wyklad 7 biofarmacja.doc

BIOFARMACJA – WYKŁAD 7

Biofarmaceutyczne aspekty podania donaczyniowego , dopochwowego, domacicznego

! Biofarmaceutyczne aspekty podania donaczyniowego (intravescular administration)

ü       wszystkie drogi wprowadzania substancji leczniczej w postaci r-ru  bezpośrednio do strumienia krwi:

§         dożylnie (i.v.)

§         dotętniczo (i.a.)

§         do komory serca

ü       dostępność  biologiczna 100%

ü       stanowią około 20% całości leków stosowanych pozajelitowo

ü       zalety  i.v: natychmiastowe występowanie działania

ü       rodzaje podań donaczyniowych:

§         podanie jednorazowe

§         podanie wielokrotne –w odstępach czasu krótszych niż czas potrzebny na całkowite jego usunięcie jego z organizmu

§         wlew dożylny – przedział czasu pomiędzy wielokrotnie powtarzanym podaniem dożylnym jest bardzo mały (rzędu ułamka sekundy)

Dystrybucja substancji leczniczej po podani i.v.

Szybkość ta zależy od stanu zdrowie pacjenta

ü       znakowana substancja wstrzyknięta do żyły łokciowej:

§         u ludzi zdrowych dociera do stopy po 20 s

§         u chorych z nadciśnieniem  po 41 s

§         u osób z miażdżycą  po 45 s

ü       dożylnie podaje się :

1.       roztwory wodne

2.       specjalnie przygotowane emulsje typu olej/woda

3.       hydrozole lecznicze

Leki po podane dożylnie nie mogą zawierać substancji leczniczych lub pomocniczych (np. solubilizatorów, emulgatorów) powodujących hemolizę lub aglutynację krwinek czerwonych.

ü       substancje lecznicze podane i.v. dzielimy w zależności od jednorazowo wprowadzanych objętości na:

§         roztwory do wstrzykiwań- podana jednorazowo objętość: 10-20 ml rzadziej do 100ml

§         roztwory do wlewów – wprowadzane powoli (wlew kroplowy)do żyły z prędkością  2-4 ml/min niekiedy do 10ml/min w znacznych objętościach do 4l na dobę

ü       roztwory do wtrzykiwań dożylnych mogą znacznie odbiegać od fizjologicznego odczynu osocza (pH 7,4) pH wynosi  4-10 ze względu na trwałość substancji leczniczych w tych roztworach:

§         roztwory hipertoniczne należy wprowadzać do żyły bardzo powoli w celu rozcieńczenia ich strumieniem krwi

§         roztwory wodnoorganiczne  jeśli substancja jest dobrze rozpuszczalna w wodzie

§         roztwory o odczynie zasadowym – wleczeniu kwasicy

§         roztwory hipotoniczne – w przebiegu odwodnienia hiperosmotycznego dla uzupełnienia niedoboru wody i elektrolitów

Kilkakrotne wstrzyknięcie do żyły  roztworu silnie kwaśnego lub zasadowego

Patologiczne zmiany śródbłonka żyły prowadzące do zwężenia i zaczopowania naczynia

ü       EMULSJE ( do podania i.v.) stosowane głównie w celu odżywiania  pozajelitowego (niekiedy emulsje takie są stosowane jako nośniki substancji):

§         muszą być typu o/w

§         kropelki fazy olejowej powinny być rozproszone do wielkości 1 μm (nie większe od 5μm)

§         wodna faza ciągła emulsji doprowadzona jest do izotoniczności  dodatkiem glicerolu (2,5%) lub glukozy (5%)

ü       HYDROZOLE LECZNICZE- koloidalne rozproszenia substancji leczniczych w wodzie (nanozawiesiny):

§         wielkość cząstek rzędu 1-1000 nm:

·         nie zatykają naczyń włosowatych

·         nie są wychwytywane przez monocyty i makrofagi

§         kolejne wstrzyknięcia mogą powodować  reakcje anafilaktyczne, konieczne obserwacje pacjenta, przy łóżku chorego musi znajdować się roztwór epinefryny i butla z tlenem

§         podajemy substancje  lecznicze trudno rozpuszczalne w wodzie np. koloidalne preparaty retinolu, złota, kompleksy platyny III generacji.

ü       PODSUMOWANIE:

1.       jedyna droga podania (obok dotętniczej) przy której dostępność biologiczna jest całkowita. Wykorzystywana kiedy:

§         lek nie wchłania się po podaniu doustnym (np.gentamycyna)

§         lek w znacznym stopniu podlega eliminacji w procesie I-go przejścia (np. lignokaina)

§         lek przy podaniu i.m. lub p.o. wykazuje właściwości drażniące

§         np. kiedy lek jest peptydem ( w kardiologii lub insulina w leczeniu cukrzycy)

§         gdy wymagane jest szybkie działanie leku (np. leki p/bólowe po operacjach,  w stanach zagrażających życiu, oksytocyna do indukowania akcji porodowej)

2.       działanie występuje niemal natychmiast  po podaniu roztwory o wysokich stężeniach  substancji leczniczych powinny być wstrzykiwane powoli  z uwagi na niebezpieczeństwo  zaburzeń ze strony serca i oddychania

3.       istnieje możliwość regulowania tempa podawania (np. nitroprusydku, lignokainy), co pozwala na dokładne utrzymanie odpowiednich stężeń w osoczu

4.       brak możliwości mechanicznego usunięcia leku, jak to może mieć miejsce po podaniu p.o.

5.       wstrzykuje się wyłącznie  roztwory  wodne lub emulsje mieszające się z wodą

6.       roztwór powinien być izotoniczny i nie posiadać właściwości drażniących, niektóre preparaty po podaniu np. diazepam mogą powodować zakrzepowe zapalenie żył

7.       ryzyko:

§         wstrząsu anafilaktycznego – większe niż przy innych drogach podania

§         infekcji szczególnie przy pacjentach ciężko chorych lub poddanych leczeniu immunosupresyjnemu

§         uszkodzenie tkanki jeśli lek o właściwościach drażniących został podany poza światło naczynia (np. doksorubiryna, aktynomycyna D, tiopental)

! Biofarmaceutyczne aspekty leków dopochwowych

ü       podanie do jamy macicy i dopochwowe

ü       zadaniem leków dopochwowych z zasady jest uzyskanie działania miejscowego

ü       wchłanianie substancji z pochwy do krążenia ogólnego jest  przeciwwskazana

ü       leki podawane:

§      p/zapalne

§      ściągające

§      p/bakteryjne

§      p/grzybicze

§      p/rzęstkowe

§      hormony

§      chemiczne środki antykoncepcyjne

§      środki regenerujące błonę śluzową

Dopochwowe podawanie leków:

Przykłady działania dopochwowych postaci leków i stosowanych substancji leczniczych