Parazytologia_Notatki_01.doc

parazytologia

wykłady

Notatki Beaty Ambrozik

Studentki Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Medycznego w Łodzi.

parazytologia

wykłady

(WYKŁAD 1)

Pasożyt:

§         pierwotniak (protozoa),

§         płaziniec (plathyhelminthes),

§         obleniec (namathelminthes),

§         stawonóg (arthopoda),

§         grzyb.

Pasożytnictwo:

1.     Antagonistyczna interakcja międzygatunkowa, w której osobniki populacji jednego gatunku wykorzystują osobniki innego gatunku, wyrządzając tej populacji szkodę.

2.     Jest to bliska i stała zależność metaboliczno – ekologiczna o charakterze eksploatacyjnym. Pasożyt bezpośrednio lub pośrednio metabolicznie uzależniony jest od żywiciela. Dotyczy to również czynników, bodźców rozwojowych, enzymów trawiennych, regulacji dojrzewania, mitozy. Stopień tego uzależnienia jest różny: najniższy wśród zwierząt wolno żyjących, a może osiągnąć nawet 100% w przypadku np. tasiemców. Uzależnienie może przejawić się już w momencie inwazji np.: wniknięcie furocerkarii Schistosoma w skórę żywiciela związane jest z obecnością odpowiednich kwasów tłuszczowych, encystacja niektórych pierwotniaków uzależniona jest od składu żółci. Jest to tzw. „triger” – czyli czynniki spustowe, które warunkują zaistnienie pasożytnictwa.

3.     Ponieważ środowisko stwarzane przez żywiciela jest uwarunkowane genetycznie to pasożytnictwo można uznać za interakcję powodującą uzależnienie się od co najmniej 1 genu żywiciela. Im bardziej swoisty pasożyt dla żywiciela tym bardziej jest on uzależniony.

Człowiek jest żywicielem ponad 100 gatunków pasożytów i liczba ta cały czas rośnie. W Afryce, Ameryce Płd., Azji, na bliskim wschodzie ludzie są żywicielami kilku pasożytów. Związane jest to z zachowaniami ludzi i warunkami sanitarno – epidemiologicznymi.

Na Filipinach ok. 90% ludzi jest nosicielami glisty Schistosoma. W organizmie dziecka pasożytuje ok. 50 samic, które wydają ok. 12 mln jaj / dobę. Jajo glisty oporne jest na temperaturę, formalinę, dobrze znosi warunki wodne, a w glebie przeżywa do 2 lat.

DANE EPIDEMIOLOGICZNE – ŚWIAT

DANE EPIDEMIOLOGICZNE – POLSKA

TENIOZY

§         zapadalność: 0,74/100000 – 286 przypadków (1991-1995 – 3,8; 1996-2000 – 1,6; 2000 – 1,2; 2001 – 0,84);

woj. kujawsko – pomorskie – 2,8;

woj. opolskie – 2,22;

woj. łódzkie – 0,57;

§         Taenia saginata – 72,2%

Taenia sp. – 26,3%

Taenia solium – 0,74%

Echinocuccus granulosus, E. multilocularis, Hymenolepis nana, Dipylidium caninum;

§         42% chorych jest w wieku 30 – 49; w 75% dotyczy miasta.

WŁOŚNICA

§         zapadalność: 0,13/100000 – 52 przypadki (1991-1995 – 0,67; 1996-2000 – 0,2; 2000 – 0,09; 2001 – 0,13);

najwięcej przypadków – woj. wielkopolskie (1,22; 41%);

§         ¾ - mięso świń; ¼ - mięso dzika;

§         największa zapadalność w IV kwartale; w 42% dotyczy miasta.

ZIMNICA

§         zapadalność: 0,07/100000 – 27 przypadków;

woj. łódzkie – 0,42 (11%);

woj. mazowieckie – 5%;

§         wiek chorych: 2 – 72 r. ż.;

§         Plasmodium falciparum – 10%

P. vivax – 11%

P. falciparum + P. vivax – 4%

P. malariae – 1%;

§         18 przypadków po powrocie z Afryki;

7 przypadków po powrocie z Azji;

1 przypadek po powrocie z Ameryki Płd.;

§         2 zachorowania o przebiegu ciężkim z objawami zimnicy mózgowej, DIC, niewydolnością nerek i niewydolnością krążeniowo - oddechową.

TOKSOPLAZMOZA

§         zapadalność: 1991-1995 – 0,51; 1996-2000 – 0,81; 2000 – 0,95; 2001 – 1,2.

ŚWIERZB

§         zapadalność: 43,8/100000 (1991-1995 – 58,7; 1996-2000 – 47,1; 2000 – 43,8; 2001 – 42,4);

woj. łódzkie 89% (powiat radomszczański – 267,7, powiat pabianicki i kutnowski – 148,5, Skierniewice – 127,1, powiat zgierski – 121,7);

woj. kujawsko – pomorskie i świętokrzyskie – po 68%.

Najczęstsze parazytozy u dzieci:

§         Enterobiosis,

§         Giardiosis,

§         Trichurosis,

§         Entamoebosis,

§         Ascariosis.

Pasożyty jelitowe o największej śmiertelności:

§         Amoebosis,

§         Giardiosis,

§         Ascaroisis,

§         Ancylostomosis.

Pasożyty kosmopolityczne jelitowe:

§         Blastocystis hominis,

§         Cyclospora,

§         Cryptosporidium parvum,

§         Dientamoeba fragilis,

§         Entamoeba histolytica,

§         Giardia lamblia,

§         Isospora belli,

§         Microsporidia,

§         Ascaris lumbricoides,

§         Enterobius vermicularis,

§         Ancylostoma duodenale,

§         Strongyloides stercoralis,

§         Trichuris trichura.

Pasożyty kosmopolityczne tkankowe:

§         Microsporidia,

§         Toxoplasma gondii,

§         Trichinella spiralis.

Pasożyty kosmopolityczne inne:

§         Microsporidia,

§         Naegleria fowleri,

§         Acanthamoeba sp.,

§         Trichomonas vaginalis.

Microsporidia:

§         Enterocytozoon,

§         Encephalitozoon,

§         Nosenia,

§         Vittaforma,

§         Microsporidium,

§         Pleistophora,

§         Tracipleistophora.

Mikrosporidioza jest chorobą zagrażającą życiu związaną głównie, ale nie wyłącznie z zarażeniem wirusem HIV. Najczęstszym pasożytem jest Enterocytozoon. Stwierdzany jest w przypadku 10 – 15% biegunek u chorych na AIDS. Występuje on w enterocytach na szczycie kosmków jelita cienkiego, w nabłonku przewodów: żółciowego i trzustkowego oraz w nabłonku pęcherzyka żółciowego. Zajęte mogą być zatoki przynosowe i płuca. U 30% chorych na AIDS występuje łącznie z Cryptosporidium. Spory wydostają się z kałem, moczem i plwociną do środowiska zewnętrznego i są postaciami inwazyjnymi dla innego żywiciela, do którego dostają się przez jamę ustną, nosową, uszkodzoną spojówkę lub rogówkę. Nie istnieją leki na tą chorobę.

Enterocytozoon charakteryzuje się brakiem specyficzności komórkowej i może osiedlać się we wszystkich narządach i układach.

Zakażenia grzybami na oddziałach zabiegowych:

§         wzrost w ciągu 10 lat od 3 do 5 razy,

§         położnictwo – 0,2/1000,

§         ginekologia – 1,3,

§         chirurgia – 5,8,

§         onkologia – 15,2,

§         OIOM – 16,1.

Grzybice układu trawiennego:

§         jama ustna – 10 – 96%,

§         przełyk – 48,3 – 60%,

§         żołądek – 51,7 – 60%,

§         dwunastnica – 5,2 – 26,1%,

§         jelito grube – 30,1 – 44,4%,

§         odbytnica – 38,3 – 52,4%.

Grzyby w przetworach mlecznych:

§         jogurty – 13,1%,

§         ser biały – 87,9%,

§         serki homogenizowane – 35,2%,

§         śmietana – 95,7%,

...