PODOBIENSTWA_I__ROZNICE__METODY__PNF__I__BOBATH.pdf

(53 KB) Pobierz
Microsoft Word - PODOBIENSTWA_I_ ROZNICE_ METODY_ PNF_ I_ BOBATH.doc
www.pandm.prv.pl
PODOBIE İ STWA I RÓ ņ NICE METODY PNF I BOBATH.
Głównym celem metody PNF jest odbudowa czynno Ļ ci ruchowych (reedukacja) podporz Ģ dkowana
fizjologicznej sekwencji rozwoju ruchowego i prowadzona w oparciu o ruchy zbli Ň one do tych, jakie
si ħ wykonuje w Ň yciu codziennym. Post ħ powanie oparte jest o sumowanie si ħ ró Ň nego rodzaju
bod Ň ców aferentnych (głównie wzrokowych, słuchowych, proprioceptywnych, dotykowych i
równowa Ň nych). W metodzie tej rezygnuje si ħ z izolowanych ruchów w pojedynczych stawach i w
typowych płaszczyznach. Cało Ļę ruchu jest wynikiem Ļ wiadomych stara ı pacjenta, wspieranych
elementami toruj Ģ cymi, do których mo Ň na zaliczy ę rozci Ģ gni ħ cie mi ħĻ ni i innych elementów
okołostatwowych , ci Ģ g i nacisk, wzmocnienie aktywno Ļ ci mi ħĻ ni poprzez odpowiednio stawiany
opór, wła Ļ ciwy chwyt oraz zapewnienie odpowiednich warunków i kolejno Ļ ci pracy mi ħĻ ni.
Ę wiczenia wykonuje si ħ zwykle jednym z wielu sposobów, z których ka Ň dy ma inne zastosowanie. Do
podstawowych technik stosowanych w tej metodzie mo Ň na wymienic:
•
Powtarzane skurcze – nale ŇĢ ce to tzw. Technik agonistycznych i słu ŇĢ ce głównie wyuczeniu
ruchu oraz rozwijaniu siły i wytrzymało Ļ ci mi ħĻ niowej;
•
Rytmiczne zapocz Ģ tkowanie ruchu – nale ŇĢ ce do tej samej grupy, stosowane u osób, które
maj Ģ problemy z rozpocz ħ ciem ruchu ( sztywno Ļę , spastyczno Ļę );
•
Zmiana kierunku ruchu na przeciwny – jako nieodł Ģ czna składowa dla wi ħ kszo Ļ ci ruchów
wykonywanych w Ň yciu codziennym. Nale Ň y do grupy technik antagonistycznych, stosuje si ħ
tu 3 zasadnicze warianty ę wicze ı powrotnych - powolne zmiany kierunku ruchów, powolne
zmiany kierunku ruchu z „trzymaniem” i rytmiczn Ģ stabilizacj Ģ ;
•
Techniki rozlu Ň niaj Ģ ce – z ruchem biernym lub czynnym poza zakres ograniczenia
ruchomo Ļ ci, ale po uprzednim rozlu Ň nieniu, które uzyskuje si ħ przede wszystkim na drodze
poizometrycznej relaksacji
•
Dodatkowe Ļ rodki fizykalne jako uzupełnienie powy Ň szych technik
Podstaw ħ dla powy Ň szych technik stanowi Ģ wzorce kompleksów ruchowych, które s Ģ wzorcami
ruchów globalnych przebiegaj Ģ cych trójpłaszczyznowo i zawieraj Ģ ce składow Ģ rotacyjn Ģ . Wszytskie
wzorce maj Ģ swoj Ģ nazw ħ , odzwierciedlaj Ģ c Ģ kierunek ruchu , b Ģ d Ň ruch zachodz Ģ cy w stawie
bli Ň szym ( pozycj ħ ko ı cow Ģ ). Ka Ň demu wzorcowi odpowiada wzorzec antagonistyczny ( powrotny ).
Pozycja ko ı cowa jednego wzorca jest pozycj Ģ wyj Ļ ciow Ģ dla innego ( antagonistycznego ). W
zale Ň no Ļ ci od potrzeb i mo Ň liwo Ļ ci pacjenta, ustala si ħ program leczenia, odrestaurowuj Ģ cy jak gdyby
ró Ň ne fazy rozwoju ruchowego. Ę wiczenia te mo Ň na podzieli ę na nast ħ puj Ģ ce etapy:
• Przetaczanie z le Ň enia tyłem do le Ň enia przodem;
• Ę wiczenie równowagi w le Ň eniu bokiem
• Przetaczanie z le Ň enia przodem do le Ň enia tyłem;
• Ę wiczenie dolnej cz ħĻ ci tułowia;
•
Pełzanie do przodu i tyłu;
•
Unoszenie si ħ do tzw.pozycji kolanowo-łokciowej i ę wiczenie równowagi w tej pozycji;
•
Podnoszenie si ħ do kl ħ ku podpartego, „hu Ļ tanie si ħ ” w tej pozycji oraz ę wiczenie w niej
równowagi;
•
Poruszanie si ħ w kl ħ ku podpartym
•
Przej Ļ cia z kl ħ ku podpartego do pozycji „czworono Ň nej” oraz czworakowanie w tej pozycji;
•
Przej Ļ cia do siadu z le Ň enia oraz ę wiczenia równowagi w tej pozycji
•
Przej Ļ cia do kl ħ ku prostego i ę wiczenia równowagi w tej pozycji;
•
Przej Ļ cia do pozycji stoj Ģ cej z kl ħ ku prostego zwieszonego, ę wiczenie równowagi w tej
pozycji oraz stawianie kroków.
Dodatkowe ę wiczenia koncentruj Ģ si ħ wokół dwóch aspektów – samowystarczalno Ļ ci pacjenta oraz
wa Ň nych dla Ň ycia funkcji tj. oddechu i poprawy jego mechaniki, ruchów oczu, ust i j ħ zyka oraz
połykania, a tak Ň e stymulacji p ħ cherza i jelit oraz reedukacji mi ħĻ ni twarzy.
1
www.pandm.prv.pl
W metodzie Bobath mo Ň na wyró Ň ni ę 2 oddzielne metody – usprawniania dzieci dotkni ħ tych
mózgowym pora Ň eniem dzieci ħ cy oraz usprawniania dorosłych z hemiplegi Ģ . W pierwszym
przypadku cało Ļę post ħ powania zmierza do poprawy samodzielno Ļ ci dziecka upo Ļ ledzonego
motorycznie. Uzyskuje si ħ to poprzez wypracowanie u niego umiej ħ tno Ļ ci utrzymywania prawidłowej
postawy ciała w ró Ň nych pozycjach a w szczególno Ļ ci umiej ħ tno Ļ ci zmiany pozycji w sposób jak
najbardziej fizjologiczny. Terapeuta pracuje nad normalizacj Ģ wielko Ļ ci i rozkładu napi ħ cia
mi ħĻ niowego oraz wyzwoleniu wzorców postawy i ruchu dziecka spod wpływu nieprawidłowych,
prymitywnych odruchów postawy, a tak Ň e jednocze Ļ nie na ułatwianiu wzorców opartych na
prawidłowych reakcjach nastawczych i równowa Ň nych. Techniki hamowania i ułatwiania słu ŇĢ
równie Ň wzajemnej współpracy grup mi ħĻ niowych, w celu uzyskania swobodnego ruchu w zakresie
du Ň ej motoryki. Wyzwalane ruchy czynne maj Ģ pocz Ģ tkowo charakter odruchowy, lecz wielokrotnie
powtarzane stanowi Ģ podstaw ħ dla pó Ň niejszych prawidłowych ruchów dowolnych ( Ļ wiadomych ).
Cało Ļę post ħ powania bazuje na poruszaniu punktami kluczowymi ( tj. głow Ģ , szyj Ģ , obr ħ czami,
ko ı czynami i innymi ), które wpływaj Ģ na ukształtowanie si ħ prawidłowych odruchów postawy i
równowagi oraz ułatwiaj Ģ zbli Ň ony do normalnego rozwój dziecka. Stosowane tu ę wiczenia mo Ň na
podzieli ę na 4 grupy:
• Ę wiczenia reguluj Ģ ce ustawienie głowy w przestrzeni oraz prawidłowe uło Ň enie głowy
wzgl ħ dem ciała;
• Ę wiczenia polegaj Ģ ce na ułatwieniu ruchów ciała dziecka za pomoc Ģ zmian uło Ň enia punktów
kluczowych;
• Ę wiczenia wyrabiaj Ģ ce odruch równowagi;
• Ę wiczenia wyrabiaj Ģ ce odruch obronny.
Rozwój czynno Ļ ci ruchowych zwi Ģ zany jest z odpowiednim odbieraniem bodzców dotykowych,
proprioceptywnych, przedsionkowych, wzrokowych oraz ze stopniowym kształtowaniem
somatognozji. Dlatego te Ň manipulowanie punktami kluczowymi ma umo Ň liwi ę dziecku gromadzenie
prawidłowych odczu ę sesnomotorycznych.
W usprawnianiu hemiplegików podstaw Ģ post ħ powania jest równie Ň hamowanie oparte o zmian ħ
uło Ň enia punktów kluczowych, które poprzedza aktywizacj ħ pacjenta. Nadrz ħ dn Ģ spraw Ģ jest
zwalczanie spastyczno Ļ ci, z czym wi ĢŇ e si ħ dobieranie tylko takich uło Ň e ı i ę wicze ı , które nie
wyzwalaj Ģ patologicznych reakcji odruchowych. Mo Ň na tu wyró Ň ni ę 4 etapy usprawniania:
1.
unikanie wi ħ kszych wysiłków przez kk zdrowe oraz podejmowania kompensacji ubytków
ruchowych przez t ħ stron ħ , gdy Ň sprzyja to utracie pami ħ ci ruchowej i utrudnia dalsze
usprawnianie. Nale Ň y zwraca ę tu uwag ħ na uło Ň enie pacjenta i ró Ň nych cz ħĻ ci jego ciała w
ró Ň nych pozycjach. Pacjent ma patrzy ę na stron ħ chor Ģ . Stosuje si ħ tu niebolesne i wygodne
pozycje terapeutyczne – zmieniane co 2 godziny. Pacjent ę wiczy zmiany pozycji w łó Ň ku,
przygotowuje si ħ go do siadania, stania i chodzenia oraz usprawnia si ħ kg. Składowe
dotycz Ģ ce sprawno Ļ ci kk s Ģ dodatkowo rozkładane na takie elementy jak, np.: praca nad
kontrol Ģ nogi, ko ı czyny górnej, mobilizacj Ģ barku itp. Dodatkowo stosuje si ħ tu ę wiczenia
równowa Ň ne.
2.
cz ħĻ ciowo pokrywa si ħ z ę wiczeniami wykonywanymi na 1-wszym etapie, lecz zmierza si ħ tu
do ę wiczenia w siadzie i staniu, w pozycji pronacyjnej, czworono Ň nej i w kl ħ ku. Na tym
etapie kładzie si ħ nacisk na ę wiczenia chodu oraz opanowanie kontroli ruchu ramienia i
niezale Ň nego poruszania łokcia.
3.
tu doskonali si ħ chód i czynno Ļ ci kg.
4.
po Ļ wi ħ cony jest dalszemu doskonaleniu funkcji niedowładnej r ħ ki.
2
www.pandm.prv.pl
PODSUMOWANIE
•
Baz Ģ dla obu metod jest doskonała znajomo Ļę rozwoju neurofizjologicznego i podstaw
anatomii człowieka.
•
Ka Ň da opiera si ħ na torowaniu nerwowo-mi ħĻ niowym z t Ģ ró Ň nic Ģ , Ň e w met.Bobath
torowanie poprzedza hamowanie nieprawidłowej aktywno Ļ ci.
•
W PNF głównym celem jest reedukacja czynno Ļ ci ruchowych, w Bobath’cie dla dzieci
stworzenie warunków do prawidłowego rozwoju sensomotorycznego, w Bobath’cie dla
dorosłych d ĢŇ y si ħ do zwalczania spastyczno Ļ ci, która jest Ň ródłem zaburze ı czucia ruchu.
•
Ka Ň da metoda zmierza do usamodzielnienia si ħ pacjenta, by mógł on wykonywa ę czynno Ļ ci
Ň ycia codziennego, w Bobath’cie dla dzieci zmierza si ħ do przygotowania dziecka do
uczestnictwa w normalnym Ň yciu rodzinnym i społecznym
•
W PNF’ie reedukacja wspomagana jest wcze Ļ niejszymi do Ļ wiadczeniami, pochodz Ģ cymi ze
schematów rozwoju ruchowego jak i wielozmysłowego bod Ň cowania, w Bobath’cie dla dzieci
terapia polega na dostarczeniu prawidłowych do Ļ wiadcze ı ruchowych i równie Ň na
wielozmysłowym bod Ň cowaniu,(dziecko dopiero gromadzi prawidłowe do Ļ wiadczenia ruch.)
•
W PNF’ie i Bobath’cie dla dorosłych cało Ļę ruchu jest wynikiem Ļ wiadomych stara ı pacjenta,
w B. Dla dzieci wyzwalane ruchy czynne pocz Ģ tkowo maj Ģ charakter odruchowy, które
pó Ň niej jednak umo Ň liwiaj Ģ Ļ wiadom Ģ aktywno Ļę ruchow Ģ
•
W obu, ka Ň dy ruch, podporz Ģ dkowany fizjologicznej sekwencji rozwoju ruchowego
wspierany jest elementami toruj Ģ cymi
•
Torowanie w Bobath’cie polega na manipulacji punktami kluczowymi, w PNF’ie na
rozci Ģ gni ħ ciu mm i elementów okołostawowych, ci Ģ gu, nacisku, wzmocnieniu aktywno Ļ ci
mi ħĻ ni poprzez odpowiednio stawiany opór, wła Ļ ciwym chwycie oraz zapewnieniu
odpowiednich warunków i kolejno Ļ ci pracy mi ħĻ ni
•
W PNF’ie cwiczenia mo Ň na wykonywa ę ró Ň nymi technikami, w Ļ ród których nale Ň y
wymieni ę : powtarzane skurcze, rytmiczne zapocz Ģ tkowanie ruchu, zmiana kierunku ruchu na
przeciwny, techniki rozlu Ň naij Ģ ce oraz dodatkowe Ļ rodki fizykalne, w Bobath’cie dla dzieci
stosowane ę wiczenia mo Ň na podzieli ę na ę wiczenia: reguluj Ģ ce ustawienie głowy w
przestrzeni oraz prawidłowe uło Ň enie głowy wzgl ħ dem ciała; polegaj Ģ ce na ułatwieniu ruchów
ciała dziecka za pomoc Ģ zmian uło Ň enia punktów kluczowych; wyrabiaj Ģ ce odruch
równowagi oraz wyrabiaj Ģ ce odruch obronny, w Bobath’cie dla dorosłych wyró Ň ni ę mo Ň na 4
etapy usprawniania: pierwsze 2 etapy maja warto Ļę raczej profilaktyczna, a dopiero w trzecim
okresie rozpoczyna si ħ wła Ļ ciwy trening
•
W ka Ň dej metodzie akty ruchowe s Ģ ruchami naturalnymi i globalnymi przebiegaj Ģ cymi
mi ħ dzypłaszczyznowo ze składow Ģ rotacyjn Ģ
•
Obie terapie s Ģ zgodne z potrzebami ruchowymi pacjenta, które maj Ģ by ę bezbolesne i
funkcjonalne oraz wzorowane s Ģ na naturalnych ruchach zdrowego człowieka
•
PNF opiera si ħ na potencjale nieuszkodzonych b Ģ d Ň najsprawniejszych sfer ruchowych i
wykorzystuje je do pozyskiwania aktywno Ļ ci motorycznej w słabszych lub uszkodzonych
obszarach narz Ģ du ruchu, Bobath natomiast wykorzystuje hamowanie nieprawidłowych
reakcji, które samo przez si ħ ułatwia normaln Ģ aktywno Ļę
•
W obu terapiach wszystkie oddziaływania musz Ģ by ę wykonywane tak, aby nie utrwala ę
patologii. W Bobath’cie dla dzieci bardzo wa Ň ne s Ģ prawidłowe o wykonywane zabiegi
piel ħ gnacyjne, karmienie, noszenie dziecka, czy zabawa z nim, bowiem s Ģ one odpowiednimi
momentami do utrwalania ruchów ę wiczonych przez fizjoterapeut ħ
•
W Ň adnej z metod nie ma Ļ cisłych schematów post ħ powania, rodzaj, tempo i rytm ę wicze ı
dobierany jest indywidualnie
•
Obie maj Ģ niewielkie wymagania sprz ħ towe.
3

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin