1
Bank to przedsiębiorstwo realizujące działalność usługową na rzecz osób fizycznych, prawnych, przedsiębiorstw, instytucji publicznych, organizacji w zakresie
- Przyjmowania depozytów pieniężnych
- Udzielania kredytów i gwarancji
- Dokonywania rozliczeń pieniężnych
- Wykonywania innych usług.
Bank- jest osobą prawną, działającą na podstawie ustaw, utworzoną na podstawie zezwoleń uprawniających do wykonywania czynności bankowych obciążających ryzykiem środki powierzone pod jakimkolwiek tytułem zwrotnym.
Ze względu na cel działania banki dzielimy na:
Banki komercyjne
są to takie banki, których podstawowym kryterium jest maksymalizacja zysku (banki są spółkami S.A., Akcjonariusze spodziewają się zysku – dywidendy, gdy zysk zbyt mały akcjonariusze mogą uciekać)
Banki o celach społecznych
są to banki, które przede wszystkim kierują się takimi zasadami jak:
1. Ułatwienie dostępu do środków finansowych po niskiej cenie określonym grupom klientów,
2. Wspieranie określonych branż przemysłowych
3. Wspieranie określonych regionów kraju
4. Utrzymywanie stabilności waluty krajowej, bilansu płatniczego państwa.
Do banków takich zaliczamy: bank Centralny, Banki Specjalne, banki Komunalne, Kasy Oszczędności.
Z punktu widzenia zakresu działalności banki dzielimy na:
- Banki uniwersalne, takie, które wykonują większość usług bankowych
- Banki specjalne, których działalność jest wyspecjalizowana ze względu na przedmiotowość, zakres terytorialny czy podmiotowość.
Specjalizacja przedmiotowa polega na koncentracji przez banki wybranych typów usług np. banki depozytowe, inwestycyjne.
Specjalizacja terytorialna polega na ograniczeniu zasięgu banku – banki międzynarodowe, ogólnokrajowe, regionalne.
Specjalizacja podmiotowa – wyróżnia się banki nastawiające się na obsługę określonego klienta np. Banki Rolne, banki wybranych branż przemysłu, Kasy Oszczędności
Z punktu widzenia formy prawnej wyróżnia się instytucje prawa publicznego oraz instytucje prawa prywatnego.
Do banków jako instytucja prawa publicznego zalicza się Bank Centralny, Kasy Oszczędności i banki Specjalne.
Do banków jako instytucja prawa prywatnego zalicza się banki Komercyjne i Spółdzielcze.
Działalność banku oparta jest na następujących zasadach:
1. Samodzielność banków (oznacza autonomię banku, ale nie działanie bez ograniczeń)
- zakres i rodzaje ograniczeń nakładają przepisy prawa bankowego
- wynikające z potrzeby zachowania bezpieczeństwa depozytów klientów
- z potrzeby ukierunkowywania działalności banków, współdziałanie z organami państwowymi w realizacji polityki gospodarczej
2. Samofinansowanie oznacza pokrywanie wydatków z przychodów, ale także ponoszenie wydatków na rozwój i wzrost wartości banku
- główną determinantą rozwoju banku jest zysk osiągany z działalności
- obciążenia banków są wyższe niż innych przedsiębiorstw (składki na BGF i rezerwa obowiązkowa)
3. Uniwersalizm
- jednakowe warunki dla prowadzenia wszystkich rodzajów czynności bankowych
- prawo klientów do wyboru banku
- jednakowy tryb dopuszczania do działalności bankowej
- takie same zasady postępowania uzdrawiającego, upadłościowego i likwidacyjnego
4. Zasada ochrony interesów klienta zgodna z przepisami UE
- ochrona depozytów
- licencjonowanie i nadzór nad bankami
- zapisy umowy rach.bank., umowy kredytowe
- publikowanie informacji o banku
Rola Banków:
Transformacja ilościowa pieniądza – przerobienie małych depozytów na krótkoterminowe kredyty o dużym nominale. Jest to funkcja koncentracji kapitałów przez banki.
Banki mogą w ograniczonym stopniu tworzyć pieniądz bankowy ponad pozostawione mu do dyspozycji sumy wkładów za pomocą kreacji dodatkowych kredytów.
Kreacja pieniądza bankowego przez banki komercyjne następuje poprzez wzrost wielkości kredytów udzielanych przez te banki a także przez zwiększenie zakupów walut obcych.
Kreacja pieniądza uruchamia moment udzielania kredytu przez bank.
Na zmniejszanie kreacji pieniądza mają wpływ wysokie stopy kredytów.
Środki utrzymywane przez banki na rachunkach w banku centralnym a także gotówka przechowywana w ich skarbcach stanowią płynne rezerwy banków komercyjnych zwane też pieniądzem rezerwowym banku centralnego lub bazą monetarną obiegu pieniądza.
Udział banku w społecznym podziale pracy
Bank jest przedsiębiorstwem, które prowadzi działalność mającą na celu przejęcie od jednostki gospodarczej i osób fizycznych czynności finansowych. Jest również instytucją dokonującą transformacji terminu, wielkości i ryzyka w stosunkach pieniężnych między pożyczkobiorcą a pożyczkodawcą.
Banki wykonują czynności usługowe zwłaszcza w zakresie obrotu papierami wartościowymi.
Banki obsługują podmioty gospodarcze w handlu papierami wartościowymi, udzielają porad podmiotom gospodarczym, przyjmują depozyty i udzielają kredytów.
Banki spełniają istotną rolę przy kojarzeniu popytu i podaży pieniądza poprzez procesy:
· transformacji informacji
· transformacji wielkości zapotrzebowanej sumy pieniądza
· transformacji terminu
· transformacji ryzyka
Rola banków:
a) pośrednika- (rozróżnia ona trzy podstawowe grupy klientów)
- klienci, którym pieniądze w danym momencie są mniej potrzebne, mają ich za dużo;
- klienci, którzy przychodzą po pieniądze;
- bank jako pośrednik prowadzi do rozliczenia
b) gwaranta- polega na tym, że bank jest postrzegany jako instytucja zaufania społecznego
c) płatnika- polega między innymi na tym, że bank udzielając kredytu opłaca faktury od kredytobiorcy
d) agenta rządowego- jako fundusz powierniczy (może być depozytariuszem).
e) polityczna (BGŻ, PKO BP, BGK)
Banki w ramach swojej działalności prowadzą procesy transformacyjne, tj.:
- transformacja środków- udzielanie kredytów;
- transformacja terminów- jedną z zasad jest zasada adekwatności poziomej bilansu polegającej na tym, że depozyty tego samego charakteru powinny być transformowane na kredyty tego samego rodzaju;
- transformacja ryzyka;
- transformacja przestrzennej alokacji środków i zależność od regionów;
- transformacja informacyjna.
a) zastrzeżone:
- przyjmowanie wkładów (terminowych i żądanie);
- prowadzenie rachunków bankowych;
- udzielanie kredytowi gwarancji bankowych;
- przeprowadzanie rozliczeń pieniężnych;
- emitowanie bankowych papierów wartościowych.
b) banki poza wykonywaniem czynności bankowych mogą także wykonywać:
- operacje czekowe i wekslowe
- udzielanie pożyczek pieniężnych
- wydawanie kart płatniczych oraz wykonywanie operacji przy ich użyciu;
- terminowe operacje finansowe (np. futures);
- nabywanie i zbywanie wierzytelności pieniężnych (np. factoring z regresem);
- wykonywanie czynności obrotu dewizowego;
- przechowywanie przedmiotów i papierów wart. oraz udostępnianie skrytek sejfowych;
c) działalność komercyjna prowadzona nie tylko przez banki może:
- obejmować lub nabywać akcje i prawa z akcji, udziały innej osoby prawnej nie będącej bankiem lub jednostki uczestnictwa w funduszach powierniczych, z tym że ich łączna wartość w stosunku do jednego podmiotu nie może przekroczyć 15% funduszu własnego banku;
- zaciągać zobowiązania związane z emisją papierów wartościowych;
- dokonywać obrotu pap.wart.
- dokonywać na warunkach uzgodnionych z dłużnikiem zamiany wierzytelności na składniki majątku dłużnika, z tym, że bank jest zobowiązany do ich sprzedaży w okresie nie dłuższym niż 3 lata od daty nabycia;
- świadczyć usługi konsultacyjno-doradcze w sprawach finansowych;
- świadczyć inne usługi finansowe.
Czynnościami bankowymi jest:
1) przyjmowanie wkładów pieniężnych płatnych na wezwanie
2) prowadzenie rachunków tych wkładów
3) prowadzenie innych rachunków bankowych
4) udzielanie kredytów
5) udzielanie kredytow
6) emitowanie bank.nap.wartości
7) przeprowadzanie bankowych rozliczeń pieniężnych
8) wykonywanie innych czynności przewidzianych jedynie dla banku w odrębnych ustawach.
Czynnościami bankowymi są również następujące czynności o ile są one wykonywane przez banki:
1) udzielanie pożyczek pieniężnych; Kredyt jest udzielany na określony cel gospodarczy. Pewne założenia biznesplanu.
2) operacje czekowe i wekslowe
3) wydawanie kart płatniczych oraz wykonywanie operacji przy ich użyciu
4) terminowe operacje finansowe
5) nabywanie i zbywanie wierzytelności pieniężnych
6) przechowywanie przedmiotów i pap.wart.oraz udostępnianie skrytek sejfowych.
7) wykonywanie czynności obrotu dewizowego
8) udzielanie poręczeń
9) wykonywanie czynności zleconych związanych z emisją pap.wartościowych
Podział operacji bankowych według przedmiotu działania:
1. Operacje bierne- pasywne (pozyskiwanie pieniędzy z rynku- kupno pieniądza)
- mają odzwierciedlenie w pasywach w bilansie banku
- przyjmowanie lokat
- zaciąganie kredytów na rynku międzybankowym
- emisja i sprzedaż bankowych papierów wart.
2. Operacje czynne- aktywne (lokowanie pieniędzy pozyskiwanych przez bank- sprzedaż pieniądza)
- odwierciedlenie w aktywach w bilansie banku
- udzielanie kredytów i pożyczek
- lokowanie środków pieniężnych w różne inwestycje finansowe
- zakup papierów wartościowych (bony skarbowe, akcje, obligacje, certyfikaty depozytowe)
- skup wierzytelności (factoring)
- operacje na rynkach terminowych
- udzielanie poręczeń i gwarancji
3. Operacje pośredniczące (w obrocie krajowym i zagranicznym; nie kupno i nie sprzedaż pieniądza, ale usługi w obrocie pieniądzem na rzecz klientów w banku, np. depozyty)
- prowadzenie rozliczeń pieniężnych
- doradztwo finansowe, podatkowe, inwestycyjne;
- przechowywanie przedmiotów i papierów wartościowych oraz udostępnienie skrytek sejfowych
- wykonywanie czynności obrotu dewizowego
Operacje banku muszą być prowadzone w sposób uwzględniający dwie fundamentalne dla bankowości zasady:
- minimalizowanie ryzyka bankowego
- maksymalizowanie przychodów banku (lub wart. przedsięwzięcia bankowego)
Klasyfikacja klientów instytucji bankowych:
1. Kryterium kraju pochodzenia:
a) rezydenci- osoby prawne lub fizyczne;
b) nierezydenci- osoby prawne i fizyczne obcokrajowe
2. Kryterium przynależności sektorowej (klienci klasyfikowani)
a) ...
dzingis88