01_DWÓCH JANÓW.pdf

Irena Karnauchowa

NAJCUDNIEJSZA PI Ę KNO ŚĆ

Nasza Ksi ę garnia 1951

Bajka I

D W Ó C H J A N Ó W

Opracowanie edytorskie Jawa48 ©

Irena Karnauchowa Najcudniejsza Piękność – Bajka I – DWÓCH JANÓW

Bajka I — Dwóch Janów

Było sobie dwóch braci, dwóch Janów: Jan-bogacz i Jan-biedak.

Jan-bogacz ma wszystkiego w bród; skrzynie w komorze, w sąsiekach

zboże, tłuściutkie krowy w cieniu dąbrowy, białe owieczki na brzegu

rzeczki, z rana i na wieczerzę pszenne kołacze świeże... Rodzina składa

się z niego i żony. Bo Jan-bogacz nie ma ani małych, ani dużych dzieci.

A co ma Jan-biedak? Ma żabkę w stawie, kota na ławie — to już

cały jego dobytek. Za to ma aż siedmioro dzieci. Siedmioro dzieci siedzi

rzędem na ławeczce, bardzo chce im się jeść. Cóż, kiedy w domu nie ma

ani kaszy, ani szperki, ani mąki na zacierki. Trudna rada, poszedł Jan-

biedak do bogatego brata.

— Witaj, braciszku! . — Witaj, Janie-biedaku! Czemuś przyszedł?

Dlaczego nie siedzisz w domu?

— Braciszku, pożycz mi mąki. Ja ci później odrobię.

— Dobrze — powiada Jan-bogacz — masz tu miseczkę mąki,

zwrócisz mi pełen worek.

— Bój się Boga, braciszku! Za miseczkę pełen worek? Czy to nie

za dużo?

— Jeżeli za dużo, to niech ci inni służą. Idź sobie gdzie indziej.

Trudna rada. Zapłakał Jan-biedak, wziął miseczkę mąki i poszedł

do domu.

Kiedy dochodził do swoich wrót, raptem zerwała się wichura, za-

wyła, zakołowała, zdmuchnęła z miseczki wszystką mąkę, że tylko pyłek

został na dnie —poleciała sobie dalej.

Rozgniewał się Jan-biedak:

— Ach ty, wichrze północny! Skrzywdziłeś moje dziatki, przez

ciebie będą głodne! Czekaj, jeszcze ja cię znajdę, jeszcze zapłacisz mi za

psoty!

Opracowanie edytorskie Jawa48 ©

Irena Karnauchowa Najcudniejsza Piękność – Bajka I – DWÓCH JANÓW

I ruszył Jan-biedak w ślad za wichrem. Wicher leci drogą — Jan

idzie drogą. Wicher w las — Jan w las. Doszli do ogromnego dębu.

Wicher włazi w dziuplę Jan takie włazi w dziuplę.

Wicher zobaczył Jana i pyta:

— Chłopku, dlaczegoś przyszedł do mnie w odwiedziny? Jan

odpowiada:

— Bo to było tak: niosłem garsteczkę mąki dla głodnych dzieci, a

ty, psotniku, nadleciałeś, zawyłeś, rozsypałeś mąkę, z czymże teraz

przyjdę do domu?

— E, głupstwo! — odpowiada wicher. — Nic się nie martw!

Patrzaj, oto jest obrusik-sługusik. Dam ci go. Czegokolwiek zapragniesz,

wszystko będziesz miał.

Ucieszył się Jan, pokłonił się wichrowi, pobiegł do domu.

W domu rozłożył obrus na stole i mówi:

— Obrusiku-sługusiku, daj mi jadła i napoju!

Ledwie to powiedział — już na stole są i kołacze, i pierogi ze

słoninką, i bułeczki z szynką, i barszcz zabielany, i kisiel owsiany.

Podjedli sobie smacznie i poszli spać. Kiedy z rana siadali do śnia-

dania, przyszedł Jan-bogacz.

Zobaczywszy suto zastawiony stół Jan-bogacz aż poczerwieniał

ze złości

—Cóż to, bracie, stałeś się bogaczem?

— Bogaczem nie bogaczem, ale i sam będę najedzony, i ciebie mo-

gę nakarmić Jestem ci winien worek mąki, zaraz zwrócę. Obrusiku-

sługusiku, daj mi worek mąki!

Zaledwie to powiedział — już na stole stoi worek mąki. Wziął Jan-

bogacz mąkę, nie powiedział ani słówka, wyszedł z chaty.

Wieczorem Jan-bogacz znów przybiega do brata.

— Mój braciszku, mój kochany, poratuj mnie, dopomóż! Zjechali

do nas goście z bogatej wsi, a u mnie piec nie napalony, chleb nie upie-

czony, nie ma czym ich poczęstować. Braciszku, daj mi swój obrusik na

jakie dwie godziny. Więc mu Jan-biedak pożyczył obrusika-sługusika.

Bogacz poczęstował gości, odprowadził ich aż do bramy, schował

obrusik do skrzyni, a Janowi-biedakowi odniósł taki sam, tylko że

zwyczajny.

— Dziękuję, braciszku — powiada. — Jużeśmy się najedli.

Jan-biedak zasiada z dziećmi do kolacji. Rozłożył obrusik.

— Obrusiku-sługusiku, daj nam wieczerzę!

Obrusik cicho leży — ani śladu wieczerzy. Jan-biedak pobiegł do

Opracowanie edytorskie Jawa48 ©

Irena Karnauchowa Najcudniejsza Piękność – Bajka I – DWÓCH JANÓW

bogacza.

— Braciszku, cóżeś ty zrobił z moim obrusikiem?

— Ja o niczym nie wiem! Coś mi dał, tom ci oddał.

Zapłakał Jan-biedak, poszedł do domu. Ha, minął dzień, minął

drugi, dzieci płaczą, jeść chcą. Ale w domu nie ma ani kaszy, ani szperki,

ani mąki na zacierki. Trudna rada, poszedł Jan-biedak do bogatego brata.

— Witaj, braciszku!

— Witaj, Janie-biedaku! Czemuś przyszedł? Dlaczego nie siedzisz

w domu?

— Dziatki płaczą, jeść proszą. Braciszku, daj mi albo mąki, albo

kaszy, albo chlebusia,

— Nie mam dla ciebie ani mąki, ani kaszy, ani chlebusia, lecz

jeżeli chcesz, jest w komóreczce na beczce miska kisielu, braciszku-

przyjacielu.

Wziął Jan miskę kisielu, poszedł do domu. Idzie drogą, a słonko

mocno praży, w kisielu się jarzy. Począł kisiel topnieć, uciekać z miski,

aż wszystek się wylał na drogę.

Rozgniewał się Jan-biedak:

— A ty, słońce niemądre! Dla ciebie to zabawa, a dla moich dzieci

— bieda; czekaj, jeszcze cię znajdę, zapłacisz mi za psoty,

I ruszył Jan szukać słońca. Szedł, szedł, a słońce wciąż go wy-

przedza, dopiero nad wieczorem zaszło za górę. Tu Jan je znalazł.

Zobaczyło słońce Jana i pyta

— Janie, dlaczegoś przyszedł do mnie w odwiedziny?

Jan odpowiada:

— Bo to było tak: niosłem do domu kisiel dla głodnych dzieci, a

ty, niemądre słońce, zaczęłoś prażyć, w kisielu się jarzyć, kisiel zaczął

topnieć, aż wszystek się wylał na drogę. Z czymże teraz pójdę do domu?

— To nic! — powiada słońce. — Skorom cię skrzywdziło, to cię

poratuję. Dam ci kózkę ze swego stada. Będziesz ją pasał żołędziami,

wodą poił, złoto z niej doił.

Pokłonił się Jan słoneczku, popędził kozę do domu.

Napasł ją żołędziami i począł doić. A kózka zamiast mleka daje

złoto. Janowi dobrze się powodzi, ma czym żywić dziatki.

Jan-bogacz usłyszał o kozie, przybiega do brata.

— Witaj, braciszku!

— Witaj, Janie-bogaczu!

— Braciszku kochany, poratuj mnie, na godzinkę pożycz mi swej

kozy. Muszę zwrócić dług, a nie mam pieniędzy.

Irena Karnauchowa Najcudniejsza Piękność – Bajka I – DWÓCH JANÓW

— Zgoda. Tylko mnie nie oszukaj.

Wziął Jan-bogacz kozę, udoił złota, kozę zamknął w obórce, a do

Jana-biedaka popędził zwyczajną kozę.

— Dziękuję, braciszku, żeś mnie poratował!

Jan-biedak napasł kozę żołędziami i zaczął doić... mleko spływało

po wymieniu, potem po kopytkach, potem po kamieniu, a złota ani

śladu.

Pobiegł Jan-biedak do bogacza. A bogacz:

— Ja tam o niczym nie wiem! Coś mi dał, tom ci oddał.

Zapłakał Jan-biedak, wrócił do domu. Mijały dnie, tygodnie, w

chacie smutno i głodnie, dziatki płaczą, chcą jeść. Nadeszła sroga zima, a

w domu nic nie ma: ani kaszy, ani szperki, ani mąki na zacierki. Trudna

rada, poszedł Jan-biedak do bogatego brata.

— Dziatki płaczą, jeść proszą. Braciszku, daj mi garsteczkę mąki.

— Nie dam ci ani mąki, ani kaszy, ale jeżeli chcesz, weź ze skrzyni

koło muru miskę wczorajszego żuru.

Wziął Jan-biedak ten wczorajszy żur i ruszył do domu.

Idzie, a zawieja skowyta, mróz trzeszczy, za nos chwyta. Począł

mróz igrać z żurem: powleka go lodem, przysypuje śnieżkiem. Póty

igrał, aż zamroził żur do samego dna. Leży w misce ciemna bryłka lodu

— jakże to zjeść?

Rozgniewał się Jan-biedak:

— A ty, mrozie, czerwony nosie! Dla ciebie to zabawa, a dla mo-

ich dzieci bieda. Czekaj, znajdę cię! Zapłacisz mi za psoty!

I poszedł Jan-biedak za mrozem. Mróz po polu — Jan po polu.

Mróz w lasy — Jan w lasy. Wczołgał się mróz pod dużą zaspę śnieżną —

Jan także.

Zdziwił się mróz:

— Janie, dlaczegoś przyszedł do mnie w odwiedziny?

Jan powiada:

— Bo to było tak: niosłem dla dzieci wczorajszy żur, a tyś zaczął

igrać, zamroziłeś mój żur. Z czymże teraz pójdę do domu? U brata zginął

mój obrusił-sługusik i kózka-złotodójka, a tyś mi zepsuł żur.

— E, głupstwo! — powiada mróz. — Masz tu za to torebkę-

pomocniczkę. Kiedy powiesz: „Dwa z torby!” — wnet wyskoczą dwa,

kiedy powiesz: „Dwa do torby!” — wnet dwa się schowają.

Pokłonił się Jan, poszedł do domu. Przyszedł do siebie, wyjął tor-

bę i powiada:

— Dwa z torby!

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: