węzły chłonne - zmiany u psów.pdf - Dokumenty - aniam69

ęzły chłonne są otoczonymi łącz-

notkankową torebką skupieniami

tkanki limfatycznej rozmieszczonej wzdłuż

przebiegu naczyń chłonnych. Są one przy-

stosowane do pełnionej przez nie roli nad-

zoru immunologicznego. Limfocyty mogą

się dostawać do węzłów chłonnych dwiema

drogami: przez naczynia chłonne doprowa-

dzające oraz dzięki migracji przez ściany

wyspecjalizowanych naczyń krwionośnych

– tzw. żyłek pozawłośniczkowych o wyso-

kim śródbłonku (HEV). Jeżeli w ciągu kil-

ku godzin po dostaniu się na teren węzła

chłonnego limfocyty nie napotkają antyge-

nów, które są zdolne rozpoznać, opuszcza-

ją go drogą naczyń chłonnych wyprowa-

dzających. Antygeny, które dostają się do

węzłów chłonnych, są prezentowane lim-

focytom przez komórki systemu prezen-

tującego antygeny.

Histologicznie, w węźle chłonnym roz-

różnia się: korę, sznury rdzenne, strefę

przykorową oraz system zatok (brzeżną,

promieniste i rdzenne).

Kora ( cortex ), stanowi główną masę wę-

złów chłonnych. W przypadku niepobu-

dzonego węzła chłonnego jest ona utwo-

rzona przez małe limfocyty, o lekko niere-

gularnym jądrze, i komórki dendrytyczne,

formujące razem owalne lub okrągłe sku-

pienia zwane pierwotnymi grudkami chłon-

nymi lub grudkami I rzędu. W przypadku

stymulacji antygenowej przekształcają się

one we wtórne grudki chłonne (grudki II

rzędu), składające się z centrum rozrod-

czego, strefy brzeżnej i płaszcza. Płaszcz

Nienowotworowe zmiany węzłów

chłonnych u psów i kotów

Rafał Sapierzyński 1 , Justyna Sokołowska

z Zakładu Patomorfologii Katedry Nauk Klinicznych Wydziału Medycyny Weterynaryjnej

w Warszawie 1

składa się z małych limfocytów, morfolo-

gicznie identycznych z limfocytami pier-

wotnej grudki chłonnej, otaczający ośro-

dek rozmnażania. Jest on szerszy od stro-

ny, z której docierają antygeny, zazwyczaj

od strony torebki węzła.

Sznury rdzenne ( cordes medullares )

zajmują obszar między zatokami rdzenny-

mi węzła i utworzone są z mieszaniny ma-

łych limfocytów, immunoblastów; w tym

obszarze formuje się większość powstają-

cych w węźle komórek plazmatycznych.

W przewlekłych stanach zapalnych docho-

dzi niekiedy do znacznego rozrostu sznu-

rów rdzennych, które mogą zastąpić niemal

całe utkanie węzła. Kora węzła chłonne-

go wraz ze sznurami rdzennymi stanowią

łącznie strefę limfocytów B.

Strefa przykorowa ( paracortex ) jest na-

zywana strefą limfocytów T. Zajmuje ona

obszar między grudkami i rozciąga się głę-

biej w kierunku rdzenia. Jej podstawowym

składnikiem są małe limfocyty T, zmienna

liczba immunoblastów oraz komórki den-

drytyczne strefy T, tzw. komórki palcza-

ste. Wszystkie one leżą między licznymi

żyłkami pozawłośniczkowymi. Pobudze-

nie strefy T wiąże się niekiedy z powsta-

niem jej ogniskowych rozrostów, zwanych

III-rzędowymi grudkami chłonnymi. Poza

elementami charakterystycznymi dla stre-

fy przykorowej mogą się tu znajdować ele-

menty napływowe, takie jak: limfocyty B,

komórki plazmatyczne, makrofagi oraz ko-

mórki nabłonkowate.

System zatok węzła chłonnego składa się

z zatoki brzeżnej, do której uchodzą naczy-

nia doprowadzające, zatok pośrednich (pro-

mienistych) i zatok rdzennych zakończonych

naczyniami wyprowadzającymi. Stanowią

one przestrzeń o luźnej gąbczastej sieci ko-

mórkowej okalającej utkanie chłonne. Na ich

obrzeżach i wnętrzu znajdują się, połączo-

ne ze sobą wypustkami, komórki wyściółki,

między którymi zalegają limfocyty, granu-

locyty, makrofagi i inne elementy komórko-

we obecne w limﬁ e. Od zewnętrznej strony

węzła komórki wyściółki stanowią warstwę

ciągłą, a od strony utkania limfatycznego –

przerywaną, przez którą dostają się do wę-

zła limfocyty, makrofagi i inne komórki bę-

dące przenośnikami antygenów.

990

Życie Weterynaryjne • 2008 • 83(12)

Prace poglądowe

Zmiany dotyczące węzłów chłonnych

(limfadenopatie) są w praktyce lekarza

weterynarii obserwowane dość często,

przy czym zdecydowanie częściej rozpo-

znaje się stany przebiegające z powięk-

szeniem węzłów chłonnych (limfadeno-

megalia) niż chorobami, które nie zmie-

niają lub też prowadzą do zmniejszenia

ich wielkości. Nie zostało do końca wy-

jaśnione, czy rzeczywiście jest to kwe-

stia częstości występowania różnych pa-

tologii tych narządów, czy też z oczywi-

stych powodów (łatwo dostrzegalne tak

przez opiekuna zwierzęcia, jak i lekarza

weterynarii) nieprawidłowości dotyczące

węzłów chłonnych manifestujące się ich

powiększeniem, rozpoznaje się zdecydo-

wanie częściej niż nieprawidłowości prze-

biegające bez limfadenomegalii. Zmiany

dotyczące węzłów chłonnych mogą do-

tyczyć jednego (monolimfadenopatia),

kilku (regionalna limfadenopatia) bądź

wszystkich lub prawie wszystkich (lim-

fadenopatia uogólniona) obwodowych

węzłów chłonnych (leżących w tkance

podskórnej), jak również węzłów chłon-

nych jam ciała (między innymi węzły

chłonne krezkowe, węzły chłonne klat-

ki piersiowej).

Doskonałym sposobem oceny węzłów

chłonnych jest badanie cytologiczne, któ-

re jest szybką, technicznie łatwą i tanią

metodą umożliwiającą określenie składu

komórkowego węzła. Biopsja cienkoigło-

wa z aspiracją lub bez powinna być wy-

konana w każdym przypadku, gdy stwier-

dza się limfadenomegalię bez względu na

jej nasilenie i zasięg, przy czym należy

pamiętać, że w przypadku stwierdzenia

limfadenomegalii uogólnionej koniecz-

ne jest badanie kilku (co najmniej 2) wę-

złów chłonnych. Dodatkowo, z każdego

ocenianego węzła niezbędne jest pobra-

nie materiału z kilku wkłuć, obejmują-

cych różne obszary tego samego węzła.

W sytuacji gdy podczas biopsji aspiracyj-

nej pozyskiwana jest duża ilość materia-

łu lub jest on w znacznym stopniu zanie-

czyszczony krwią, warto jest zastosować

technikę bez aspiracji. W tym przypad-

ku do węzła wprowadzana jest sama igła,

a strzykawka służy jedynie do przeniesie-

nia materiału z igły na szkiełko podstawo-

we. Po przeniesieniu na szkiełko podsta-

wowe materiał powinien być wysuszony,

włożony do specjalnego pudełka lub owi-

nięty w papier, a następnie zabezpieczony

i przesłany do badania cytopatologiczne-

go (nie ma potrzeby dodatkowego utrwa-

lania materiału, gdyż czynnikiem utrwa-

lającym jest suszenie!). Na obraz biopsji

cienkoigłowej prawidłowych, niepobu-

dzonych antygenowo węzłów chłonnych

składa się heterogenna populacja komó-

rek limfoidalnych i nielimfoidalnych, przy

czym dominują tu małe dojrzałe limfocyty

i mniej dojrzałe postacie limfocytów, z ko-

lei inne komórki obserwowane są w ba-

daniu cytopatologicznym zdecydowanie

rzadziej. Skład komórkowy prawidłowych,

niepobudzonych węzłów chłonnych ob-

serwowany w czasie badania cytopato-

logicznego jest przedstawiony w tabeli 1 .

Należy mieć na uwadze, że w niektórych

przypadkach do rozpoznania przyczyny

limfadenopatii niezbędne może być wie-

lokrotne badanie cytopatologiczne mate-

riału pobieranego w czasie biopsji cienko-

igłowej lub też badanie histopatologiczne

wycinka węzła (np. biopsja tru-cat), a naj-

lepiej całego węzła chłonnego pobranego

w czasie zabiegu chirurgicznego.

Ze względów praktycznych zmiany

obejmujące węzły chłonne można podzie-

lić na trzy podstawowe rodzaje: zmiany

niezapalne (zmiany wsteczne, zaburze-

nia w krążeniu, zaburzenia rozwojowe),

zmiany zapalne (rozrosty odczynowe, za-

palenie) oraz nowotworzenie (nowotwory

pierwotne oraz przerzuty nowotworowe).

Artykuł ten porusza zagadnienia dotyczące

najczęściej występujących nienowotworo-

wych procesów obejmujących węzły chłon-

ne u psów i kotów.

Nonneoplastic lesions in the lymph nodes

of dogs and cats

Sapierzyński R. 1 , Sokołowska J. , Department

of Clinical Sciences, Faculty of Veterinary Medicine,

Warsaw University of Life Sciences – SGGW 1

Lymphadenopathy is every pathologic process aﬀ ect-

ing lymph node/nodes, due to various nonneoplas-

tic or neoplastic processes. It is observed mainly in

dogs, rarely in cats. In the cases of lymph node en-

largement (lymphadenomegaly), the ﬁ rst step of di-

agnostic procedure, apart from physical examination

and morphological blood analysis, should be cytolog-

ical examination of the enlarged lymph node (single

or regional lymphadenomegaly), or multiple lymph

nodes (general lymphadenomegaly). Fine-needle cy-

tology (FNC) is safe, cheap and rapid diagnostic pro-

cedure that can be made in every veterinary prac-

tice and does not need specialist knowledge. The

nonneoplastic pathologic processes aﬀ ecting lymph

nodes of dogs and cats can have noninﬂ ammatory

and inﬂ ammatory nature. Degenerative diseases in-

cluding cachectic or senile atrophy lead to a moder-

ate reduction in the overall size. Anthracosis is reg-

ularly encountered in thoracic lymph nodes of dogs

and cats living in industrial areas. Benign lymph node

hyperplasia is frequent clinical ﬁ nding in small an-

imal medicine. It can be caused by variable diseas-

es ranging from isolated processes within the region

drained by the lymph nodes to severe systemic in-

fections. In cases of lymphadenitis, infectious agent

is present within lymph node aﬀ ected, in contrast to

reactive hyperplasia when cause of inﬂ ammatory re-

action is absent in lymph node tissue.

Niezapalne zmiany w węzłach chłonnych

Zanik spowodowany starzeniem

lub wyniszczeniem

Zanik starczy węzłów chłonnych prowadzi

do umiarkowanego zmniejszenia wielko-

ści wszystkich węzłów chłonnych. Węzły

takie są małe, mają ciemnobrązową bar-

wę obszarów rdzennych, która może się

rozciągać w kierunku zatoki brzeżnej (1).

Zmiany te są w dużej mierze ograniczone

do łagodnego zgrubienia torebki i bele-

czek rdzennych oraz zmniejszenia liczby

komórek centrów rozrodczych. W przy-

padku zaniku węzłów chłonnych, wyni-

kającego z wyniszczenia na tle chorób

lub niedożywienia, dochodzi do wyraź-

nego zmniejszenia liczby komórek węzła,

centra rozrodcze są małe z ubogokomór-

kowym płaszczem, zaś strefa przykorowa

rzadko zasiedlona limfocytami. W warun-

kach stresowych, które prowadzą do zani-

ku tkanki limfatycznej, komórki dendry-

tyczne stają się bardziej widoczne i formują

macierz, w której odkładają się substan-

cje o charakterze białkowym. U starych,

Keywords : lymphadenopathy, dog, cat, diagnosis.

wyniszczonych zwierząt w zatokach rdzen-

nych można stwierdzić liczne makrofagi

zawierające w swojej cytoplazmie ciemny

pigment – lipofuscynę.

Pylica

To zmiana dość często stwierdzana w węz-

łach chłonnych okołooskrzelowych psów

żyjących w miastach i obszarach wysoko

uprzemysłowionych. U kotów pylica wy-

stępuje rzadziej i jest mniej nasilona (1).

Cząsteczki pyłu węglowego są zatrzymywa-

ne wyłącznie w makrofagach zlokalizowa-

nych przede wszystkim w obszarze sznu-

rów rdzennych, nadając im czarne zabar-

wienie ( ryc. 1 ). Pigment jest obojętny dla

Tabela 1. Skład komórkowy węzła chłonnego niepoddanego stymulacji antygenowej

Małe limfocyty – 85–95%

Komórki plazmatyczne < 5%

Centroblasty, immunoblasty – 0–5%

Granulocyty obojętnochłonne – 0,1%

Granulocyty kwasochłonne – 0,3%

Komórki tuczne – 0,02%

Życie Weterynaryjne • 2008 • 83(12)

991

Prace poglądowe

organizmu i jego obecność nie powoduje

żadnych konsekwencji, dlatego też pylicę

węzłów chłonnych rozpoznaje się najczę-

ściej przypadkowo podczas sekcji zwłok

lub w czasie zabiegów przeprowadzanych

na klatce piersiowej.

Zaburzenia w krążeniu

Ryc. 1. Pylica węzła chłonnego z okolicy rozwidlenia tchawicy psa – widoczne liczne makrofagi wypełnione py-

łem węglowym. Barwienie hematoksyliną-eozyną, pow. 40×

Obecne w węźle chłonnym erytrocyty

mogą pochodzić z naczyń znajdujących się

w obrębie węzła lub z tkanki, która jest ﬁ l-

trowana przez węzeł. W drugim przypad-

ku są one widoczne w zatokach korowych

lub rdzennych, wykazują one tendencję do

przechodzenia przez obszar korowy i gro-

madzenia się w zatokach rdzennych, gdzie

są fagocytowane przez makrofagi. W wy-

niku rozkładu erytrocytów w makrofagach

dochodzi do gromadzenia się w nich hemo-

syderyny. Zjawisko to jest zawsze najwy-

raźniejsze w obszarze rdzeniowym. Stwier-

dzenie dużej liczby makrofagów obładowa-

nych hemosyderyną (syderocyty) sugeruje

przewlekły proces przebiegający z zasto-

jem krwi w węźle.

Zaburzenia w krążeniu limfy

Mogą być one spowodowane zablokowa-

niem jej odpływu przez zatkanie naczyń

odprowadzających. Dochodzi wówczas do

znacznego rozszerzenia zatok rdzennych

z towarzyszącym zanikiem utkania lim-

fatycznego, wynikającym z ucisku przez

nagromadzoną limfę. Dochodzi wtedy

do tworzenia się błon podstawnych w na-

czyniach zatokowych węzła oraz do roz-

rostu tkanki łącznej między zatokami –

włóknienie miazgi. Stan ten jest zwany ﬁ -

broadenią.

Ryc. 2. Liczne wtórne ośrodki rozmnażania w węźle chłonnym psa. Barwienie hematoksyliną-eozyną, pow. 40×

Zmiany zapalne w węzłach chłonnych

Ryc. 3. Rozrost odczynowy węzła chłonnego psa – widoczna zróżnicowana populacja komórek limfoidalnych

oraz pojedyncze granulocyty obojętnochłonne. Materiał pobrany drogą biopsji aspiracyjnej cienkoigłowej;

barwienie hematoksyliną-eozyną, pow. 1000×

W przypadku procesów zapalnych obej-

mujących węzły chłonne należy wyjaśnić

dwa podstawowe pojęcia – zapalenie wę-

złów chłonnych ( lymphadenitis ) oraz roz-

rost odczynowy węzła chłonnego ( hy-

perplasia reactiva ). Pierwsze z nich do-

tyczy sytuacji, w której czynnik zakaźny

jest obecny w węźle chłonnym, natomiast

w drugim przypadku węzeł jest immuno-

logicznie reaktywny, ale wolny od lokalnej

inwazji/infekcji (1). W przypadku zapale-

nia węzła chłonnego, obecność czynnika

zakaźnego odpowiedzialnego za istniejący

stan zapalny można ustalić bezpośrednio,

badając materiał z węzła chłonnego, bądź

też pośrednio, na drodze stwierdzenia ze-

społu charakterystycznych zmian patolo-

gicznych w nim występujących. Jednakże

w wielu przypadkach ustalenie przyczy-

ny tej reakcji nie jest możliwe, bez wdro-

żenia dodatkowych metod diagnostycz-

nych, takich jak badanie bakteriologiczne,

992

Życie Weterynaryjne • 2008 • 83(12)

Prace poglądowe

serologiczne i inne. Procesy zapalne zacho-

dzące w węzłach chłonnych można podzie-

lić w zależności od obszaru węzła, w któ-

rych się toczą, od czasu trwania procesu

oraz czynnika, który tę reakcję wywołał.

W niektórych opracowaniach utrzymu-

je się tradycyjny podział zmian zapalnych

w obrębie węzłów chłonnych na zapalenia

nieswoiste (zmiany nie wykazują cech po-

zwalających na określenie czynnika etiolo-

gicznego) oraz zapalenia swoiste (czyli ta-

kie, w przebiegu których zmiany morfolo-

giczne pozwalają na określenie przyczyny

zapalenia, bez względu na to czy czynnik

zapaleniotwórczy jest widoczny w obrazie

mikroskopowym).

Odczyny ze strony strefy B

Ryc. 4. Rozrost odczynowy węzła chłonnego psa – widoczna zróżnicowana populacja komórek limfoidalnych

oraz pojedyncze granulocyty obojetnochłonne. Materiał pobrany drogą biopsji aspiracyjnej cienkoigłowej; bar-

wienie barwnikiem Giemsy, pow. 1000×

Wiążą się one z pobudzeniem ośrodków

rozmnażania ( lymphadenitis follicula-

ris ) oraz nagromadzeniem komórek pla-

zmatycznych i immunoblastów w streﬁ e

przykorowej i sznurach rdzennych. Jeże-

li pobudzenie antygenowe utrzymuje się

dłuższy czas, to rozrost ośrodków roz-

mnażania może być tak znaczny, że zajmu-

ją one prawie całe utkanie węzła. Ośrod-

ki mogą osiągać duże rozmiary i zlewać

się ze sobą, przez co przybierają niere-

gularne kształty ( ryc. 2 ). Czasem zarysy

poszczególnych ośrodków stają się nie-

wyraźne. Rozrost ośrodków rozmnaża-

nia powoduje uciśnięcie strefy przykoro-

wej. W przewlekłych stanach pobudzenia

antygenowego dojrzałe plazmocyty sku-

piają się między ośrodkami i w sznurach

rdzennych. Mogą one zawierać złogi im-

munoglobulin (tzw. ciałka Russela), zda-

rzają się też komórki plazmatyczne dwu-

lub wielojądrzaste. Grudkowy odczyn za-

palny znacznego stopnia bywa trudny do

odróżnienia od chłoniaka wywodzącego

się z ośrodków rozmnażania (2, 3). W ob-

razie cytologicznym hiperplazji grudko-

wej, na tle małych limfocytów obserwu-

je się obecność komórek ośrodków roz-

mnażania, szczególnie w formie skupisk,

często dużych, złożonych z centroblastów

różnej wielkości, których część jest w sta-

dium mitozy oraz pewnej ilości immuno-

blastów, które choć niezbyt liczne, są wy-

raźnie widoczne oraz centrocytów i ko-

mórek plazmatycznych ( ryc. 3 , 4 , 5 ). O ile

hiperplazja grudkowa jest w medycynie

człowieka zmianą często obserwowaną,

o tyle u małych zwierząt jest ona często

maskowana przez rozrost komórek pla-

zmatycznych (hiperplazja plazmocytarna;

ryc. 6 , 7 ). Rozrost komórek plazmatycznych

jest związany z obecnością przewlekłej sty-

mulacji antygenowej, hipergammaglobuli-

nemii, leiszmaniozy, pewnymi przypadka-

mi chorób naciekających ogniskowo wę-

zły chłonne, np. przerzuty nowotworowe

do węzłów chłonnych ( ryc. 8 ; 4). W obrazie

Ryc. 5. Nienowotworowy rozrost węzłów chłonnych u kota (prawdopodobnie hiperplazja obwodowych węzłów

chłonnych u młodych kotów) – widoczna pleomorﬁ czna populacja komórek: od immunoblasta (duża komórka

na dole po lewej) do komórki plazmatycznej (komórka po prawej z ciemną cytoplazmą). Materiał pobrany drogą

biopsji aspiracyjnej cienkoigłowej; barwienie barwnikiem Giemsy, pow. 1000×

Ryc. 6. Rozrost odczynowy z hiperplazją komórek plazmatycznych węzła chłonnego psa – widoczna populacja

małych limfocytów i komórek plazmatycznych (komórki z dużą ilością zasadochłonnej cytoplazmy i przejaśnie-

niem przyjądrowym). Materiał pobrany drogą biopsji aspiracyjnej cienkoigłowej; barwienie barwnikiem Giem-

sy, pow. 1000×

Życie Weterynaryjne • 2008 • 83(12)

993

Prace poglądowe

cytologicznym obserwuje się heterogen-

ną populację komórek składającą się głów-

nie z małych limfocytów, ale z wyraźnym

zwiększeniem populacji komórek plazma-

tycznych będących w różnych stadiach doj-

rzałości oraz sporadycznie komórek Mot-

ta, czyli komórek plazmatycznych zawie-

rających ciałka Russela ( ryc. 9 ). Przypadki

silnie wyrażonej hiperplazji plazmatycz-

nokomórkowej powinny być różnicowa-

ne ze szpiczakiem, przy czym decydujący

powinien tu być nie aspekt ilościowy, ale

jakościowy, czyli występowanie takich nie-

prawidłowości, jak zmienna wielkość ko-

mórek, występowanie komórek o jądrach

nietypowych, często mnogich, zwiększe-

nie aktywności mitotycznej oraz obecność

erytrofagocytozy.

Odczyn ze strony strefy T

Ryc. 7. Szczegóły morfologii komórek plazmatycznych – widoczne komórki z umiarkowaną ilością zasadochłon-

nej cytoplazmy i przejaśnieniem przyjądrowym (cztery komórki na dole po lewej). Materiał pobrany drogą biop-

sji aspiracyjnej cienkoigłowej z węzła chłonnego przedłopatkowego od psa z leiszmaniozą; barwienie barwni-

kiem Giemsy, pow. 1000×

Wiąże się on z jej poszerzeniem i rozsu-

nięciem grudek strefy korowej. Niekie-

dy widać tylko małe pozostałości grudek

chłonnych pod torebką węzła. W ostrych

odczynach ze strony strefy T zwraca uwa-

gę zwiększenie liczby i rozgałęzienie się

żyłek pozawłośniczkowych i obrzmienie

komórek ich śródbłonka. Dodatkowo ob-

serwuje się gromadzenie paS-dodatnich

mas wokół naczyń, a w samych ścianach

żyłek pozawłośniczkowych znajdują się

małe, dojrzałe limfocyty. Między naczy-

niami leżą średnie i duże komórki T o nie-

regularnych jądrach i jasnej cytoplazmie

oraz immunoblasty. W przewlekłych od-

czynach w streﬁ e T utrzymuje się rozrost

naczyń, lecz ich ściany są mniej obrzmia-

łe, a złogi paS-dodatnie występują rzadko.

W niektórych stanach spotyka się również

układające się w drobne skupiska komór-

ki nabłonkowate. Zarówno w ostrych, jak

i przewlekłych odczynach w streﬁ e T mogą

znajdować się nacieki złożone z eozynoﬁ -

li i komórek plazmatycznych. Cytologicz-

nie, w przypadku hiperplazji w obszarze T

komórkowym, odmiennie niż ma to miej-

sce w innych reakcjach w węźle chłon-

nym, obserwuje się jednorodną popula-

cję małych limfocytów oraz nieregular-

nie ułożone immunoblasty. Decydujące

jednak jest tu stwierdzenie obecności ko-

mórek palczystych, które ułożone są po-

jedynczo lub formują małe skupiska. Ma

to istotne znaczenie w rozpoznaniu róż-

nicowym z chłoniakiem limfocytarnym

z komórek T. Różnicowanie odczynu ze

strony strefy przykorowej z chłoniakiem

limfocytarnym z komórek T jedynie na

podstawie badania cytologicznego jest

trudne lub nawet niemożliwie. Za rozro-

stem przemawiać będzie brak atypii komó-

rek oraz obecność komórek palczystych,

z współistnieniem przewlekłego zapale-

nia skóry oraz licznych makrofagów obła-

dowanych melaniną. Z kolei stwierdzenie

Ryc. 8. Rozrost komórek plazmatycznych (po lewej) w pobliżu ogniska przerzutu gruczolakoraka płuca (po pra-

wej) do węzła chłonnego. Barwienie hematoksyliną-eozyną, pow. 40×

Ryc. 9. Liczne komórki Motta (komórki plazmatyczne z ciałkami Russela) w obrębie węzła chłonnego psa – po-

między limfocytami widoczne rozproszone komórki z intensywnie różową cytoplazmą. Barwienie hematoksyliną-

eozyną, pow. 200×

994

Życie Weterynaryjne • 2008 • 83(12)

węzły chłonne - zmiany u psów.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: