Dekontaminacja masowa - problem XXI wieku.pdf - Sterylizacja - kwiatek381981

RATOWNICTWO I OCHRONA LUDNOÂCI

Jak wszystkie stworzenia

na Ziemi nara˝eni jesteÊmy

na wiele niebezpieczeƒstw.

Uczymy si´ z nimi ˝yç, co nie

przeszkadza nam

w jednoczesnym szukaniu

najlepszego z mo˝liwych

sposobów ich

wyeliminowania. Cz´Êciowo

uda∏o si´ to w XX wieku,

wraz z post´pem

w medycynie i nauce. Wcià˝

jednak musimy pami´taç, ˝e

pojawiaç si´ b´dà w naszym

˝yciu kolejne, nowe

zagro˝enia.

wych. Powodzenie efektywnej

konfrontacji z zagro˝eniami powo-

duje, ˝e wymagania stawiane Paƒ-

stwowej Stra˝y Po˝arnej i innym

s∏u˝bom ratowniczym sà dzisiaj

wi´ksze ni˝ kiedykolwiek wczeÊniej.

A co b´dzie, je˝eli takie zagro˝enie

b´dzie udzia∏em kilkudziesi´ciu lub

nawet kilkuset osób? Czy polskie

s∏u˝by ratownicze poradzà sobie

z tym problemem? W naszej opinii

tego rodzaju problemem, nie tylko ta-

kich s∏u˝b, jak PSP, ale tak˝e s∏u˝by

zdrowia, policji i innych, jest

dekontaminacja masowa.

W najprostszy sposób mo˝na jà

zdefiniowaç jako proces usuwania –

zanieczyszczeƒ ze Êrodowiska, mie-

nia lub z organizmów ˝ywych lub

neutralizowania ich. Jest to jednak

tylko ogólna postaç szeroko dost´p-

nej definicji. Do tego doÊç lakonicz-

na i ma∏o szczegó∏owa. Nale˝a∏oby

zatem uzupe∏niç jà o kilka elemen-

Tabela 1A

Preparat

St´˝enie

Czas

Zakres

Zwiàzki

Producent

[%]

dzia∏ania

aktywne

NU-Cidex 1

st´˝.

10 min

B, Tbc, F,V,S

pojemnik A

Johnson & Johnson

– nadtlenek wodoru

Medical

pojemnik B

Wielka Brytania

kwas nadoctowy

PeraSafe 2

1,62

20 min

B, Tbc, F, V, S

nadboran spdu

Antec International

TAED

Wielka Brytania

R YSZARD G ROSSET

M ARCIN A NSZCZAK

Aldesan E+

st´˝.

10 h

B, Tbc, F, V,S

Septoma Polska

aktywator

Cidex Long Life+

st´˝.

10 h

B, Tbc, F, V, S

Johnson & Johnson

otyczy to zw∏aszcza zagro-

˝eƒ atakami terrorystycz-

nymi z u˝yciem materia-

∏ów chemicznych oraz bio-

logicznych, jak i zagro˝eƒ

powsta∏ych w wyniku awarii prze-

mys∏owych lub wskutek innych, na-

g∏ych wypadków. Istniejà jednak

sposoby ochrony przed takimi nie-

bezpieczeƒstwami. Ich skutki mo˝-

na bowiem z∏agodziç poprzez dobrà

organizacj´ oraz màdrze przygoto-

wane i w por´ zastosowane proce-

dury, które pozwalajà uniknàç nie-

kiedy bardzo wysokich kosztów.

Bezpieczeƒstwo nie ma co prawda

ceny, zw∏aszcza w kontekÊcie rato-

wania jego najwy˝szej wartoÊci,

czyli ludzkiego ˝ycia, ale ogranicze-

nia bud˝etowe niezmiennie wp∏y-

wajà na poziom bezpieczeƒstwa

w ka˝dym kraju, bez wyjàtku.

aktywator 3

Medical

Wielka Brytania

Cidex Solution +

st´˝.

10 h

B, Tbc, F, V, S

Johnson & Johnson

aktywator 3

Medical

Wielka Brytania

Gigasept FF

12,0

18 h

B, Tbc, F, V, S

aldehyd

Schülke&Mayr

bursztynowy

Niemcy

Perform

2,0

1 h

B, Tbc, F, V, S

mononadsiarczan

Schülke&Mayr

potasu

Niemcy

benzoesan sodu

Sekusept Pulver +

2,0

6 h

B, Tbc, F, V, S

nadboran Sodu,

Henkel-Ecolab

0,5% aktywatora 3

TAED

Niemcy

Henkel-Ecolab

S∏owenia

Renalina

3,5

11 h

B, Tbc, F, V, S

kwas nadoctowy

Renat Systems

USA

Roztwór roboczy przygotowaç, dodajàc zawartoÊç pojemnika B do pojemnika A. Preparat zachowuje pe∏ne

spektrum dzia∏ania przy st´˝eniu kwasu octowego nie mniejszym ni˝ 2650 ppm.

Czym jest dekontaminacja?

Polskie s∏u˝by ratownicze wielo-

krotnie by∏y przyk∏adem swoistej

„ekonomizacji ratownictwa”. Zado-

walajàcy poziom bezpieczeƒstwa

udawa∏o si´ osiàgnàç za pomocà re-

latywnie niskich Êrodków finanso-

Preparat rozpuÊciç w temp. 35 °C – 38 °C i zu˝yç bezpoÊrednio po przygotowaniu.

Do roztworu roboczego dodaç podanà iloÊç odpowiedniego aktywatora.

Uwaga!

Je˝eli zalecany czas dzia∏ania przekracza 15 min, dezynfekowane powierzchnie zmywaç

wielokrotnie roztworem preparatu, utrzymujàc je w stanie wilgotnym przez czas okreÊlo-

ny w tabeli. Je˝eli zalecany czas dzia∏ania przekracza 1 godz., stosowaç dezynfekcj´ me-

todà zanurzenia. Podane st´˝enia i czasy dzia∏ania nale˝y traktowaç jako minimalne.

7/2008

RATOWNICTWO I OCHRONA LUDNOÂCI

Tabela 1B

Êrodkami transportu do szpitali

i innych miejsc noclegowych. Dzia-

∏ajà w niej s∏u˝by pomocnicze

w akcji, takie jak: policja, firmy

i instytucje przewozowe, przedsta-

wiciele wydzia∏u zarzàdzania kry-

zysowego i inne.

Wczesne rozpocz´cie segregacji

oraz prawid∏owe prowadzenie de-

kontaminacji masowej warunkuje

prze˝ycie poszkodowanych oraz

bezpieczeƒstwo s∏u˝b ratowni-

czych. Zasady organizacji takiego

typu akcji by∏y do tej pory analizo-

wane jedynie teoretycznie. Dopiero

çwiczenia na du˝ej liczbie poszko-

dowanych, przekraczajàcej 100

osób, w czasie rzeczywistym

i z udzia∏em realnie dost´pnych si∏

i Êrodków oraz sprz´tu, mogà odpo-

wiedzieç na pytanie, czy PSP oraz

inne s∏u˝by ratownicze sà przygo-

towane pdo dzia∏ania w razie ska-

˝eƒ masowych, czy te˝ nie? Od po-

czàtku istnienia PSP podejmowane

by∏y starania o opracowanie proce-

dur dekontaminacji masowej. Nie-

stety wi´kszoÊç z nich zakoƒczy∏a

si´ fiaskiem. Do dziÊ nie ma ˝adnej

procedury dotyczàcej zast´pczych

sposobów i metod dekontaminacji

masowej. Nie ma tak˝e ˝adnych

wskazówek, jak post´powaç z ofia-

rami i poszkodowanymi w wyniku

dzia∏aƒ chemicznych i biologicz-

nych. Ka˝de województwo czy po-

wiat próbuje opracowywaç w∏asne

Zakres dzia∏ania

Zwiàzki aktywne

B – bakteriobójczy (bez Tbc)

Tbc – pràtkobójczy (pràtki gruêlicy)

AG – aldehyd glutarowy

F – grzybobójczy

V – wirusobójczy

TAED – tetraacetyloetylenodiamina

S – sporobójczy

tów: dekontaminacja jest to zespó∏

czynnoÊci majàcy na celu usuni´cie

i likwidacj´ z powierzchni cia∏a

ludzkiego: (b∏on Êluzowych oczu, no-

sa, ust) substancji promieniotwór-

czych, Êrodków trujàcych chemicz-

nych i biologicznych, usuni´cie i li-

kwidacj´ odzie˝y poszkodowanych,

w którà wnikn´∏y szkodliwe czynni-

ki powsta∏e w wyniku u˝ycia BMR

lub innego zagro˝enia. Nale˝y pa-

mi´taç, ˝e celem dekontaminacji jest

równie˝ zapobie˝enie wtórnemu za-

ka˝eniu s∏u˝b ratowniczych.

Rozró˝niamy dekontaminacj´:

• fizycznà:

– woda – zmycie czàstek sub-

stancji z cia∏a,

– woda z myd∏em, a nast´pnie

posypanie talkiem lub màkà,

– mechaniczna – starcie Êrodka

odka˝ajàcego ze skóry ska˝o-

nego;

• chemicznà:

– woda – zmycie czàstek sub-

stancji,

– wybielacze stosowane w domu

– do odka˝ania sprz´tu u˝ywa

si´ st´˝enia 5 proc., do skó-

ry 0,5 proc.,

– inne Êrodki chemiczne – np.

PeraSafe, podchloryn wapnia.

Uwaga!

Ârodków tych nie wolno

stosowaç na uszkodzonà

skór´!

Analizujàc powy˝sze definicje,

mo˝emy Êmia∏o zdefiniowaç dekon-

taminacj´ masowà przeprowadza-

nà na miejscu zdarzenia: dekonta-

minacja masowa jest to proces fi-

zyczny zwiàzany z szybkà redukcjà

lub usuwaniem substancji ska˝a-

jàcych z powierzchni ludzkiego cia-

∏a w sytuacjach potencjalnego za-

gro˝enia ˝ycia lub zdrowia znacz-

nej liczby poszkodowanych. Celem

dekontaminacji masowej jest: usu-

ni´cie szkodliwego czynnika,

ochrona cz∏onków dzia∏aƒ ratow-

niczych, transportu i personelu me-

dycznego oraz zapewnienie im

komfortu psychicznego.

Aby dekontaminacja masowa by-

∏a jeszcze bardziej skuteczna, G∏ów-

ny Inspektorat Sanitarny opraco-

wa∏ wykaz substancji o dzia∏aniu

sporobójczym (do zagro˝eƒ u˝ycia

broni biologicznej), zaopiniowany

pozytywnie przez Paƒstwowy Za-

k∏ad Higieny (tabele 1A i 1B).

My natomiast opracowaliÊmy

zestaw najprostszych i ogólnie do-

st´pnych substancji do dekontami-

nacji po u˝yciu broni chemicznej

(tabela 2).

do ska˝enia pierwotnego. W jej ob-

r´bie dzia∏ajà wszystkie s∏u˝by ra-

townicze, które majà na celu likwi-

dacj´ zagro˝enia i ewakuacj´ za-

gro˝onej ludnoÊci. W strefie gorà-

cej nie wykonuje si´ ˝adnych zabie-

gów dekontaminacji.

• Strefa ˚Ó¸TA (CIEP¸A – PO-

ÂREDNIEGO DZIA¸ANIA) – ota-

cza stref´ goràcà. W jej obr´bie

przeprowadza si´ dekontaminacj´

oraz proste zabiegi medyczne, np.

udro˝nienie dróg oddechowych, za-

∏o˝enie du˝ego wk∏ucia itp. Zloka-

lizowane sà w niej s∏u˝by ratowni-

cze bioràce udzia∏ w bezpoÊrednim

i poÊrednim dzia∏aniu (PSP, pogo-

towie ratunkowe i policja, która

zabezpiecza granic´ strefy ˝ó∏tej

i zielonej).

• Strefa ZIELONA (ZIMNA –

BEZPIECZNA) – otacza stref´ cie-

p∏à. W jej obr´bie zlokalizowane sà

êród∏a pomocy, m.in. pe∏ne zabiegi

medyczne. Stàd nast´puje ewaku-

acja poszkodowanych zast´pczymi

Strefy dzia∏aƒ

s∏u˝b ratowniczych

Rejon pora˝enia, w którym prze-

prowadzamy dekontaminacj´ ma-

sowà podczas zagro˝enia chemicz-

nego bàdê biologicznego, dzielimy

na trzy strefy:

• Strefa CZERWONA (GORÑCA

– BEZPOÂREDNIEGO DZIA¸A-

NIA) otacza bezpoÊrednio miejsce

zdarzenia, w którym dochodzi

Tabela 2. Zestawienie najprostszych i ogólnie dost´pnych substancji do dekontaminacji po u˝yciu

broni chemicznej

Rodzaj substancji

St´˝enie

Rodzaj

Uwagi

chemicznej

[%]

neutralizatora

parali˝ujàce (pary)

0,5 %

podchloryn

nale˝y zdjàç ubranie

zwiàzki cyjanowe

wapnia

przed zastosowaniem roztworu

Êrodki uszkadzajàce

p∏uca

parali˝ujàce (p∏yny)

0,5 %

podchloryn

usunàç mechanicznie ska˝enie,

parzàce

wapnia

zdjàç ubranie przed zastosowaniem

roztworu

∏zawiàce

myd∏o szare

nale˝y nale˝y zdjàç ubranie

i woda

przed zastosowaniem roztworu

dra˝niàce

myd∏o szare

nale˝y nale˝y zdjàç ubranie

i woda

przed zastosowaniem roztworu

duszàce

0,5 %

du˝o Êwie˝ego

nale˝y nale˝y zdjàç ubranie

powietrza

przed zastosowaniem roztworu

podchloryn wapnia

ogólnotrujàce

0,5 %

podchloryn

nale˝y nale˝y zdjàç ubranie

wapnia

przed zastosowaniem roztworu

7/2008

RATOWNICTWO I OCHRONA LUDNOÂCI

Rys. 1. Strefy

dzia∏aƒ s∏u˝b

ratowniczych

minacja – im go mniej, tym

lepiej;

• strumieƒ wody to najbardziej

uniwersalna metoda zbiorowej de-

kontaminacji;

• ratownicy zaanga˝owani

w pierwszà faz´ dzia∏aƒ, by unik-

nàç powa˝nych problemów, muszà

dokonaç samodekontaminacji;

• odpowiednia dekontaminacja

zapobiega ska˝eniom wtórnym, co

ma szczególne znaczenie dla pra-

cowników s∏u˝by zdrowia, którzy

b´dà mieli kontakt z osobami po-

szkodowanymi;

• nale˝y bezwzgl´dnie zapewniç

bezpieczeƒstwo ofiarom, ratowni-

kom i personelowi medycznemu.

Bioràc to wszystko pod uwag´,

najwa˝niejsze jest natychmiasto-

we rozpocz´cie zbiorowej dekonta-

minacji za pomocà sprz´tu dostar-

czonego przez pierwsze zaanga˝o-

wane w akcj´ jednostki ratowni-

cze!

Temperatura wody

Cia∏o ludzkie jest bardzo wra˝li-

we na dzia∏anie temperatury oto-

czenia, a tym bardziej na dzia∏anie

temperatury wody.

Analizujàc zestawienia za-

mieszczone w tabeli 3 i 4, mo˝na

stwierdziç, ˝e do dekontaminacji

masowej optymalna by∏aby woda

o temperaturze zbli˝onej do tempe-

ratury ludzkiego cia∏a. Nale˝y rów-

nie˝ pami´taç, aby poszkodowa-

nych wysuszyç i przenieÊç do cie-

p∏ego pomieszczenia.

metody i sposoby. Jednak˝e ˝adne

z nich nie opracowa∏o jednolitych

procedur, które mog∏yby pos∏u˝yç

wszystkim JRG i OSP w Polsce.

Elementami sk∏adowymi tych pro-

cedur powinny zaÊ byç m.in.:

• zasady doboru odpowiedniej

temperatury wody do dekontami-

nacji;

• instrukcja post´powania z po-

szkodowanymi przed i po dekonta-

minacji;

• dekontaminacja masowa me-

todami standaryzowanymi (kabiny

i kontenery dekontaminacyjne);

• dekontaminacja masowa do-

st´pnymi Êrodkami – alternatywne

rozwiàzania.

Najwa˝niejsze zasady dekonta-

minacji masowej sà nast´pujàce:

• nale˝y spodziewaç si´ propor-

cji osób ska˝onych do nieska˝o-

nych co najmniej jak 5:1;

• nale˝y dekontaminowaç ofiary

najszybciej, jak to tylko mo˝liwe;

• pozbywanie si´ ubrania

od stóp do g∏ów to tak˝e dekonta-

Tabela 3. Wady i zalety ciep∏ej i zimnej wody oraz oddzia∏ywanie jej temperatury na cz∏owieka

ZIMNA WODA

CIEP¸A WODA

jest ∏atwo dost´pna, dzia∏a szybko,

nie nale˝y u˝ywaç goràcej wody

zmniejsza wch∏anianie (zamyka pory)

wywo∏uje hipotermi´ i szok termiczny

redukuje hipotermi´ i szok termiczny

podnosi ciÊnienie krwi, zwi´ksza wch∏anianie

nie pomaga w rozpuszczaniu niektórych substancji

biochemicznych

nie jest ∏atwo dost´pna i spowalnia reakcje

cz∏owieka

Tabela 4. Reakcja organizmu na przebywanie w zimnej wodzie w okreÊlonym przedziale czasowym

CZAS

TEMPERATURA WODY

(min)

0–5 °C

5–10 °C

10–15 °C

0–5

szok termiczny

5–10

szybkie obkurczenie

poczàtek obkurczenia naczyƒ /

naczyƒ / unieruchomienie

ograniczenie poruszania si´

10-15

poczàtek hipotermii,

szybkie obkurczenie

temperatura cia∏a <35°

naczyƒ/unieruchomienie

15–20

hipotermia

poczàtek hipotermii,

temperatura cia∏a <35°

20–25

ostra hipotermia,

hipotermia

poczàtek hipotermii,

temperatura cia∏a <25°

temperatura cia∏a <35°

25–30

zatrzymanie pracy serca

ostra hipotermia,

hipotermia

temperatura cia∏a <25°

>30

zatrzymanie pracy serca

ostra hipotermia,

temperatura cia∏a <25°

7/2008

Dekontaminacja masowa - problem XXI wieku.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: