budujmy-arke-przed-potopem,14.pdf

76 | YCIE WEWN TRZNE | ZNAKI

| 77

Wojciech Eichelberger

jemy wyroby z koci słoniowej i nie chcemy widzieƒ, �e si

bezporednio przyczyniamy do wyginicia słoni.

Tsknimy za czystym powietrzem, a kopcimy, miecimy,

przetwarzamy i emitujemy. Chcemy jeƒ zdrowe ryby, a za-

nieczyszczamy wod. Trujemy siebie. Zachowujemy si tak,

jakbymy tak jak dawne plemiona mogli si przenosiƒ z miej-

sca na miejsce, gdy ju� jedno wykorzystamy i zu�yjemy.

W.E.: W tej kwestii panuje powszechna zmowa milcze-

nia. W skali globalnej ludzkoƒ, by przetrwaƒ, czyni mnóstwo

rzeczy, które ka�dy z nas z osobna w głbi duszy uznaje

za złe i szkodliwe. Ze zbiorowej wiadomoci jednak to

wszystko wypieramy. Ten mechanizm wyparcia działa tak

silnie, �e nawet współczesna edukacja religijna – wbrew swo-

jej misji czynienia ludzi i wiata lepszymi – cigle lekcewa�y

palc koniecznoƒ ratowania planety.

– Pierwotne systemy religijne podkre lały zwi zek człowieka z zie-

mi , były zbudowane na szacunku, wdzi � czno ci za jej dary.

K.M.: W kulturach tradycyjnych ludzie kłaniali si sło‡-

cu, wiatrowi, ziemi, wodzie, przodkom, zwierztom. Bóstwo

zamieszkiwało cał Ziemi, ka�d istot, dlatego nadu�ywa-

nie tego było wystpowaniem przeciwko boskoci, stawia-

niem si powy�ej bogów. Nasza kultura jest antropocentrycz-

na, człowiek jest na pierwszym miejscu. To kluczowa ró�nica.

Bóg tak naprawd jest stworzony na podobie‡stwo człowie-

ka, a nie odwrotnie. Wystarczy popatrzeƒ na wizerunki.

W.E.: Czynimy sobie ziemi poddan. Antropocentryzm

to wiara w realnoƒ, znaczenie i wielkoƒ ludzkiego ego.

Pysznie i arogancko stawiamy siebie ponad wszystkim, na-

sze prawo do �ycia ponad prawem do �ycia innych. Kroczc

po trupach „mniejszych braci”, nie widzimy dalej ni� czubek

własnego nosa. Dokonujemy stopniowej autodestrukcji, bo

�adne zaklcia nie s w stanie sprawiƒ, �e przestaniemy byƒ

czci ekosystemu Ziemi. Nasze ciała s i bd czci jej

macierzy. A jaki stosunek do ciała proponuje nam dominuj-

cy nurt naszej kultury i religii? Nasze czujce i mylce cia-

ło jest traktowane przedmiotowo, jest siedliskiem zła i niepo-

skromionych �dz, które trzeba poddawaƒ rygorystycznej

kontroli – czyli czyniƒ je sobie poddanym. Wprawdzie powin-

nimy kochaƒ bli�niego swego jak siebie, ale jak, skoro oba-

wiamy si własnego ciała i w konsekwencji podwiadomie

nienawidzimy samych siebie?

– Co to znaczy, €e nie kochamy siebie i swojego ciała? Przecie€

dbamy o nie, karmimy witaminami, depilujemy, perfumujemy...

K.M.: Włanie, nadu�ywamy go, próbujemy sprostaƒ

narzuconym kulturowo wizerunkom, pracujemy, a� pad-

niemy... Powód tego braku miłoci do siebie jest prosty:

nie wita nas u progu naszego �ycia radoƒ, szczcie i ak-

ceptacja. Wita nas napicie, niepewnoƒ, przychodzimy

nie tacy, jak trzeba, za wczenie albo za pó�no. Dorastajc,

nieustannie dowiadujemy si, �e jestemy nieudani. Trud-

no siebie kochaƒ, trudno kochaƒ takich rodziców. Trudno

kochaƒ siebie jako rodzica. A jak z rodzicami, tak z matk

nas wszystkich, czyli Ziemi.

W.E.: Ciało daje nam �yƒ, ale my nie dajemy �yƒ

ciału. Najpierw nadu�ywamy go, ignorujemy jego sygna-

ły, a gdy ju� biedne nie daje rady i próbuje si z tego

wymiksowaƒ, nie pozwalamy mu umrzeƒ. To zastanawia-

jce, �e ciało jest dla nas witym �yciem tylko przed po-

czciem i w stanie agonii.

– Ciało jest siedzib pokus, no nikiem brudu, zarazków... Wprze-

ciwie stwie do ducha czy duszy.

K.M.: Wic mamy dezodoranty, myjemy si dwa razy

dziennie, kupy w ogóle nie robimy, a ju� na pewno o tym nie

rozmawiamy. Bardzo długo szukałam sedesu z półk – natu-

ralna medycyna diagnozuje stan zdrowia midzy innymi

na podstawie stolca. Kto si tym teraz w ogóle zajmuje? Prze-

cie� to fuj. Sami sob manipulujemy, �eby o tym zapomnieƒ,

�eby tego nie widzieƒ. Robimy wiele, by nasze ciało było od-

realnione albo jak z plastiku.

Budujmy

ark przed

potopem

Zdj‹cia Zosia Zija

Trudno zaprzeczy � temu, -e jako gatunek jeste…my odpowiedzialni

za katastrofalny stan Ziemi. Od lat ekolodzy bij‰ na alarm, jednak

dopiero teraz po raz pierwszy ruch Zielonych zaczyna si‹ liczy � na

arenie mi‹dzynarodowej. Co si‹ zmieniło, a co wci‰- nie pozwala

nam realnie zadba � o Ziemi‹? – Katarzyn Miller

i Wojciecha Eichelbergera pyta Tatiana Cichocka

Katarzyna Miller

– Dlaczego po długim czasie ignorowania b d wy miewania

tematu dzi przywódcy tak wielu pa stw zaczynaj otwarcie mówi

o konieczno ci ochrony rodowiska?

W.E.: Czynnikiem najskuteczniej wpływajcym

na zmiany w naszym zachowaniu jest strach. Niechtnie

robimy co, co wymaga wysiłku albo łczy si z rezygna-

cj z jakich dóbr – chyba �e zmusz nas do tego gro�ne

okolicznoci. Najnowszy raport o stanie rodowiska, wraz

z nasilajcymi si katastrofami naturalnymi, tak włanie

zadziałał i zmusił elity polityczne do mylenia. Ale polity-

ka jest zwykle koniunkturalna. Widocznie sonda�e poka-

zuj, �e „na ekologi” mo�na złapaƒ coraz wicej wybor-

ców albo co na niej zarobiƒ.

K.M.: Nigdy w historii nie było tak szybkiego wzrostu

liczby ludnoci, w cigu jednego stulecia przybyło nas na Zie-

mi wicej ni� od pocztku istnienia ludzkoci. Ta liczba po-

dwoi si w najbli�szych dziesicioleciach. Tych ludzi trzeba

jako wykarmiƒ, ubraƒ, musz gdzie mieszkaƒ. Ziemia nie

jest w stanie tego wytrzymaƒ przy obecnym rabunkowym

systemie eksploatacji jej dóbr naturalnych, zabraknie ener-

gii, wody... Uspokajajce argumenty, �e ju� w przeszłoci by-

ły podobne wahnicia klimatyczne, to mydlenie oczu. Nie-

bezpiecze‡stwo staje si realne. A jak trwoga, to do Boga. Ten

sam mechanizm widaƒ w terapii. Ludzie przychodz praco-

waƒ nad zmian, nie kiedy co cinie i robi si niewygodnie,

tylko jak ju� nie ma innego wyjcia.

– Dlaczego?

W.E.: Mo�emy mieƒ jak wiadomoƒ, co rozumieƒ,

ale realna zmiana zachowa‡ nastpuje dopiero, gdy czego

dowiadczymy na własnej skórze.

K.M.: Ludzie poszli w swoim rozwoju w stron natych-

miastowych korzyci osobistych, szybkich karier, bogacenia

si. Po nas choƒby potop. To włanie perspektywa jednostki.

Ja jestem wa�ny, inni si nie licz. Najbiedniejsi zaczynaj

ten ła‡cuszek zale�noci. Zabij słonia, by mu uciƒ kły, za-

łatwi całe stado dla paru rupii, za które kupi co do jedze-

nia na kilka dni i papierosy. Wzbogaci si porednik, który te

kły sprzedaje. A my, konsumenci na ko‡cu ła‡cuszka, kupu-

zwierciadło 09/07

www.zwierciadlo.pl

78 | YCIE WEWN TRZNE | ZNAKI

| 79

Ziemia jest traktowana tak, jak w naszej

cywilizacji traktowane jest ciało kobiety.

Patriarchat fetyszyzuje i wykorzystuje kobiety

podobnie jak Ziemi…

niu naczy„ kilka litrów wody niepotrzebnie, bo nie zakrcam

kranu. Ale nie tylko ja to robi. Moja odpowiedzialno liczy

si w miliony kilowatów, miliardy ton plastiku, hektolitry wo-

dy, której brakuje. Dbanie o Ziemi jest naturalnym rozsze-

rzeniem patriotyzmu. Niestety, u wikszoci ludzi dbanie

ko„czy si na sobie i własnej rodzinie.

W.E.: Podział: ja – reszta wiata, ja – Ziemia, jest sztucz-

ny. Ten wył�cznie mylowy konstrukt jest skrajnie niebez-

tempo, wic nie potrzebujemy tylu pigułek, eby wytrzy-

ma w wycigu szczurów. Przestajemy katowa si dieta-

mi i okalecza operacjami plastycznymi. Nie zmuszamy

si do seksu, by zadowala innych własnym kosztem itd.

Ta jedna zmiana w obowi�zuj�cym systemie wartoci uru-

chomiłaby cywilizacyjn� rewolucj.

– Jak mamy to zrobi , skoro nie znamy swojego ciała, nie słucha-

my go, od dziecka ucz nas, e to inni wiedz , co dla nas dobre?

W.E.: Ciało si nam urealnia dopiero, gdy zaczyna choro-

wa. Choroby i mier nie istniej� dla nas, dopóki nie zacho-

rujemy sami albo nasi bliscy. Analogicznie jest z przyrod�.

Słyszymy, e gin� całe gatunki i klimat si ociepla, ale nas to

nie dotyczy, bo to gdzie daleko, nie na naszym podwórku.

Takie, a nie inne widzenie ciała i Ziemi moe by efek-

tem odcicia si od natury. Dawniej cykl odtwarzany w natu-

rze i człowieku nadawał sens temu, co si działo. Równie

umieraniu. Ale człowiekowi si zachciało by ponad to, chce

niemiertelnoci, wic czsto wypiera istnienie mierci

do ostatniej chwili, chce czu si Bogiem...

– Post � p cywilizacyjny sprawia, e mo na si � poczu ponad tymi

rytmami. Pewnej zimy ze zgroz u � wiadomiłam sobie, e przez mie-

si c nie byłam na dworze. Z domu zje d ałam do gara u wind , je-

chałam samochodem do pracy, wje d ałam do podziemnego gara u

i jechałam wind do pracy...

K.M.: A na zakupy jechała do centrum handlowego,

gdzie te jest podziemny gara i wszystkie sklepy w jednym

budynku. Mona tak spdzi ycie. Tam nawet stoi palma

i szemrze jaka fontanna – smutna namiastka przyrody.

W.E.: To jest ludzkie terrarium. Bóg stworzył wiat,

a człowiek centrum handlowe...

K.M.: Wic po co ta Matka Ziemia, z czym my mamy

mie kontakt? Z chodnikiem? Nic dziwnego, e tracimy po-

czucie, czym ta przyroda, natura, Ziemia jest, e my jestemy

jej czci�. To przestaje by konkret. Jakie tam bagna czy ko-

lonie ptaków? Abstrakcyjne pojcia.

W.E.: Nie tylko feministki zwracaj� dzi uwag na to,

e Ziemia jest traktowana tak, jak w naszej cywilizacji

traktowane jest ciało kobiety. To szczególny aspekt tego,

o czym mówimy: patriarchat fetyszyzuje i wykorzystuje

kobiety podobnie jak Ziemi. Oczywicie czyni� tak nie

tylko mczyŠni. Patriarchalnym stosunkiem do kobiet

i do Ziemi zaraone s� równie kobiety.

K.M.: Mona powiedzie, e rodzaj ludzki stał si w sen-

sie duchowym chorym mczyzn�. Kobieca energia, ducho-

wo, która jest naturalnie zwi�zana z Ziemi�, yciem, cykla-

mi ycia i mierci, była przez tysi�ce lat niszczona,

naduywana, deprecjonowana. Dominuje mska energia

i duchowo, ale w krzywym zwierciadle. Nie ma wic rycer-

skoci, odwagi, kreatywnoci, otwartoci, które wydawałoby

si, powinny by cechami mskiej duchowoci. Zamiast tego

mamy wielkie ego, ch władzy, okrucie„stwo, ambicj, aro-

gancj, bezmylno i zapatrzenie w technologi.

Tatiana Cichocka

– Pojawiaj si � próby odrodzenia duchowo � ci zwi zanej z Ziemi .

K.M.: Takie jak ruchy holistyczne, szamanizm czy odra-

dzaj�cy si kult Wielkiej Bogini. To próby powrotu do Šródeł

naszej naturalnej mocy. Próba leczenia chorej ludzkoci. Jeli

pytasz, gdzie jest szansa, to tu.

W.E.: Idea ducha oderwanego od ciała i zakorzenio-

na w tym iluzja wyszoci i szczególnej pozycji człowieka we

wszechwiecie to ju nawet nie antropocentryzm, lecz zbio-

rowy narcyzm. Tym bardziej uporczywy i hermetyczny, e

pobłogosławiony przez wypaczony religijny przekaz. Wpraw-

dzie w chrzecija„stwie mamy wspaniał� metafor ekologicz-

nego mylenia w opowieci o arce Noego, ale obawiam si, e

dzisiaj interpretacja tego wydarzenia jest daleka od tej, e

Noe zabrał na ark zwierzta dlatego, e s� dla istnienia Zie-

mi tak samo istotne jak ludzie, a moe nawet istotniejsze.

Cho wszystko wskazuje na to, e czas najwyszy na budo-

wanie nowej, duchowej arki, na ratowanie naszego wspólne-

go ycia – to na „Titanicu” dalej gra orkiestra.

– Przemawia do mnie argument, e globalno � si � składa z indy-

widualno � ci. Gdy u mnie si � pali jedna arówka niepotrzebnie, to zu y-

cie pr du jest minimalne. Ale w całej Warszawie pali si � najpewniej mi-

lion niepotrzebnych arówek. To kolosalne zu ycie energii.

K.M.: Wyrzucam kilka torebek plastikowych dziennie.

Ale jestem czci� systemu – kady to robi. Ile to dziennie to-

rebek moe si zapa pod ziemi? Wylewam przy zmywa-

pieczny, stanowi poywk dla wojen i wyklucze„. Jest te Šró-

dłem fundamentalnej rozpaczy i samotnoci człowieka. Nie

dowiadczaj�c jednoci ze wiatem, zaczynamy si go ba,

a od strachu do nienawici mniej ni jeden krok.

Wracaj�c do ciała: jakie byłyby konsekwencje pomno-

one przez owe miliardy ludzi na Ziemi, gdyby kady czło-

wiek zacz�ł traktowa swoje ciało z szacunkiem, jak praw-

dziw� wi�tyni ducha, z uwag�, czułoci�? Gdybymy

o swoim ciele zaczli myle jak o ukochanym dziecku?

Spadłaby popularno uywek i ilo pochłanianego je-

dzenia. WyobraŠmy sobie, e przestajemy si tru i zapy-

cha yły cholesterolem. Przestajemy si przepracowy-

wa, zarywa noce, goni za byle jakimi rozrywkami

i za kopami adrenaliny. Wicej pimy, nie palimy, wolniej

i mniej jeŠdzimy – dbamy o czyste powietrze. Zwalniamy

K.M.: W interesie duej czci dzisiejszego wiata jest

utrzymywanie nas w obecnym stanie. Jestemy konsumen-

tami. Chodzi o to, bymy byli zewn�trzsterowni, uzalenieni

od s�dów innych, od wszelkiego rodzaju konsumpcji. Rekla-

ma powie nam, jakie mamy potrzeby, zdefiniuje je i pokae

najlepsze rozwi�zanie. Wył�cz mylenie, czucie, instynkt.

Powiemy ci, co jest dobre. To jest hipnoza. Zahipnotyzowani

dajemy si stopniowo wsadza do tego terrarium, gdzie two-

rzymy sobie sztuczny, kolorowy, czysty i pachn�cy wiat, raj

na ziemi. Nie zapominajmy jednak, e kady z nas z osobna

musi dzi odpowiedzie sobie na pytanie, która wizja wia-

ta bardziej mu odpowiada...

Podyskutuj na www.forum.zwierciadlo.pl

zwierciadło 09/07

www.zwierciadlo.pl

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: