NOWOTWORY KOŚCI
Objawy
• Ból
• Złamania patologiczne
Rozpoznanie
• Badanie radiologiczne (scyntygrafia, RTG, tomografia komputerowa, magnetyczny rezonans jądrowy)
• Mikroskopowe badanie pobranego wycinka.
Pierwotne nowotwory kości – rzadkie zjawisko.
Guzy niezłośliwe:
• Kostniaki
• Chrzęstniaki
• Guz olbrzymiokomórkowy (z komórek kościogubnych).
Leczenie niezłośliwych nowotworów kości:
Ø całkowite usunięcie zmiany
Ø uzupełnienie ubytku kości
Nowotwory złośliwe mają zwykle lokalizację kończynową.
• Kostniakomięsaki
• Chrzęstniakomięsaki
• Złośliwy guz olbrzymiokomórkowy.
Leczenie:
Ø Kostniakomięsaki – rozległe zabiegi chirurgiczne (często amputacje). Uzupełniające: wielolekowa chemioterapia (5 lat przeżywa 10% pacjentów).
Ø Chrzęstniakomięsaki – zabieg chirurgiczny (wyleczenie 35% chorych).
Guz Ewinga (w wieku dziecięcym) wywodzi się z komórek szpiku kostnego.
Lechenie:
• Chemoterapia
• Promieniowanie jonizujące.
Kości są częstym siedliskiem przerzutów:
• rak sutka (50-85%)
• rak sterczą (60-85%)
• rak tarczycy (42%)
• rak nerki (35%)
• rak odbytnicy (11 %)
Postępująca złośliwość choroby oraz skutki uboczne prowadzonego leczenia mogą prowadzić do:
Zaburzenia czynności szpiku kostnego
Obrzęku limfatycznego (limfedema)
Nudności i wymiotów
Utraty włosów
Duszności
Świądu
Zaburzenia czynności jelit (biegunki, zaparcia czy niedrożność).
Zapalenia błony śluzowej (uszkodzenie komórek nabłonka przewodu pokarmowego).
Zmęczenie
Zespół żyły głównej górnej
Ucisk rdzenia kręgowego
Hiperkalcemia (zwiększony poziom wapnia w surowicy krwi), najczęściej występuje u pacjentów, u których guz stały dał przerzuty do kości i in.
Zaburzenia czynności szpiku kostnego (niepożądany skutek leczenia chemioterapeutycnego)
• Granulocytopenia (obniżona liczba białych ciałek krwi)
Zmniejszenie odporności chorego na zakażenia bakteryjne i wirusowe
• Trombocytopenia (zmniejszenie liczby płytek krwi)
Krwawienia, krwotoki
• Niedokrwistość (obniżona liczba czerwonych ciałek krwi)
Brak łaknienia
· Jeść po trochę zawsze gdy ma się na to ochotę.
· Nie koniecznie trzymać się zasady trzech posiłków dziennie.
· Urozmaicać dietę wprowadzając nowe potrawy.
· Jeżeli to możliwe, pójść na spacer przed posiłkiem (to może wywołać uczucie głodu).
· Zmieniać otoczenie przy przyjmowaniu posiłku. Naprzykład w innym, niż zawsze miejscu.
· Jeść w towarzystwie rodziny lub przyjaciół. Przy samotnych posiłkach włączyć radio albo telewizor.
Obrzęk limfatyczny (Limfedema)
• Nie należy lekceważyć żadnego, nawet nieznacznego obrzęku ręki, dłoni, palców, albo klatki piersiowej od strony przeprowadzonej operacji.
• Należy unikać stosowania zastrzyków, lub pobierania krwi z urażonej ręki.
• Ciśnienie krwi należy mierzyć na zdrowej ręce.
• Unikać wyraźnej różnicy temperatur w czasie kąpieli albo mycia naczynia.
• Ręka od strony przeprowadzonej operacji powinna być utrzymana w czystości.
ü Ostrożnie i starannie wycierarać resztki wody.
ü Sprawdzając, czy między palcami i w fałdach skóry nie ma śladów wilgoci.
ü Unikać energicznych ruchów, wymagających wysiłku (pchanie, ciągnięcie).
ü Unikać podnoszenia ciężarów urażoną ręką. W ciągu pierwszych 6 miesięcy po operacji nie można podnosić więcej jak 2 kg, potem nie więcej jak 6-7 kg.
ü Nigdy nie nosić ciężkich toreb przewieszonych przez ramię.
ü Ręka nie powinna dłuższy czas przebywać w tej samej niewygodnej pozycji, albo być opuszczona w dół (w miarę możliwości unikać szycia i robienia na drutach).
ü Nie nosić ozdób (pierścionki, bransoletki, zegarki) na urażonych rękach.
ü Chronić ręce przed bezpośrednim działaniem promieni słonecznych.
• Nie układać na gołe ciało wełnianych rzeczy (czysta wełna może drażnić skóre i sprzyjać powstaniu infekcji).
• Unikać jakichkolwiej urazów (skaleczeń, oparzeń słonecznych i innych, ukąszeń owadów, podrapania przez zwierzęta).
• Używać rękawiczek w czasie sprzątania, pracy w ogrodzie, czy wykonywaniu jakiejkolwiek innej pracy, która może spowodować zranienie, nawet nieznaczne. Każde zranienie należy odrazu zdezynfekować (jodyna).
• Unikać skaleczeń przy zabiegu manicuru.
• Podtrzymywać optymalną wagę ciała przy pomocy racjonalnego odżywiania się z małą ilością tłuszczu i wysokim poziomem błonnika, łatwo przyswajalnego białka (drób, ryba).
•
• Wykonanie ćwiczeń fizycznych (po konsultacji z lekarzem):
ü chodzenie piechotą
ü pływanie
ü lekka aerobika
ü jazda na rowerze
• Nie należy przeciążać urażonej ręki. Przy pojawieniu się bólu, należy położyć się i rękę podnieść.
• W czasie lotu samolotem należy stosować specjalny zaciskający rękaw (rękaw kompresyjny), żeby zmniejszyć obrzęk ręki.
• Pacjentki z obfitym biustem powinny stosować lekkie protezy (ciężkie protezy mogą zbyt uciskać naczynia limfatyczne nad obojczykiem).
• Co 4-6 miesięcy zgłaszać się do lekarza dla kontroli.
• Zrezygnować z palenia i używania alkoholu.
Nudności i wymioty
• Jeść po trochę w przeciągu dnia.
• Nie należy przyjmować jednorazowych obfitych posiłków (wywołują uczucie przepełnionego żołądka).
• Pożywienie powinno być miękie.
• Dobrze przeżuwać pokarm (polepszenie trawienia).
• Jeść i pić płyny trzeba powoli, małymi łykami.
• Unikać gorących, słodkich, tłustych, słonych i ostrych potraw.
• Pokarm powinen być chłodny, albo o temperaturze pokojowej, żeby uniknąć zbyt wyraźnego zapachu.
• Dbać o higienę jamy ustnej (płukać usta wodą z sokiem cytrynowym).
• Jeżeli nudności pojawiają się rano, przed wstaniem z łóżka spożywać suchy pokarm: krakersy, kukurydziane albo owsiane pałeczki, grzanki, tosty.
• Z suchego pokarmu należy zrezygnować w wypadku uszkodzenia śluzówki jamy ustnej, lub przełyku, albo przy braku śliny).
• W wypadku silnych nudności pić ochłodzone czyste soki owocowe (winigronowy, jabłeczny).
• Napoje pić niegazowane.
• Ssać kostki lodu, miętowe albo kwaskowate
• Unikać zapachów kuchennych, dymu tytoniowego i perfum. Starać się choremu nie gotować. Jeżeli to niemożliwe, przygotować potrawy przed stosowaniem chemoterapii.
• Nosić luźną odzież.
• W miarę możliwości zajmować uwagę rozmową, słuchaniem muzyki, oglądaniem telewizji, czytaniem.
• Unikać jedzenia i picia w ciągu 1-2 godzin przed chemioterapią i po niej.
• Kontaktować się z lekarzem po przeprowadzeniu chemioterapii, zwłascza w przeciągu pierwszych 24-48 godzin po niej i wykonywać wszystkie wskazówki.
Łysienie
• Należy stosować łagodne szampony
• Czesać się miękimi szczotkami
• Suszyć włosy przy umiarkowanej temperaturze
• Nie korzystać z lokówek i szczypców
• Nie stosować chemicznej ondulacji
• Ostrzyc się krótko
• Krótka fryzura ukrywa przerzedzenie włosów i ułatwia ich pielęgnacje
• Włosy chronić przed słońcem przy pomocy czapek, chustek, kapeluszy
Problemy ze strony jamy ustnej i gardła
• Przed rozpoczęciem chemoterapii odwiedzić dentystę, żeby wyjaśnić sprawy związane z próchnicą, procesami zapalnymi, chorobami dziąseł i t.p.
• Poradzić się co do optymalnych sposobów pielęgnacji zębów w czasie chemoterapii, rodzaju szczotki do zębów i pasty. Chemioterapia może przyśpieszyć rozwój próchnicy, dlatego trzeba stale używać fluorowanych past, galaretek i płynów do płukania ust.
• Zęby i dziąsła trzeba czyścić po każdym jedzeniu. Szczoteczki do zębów powinny być miękie, ruchy szczotki łagodne. Zbyt energiczne czyszczenie może spowodować uszkodzenie miękich tkanek jamy ustnej.
• Szczoteczkę do zębów starannie myć po każdym użyciu i trzymać w suchym miejscu.
• Nie należy używać do płukania ust płynów, które zawierają dużo soli lub alkohol.
• Unikać działania substancji, kture drażnią śluzówkę, zwłaszcza tytoniu.
Zmiany i uszkodzenia (owrzodzenie)
błony śluzowej jamy ustnej
• Poradzić się lekarza co do pielęgnowania powstałych w jamie ustnej ranek, jakich używać preparatów dla złagodzenia bólu.
• Spożywać pokarmy raczej miękie i lekkie – lody, produkty mleczne, potrawy dla dzieci, miękie owoce (banany, przetarte jabłka), ugniecione ziemniaki, jajka na mięko, twarożek, budynie, galaretki i in. Niektóry potrawy można miksować, żeby ułatwić ich spożywanie.
• Unikać drażniących pokarmów:
• kwaśnych pomidory, soki (pomarańczowy, grejpfrutowy, cytrynowy)
• ostrych i słonych
• twardych i suchych produktów (sucharki, grzanki).
Przy odczuwaniu suchości w ustach:
• Poradzić się z lekarzem, jakie stosować środki dla zwilżania jamy ustnej.
• Przyjmowaś dużo płynów.
• Ssać landrynki. Można korzystać z gumy do żucia bez cukru.
• Do potraw suchych dodawać masło,oliwę, sosy i in.
• ...
cyganeczka1