Ćwiczenia ortofoniczne w przedszkolu
Prowadzenie ćwiczeń ortofonicznych w przedszkolu ma na celu doskonalenie i usprawnianie wymowy, prawidłowe jej kształtowanie oraz zapobieganie powstawaniu zaburzeń artykulacyjnych. We współczesnych opracowaniach logopedycznych autorzy wyróżniają dwa rodzaje ćwiczeń ortofonicznych:I.Ćwiczenia wstępne, nazywane również przygotowującymi, do których zaliczamy: ćwiczenia oddechowe, fonacyjne, logorytmiczne, słuchowe oraz usprawniające narządy mowy. II.Ćwiczenia artykulacyjne, czyli ćwiczenia bezpośrednio związane z procesem mówienia.Ćwiczenia ortofoniczne przeprowadzane są już w grupie najmłodszych przedszkolaków, w związku z pojawianiem się i utrwalaniem prawidłowej wymowy głosek . Przeprowadza się je zawsze w formie zabawy ze wszystkimi dziećmi, zarówno tymi, których rozwój mowy jest prawidłowy (w celu utrwalenia prawidłowej wymowy), jak również przy opóźnionym rozwoju mowy (w celu zapobiegania wadom wymowy), a także w przypadku zaburzeń mowy (pomoc w korekcie tych zaburzeń). Podczas ich wykonywania stosuje się wszystkie podstawowe ćwiczenia wstępne: oddechowe, fonacyjne, logorytmiczne, słuchowe, narządów mowy i artykulacyjne. Systematyczne i dokładne ich wykonywanie jest gwarancją powodzenia.Ćwiczenia oddechoweĆwiczenia oddechowe (wstępne ćwiczenia ortofoniczne) stanowią podstawę dla wszystkich kolejnych ćwiczeń wspomagających mowę. Mają one na celu zwiększenie pojemności płuc, naukę ekonomicznego zużywania powietrza w trakcie mówienia, nauczenie różnicowania faz oddechowych (wdech i wydech) oraz wydłużenie fazy wydechowej. Innym celem ćwiczeń oddechowych jest ich działanie uspokajające, co jest szczególnie przydatne zarówno po wysiłku fizycznym, jak i psychicznym. U większości dzieci przedszkolnych oddychanie jest funkcją już wykształconą, zdarza się jednak, że jest ono nieprawidłowe. Dzieci często mają trudności z oddychaniem podczas recytacji wierszy ( recytowanie odbywa się zarówno na wdechu, jak i na wydechu). Dlatego też podczas zabaw, w których prowadzone są ćwiczenia oddechowe, dziecko powinno nauczyć się prawidłowego sposobu operowania oddechem: wdech szybki i głęboki, wydech powolny i długi. Ćwiczenia te powinny być przeprowadzane zawsze w formie zabawy, na otwartej przestrzeni w miarę dobrych warunków atmosferycznych, w dobrze wywietrzonych pomieszczeniach lub przy otwartym oknie. Istotne jest również to, żeby przed wykonywaniem tych ćwiczeń dzieci miały drożny nos (oczyszczenie nosa) i nie przechodziły chorób górnych dróg oddechowych.Wśród ćwiczeń oddechowych wyróżniamy ćwiczenia: - mobilizujące aparat oddechowy; - kształtujące oddychanie brzuszno-przeponowe; - łączące oddychanie z ruchem oraz ćwiczenia oddechowo-fonacyjne. Oto kilka przykładów ćwiczeń oddechowych, które można wykonywać z dzieckiem w domu:„Wąchamy kwiatki” – powolny wdech nosem, powolny wydech ustami (powtarzamy kilka razy);„Papierki”- zdmuchiwanie kawałka papieru z gładkiej powierzchni;Dmuchanie na: wiatraczek, aby kręcił się długo i równomiernie, na świeczkę(tak, by płomień przechylał się, ale nie zgasł), watkę lub piórko.„Huśtawka dla misia” - dzieci, leżąc na plecach, układają na brzuchu swoją ulubioną maskotkę. Przy głębokim, powolnym i równomiernym wdechu zabawka unosi się do góry, przy powolnym wydechu – opuszcza – w ten sposób huśtamy maskotkę.„Śmieją się...”- nabieranie powietrza przez szeroko otwartą buzię i na jednym wydechu jak najdłuższe naśladowanie śmiechu różnych ludzi:- panowie – „ho, ho, ho..”,- panie – „ha, ha, ha...”,- dziewczynki – „hi, hi, hi...”, - staruszki – „he, he, he...”.„Ziewamy”- szeroko, swobodnie, jak najdłużej na jednym wydechu wypowiadanie głoski „a” – „aaaaaaaa...”.„Wdech i wydech”- ćwiczenia z unoszeniem rąk: wdech – unoszenie rąk bokiem do góry, wydech – powolne opuszczanie rąk.Łączenie wydechu z wymową pojedynczych głosek: - usypianie lalki – „aaaaaa...”,- syczenie gęsi – „sss sss”,- chuchanie na zmarznięte ręce – „ch, ch, ch...”.- wietrzyk, który porusza wiatraczki – „ffffff....”, zdmuchuje liście „sz sz sz...”,- naśladowanie; pogotowia: „iu – iu – iu...”, straży pożarnej: „ eu – eu – eu...”, policji: „eo – eo – eo...”.Zabawy ze śpiewem, wyliczanki, łatwerymowanki. Na podstawie :Kozłowska K., Zabawy logopedyczne i łatwe ćwiczenia, Kielce2005 Sachajska E., Uczymy poprawnej wymowy, Warszawa 1987
cyganeczka1