Emocje, ekspresje emocji, emocje powiązane z poznaniem.
Emocje
Nastroje
- bardziej intensywne
-mniej intensywne od emocji
- na ogół maja swój obiekt
-są pozbawione obiektu
- ludzie na ogół zdają sobie sprawę co ją wywołało
-ludzie raczej nie zdaja sobie sprawy z tego co go wywołało
-emocja uruchamia gotowość do jakiegoś działania
- nastrój nie uruchamia specyficznych programów działania
- podział na emocje pozytywne i negatywne jest zbyt ogólny, jest wiele rodzajów pozytywnych i negatywnych emocji
- można je podzielić na pozytywne i negatywne
Emocja jest to stan psychiczny , uruchamiający priorytet dla związanego z nią działania. Emocjom towarzyszą zazwyczaj zmiany somatyczne, ekspresje mimiczne oraz specyficzne zachowania.
Zaburzenia emocjonalne (depresja, mania, zaburzenia lękowe)
Lazarus wyróżnia ocenę poznawczą pierwotną i wtórną. Ocena pierwotna – czy zdarzenie ma związek z moimi celami i interesami. W ocenie wtórnej podmiot dokonuje analizy czy zdarzenie to zwiększa szanse na realizację przez niego celu, jak poradzić sobie w danej sytuacji. Wg. Lazarusa ocena poznawcza przesądza czy emocja pojawi się ale też jest wystarczającym i koniecznym warunkiem jej pojawienia się. Ocena zewnętrznej sytuacji a z drugiej strony ocena własnych zasobów pozwalających na uporanie się z nią.
Społeczne mechanizmy powstawania emocji
-zarażanie się emocjami
- empatyczne współodczuwanie
Hoffman wyróżnia 4 poziomy rozwoju
-poziom empatycznego dyskomfortu (dziecko nie odróżnia siebie od innych, dyskomfort łączy się z płaczem)
- poziom egocentrycznej empatii (dziecko odróżnia siebie od innych, ale nie potrafi wyodrębnić własnych od cudzych stanów wewnętrznych)
- poziom empatii sytuacyjnej (dzieci zaczynają reagować emocjami nawet jeśli dana osoba nie jest obecna)
- poziom empatii uogólnionej
Izard wyróżnił 4 systemy w powstawaniu emocji
- system neuronalny – jest częścią każdego systemu wzbudzającego emocje np. impulsy nerwowe, substancje chemiczne, temperatura krwi opływającej mózg.
- system sensomotoryczny – np. ekspresja twarzy, wygląd sylwetki, zachowania instrumentalne, napięcie mięśniowe)
- system motywacyjny (afektywny) – zawiera popędy i emocje o charakterze fizjologicznym np. procesy sensomotoryczne, smaki i odczuwane zapachy.
- system poznawczy – kategoryzowanie, wnioskowanie, nigdy nie jest w stanie wzbudzić emocji samodzielnie.
Droga dolna i górna powstawania emocji – droga dolna jest krótsza pozwala na szybka reakcję emocjonalną, natomiast droga górna na bardziej złożone procesy.
Emocja jest systemem trójskładnikowym ponieważ obejmuje komponenty nerwowe, ekspresje i uczucia.
Zasada procesów przeciwstawnych (Solomon) – zaraz po wygaśnięciu intensywnej emocji pojawia się inna mniej intensywna o przeciwnym znaku.
Dyspozycje emocjonalne inaczej cechy są to np. agresywność, lękliwość.
Teoria Jamesa- Langego – działanie człowieka wyprzedza poczucie stanu emocjonalnego np. jest nam przykro ponieważ płaczemy.
Teoria Canona – Barda – Siedliskiem emocji jest mózg, odczucie świadome jest pierwsze a później pojawia się wskaźnik emocji.
Dwuczynnikowa teoria emocji Schachtera i Singera – Podmiot musi znaleźć się w stanie pobudzenia, następnie musi przypisać to pobudzenie jakimś czynnikom sytuacyjnym. Następnie werbalnie oznaczyć powstały stan emocjonalny. Do powstania emocji konieczna jest interakcja procesów poznawczych oraz automatycznie wzbudzonej aktywacji.
Aktywacyjne teorie emocji skupiały się jedynie na intensywności emocji.
Emocje podstawowe - takie same w różnych kulturach. Zaliczamy do nich strach, złość, smutek, radość, wstręt.
Emocje pochodne – różne ekspresje w różnych kulturach.
W powstawanie emocji zaangażowane są procesy dół-góra (gdy sytuacja jest jasna) oraz procesy góra-dół (w niejasnych sytuacjach). Cacioppo wyróżnia emocje zewnątrz pochodne – wywołane przez splot okoliczności oraz wewnątrz pochodne wywołane np. przez wspomnienie.
Koncepcja Frijdy: 1. Prawo znaczenia sytuacyjnego – ważny jest kontekst sytuacji. 2. Prawo zaangażowania – jeśli coś jest dla nas ważne. 3. Prawo bezpośrednio spostrzeganej rzeczywistości – ludzie są przekonani ż ich reakcje zostały faktycznie wywołane przez daną sytuację. 4. Prawo zmiany przyzwyczajenia i oczekiwania porównawczego – różnica pomiędzy tym czego osoba oczekuje a co rzeczywiście nastąpiło. 5. Prawo hedonistycznej asymetrii – przyzwyczajamy się do dobrego. 6. Prawo zachowania emocjonalnego momentu – zdarzenie wywołujące emocje pozostaje aktywne przez długi czas (przebłyski). 7. Prawo zamknięcia się w sobie – osoba dostrzega tylko własny punkt widzenia. 8. Prawo zważania na konsekwencje – emocje nie rosną w nieskończoność. 9. Prawo minimalnego obciążenia – nie mogąc zmienić sytuacji będącej obciążeniem zmieniamy jej interpretację. 10. Prawo maksymalnego zysku – wybierana jest taka interpretacja sytuacja która stanowi największy zysk dla jednostki.
Ekspresja emocji – to wszelkie sygnały płynące z organizmu że dana jednostka przeżywa emocje.
Emocje wywoływane są nie tyle przez same zdarzenia co przez ich interpretację poznawczą. Wyróżnić można następujące fazy procesu emocjonalnego: 1. Zdarzenie, 2. Kodowanie zdarzenia, 3. Ocena zdarzenia, 4. Wzorzec reakcji fizjologicznej, 5. Gotowość do działania, 6. Zachowania emocjonalne, 7. Regulacja.
Regulacja emocji – proces modelujący, inicjujący, podtrzymujący doświadczanie emocji.
1. Automatyczna
-np. ssanie kciuka, płacz, fiksacja wzroku (obniżenie pobudzenia emocjonalnego i redukcja dyskomfortu)
- kierowanie uwagi na bodźce, które mogą stanowić zagrożenie
- zaprzeczanie
- wypieranie
2. Podmiotowa kontrola emocji (samokontrola)
- unikanie sytuacji
- unikanie informacji
- odwracanie uwagi od zagrożenia
- generowanie myśli, fantazji, wspomnień
- koncentracja na problemie
Procesy intrapsychiczne (osoba dokonuje operacji na informacjach, które do niej docierają)
- racjonalna analiza sytuacji
- mechanizm izolacji i inne mechanizmy obronne
- wzbudzanie przeżywania emocji w warunkach przeżywania innej
- reinterpretacja oceny poznawczej
- pojawienie się tzw. emocji kontrolujących (wstydu, strachu, poczucia winy) które powstrzymują podmiot od pewnych działań np. kulturalny człowiek nie krzyczy, chłopaki nie płaczą.
msteacher1979