Leki przeciwkrzepliwe.doc

Leki przeciwkrzepliwe

Heparyny:

I. Heparyna niefrakcjonowana – sól sodowa lub wapniowa: mukopolisacharyd o masie cząsteczkowej 5000 – 30 000 (średnia m.cz. 15 000) otrzymywany z płuc i błony śluzowej różnych zwierząt;

1.      Działanie przeciwzakrzepowe:

·         hamuje przejście protrombiny w trombinę

·         unieczynnia trombinę i tromboplastynę

·         za pośrednictwem koenzymu – antytrombiny III hamuje prawie wszystkie etapy procesu krzepnięcia

2.      Inne działania:

·         przeciwzapalne i przeciwuczuleniowe

·         przeciwmiażdżycowe (antylipemiczne)

·         hamowanie proliferacji komórek mięsni gładkich ściany naczyń

3.      Zastosowanie:

·         początkowy okres zakrzepu żył głębokich

·         zapobieganie i leczenie zatorów płuc, nerek i śledziony

·         zawał mięśnia sercowego

·         zapobieganie zakrzepicy przyściennej po zawale serca

·         zapobieganie restenozie naczyń wieńcowych po trombolizie

·         leczenie niestabilnej dusznicy bolesnej

·         operacje z krążeniem pozaustrojowym

·         hemodializa – jako środek dodawany do krwi zamiast cytrynianu sodu

·         zespół rozsianego wykrzepiania wewnątrznaczyniowego (DIC)

·         miażdżyca

·         oparzenia

·         zapobieganie zakrzepicy po porodzie

·         w okresie okołooperacyjnym

·         u chorych długotrwale unieruchomionych

4.      Przeciwwskazania:

·         krwawienia

·         czynna choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy

·         żylaki przełyku

·         wrzodziejące zapalenie jelita grubego

·         czynna gruźlica płuc

·         nowotwory złośliwe

·         stan po udarze mózgu

·         wczesny okres pooperacyjny

·         złośliwe nadciśnienie tętnicze

·         tętniak aorty

·         ostre bakteryjne zapalenie wsierdzia

5.      Działania niepożądane:

·         krwawienie z przewodu pokarmowego

·         krwawienie z błon śluzowych

·         krwawienie dostawowe

·         krwiomocz

·         przejściowe wyłysienie

·         małopłytkowość

·         osteoporoza

·         paradoksalny zespół nadmiernego wykrzepiania

·         wstrząs anafilaktyczny w przypadku uczulenia – bardzo rzadko

6.      Dawkowanie:

·         dożylnie, podskórnie w dawce zależnej od wskazań;

·         miejscowo: krem w zapaleniu zakrzepowym żył, stłuczeniach, zapaleniach i zakrzepach guzków krwawniczych

Dla oceny i kontroli działania heparyny należy oznaczać czas częściowo aktywowanej tromboplastyny (APTT), którego wartość powinna być wydłużona 1,5 – 2,5 razy w porównaniu do wartości wyjściowej, a także liczbę płytek krwi.

UWAGA: W masywnych krwawieniach do OUN lub przewodu pokarmowego trzeba bezwzględnie odstawić lek i podawać w powolnym wlewie 1,5 mg siarczanu protaminy na każde 100 j.m. heparyny.

II. Heparyny niskocząsteczkowe LMWH (low molecular weight heparin): wywierają umiarkowane, długotrwałe działanie przeciwzakrzepowe; ich masa cząsteczkowa waha się między 1000 a 10 000 (średnio 400 – 5000); są bezpieczniejsze od heparyn w zapobieganiu i leczeniu zmian zatorowo – zakrzepowych (mniejsze ryzyko krwawień); otrzymywane poprzez depolimeryzację chemiczną lub enzymatyczną

1. Działanie przeciwzakrzepowe:

·         uwalnianie tkankowego aktywatora plazminogenu poprzez zwiększenie aktywności antytrombiny III i inaktywację aktywnej trombiny (czynnik II)

·         hamowanie aktywności czynnika Xa, czyli hamowanie przekształcania protrombiny w trombinę 

2. Zastosowanie:

·         profilaktyka powikłań zatorowo – zakrzepowych

·         leczenie zakrzepicy żył głębokich

·         leczenie zatorów płucnych

·         utrzymywanie płynności krwi w czasie hemodializy

·         w okresie okołooperacyjnym

3. Działania niepożądane:

·         podobne jak przy heparynie, ale mniej nasilone

4. Dawkowanie:

·         stosuje się je podskórnie, niektóre dożylnie, lecz nie wolno podawać domięśniowo

·         dawkuje się indywidualnie, w zależności od masy ciała pacjenta oraz ostrożnie u chorych z niewydolnością wątroby

Heparyny niskocząsteczkowe nie wpływają na czas kaolinowo – kefalinowy, wobec czego nie jest konieczne monitorowanie ich działania za pomocą testu APTT.

W razie przedawkowania podaje się, podobnie jak przy heparynie standardowej, siarczan protaminy; neutralizuje on działanie antykoagulacyjne heparyny standardowej, natomiast nie znosi całkowicie działania heparyn niskocząsteczkowych.

5. Preparaty:

·         Enoksaparyna – CLEXANE

·         Nadroksaparyna – FRAXIPARINE

Doustne antykoagulanty

Antagoniści witaminy K

1. Działanie:

·         hamowanie konkurencyjne aktywności witaminy K, warunkującej w wątrobie biosyntezę protrombiny (czynnik II) i czynników krzepnięcia VII, IX i X

·         ograniczają karboksylację białek regulatorowych (białka C i S) i w ten sposób upośledzają ich działanie

2. Zastosowanie:

·         Po uprzednim kilkudniowym leczeniu heparyną lub jej pochodnymi w:

Ø      zawale płuca

Ø      ostrej zakrzepicy żył głębokich

Ø      zapobieganie zakrzepom żył głębokich (po zabiegach, po porodzie)

Ø      ostrym zamknięciu tętnic (także wieńcowych)

·         Bez uprzedniego leczenia heparyną w:

Ø      migotaniu przedsionków przed umiarowieniem farmakologicznym lub kardiowersja, kontynuując leczenie przez 3 miesiące

Ø      warunkowo po leczeniu fibrynolitycznym

·         Przewlekłe stosowanie w:

Ø      nawracającej zakrzepicy żylnej

Ø      zarostowych chorobach naczyń kończyn

Ø      chorobie niedokrwiennej serca

Ø      po wszczepieniu sztucznych zastawek serca, protez naczyniowych

Ø      po operacjach naczyniowych

Ø      postępującej miażdżycy ze skłonnością do zamykania tętnic

Ø      poliglobulii

3. Przeciwwskazania:

·         bezwzględne:

Ø      skazy krwotoczne

Ø      choroba wrzodowa żołądka lub dwunastnicy

Ø      wrzodziejące zapalenie jelit

Ø      rak żołądka

Ø      niewydolność wątroby i nerek

Ø      kamica nerkowa

Ø      krwawienia z dolnych dróg moczowych

Ø      rany i owrzodzenia

Ø      krwawienia do OUN

Ø      ciąża, poronienie zagrażające

Ø      okres 14 dni po zabiegach chirurgicznych

Ø      posocznica

Ø      podostre bakteryjne zapalenie wsierdzia

·         względne:

Ø      ciężkie nadciśnienie tętnicze

Ø      miażdżyca

Ø      cukrzyca

Ø      nadczynność tarczycy

Ø      niewydolność krążenia

Ø      gruźlica płuc

Ø      wiek powyżej 70 lat

4. Działania niepożądane:

·         najniebezpieczniejszym powikłaniem...