07.pdf

Resuscytacja noworodków bezpośrednio

po urodzeniu

Sam Richmond a,1 , Jonathan Wyllie b,*,1

a Neonathology Sunderland Royal Hospital Sunderland, UK

b Neonathology and Paediatrics e James Cook University Hospital Middlesbrough, UK

Wstęp

przyjęciu na oddział. W przypadku porodu takich no-

worodków temperatura na sali porodowej powinna wy-

nosić przynajmniej 26°C.

Rekomendowany stosunek uciśnięć klatki piersiowej do

wentylacji w trakcie resuscytacji krążeniowo-oddecho-

wej noworodków pozostaje 3 : 1.

Nie zaleca się odsysania smółki z nosa i ust po urodze-

niu główki dziecka (gdy główka jest jeszcze w kroczu).

Jeśli urodzone dziecko jest wiotkie, nie oddycha i obec-

na jest smółka, zasadne jest wykonanie szybkiej inspek-

cji jamy ustno-gardłowej i usunięcie potencjalnej przy-

czyny niedrożności. Jeżeli na miejscu znajduje się oso-

ba posiadająca specjalistyczne umiejętności, przydatna

może być intubacja i odessanie tchawicy. Jednakże gdy

próba intubacji przedłuża się lub jest nieskuteczna, na-

leży rozpocząć wentylację maską twarzową, zwłaszcza

jeśli utrzymuje się bradykardia.

Gdy podawana jest adrenalina, rekomenduje się dro-

gę dożylną i stosuje dawkę 10–30 μg/kg. Jeżeli wyko-

rzystywany jest dostęp dotchawiczy, aby osiągnąć efekt

porównywalny do dawki 10 μg/kg dożylnie, prawdo-

podobnie potrzebna będzie dawka co najmniej 50–

–100 μg/kg.

Wykrycie obecności dwutlenku węgla w wydychanym

powietrzu w połączeniu z oceną kliniczną jest zaleca-

ne jako najbardziej wiarygodna metoda potwierdzająca

położenie rurki intubacyjnej u noworodków z zachowa-

nym spontanicznym krążeniem.

U noworodków urodzonych o czasie lub prawie o cza-

sie, rozwijających umiarkowaną lub ciężką encefalopatię

hipoksyczno-ischemiczną, należy, o ile to możliwe, za-

stosować terapeutyczną hipotermię. Takie postępowa-

nie nie modyﬁ kuje natychmiast wdrożonej resuscytacji,

ale jest ważne w opiece poresuscytacyjnej.

Poniższe wytyczne nie określają jedynego możliwego

sposobu prowadzenia resuscytacji noworodków po urodze-

niu, ale jedynie reprezentują szeroko akceptowany pogląd,

jak taką resuscytację można prowadzić w sposób zarówno

bezpieczny jak i skuteczny (ryc. 7.1).

Poniższe wytyczne resuscytacji po urodzeniu są rezultatem

procesu, który zakończył się w 2010 roku na International

Consensus Conference on Emergency Cardiovascular Care

(ECC) and Cardiopulmonary Resuscitation (CPR) Science

with Treatment Recommendations 1,2 . Stanowią one rozwi-

nięcie wytycznych dotychczas opublikowanych przez ERC 3

oraz uwzględniają zalecenia wprowadzone przez inne naro-

dowe i międzynarodowe organizacje.

Podsumowanie zmian w porównaniu

do Wytycznych 2005

Poniżej przedstawiono główne zmiany w wytycznych resu-

scytacji noworodków po urodzeniu wprowadzone w 2010

roku:

U wydolnych noworodków zaleca się opóźnienie kle-

mowania pępowiny o co najmniej jedną minutę od uro-

dzenia dziecka. Dotychczas nie zgromadzono wystar-

czającej ilości danych pozwalających na wskazanie wła-

ściwego czasu zaklemowania pępowiny u noworodków

urodzonych w ciężkiej zamartwicy.

U noworodków urodzonych o czasie podczas resuscy-

tacji bezpośrednio po urodzeniu należy używać powie-

trza. Jeżeli pomimo efektywnej wentylacji, oksygena-

cja (optymalnie oceniana za pomocą pulsoksymetru)

nie jest akceptowalna, należy rozważyć użycie wyższego

stężenia tlenu.

Wcześniaki poniżej 32. tygodnia ciąży, oddychając po-

wietrzem, mogą nie osiągnąć takiego samego wysycenia

krwi tętniczej tlenem, jak dzieci urodzone o czasie. Dla-

tego należy rozważnie podawać mieszaninę tlenu z po-

wietrzem, kierując się wskazaniami pulsoksymetru. Je-

żeli nie ma możliwości zastosowania mieszaniny tlenu

z powietrzem, należy zastosować to, co jest dostępne.

Wcześniaki poniżej 28. tygodnia ciąży natychmiast po

urodzeniu i bez osuszania należy całkowicie owinąć fo-

lią spożywczą lub workiem plastykowym do poziomu

szyi. Dopiero po wykonaniu tego powinny się odbywać

dalsze zabiegi pielęgnacyjne i stabilizacja pod promien-

nikiem ciepła. Powinny one pozostawać owinięte fo-

lią, dopóki ich temperatura nie zostanie sprawdzona po

Przygotowanie

Relatywnie mała grupa noworodków wymaga jakichkolwiek

zabiegów resuscytacyjnych w momencie narodzin. Wśród

tych, które rzeczywiście ich potrzebują, znakomita większość

będzie wymagać tylko pomocy w upowietrznieniu płuc. Tyl-

ko niewielka grupa, oprócz upowietrznienia płuc, będzie wy-

magać dodatkowo krótkiego okresu uciskania klatki piersio-

* Correspondingauthor.

E-mail: jonathan.wyllie@stees.nhs.uk.

Both authors contributed equally to this manuscript and share ﬁ rst au-

thorship.

www.erc.edu

Wytyczne resuscytacji 2010

www.prc.krakow.pl

Resuscytacja noworodków bezpośrednio po urodzeniu

211

Zabiegi resuscytacyjne u noworodka

Ryc. 7.1. Algorytm NLS

wej. Spośród 100 000 dzieci urodzonych w Szwecji w ciągu

jednego roku tylko 10 na 1000 (1%) o masie ciała równej lub

wyższej niż 2,5 kg wymagało resuscytacji w trakcie porodu 4 .

Wśród tych dzieci 8 na 1000 odpowiedziało pozytywnie na

wentylację przy użyciu maski, a tylko 2 na 1000 wymagało

intubacji. W tym samym badaniu starano się określić czę-

stość występowania niespodziewanej resuscytacji po urodze-

niu i stwierdzono, że w przypadku dzieci z grupy niskiego

ryzyka, tj. urodzonych po 32. tygodniu ciąży, po przebiegają-

cym prawidłowo porodzie tylko 2 na 1000 (0,2%) wymaga-

ło resuscytacji bezpośrednio po urodzeniu. Wśród nich 90%

odpowiedziało pozytywnie na wentylację przy użyciu maski,

a tyko pozostałe 10% wymagało intubacji w związku z bra-

kiem odpowiedzi na tę procedurę.

Resuscytacja lub specjalistyczna pomoc może być bar-

dziej potrzebna noworodkom, u których stwierdzono znaczą-

ce zaburzenia dobrostanu płodu w trakcie porodu, a także tym

urodzonym przed 35. tygodniem ciąży, po porodzie pośladko-

wym lub mnogim. Mimo że często w trakcie porodu istnieje

możliwość przewidzenia potrzeby resuscytacji lub stabilizacji

stanu dziecka, nie zawsze jest to wykonywane. Dlatego per-

sonel przeszkolony w resuscytacji noworodka powinien być

łatwo osiągalny przy każdym porodzie i, jeśli pojawi się po-

trzeba interwencji, opieka nad dzieckiem należy do jego obo-

www.erc.edu

Wytyczne resuscytacji 2010

www.prc.krakow.pl

212

S. Richmond, J. Wyllie

wiązków. W optymalnych warunkach osoba doświadczona

w intubacji noworodka powinna towarzyszyć przy porodzie

z wysokim prawdopodobieństwem resuscytacji noworodka.

Powinny być opracowane lokalne wytyczne, oparte na aktual-

nej praktyce i audycie klinicznym, precyzujące, kto powinien

sprawować tego rodzaju opiekę okołoporodową.

Kluczowe jest, aby w instytucjach, gdzie odbywają się po-

rody, powstały programy edukacyjne dotyczące standardów

i umiejętności wymaganych do resuscytacji noworodków.

temperaturą otoczenia powoduje spadek ciśnienia parcjal-

nego tlenu w krwi tętniczej 6 i nasila kwasicę metaboliczną 7 .

Należy zapobiegać utracie ciepła:

Chronić noworodka przed przeciągiem.

Utrzymywać ciepło w sali porodowej. Dla noworodków

urodzonych przed 28. tygodniem ciąży temperatura po-

mieszczenia powinna wynosić 26°C 8,9 .

Osuszyć nowo narodzone dziecko tuż po porodzie. Na-

leży okryć głowę i ciało dziecka, z wyjątkiem twarzy, cie-

płym ręcznikiem w celu zapobieżenia dalszej utracie cie-

pła. Alternatywnie można położyć nagie dziecko bezpo-

średnio na skórze matki i przykryć oboje ręcznikiem.

Jeżeli dziecko wymaga resuscytacji, należy je położyć

na ciepłej powierzchni pod wcześniej włączonym pro-

miennikiem ciepła.

W przypadku skrajnego wcześniactwa (szczególnie

przed 28. tygodniem ciąży) osuszenie i zawinięcie mogą

być niewystarczające. Bardziej efektywną metodą utrzy-

mania właściwej temperatury u takich noworodków jest

owinięcie głowy i ciała dziecka (z wyjątkiem twarzy)

plastikową folią, bez wcześniejszego osuszania, a na-

stępnie umieszczenie tak okrytego noworodka pod pro-

miennikiem ciepła.

Porody planowane w domu

Zalecenia co do osób, które powinny asystować przy poro-

dzie zaplanowanym w domu, różnią się między krajami, ale

podjęta przez lekarza i położną decyzja o przeprowadzeniu

porodu w domu nie powinna wpływać na standardy wstęp-

nej resuscytacji po porodzie. Na pewno resuscytacja nowo-

rodka w domu wiąże się z ograniczeniami, które wynika-

ją z braku dostępności zaawansowanej pomocy medycznej

i musi to być jasno wytłumaczone matce jeszcze w okresie

przygotowań do porodu w domu. Najlepiej byłoby, aby dwie

przeszkolone osoby uczestniczyły w każdym porodzie do-

mowym, z których co najmniej jedna posiada umiejętności

i doświadczenie w prowadzeniu wentylacji workiem samo-

rozprężalnym z maską oraz uciskaniu klatki piersiowej no-

worodków.

Ocena wstępna

Sprzęt i środowisko

Skala Apgar była przedstawiona jako „prosta, powszechnie

stosowana, jasna klasyﬁ kacja lub narzędzie oceny noworod-

ków” stosowana w celu „stworzenia podstawy dla dyskusji

i porównania rezultatów praktyk położniczych, sposobów

uśmierzania bólu porodowego u matki oraz wyniku resu-

scytacji” 10 . Nie została ona opracowana w celu identyﬁ ka-

cji noworodków wymagających resuscytacji 11 . Jednak pew-

ne jej elementy składowe, a dokładniej częstość oddechów,

częstość pracy serca oraz napięcie mięśniowe, jeśli ocenio-

ne szybko, mogą pomóc w identyﬁ kacji noworodków po-

trzebujących resuscytacji (już Virginia Apgar stwierdziła, że

częstość pracy serca jest najważniejszym wskaźnikiem wczes-

nych wyników leczenia) 10 . Co więcej, powtarzana ocena,

zwłaszcza czynności serca i w mniejszym stopniu oddechu,

może wskazywać, czy dziecko reaguje na leczenie lub czy

dalsze działania są konieczne.

W odróżnieniu od resuscytacji krążeniowo-oddechowej

u osób dorosłych, resuscytacja noworodków po porodzie jest

często zdarzeniem przewidywalnym. Dlatego możliwe jest

przygotowanie odpowiednich warunków i sprzętu przed

urodzeniem się dziecka. Resuscytację najlepiej prowadzić

w ciepłym, dobrze oświetlonym, nienarażonym na przecią-

gi miejscu, z płaską powierzchnią przeznaczoną do reanima-

cji umieszczoną pod promiennikiem ciepła oraz z natych-

miastowo dostępnym sprzętem niezbędnym do resuscytacji.

Należy często sprawdzać kompletność i sprawność sprzętu

resuscytacyjnego.

Jeżeli do porodu dojdzie w miejscu do tego nieprzezna-

czonym, minimalny zestaw sprzętu obejmuje przyrząd do

bezpiecznego upowietrznienia płuc we właściwym dla no-

worodka rozmiarze, ciepłe i suche ręczniki i koce, sterylne

narzędzie do przecięcia pępowiny oraz rękawiczki dla całego

zespołu. Pomocne może być także posiadanie urządzenia do

odsysania wraz z cewnikiem we właściwym rozmiarze oraz

szpatułki (lub laryngoskopu), co umożliwi ocenę jamy ustnej

i gardła. Niespodziewane porody poza szpitalem często wy-

magają pomocy pogotowia, które powinno być przygotowa-

ne na taką ewentualność.

Oddychanie

Należy sprawdzić, czy dziecko oddycha. Jeżeli tak, nale-

ży ocenić częstość i głębokość oraz symetrię oddechów wraz

z ewentualną obecnością nieprawidłowych objawów, takich

jak gasping (wolne, nieregularne oddechy) lub postękiwanie.

Częstość pracy serca

Najlepszym sposobem oceny częstości pracy serca jest

osłuchiwanie okolicy koniuszka za pomocą stetoskopu. Ba-

danie tętna u podstawy pępowiny jest często skuteczne, ale

może być mylące. Tętnienie pępowiny jest wiarygodnym ob-

jawem tylko wówczas, gdy jego częstość jest wyższa niż 100

uderzeń na minutę 12 . U dzieci wymagających resuscytacji

i/lub ciągłego wspomagania wentylacji dokładna ocena czę-

stości pracy serca może być uzyskana za pomocą pulsoksy-

metru 13 .

Kontrola temperatury

Nagie, mokre noworodki nie mają możliwości utrzymania

prawidłowej temperatury ciała w pomieszczeniu, w którym

temperatura jest komfortowa dla osób dorosłych. Noworod-

ki urodzone w zamartwicy są szczególnie narażone na utra-

tę ciepła 5 . Narażenie noworodka na stres związany z niską

www.erc.edu

Wytyczne resuscytacji 2010

www.prc.krakow.pl

Resuscytacja noworodków bezpośrednio po urodzeniu

213

Kolor skóry

Kolor skóry jest niewiarygodnym sposobem oceny

oksygenacji 14 . Powinna ona być oceniana, jeśli jest to moż-

liwe, za pomocą pulsoksymetrii. Zdrowy noworodek rodzi

się siny, ale w ciągu 30 sekund od rozpoczęcia efektywnego

oddychania, kolor skóry zmienia się na różowy. Sinica ob-

wodowa jest częsta i sama w sobie nie jest objawem niedo-

tlenienia. Utrzymująca się bladość skóry pomimo wentylacji

może wskazywać na znaczną kwasicę lub rzadziej hipowo-

lemię. Pomimo że kolor skóry jest słabym wyznacznikiem

natlenienia, nie może zostać zignorowany: jeśli u dziecka

utrzymuje się sinica, należy ocenić saturację za pomocą pul-

soksymetrii.

nowa, niedobór surfaktantu, wrodzone zapalenie płuc, odma

opłucnowa oraz wrodzona sinicza wada serca.

Resuscytacja noworodka po urodzeniu

Resuscytację noworodka należy rozpocząć, jeśli w czasie oce-

ny stwierdzono brak regularnego i prawidłowego oddechu

lub częstość pracy serca wynosi mniej niż 100/min. Udroż-

nienie dróg oddechowych i upowietrznienie płuc zazwyczaj

okazują się wystarczające. Co więcej, bardziej złożone inter-

wencje będą daremne, dopóki te dwa pierwsze kroki nie zo-

staną skutecznie wykonane.

Drogi oddechowe

Dziecko powinno być położone na plecach z głową

w pozycji neutralnej (ryc. 7.2). Koc lub ręcznik o grubości

2 cm położony pod ramionami dziecka może być pomocny

w utrzymaniu głowy we właściwej pozycji. U wiotkich dzie-

ci zastosowanie rękoczynu wysunięcia żuchwy lub założenie

rurki ustno-gardłowej o właściwym rozmiarze może pomóc

w udrożnieniu dróg oddechowych.

Odsysanie należy zastosować tylko wówczas, gdy drogi

oddechowe są niedrożne. Niedrożność może być spowodowa-

na głównie przez smółkę, ale również przez skrzepy krwi, gę-

sty, lepki śluz lub maź płodową wtedy, gdy smółka nie jest

obecna. Zbyt intensywne odsysanie gardła może jednak spo-

wodować opóźnienie w rozpoczęciu samodzielnego oddycha-

nia, być przyczyną skurczu krtani i wywołać odruchową bra-

dykardię poprzez stymulację nerwu błędnego 15 . Obecność gę-

stej smółki u urodzonego w zamartwicy dziecka jest jedynym

wskazaniem do rozważenia natychmiastowego odsysania

jamy ustno-gardłowej. Jeśli wykonuje się odsysanie, najlepiej

robić to pod kontrolą wzroku. Należy podłączyć cewnik do

odsysania o rozmiarze 12–14 FG lub cewnik typu Yankauer

do próżni, nie przekraczając ciśnienia ssania 100 mm Hg.

Napięcie mięśniowe

Bardzo wiotkie dziecko może być nieprzytomne i praw-

dopodobnie będzie wymagało wspomagania wentylacji.

Stymulacja przez dotyk

Osuszanie dziecka zwykle zapewnia wystarczającą sty-

mulację do zainicjowania efektywnego oddychania. Należy

unikać gwałtowniejszych metod stymulacji. Jeżeli noworo-

dek nie podejmie spontanicznego i wydolnego oddechu po

krótkim okresie stymulacji, konieczne będzie zastosowanie

bardziej zaawansowanych czynności.

Klasyfikacja oparta na ocenie wstępnej

Na podstawie oceny wstępnej dziecko może być zakwa-

liﬁ kowane do jednej z trzech grup:

1. Wydolny oddech lub płacz

Prawidłowe napięcie mięśniowe

Czynność serca powyżej 100/min.

Dziecko to nie wymaga innych interwencji niż osusze-

nie, owinięcie w ciepły ręcznik i, jeśli to możliwe, przekaza-

nie matce. Położone na skórę matki i przykryte będzie utrzy-

mywać ciepło dzięki bezpośredniemu kontaktowi. Może ono

być przystawione do piersi.

2. Oddech niewydolny lub jego brak

Prawidłowe lub obniżone napięcie mięśniowe

Czynność serca poniżej 100/min.

Należy osuszyć i okryć dziecko. Stan tego noworod-

ka może poprawić się po upowietrznieniu płuc, ale jeśli nie

skutkuje to odpowiednim wzrostem częstości pracy serca,

może wymagać uciśnięć klatki piersiowej.

3. Oddech niewydolny lub jego brak

Wiotkie

Z wolną lub niebadalną czynnością serca

Często występująca bladość sugerująca upośledzoną

perfuzję

Należy osuszyć i okryć dziecko. Taki noworodek będzie

następnie wymagał natychmiastowego zabezpieczenia dróg

oddechowych, upowietrznienia płuc oraz wentylacji. Po sku-

tecznym wykonaniu tych procedur dziecko może także wy-

magać uciśnięć klatki piersiowej, możliwe jest podanie leków.

Oddychanie

Po wstępnym zaopatrzeniu bezpośrednio po porodzie,

jeśli próby samodzielnego oddychania są niewystarczają-

ce lub nie występują, priorytetem jest upowietrznienie płuc

(ryc. 7.3). U donoszonych noworodków należy rozpocząć

wentylację powietrzem. Pierwszym wskaźnikiem właściwej

wentylacji jest natychmiastowy wzrost częstości pracy serca.

Jeśli czynność serca nie ulegnie poprawie, należy ocenić ru-

chy klatki piersiowej.

Pozostaje nieliczna grupa dzieci, u których pomimo pra-

widłowego oddychania i właściwej czynności serca utrzymu-

je się hipoksemia. Do tej grupy zalicza się noworodki z na-

stępującymi możliwymi zaburzeniami: przepuklina przepo-

Ryc. 7.2. Noworodek – ułożenie głowy w pozycji neutralnej

www.erc.edu

Wytyczne resuscytacji 2010

www.prc.krakow.pl

214

S. Richmond, J. Wyllie

Ryc. 7.3. Wentylacja noworodka za pomocą maski

Ryc. 7.4. Wentylacja i uciśnięcia klatki piersiowej noworodka

Podczas wykonywania każdego z pięciu wstępnych wde-

chów należy utrzymywać dodatnie ciśnienie przez 2–3 se-

kundy. Pomoże to w rozprężeniu płuc. Większość dzieci wy-

magających resuscytacji bezpośrednio po urodzeniu reaguje

szybkim wzrostem czynności serca w ciągu 30-sekundowego

upowietrznienia płuc. Jeśli czynność serca wzrasta, ale dziec-

ko nadal nie oddycha wydolnie, należy kontynuować wenty-

lację z częstością około 30 oddechów na minutę do czasu po-

jawienia się prawidłowego, spontanicznego oddechu. Na je-

den wdech należy przeznaczyć około jednej sekundy.

Dowodem na właściwą wentylację jest zwykle szybki

wzrost częstości pracy serca lub utrzymywanie się jej na po-

ziomie powyżej 100/min. Jeśli dziecko nie zareaguje w ten

sposób, najczęstszą przyczyną jest niewłaściwe udrożnie-

nie dróg oddechowych lub nieprawidłowa wentylacja. Na-

leży poszukiwać biernych ruchów klatki piersiowej podczas

prób wentylacji; ich obecność świadczy o właściwym upo-

wietrznieniu płuc. Ich brak związany jest z niedostateczną

kontrolą drożności dróg oddechowych i niewystarczającym

upowietrznieniem płuc. Bez prawidłowego upowietrznienia

płuc uciskanie klatki piersiowej będzie nieskuteczne, dlatego

niezbędne jest upowietrznienie płuc przed przystąpieniem

do wspomagania układu krążenia.

Osoby przeszkolone mogą zapewnić drożność dróg od-

dechowych poprzez intubację dotchawiczą, ale wymaga to

praktyki i doświadczenia. Jeśli nie posiada się tej umiejęt-

ności, a częstość pracy serca dziecka ulega obniżeniu, należy

ponownie ocenić drożność dróg oddechowych i prowadzić

wentylację, jednocześnie wzywając osobę posiadającą umie-

jętność intubacji.

Należy kontynuować wspomaganie wentylacji, dopóki

dziecko nie rozpocznie regularnie i prawidłowo oddychać.

Najskuteczniejsza technika uciskania klatki piersiowej

polega na umieszczeniu nad dolną jedną trzecią mostka, tuż

poniżej linii międzysutkowej, obok siebie dwóch kciuków.

Pozostałymi palcami obu dłoni należy objąć klatkę piersio-

wą i podtrzymywać plecy dziecka (ryc. 7.4) 16-19 . Alternatyw-

nie miejsce uciskania klatki piersiowej może być wyznaczone

poprzez identyﬁ kację wyrostka mieczykowatego i ułożenie

kciuków na mostku w odległości równej szerokości jednego

palca powyżej tego punktu. Mostek powinien być uciskany

na głębokość odpowiadającą około jednej trzeciej wymiaru

przednio-tylnego klatki piersiowej, pozwalając na jej relaksa-

cję do wyjściowego kształtu pomiędzy uciśnięciami 20 .

Należy wykonywać te czynności w stosunku trzech uci-

śnięć do jednej wentylacji, dążąc do uzyskania łącznie oko-

ło 120 czynności na minutę (tj. około 90 uciśnięć i 30 od-

dechów). Teoretycznie istnieją korzyści z nieznacznego wy-

dłużenia fazy relaksacji w stosunku do fazy uciśnięcia 21 ,

aczkolwiek jakość uciśnięć i oddechów jest prawdopodobnie

bardziej istotna niż ich częstość.

Ocena częstości pracy serca powinna zostać wykonana

po około 30 sekundach, a następnie powtarzana co 30 se-

kund. Gdy częstość pracy serca wzrośnie powyżej 60 ude-

rzeń/min, należy przerwać uciskanie klatki piersiowej.

Leki

Rzadko istnieją wskazania do podania leków podczas

resuscytacji noworodka. Bradykardia występująca po poro-

dzie jest zwykle spowodowana niewystarczającym rozpręże-

niem płuc lub ciężką hipoksją, a najważniejszym sposobem

jej leczenia jest zapewnienie właściwej wentylacji. Jeśli jed-

nak częstość pracy serca utrzymuje się poniżej 60 uderzeń/

min pomimo właściwej wentylacji i uciskania klatki piersio-

wej, zasadne jest rozważenie podania leków. Najlepszą dro-

gą podawania leków jest cewnik wprowadzony do żyły pę-

powinowej (ryc. 7.5).

Wspomaganie układu krążenia

Wspomaganie układu krążenia poprzez uciskanie klat-

ki piersiowej jest skuteczne tylko wtedy, gdy wcześniej uda-

ło się rozprężyć płuca dziecka. Jeżeli pomimo prawidłowej

wentylacji częstość pracy serca pozostaje mniejsza niż 60

uderzeń/min należy rozpocząć uciśnięcia klatki piersiowej.

Adrenalina

Pomimo braku danych pochodzących z obserwacji kli-

nicznych wydaje się uzasadnione stosowanie adrenaliny

www.erc.edu

Wytyczne resuscytacji 2010

www.prc.krakow.pl

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: