Nowak Marian - Teorie i koncepcje wychowania.pdf

(4092 KB) Pobierz
624662278 UNPDF
M. Nowak, Teorie i koncepcje wychowania , Warszawa 2008,
ISBN 978-83-0501-28-3, © by WAiP 2008
Wydawcy: Iwona Zarzycka, Bożenna Żółtowska
Redaktor: Mieczysława Decewicz
Opracowanie typograiczne serii: Marek Stańczyk
Projekt okładki i stron tytułowych: Wojciech Stukonis
Fotograia na okładce: archiwum Autora
Indeks osób: Zdzisława Ziembińska
ISBN:  978-83-60501-28-3
© Copyright by Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne
Warszawa 2008
Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne Spółka z o.o.
Grupa Kapitałowa WSiP S.A.
00-696 Warszawa, ul. J. Pankiewicza 3
www.waip.com.pl
M. Nowak, Teorie i koncepcje wychowania , Warszawa 2008,
ISBN 978-83-0501-28-3, © by WAiP 2008
Spis treści
Wstęp 15
ROZDZIAŁ 1. Teoria i teorie oraz koncepcje i modele
wychowania (aspekty etymologiczne i problemy
kategorialne) 19
1.1. „Teoria/-e wychowania” – geneza, okoliczności
i uwarunkowania ich powstawania 20
1.1.1. Od umiejętności praktycznych i sztuki wychowania do teorii
i nauki o wychowaniu 20
1.1.2. Etapy formowania się teorii o wychowaniu
oraz jej poziomy 23
1.1.2.1. Od teorii potocznych do teorii naukowej 24
1.1.2.2. Teoria i wiedza naukowa w pedagogice jako suma
różnych poziomów releksji 27
1.1.2.3. Teoria wychowania jako teoria naukowa
i metateoria 33
1.1.3. Modele i koncepcje a teorie wychowania 35
1.1.3.1. Model wychowania 35
1.1.3.2. Pojęcie koncepcji wychowania 37
1.2. Zadania i funkcje teorii wychowania 39
1.2.1. Celowość i zadania teorii wychowania w kontekście jej
teoretyczności i praktyczności 39
1.2.2. Rola i funkcje teorii wychowania 43
1.2.3. Relacja między teorią a praktyką w myśleniu i działalności
wychowawczej 46
1.3. „Dobra teoria” i jej charakterystyka 50
1.3.1. Wychowanie jako teoria i praktyka a problem ważności
i wiarygodności badań naukowych 50
www.waip.com.pl
M. Nowak, Teorie i koncepcje wychowania , Warszawa 2008,
ISBN 978-83-0501-28-3, © by WAiP 2008
6
1.3.2. Antropologiczny charakter poznawczego wysiłku człowieka
w zakresie badań teorii wychowania 52
1.3.3. O potrzebie humanistycznego zorientowania teorii
wychowania 55
Pytania kontrolne 57
Problemy do dyskusji 57
ROZDZIAŁ 2. Teoria wychowania a inne dyscypliny
pedagogiczne 58
2.1. Teoria wychowania w kontekście współczesnych ujęć nauki
i poznania naukowego 59
2.1.1. Trudności z rozumieniem pojęcia nauka 59
2.1.2. Problem statusu teorii wychowania jako dyscypliny wiedzy
(i ogólnie pedagogiki jako nauki) w kontekście ogólnego
status quaestionis w naukach 63
2.1.2.1. Miejsce teorii wychowania wśród innych dyscyplin
pedagogicznych 65
2.1.2.2. Teoria wychowania a światopogląd, retoryka
i ideologia 77
2.1.2.3. Teoria wychowania jako dyscyplina
antropologiczna 85
2.2. Teoria wychowania a dyscypliny podstawowe i dyscypliny
pedagogiczne 87
2.2.1. Teoria wychowania a dyscypliny podstawowe jako jej
naukowe źródła 87
2.2.1.1. Teoria wychowania a biologia (biologia
wychowania) 87
2.2.1.2. Teoria wychowania a psychologia (psychologia
rozwoju człowieka i psychologia wychowawcza) 88
2.2.1.3. Teoria wychowania a socjologia (socjologia
wychowania) 89
2.2.1.4. Filozoiczne oblicze teorii wychowania (ilozoia
stosowana i ilozoia wychowania) 90
2.2.1.5. Teoria wychowania w dialogu z teologią (teologią
wychowania) 96
2.2.2. Teoria wychowania a inne dyscypliny pedagogiczne 100
M. Nowak, Teorie i koncepcje wychowania , Warszawa 2008,
ISBN 978-83-0501-28-3, © by WAiP 2008
7
2.2.2.1. Pedagogika i jej subdyscypliny 101
2.2.2.2. Teoria wychowania a pedagogika ogólna 101
2.2.2.3. Teoria wychowania a dydaktyka 102
2.2.2.4. Teoria wychowania a pedagogika społeczna 102
2.2.2.5. Teoria wychowania a pedagogika kultury,
wielokulturowości i religii 103
2.3. Charakterystyka teorii wychowania, jej odmian i specyiki 107
2.3.1. Okoliczności powstawania i rozwoju teorii wychowania 107
2.3.2. Rodzaje teorii naukowych i teorii wychowania 111
2.3.3. Praktyczny wymiar teorii wychowania a jej utylitaryzm
i pragmatyzm 114
2.3.3.1. Charakterystyka teorii wychowania jako dyscypliny
praktycznej 115
2.3.3.2. Epistemologia praktyki a współczesne tendencje 115
Pytania kontrolne 119
Problemy do dyskusji 119
ROZDZIAŁ 3. Metodologiczne problemy teorii
wychowania 121
3.1. Wyznaczenie obszaru i zdeiniowanie przedmiotu badań teorii
wychowania 121
3.1.1. Deiniowanie i ustalanie przedmiotu badań teorii
wychowania 122
3.1.1.1. Obszary badań i analizowane problemy u wybranych
teoretyków wychowania 122
3.1.1.2. Zakres, specyika i wyodrębnianie przedmiotu badań
w głównych okresach rozwoju teorii wychowania 128
3.1.1.3. Podstawowe problemy i kierunki badań teorii
wychowania 131
3.1.2. Przedmiot badań a specyika rzeczywistości
wychowania 132
3.1.3. Wzajemne relacje i zależności między przedmiotem
i metodą badań 139
3.2. Metodologia badań teorii wychowania 141
3.2.1. Podstawowe zarzuty dotyczące metodologii badań w teorii
wychowania 141
www.waip.com.pl
M. Nowak, Teorie i koncepcje wychowania , Warszawa 2008,
ISBN 978-83-0501-28-3, © by WAiP 2008
8
3.2.2. Główne orientacje badawcze w teorii wychowania 143
3.2.2.1. Orientacja tradycyjna 143
3.2.2.2. Orientacja fenomenologiczna 145
3.2.2.3. Orientacja scjentystyczna 145
3.2.2.4. Orientacja antymetodologiczna 145
3.2.3. Kryzys metodologicznej tożsamości teorii wychowania
a postępujący rozwój jej metodologicznej świadomości 147
3.2.3.1. Propozycja „radykalnej, krytycznej zmiany statusu
poznawczego” teorii wychowania 147
3.2.3.2. Propozycje nowych kryteriów i metod oraz zasad
badań 148
3.2.3.3. Ku zorientowanej na człowieka metodologii badań
teorii wychowania 151
3.3. O nowe podejście w metodologii badań teorii wychowania 166
3.3.1. Odzyskiwanie wychowania 167
3.3.2. Badania teorii wychowania a współpraca z zespołem nauk
o wychowaniu 169
3.3.3. Nowe propozycje i modele podejść badaczy rzeczywistości
wychowania 171
Pytania kontrolne 175
Problemy do dyskusji 175
ROZDZIAŁ 4. Teoretyczne i koncepcyjne ujęcia
wychowania 177
4.1. Fenomen wychowania 178
4.1.1. Ujęcia wychowania podkreślające jego związek z życiem 178
4.1.2. Podstawowe problemy związane z deiniowaniem
wychowania 182
4.1.3. Terminologiczne i etymologiczne problemy dotyczące
rozumienia wychowania 183
4.1.3.1. Rozwój języka teorii wychowania na przykładzie
historii pojęć formacja i wychowanie 183
4.1.3.2. Wychowanie jako działalność na rzecz formacji 186
4.2. Rozumienie wychowania i jego deinicje 189
4.2.1. Zakresy znaczeniowe pojęcia wychowanie: szerokie, wąskie
i najwęższe rozumienie wychowania 189
Zgłoś jeśli naruszono regulamin