Barbara Radziwiłłówna.pdf

Aby rozpocząć lekturę,

kliknij na taki przycisk ,

który da ci pełny dostęp do spisu treści książki.

Jeśli chcesz połączyć się z Portem Wydawniczym

LITERATURA.NET.PL

kliknij na logo poniżej.

ALOJZY FELIŃSKI

BARBARA

RADZIWIŁŁÓWNA

TRAGEDIA W PIĘCIU AKTACH

Tower Press 2000

OSOBY

ZYGMUNT AUGUST 1 , król polski.

BARBARA 2 , jego żona, córka Jerzego Radziwiłła, hetmana w. ks lit.

BONA 3 , jego matka, z domu Sforzów, książąt mediolańskich.

IZABELLA 4 , jego siostra, wdowa po królu węgierskim, Janie Zapolyi.

TARNOWSKI JAN 5 , hetman w. koronny.

KMITA PIOTR 6 , marszałek w. koronny, wojewoda i starosta krakowski.

BORATYŃSKI 7 , marszałek sejmowy.

POSEŁ pierwszy sejmowy.

POSEŁ drugi sejmowy.

DOWÓDCA straży zamkowej.

Asystencja królewska, senatorowie, wodzowie, posłowie, straż

tronowa.

Scena w Krakowie 8 , w zamku królewskim.

1 Zygmunt August, ostatni z Jagiellonów, syn Zygmunta Starego i Bony Sforzy, ur. w r. 1520,

wstąpił na tron w r. 1548, zmarł w r. 1572.

2 Barbara, córka hetmana litewskiego Jerzego Radziwiłła (zm. w r. 1541), wyszła za wojewodę

trockiego Gasztołda, w 20 roku życia owdowiała, w r. 1547 została żoną

Zygmunta Augusta; koronowana 7grudnia 1550 roku, zmarła 8 maja 1551 r.

3 Bona Sforza, druga żona Zygmunta I, księżniczka mediolańska, poślubiona Zygmuntowi I w

r. 1517. W r. 1556 wskutek nieporozumień z synem opuściła Polskę, wywożąc z sobą olbrzy-

mie skarby, i osiadła we Włoszech w swym księstwie dziedzicznym Bari, gdzie w rok niespełna

umarła, otruta przez swego lekarza nadwornego.

4 Izabella, ur. w r. 1519, poślubiła w r. 1538 Jana Zapolyę, księcia siedmiogrodzkiego i króla

węgierskiego. Owdowiawszy w r. 1540, musiała toczyć uporczywe walki z Ferdynandem

Habsburgiem o tron węgierski dla swego syna, Jana Zygmunta. W r. 1552 wyparta z Węgier

przyjechała do Polski już po śmierci Barbary. W r. 1558 odzyskała tron węgierski dla swego

syna.

5 Jan Tarnowski, kasztelan krakowski, hetman wielki koronny, znakomity mąż stanu, mężny

wódz, walczył zwycięsko z Moskwą, pobił Wołochów pod Obertynem w 1531 r.

6 Piotr Kmita, dumny magnat i warchoł. Jako marszałek wielki koronny piastował najwyższą

władzę policyjną oraz sądowniczą w miejscu pobytu króla; jako wojewoda stał na czele pospo-

litego ruszenia szlachty w swym województwie; w końcu jako starosta (grodowy) sądził sprawy

kryminalne szlachty i czuwał nad całością dochodów królewskich.

7 Piotr Boratyński, starosta samborski i burgrabia krakowski, poseł ruski na sejm w 1548 r.,

występował przeciw Barbarze; marszałkiem Sejmu nie był.

8 Scena w Krakowie. Określenie historycznie nieścisłe, albowiem oba sejmy, w 1548 i 1550 r.,

na których rozstrzygała się sprawa Barbary, odbyły się w Piotrkowie. Wówczas nie było tam

ani Barbary, ani Bony, ani Izabelli. Sprowadził je autor na jedno miejsce w myśl znanego po-

stulatu francuskiej tragedii klasycznej, która, opierając się na prawidłach Arystotelesa, nie do-

puszczała zmiany miejsca w obrębie jednej akcji, zamkniętej nadto w ograniczone ramy 24 go-

dzin trwania.

AKT I

SCENA I

IZABELLA, BORATYŃSKI

BORATYŃSKI

Szanowna Izabello, trapiącemi wieści

Nie radbym sercu twemu przyczyniać boleści,

Ale hołd czystej prawdy winny moje usta

Przyjaciółce Barbary i siostrze Augusta.

Na cóż bym cię pochlebną miał uwodzić mową?

Radziwiłłówna polską nie będzie królową

Sam odgłos, że w swych murach dziś ją ujrzy Kraków,

Czułych na sławę Króla oburza Polaków,

Stygnie Sejmu gorliwość, a niechętnych gwary

Napełniają stolicę imieniem Barbary.

Wieści z wieści się rodzą, trwoga trwogę zdraża,

Bliską i straszną burzą wszystko nam zagraża. 9

IZABELLA

Noweż jeszcze nieszczęścia Niebo na mnie zsyła?

Niewinnaż by tę burzę na siebie wzruszyła?

Tyż byś jej nie odwrócił, albo nie uśmierzył?

Nie, nie: skoro Sejm tobie ster obrad powierzył,

O przeznaczeniach naszych jeszcze dobrze tuszę,

Któż lepiej zna ode mnie twoją polską duszę, 10

Twoje wysokie cnoty i męstwo niezłomne?

Niedawne są i zawsze będą mi przytomne 11

Te czasy, kiedyś tocząc za mnie boje krwawe,

Ocalił syna matce, a Jagiełłom sławę.

Dopókim panowała wśrzód 12 szczęścia i chwały,

9 wariant:

Znika ufność, wrą gniewy i czoła chmurzą,

Wszystko nam grozi bliską i straszliwą burzą.

10 wariant:

O Polski przeznaczeniach jeszcze dobrze tuszę,

Bo któż lepiej ode mnie zna twą wielką duszę.

11 war.: Świeże są mej pamięci i zawsze przytomne.

12 wśrzód – staropolskie; później: wśród.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: