifikowani pacjenci z łuszczycą zwyczajną o średnim lub

dużym nasileniu, u których nie uzyskano poprawy po leczeniu z zasto-

sowaniem przynajmniej dwóch różnych metod tradycyjnej terapii

ogólnej lub którzy mają przeciwwskazania do stosowania innych

metod terapii ogólnej. W przypadku łuszczycowego zapalenia stawów

terapię lekami biologicznymi można rozważyć u pacjentów z jego

aktywną postacią, u których nie uzyskano wystarczającej poprawy po

zastosowaniu przynajmniej dwóch przeciwreumatycznych leków

antagonists, adalimu-

mab, etanercept, infliximab,

ustekinumab, biologicals,

therapy, psoriasis.

ADRES DO KORESPONDENCJI:

prof. dr hab. n. med.

Jacek Szepietowski

Katedra i Klinika Dermatologii,

Wenerologii i Alergologii

Akademia Medyczna

ul. Chałubińskiego 1

50-368 Wrocław

tel. +48 71 784 22 88

faks +48 71 327 09 42

e-mail:

jszepiet@derm.am.wroc.pl

Przegląd Dermatologiczny 2010/1

SŁOWA KLUCZOWE:

antagoniści TNF-

KEY WORDS:

TNF-

Jacek Szepietowski, Zygmunt Adamski, Grażyna Chodorowska i inni

modyfikujących przebieg choroby, podawanych w monoterapii lub

politerapii. Autorzy nie rekomendują żadnego leku biologicznego jako

pierwszego leku z wyboru. Decyzję tę lekarz podejmuje sam, w zależ-

ności od indywidualnego przypadku i na podstawie bieżących danych

piśmiennictwa na temat ich skuteczności i bezpieczeństwa.

ABSTRACT

Psoriasis is a chronic inflammatory skin disease affecting about 1-3% of

the Caucasian population. Introduction of new biological drugs, that

show good efficacy and a favourable safety profile, for the treatment of

psoriasis has resulted in significant improvement of psoriatic patients’

daily life quality. Therefore, it is of great importance to enable Polish

patients with psoriasis, especially those subjects who failed or were

intolerant of other therapy modalities, to be treated with biologicals.

The current guidelines were worked out to help Polish dermatologists

in the selection of patients for this therapy and subsequent monitoring

of individuals treated with biological drugs. We do hope that these

guidelines will be a valuable support for those physicians who are just

beginning their clinical practice with biologicals.

Taking into consideration the Polish economic situation it is suggested

to qualify for biological treatment only those patients with moderate to

severe psoriasis vulgaris who did not achieve a satisfactory response,

were intolerant or have contraindications to at least two different types

of classical systemic anti-psoriatic therapy. In addition, biological the-

rapy is indicated in patients with active arthropathic psoriasis who did

not achieve a satisfactory response, were intolerant or have contraindi-

cations to at least two different disease-modifying anti-rheumatic

drugs, used in mono- or polytherapy. The authors do not recommend

any of the available biological drugs as a first choice therapy. This deci-

sion should be made by physicians based on the specifics of the parti-

cular clinical patient’s situation and the current literature data on the

efficacy and safety of these drugs.

LISTA SKRÓTÓW

NYHA – New York Heart Association

OB – odczyn Biernackiego

PASI (ang. Psoriasis Area and Severity Index ) – Skala

oceny nasilenia łuszczycy

ACR – American College of Rheumatology

ANA (ang. antinuclear antibodies ) – przeciwciała

przeciwjądrowe

BSA (ang. body surface area ) – powierzchnia ciała

CRP (ang. C-reactive protein ) – białko C-reaktywne

DLQI (ang. Dermatology Life Quality Index ) – wskaźnik

jakości życia zależny od dolegliwości skórnych

EKG – elektrokardiogram

HACA (ang. human anti-chimeric antibodies ) – przeciw-

ciała neutralizujące infliksymab

HBV (ang. hepatitis B virus ) – wirus zapalenia wątro-

by typu B

HCV (ang. hepatitis C virus ) – wirus zapalenia wątro-

by typu C

HIV (ang. human immunodeficiency virus ) – ludzki

wirus niedoboru odporności

IgG – immunoglobulina G

IL – interleukina

TNF-

(ang. tumour necrosis factor

) – czynnik mar-

twicy nowotworu

WPROWADZENIE

Łuszczyca jest przewlekłą zapalną chorobą skóry

dotyczącą około 1–3% populacji rasy kaukaskiej. Etio-

logia tego schorzenia nie została dotychczas w pełni

poznana, chociaż uważa się, że główną rolę w jej pato-

mechanizmie odgrywają czynniki genetyczne i immu-

nologiczne [1]. Do ujawnienia się łuszczycy przyczy-

niają się również czynniki środowiskowe, takie jak:

infekcje, niektóre leki, alkohol, nikotyna czy silny stres.

Ocenia się, że u około 5–30% pacjentów z łusz-

czycą dochodzi do zajęcia procesem chorobowym

Przegląd Dermatologiczny 2010/1

Leki biologiczne w łuszczycy

również stawów. Coraz więcej badań podkreśla tak-

że związek tej choroby z zespołem metabolicznym.

Rozwój zmian stawowych może poprzedzać wystą-

pienie zmian łuszczycowych na skórze, lecz zazwy-

czaj pojawienie się zapalenia stawów obserwuje się

w czasie trwania choroby lub też zapalenie stawów

i zmiany łuszczycowe na skórze pojawiają się jedno-

cześnie.

Łuszczycowe zapalenie stawów zalicza się do

grupy tzw. seronegatywnych zapaleń stawów,

tzn. nie stwierdza się obecności czynnika reumato-

idalnego w klasie IgM. Z uwagi na bardzo różno-

rodny obraz i przebieg kliniczny łuszczycowego

zapalenia stawów oraz brak swoistych markerów tej

choroby, rozpoznanie może stanowić istotny pro-

blem kliniczny. Z tego względu stworzono wiele

kryteriów ułatwiających postawienie właściwej dia-

gnozy. W obecnym opracowaniu autorzy proponują

posiłkowanie się kryteriami diagnostycznymi

CASPAR (ang. ClASsification criteria for Psoriatic

ARthritis ), opracowanymi w 2006 roku przez mię-

dzynarodowy zespół ekspertów (tab. I) [2]. W przy-

padku potwierdzenia u pacjenta danej cechy otrzy-

muje on 1 pkt, z wyjątkiem podpunktu 1a, za który

pacjent otrzymuje 2 pkt (maksymalna punktacja

wynosi więc 6 pkt). Łuszczycowe zapalenie stawów

może być rozpoznane, jeśli pacjent uzyska minimum

3 pkt. Czułość kryteriów CASPAR oceniono na

91,4%, natomiast swoistość na 98,7% [2]. Należy

zaznaczyć, że kryteria CASPAR zostały opracowane

i przetestowane w grupie pacjentów z zaawansowa-

nym łuszczycowym zapaleniem stawów. We wczes-

nym okresie choroby część pacjentów może nie speł-

niać wymogu 3 pkt według kryteriów CASPAR.

Wyniki wielu badań prowadzonych na całym

świecie wykazały, że łuszczyca istotnie obniża

jakość życia pacjentów [3–9]. Chorzy na to schorze-

nie podają ograniczenie sprawności fizycznej i funk-

cjonowania psychicznego zbliżone do osób cierpią-

cych na zapalne choroby stawów, cukrzycę,

nadciśnienie tętnicze, choroby serca, depresję,

a nawet nowotwory złośliwe [8]. Pacjenci z łuszczy-

cą często są wycofani społecznie, unikają korzysta-

nia z pływalni, wspólnych łaźni i pryszniców, opala-

nia się oraz uprawiania sportu czy nawet rezygnują

z wizyty u fryzjera [3]. Łuszczyca powoduje także

negatywny wpływ na życie seksualne; znaczna część

chorych podaje ograniczenie aktywności seksualnej

w porównaniu z okresem przed zachorowaniem [7].

Wprowadzenie do leczenia łuszczycy leków biolo-

gicznych, które cechują się dobrą skutecznością

i wysokim profilem bezpieczeństwa, spowodowało,

że obecnie wiele osób z tą chorobą może prowadzić

normalny tryb życia. Z tego powodu niezbędne jest,

aby leki biologiczne były dostępne również dla pol-

skiej populacji pacjentów, zwłaszcza tych, u których

Tabela I. Kryteria diagnostyczne CASPAR ( CLASsification criteria

for Psoriatic ARthritis ) łuszczycowego zapalenia stawów według

Taylora i wsp. [2]

Table I. CLASsification criteria for Psoriatic Arthritis (CASPAR) acc.

to Taylor et al. [2]

1) Obecność zmian łuszczycowych lub dodatni wywiad osobni-

czy w kierunku łuszczycy lub dodatni wywiad rodzinny

w kierunku łuszczycy:

a) obecność zmian łuszczycowych definiuje się jako obec-

ność ognisk łuszczycy na skórze gładkiej lub skórze

owłosionej głowy, stwierdzona w trakcie aktualnego

badania przez reumatologa lub dermatologa

b) dodatni wywiad osobniczy definiuje się jako obecność

zmian łuszczycowych na skórze pacjenta w przeszłości,

potwierdzona przez pacjenta, lekarza rodzinnego, der-

matologa, reumatologa lub innego kompetentnego pra-

cownika służby zdrowia

c) dodatni wywiad rodzinny w kierunku łuszczycy definiuje

się jako obecność łuszczycy u krewnego pierwszego lub

drugiego stopnia na podstawie wywiadu zebranego od

pacjenta

2) Obecność typowych zmian paznokciowych, w tym onycholi-

zy, naparstkowania płytki paznokciowej, hiperkeratozy pod-

paznokciowej, stwierdzonych w trakcie aktualnego badania

pacjenta

3) Ujemny wynik testu na obecność czynnika reumatoidalnego

(z wyjątkiem testu lateksowego)

4) Obecność zapalenia palca ( dactylitis ) definiowanego jako

obrzęk całego palca (tzw. palce kiełbaskowate) lub zapalenie

palca w przeszłości potwierdzone przez reumatologa

5) Radiologicznie udokumentowane formowanie się nowych

struktur kostnych dających obraz słabo odgraniczonego pro-

cesu nieprawidłowego kostnienia w pobliżu brzegu stawów

(z wykluczeniem tworzenia osteofitów) na zdjęciach radiolo-

gicznych dłoni lub stóp

inne metody terapii okazały się nieskuteczne lub też

nie mogą być stosowane.

OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA LEKÓW BIOLO-

GICZNYCH STOSOWANYCH W ŁUSZCZYCY

Leki biologiczne stanowią grupę czynnych biolo-

gicznie substancji (najczęściej peptydów lub białek)

uzyskanych dzięki zastosowaniu technik molekular-

nych. Za początek leczenia biologicznego w medy-

cynie uważa się zastosowanie insuliny w terapii

cukrzycy przez Besta i Bantinga w 1921 roku [10],

natomiast pierwszym prawdziwie syntetycznym

lekiem biologicznym był rekombinowany czynnik

wzrostu, opracowany w 1985 roku [10]. Obecnie

coraz lepsze poznanie patomechanizmu wielu cho-

rób pozwala na konstruowanie leków blokujących

swoiście dany patologiczny szlak metaboliczny czy

sygnałowy. Leki biologiczne mogą naśladować

funkcje prawidłowych białek ludzkich, wpływać na

interakcje między różnymi cząsteczkami czy też

oddziaływać z receptorami komórkowymi. Wyróż-

Przegląd Dermatologiczny 2010/1

Jacek Szepietowski, Zygmunt Adamski, Grażyna Chodorowska i inni

nia się następujące grupy leków biologicznych:

rekombinowane białka ludzkie (prefiks rh- lub rhu- ),

białka fuzyjne (końcówka nazwy leku zakończona

na - cept ) oraz przeciwciała monoklonalne chime-

ryczne (końcówka nazwy leku zakończona na - ksy-

mab ), humanizowane (- zumab ) lub ludzkie (- umab ).

Obecnie w Unii Europejskiej, w tym w Polsce, do

leczenia łuszczycy dopuszczone są cztery leki biolo-

giczne: infliksymab, etanercept, adalimumab oraz

ustekinumab (leki podano w kolejności ich pojawia-

nia się na rynku farmaceutycznym). Szczegółową

charakterystykę tych leków zamieszczono w tabeli II.

Zalicza się je do grupy leków hamujących działanie

[10, 11], natomiast ustekinumab wykazuje

działanie hamujące w stosunku do IL-12 i IL-23,

łącząc się z ich wspólną, mniejszą podjednostką p40

[11]. Leki blokujące TNF-

są dopuszczone do stoso-

wania w terapii łuszczycy zwyczajnej i łuszczycowe-

go zapalenia stawów, natomiast ustekinumab tylko

do terapii łuszczycy zwyczajnej. Leki biologiczne

bezpośrednio wpływające na limfocyty (efalizumab,

alefacept) są obecnie w Polsce niedostępne. Pierwszy

z nich, efalizumab, wycofano z uwagi na ryzyko roz-

woju postępującej leukoencefalopatii wieloognisko-

Tabela II. Ogólna charakterystyka leków biologicznych do leczenia łuszczycy dostępnych w Polsce

Table II. Characteristics of biological drugs for psoriasis treatment available in Poland

Charakterystyka Infliksymab

Etanercept

Adalimumab

Ustekinumab

(Remicade ® )

(Enbrel ® )

(Humira ® )

(Stelara ® )

typ leku

chimeryczne (mysio-ludzkie) białko fuzyjne (p75 ludzki

ludzkie przeciwciało

przeciwciało monoklonalne

receptor TNF-

monoklonalne

anty-TNF-

połączony z Fc IgG1)

anty-TNF-

anty-IL-12/IL-23

mechanizm

neutralizuje rozpuszczalną

neutralizuje

blokowanie podjednostki

działania

i związaną formę TNF-

;

rozpuszczalną pulę TNF-

; rozpuszczalną i związaną p40 dla IL-12/IL-23

indukuje apoptozę

neutralizuje limfotoksynę

formę TNF-

;

(blokowanie połączenia

komórek wykazujących

(TNF-

)

indukuje apoptozę

IL-12 i IL-23

ekspresję TNF-

komórek wykazujących z receptorem

ekspresję TNF-

na niezróżnicowanych

komórkach T)

wskazania

• łuszczyca zwyczajna

• łuszczycowe zapalenie

• łuszczyca zwyczajna

• łuszczycowe zapalenie

stawów

u dzieci (od 8. roku życia) stawów

• łuszczycowe zapalenie

stawów

dawkowanie

5 mg/kg m.c. w tygodniu

2 × 50 mg/tydzień

80 mg w pierwszym

45 mg (dla pacjentów

0, 2. i 6.,

(tylko przez pierwsze

tygodniu, 40 mg w dru- < 100 kg) lub 90 mg

a następnie co 8 tygodni

3 miesiące terapii)

gim tygodniu, a nastę-

(dla pacjentów > 100 kg)

lub 2 × 25 mg/tydzień

pnie 40 mg co 2 tygodnie w tygodniu 0 i 4.,

lub 1 × 50 mg/tydzień

a następnie co 12 tygodni

droga podania

dożylnie

podskórnie

czas potrzebny 14 tygodni

12 tygodni

12 tygodni (łuszczycowe 16 tygodni

do oceny

zapalenie stawów)

skuteczności

lub 16 tygodni (łuszczyca

zwyczajna)

sposób leczenia ciągły

przerywany (do 24 tygodni) ciągły

ciągły

lub ciągły (łuszczyca zwy-

czajna); ciągły (łuszczycowe

zapalenie stawów)

skuteczność

mniejsza

jak początkowo

w kolejnym cyklu

dostępne postaci proszek do sporządzania

ampułkostrzykawki po

ampułkostrzykawka

ampułka po 45 mg

i dawki leku

roztworu do infuzji

25 i 50 mg, wstrzykiwacz po 40 mg

po 100 mg

półautomatyczny

napełniony MyClic 50 mg

sposób

monoterapia (łuszczyca

monoterapia

podawania

zwyczajna) lub łącznie

z metotreksatem (łuszczycowe

zapalenie stawów)

sposób

zależny od masy ciała

niezależny od masy ciała

niezależny od masy ciała zależny od masy ciała

dawkowania

Przegląd Dermatologiczny 2010/1

cytokin prozapalnych, przy czym trzy z nich (inflik-

symab, etanercept i adalimumab) blokują działanie

TNF-

Leki biologiczne w łuszczycy

wej u pacjentów długotrwale otrzymujących ten lek,

natomiast alefaceptu nigdy nie zarejestrowano

w Unii Europejskiej do leczenia łuszczycy ze wzglę-

du na niewielką skuteczność (w zależności od daw-

ki odsetek pacjentów uzyskujących PASI-75 nie

przekracza 25%) oraz ryzyko wystąpienia poważ-

nych działań niepożądanych [11]. Alefacept w Euro-

pie jest dostępny jedynie w Szwajcarii. Wszystkie

leki biologiczne, z wyjątkiem infliksymabu (patrz

niżej), zaleca się do stosowania w monoterapii.

HACA w surowicy, z uwagi na brak możliwości

laboratoryjnego odróżnienia przeciwciał neutralizu-

jących od przeciwciał, które są skierowane przeciw-

ko infliksymabowi, ale nie mają działania neutrali-

zującego. Decyzje terapeutyczne podejmuje się na

podstawie przesłanek klinicznych.

W przypadku łuszczycowego zapalenia stawów

infliksymab powinien być stosowany łącznie z meto-

treksatem od początku terapii, z wyjątkiem sytuacji,

gdy pacjent ma przeciwwskazania do leczenia meto-

treksatem lub nie toleruje tego leku.

Z uwagi na obecność fragmentów obcego czło-

wiekowi białka w strukturze infliksymabu, u niektó-

rych pacjentów może ponadto dojść do reakcji nie-

pożądanych związanych z infuzją leku. Większość

reakcji nadwrażliwości pojawia się w ciągu 2 godzin

od podania wlewu. Najczęściej obserwuje się rumień

twarzy, świąd skóry, dreszcze, bóle głowy czy

pokrzywkę. Z tego powodu lek powinien być poda-

wany jedynie w warunkach szpitalnych, a u pacjen-

tów może być wskazana także premedykacja

z wykorzystaniem paracetamolu lub niesteroido-

wych leków przeciwzapalnych (acetaminofenu),

hydrokortyzonu i doustnych leków przeciwhistami-

nowych. Premedykację warto rozważyć szczególnie

u osób, u których infliksymab podaje się ponownie

po przerwie. W trakcie podawania wlewu infliksy-

mabu powinien być ponadto dostępny zestaw leków

przeciwwstrząsowych.

Infliksymab

Infliksymab jest chimerycznym przeciwciałem

monoklonalnym, stosowanym we wlewach dożyl-

nych. W przypadku łuszczycy zwyczajnej infliksy-

mab zaleca się w monoterapii. Lek ten cechuje się

wysoką skutecznością – obniżenie PASI o 75%

(PASI-75) uzyskuje około 80% pacjentów leczonych

dawką 5 mg/kg m.c. [12–15]. Dużą zaletą leku jest

ponadto szybki początek działania [12–15]. Należy

jednak zwrócić uwagę, że infliksymab jest białkiem

chimerycznym (przeciwciało mysio-ludzkie) i u czę-

ści pacjentów leczonych tym preparatem może dojść

do powstania przeciwciał neutralizujących – HACA

(ang. human anti-chimeric antibodies ) stwierdza, które

zmniejszają jego skuteczność przy długotrwałej tera-

pii. W przypadku cech nawrotu choroby w czasie

leczenia infliksymabem możliwe są dwa scenariu-

sze. Z jednej strony, pojawianie się nowych zmian

łuszczycowych stwierdza się tuż przed planowanym

kolejnym podaniem leku. Wydaje się, że obserwo-

wane zjawisko wiąże się z szybszym metabolizmem

leku u niektórych pacjentów i w takim przypadku

wskazane jest skrócenie okresu między kolejnymi

infuzjami z 8 do 6–7 tygodni (możliwa jest także

sytuacja odwrotna, w której lek wykazuje działanie

przez około 10 tygodni). Z drugiej strony, u części

pacjentów notuje się zmniejszenie efektywności

leczenia, niezależnie od terminu kolejnej infuzji.

Zaobserwowano ponadto, że skuteczność leku pod-

czas ponownego rozpoczęcia leczenia wydaje się

mniejsza niż w przypadku pierwszorazowego kursu

leczniczego [16]. Tego typu sytuacje należy trakto-

wać jako potencjalnie związane z pojawianiem się

HACA i w przypadku ich zaistnienia do terapii moż-

na dołączyć metotreksat w dawce 7,5–15 mg p.o.

tygodniowo [16]. W razie złej tolerancji przy podaniu

doustnym, metotreksat może być stosowany także

w postaci iniekcji domięśniowej. Postępowanie takie

pozwala na ponowne uzyskanie skuteczności lecze-

nia u znacznego odsetka pacjentów. Jeżeli uzyska się

powrót skuteczności terapii, metotreksat można

stopniowo odstawić. Przy braku poprawy, leczenie

infliksymabem należy zamienić na inne. Należy

zaznaczyć, że obecnie nie zaleca się badania stężenia

Etanercept

oraz fragmentu Fc IgG1. Lek ten inaktywuje roz-

puszczony w surowicy, krążący TNF-

, natomiast –

w przeciwieństwie do infliksymabu i adalimumabu

– nie wpływa na TNF-

związany na komórkach.

Wskazaniem do stosowania etanerceptu jest łuszczy-

ca zwyczajna i łuszczycowe zapalenie stawów [17].

Etanercept jest jedynym lekiem biologicznym

dopuszczonym do stosowania w terapii łuszczycy

zwyczajnej w populacji dzieci między 8. a 18. rokiem

życia [17, 18]. Lek podaje się podskórnie, w dawce

2 razy po 25 mg/tydzień lub raz po 50 mg/tydzień

(tab. II). Skuteczność leczenia (PASI-75) ocenia się na

około 40% po 12-tygodniowej terapii [19–21]. Sku-

teczność leczenia może być zwiększona poprzez

zastosowanie dawki dwukrotnie większej (tzn.

2 razy po 50 mg/tydzień) w pierwszych 3 miesią-

cach leczenia [16]. Zgodnie ze specyfikacją leku,

w łuszczycy zwyczajnej etanercept powinien być

stosowany w terapii przerywanej (nie dłużej niż

przez 24 tygodnie) lub w sposób ciągły [17]. Przy

braku efektu klinicznego po 12 tygodniach leczenia

należy je przerwać lub zamienić na inne. Warto

Przegląd Dermatologiczny 2010/1

Etanercept jest białkiem fuzyjnym, powstałym

z połączenia rozpuszczalnego receptora dla TNF-

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: