Praca pochodzi z serwisu www.e-sciagi.pl
Wykład z 07.03.03
Międzynarodowa Integracja Gospodarcza (MIG) – podstawowe problemy teoretyczne
Definicja: proces scalania gospodarek narodowych w wyniku którego tworzą się nowe organizmy gospodarcze o odmiennych właściwościach. Celem MIG jest wzrost efektywności gospodarowania.
Warunki urzeczywistnienia integracji:
- komplementarność gospodarek (rzeczywista lub potencjalna) – wiąże się z uzupełnianiem w procesie specjalizacji
- odpowiednia infrastruktura techniczno-organizacyjna (rozwinięte połączenia drogowe, morskie, telekomunikacyjne, informatyczne) -> by nie było problemów typu „szerokie tory”, systemy bankowe
- sprzyjająca polityka ekonomiczna (wzajemne preferencje celne, swoboda przepływu kapitału, pracy, koordynacja polityki gospodarczej)
- chęć i wola integracji (np. referendum Polski)
- położenie geograficzne – warunek uzupełniający (bliskość kulturowa, językowa krajów)
Kraje wysoko rozwinięte UE
Kraje wysoko rozwinięte + rozwijające się NAFTA
Kraje rozwijające się ASEAN, CEFTA
Kraje wysokorozwinięte:
- tempo i kierunki współczesnego rozwoju gospodarczego (postęp techniczny)
- rozwój nowych gałęzi produkcji przemysłowej
- rozwój nowych potrzeb konsumpcyjnych
- umocnienie konkurencyjności gospodarki
Kraje rozwijające się:
- ułatwienie i przyspieszenie rozwoju gospodarczego
- wspólne inwestycje infrastrukturalne – rozwój handlu i przemysłu
- przeciwdziałanie rozproszeniu niewielkich zasobów kapitałowych
Podstawowe modele integracji w gospodarce rynkowej:
- model integracji międzynarodowej
- model integracji ponadnarodowej – integracja bardzo zaawansowana, kraje oddają moce decyzyjne organizacji ponadnarodowej -> UE, ECB
- integracja równych partnerów
- integracja nierównych partnerów
Integracja negatywna i pozytywna:
· Integracja negatywna – usuwanie barier i ograniczeń w przepływie dóbr, usług i czynników produkcji (*)
· Integracja pozytywna
- działania zmierzające do i polityka gospodarcza co wywiera wpływ interwencyjny na funkcjonowanie rynków
- interwencyjne i regulacyjne funkcje władz publicznych, eliminacje niedostatków rynkowych, działania redystrybucyjne, alokacyje
- wspólne inwestycje
(*) Działanie prawne w ramach integracji negatywnej
- nakaz niesienia ceł i ograniczeń ilościowych
- zakaz ustanawiania nowych ceł i instrumentów pozataryfowych (stand still)
- zakaz dyskryminacji produktów z innych krajów członkowskich
- zakaz innych form dyskryminacji naruszających zasadę równego traktowania czy wzajemnego .........
· Metoda funkcjonalna, liberalna, wolnorynkowa – proces regulowany przez mechanizm wolnego rynku i konkurencji
· Metoda instytucjonalna, autorytatywna – proces regulowany przez państwo lub / i odpowiednie instytucje (organy) ugrupowania integracyjnego
- strefa wolnego handlu – likwidacja ceł i barier ilościowych w obrotach handlowych
- unia celna – wspólna zewnętrzna taryfa celna i polityka handlowa
- wspólny rynek – swobodny przepływ usług i czynników produkcji
- unia gospodarcza i walutowa – pełna koordynacja, unifikacja polityczna, gospodarcza i walutowa, ponadpaństwowe instytucje
- unia gospodarcza i polityczna – pełna koordynacja / unifikacja polityki wewnętrznej i zagranicznej, obronnej, ponadpaństwowe organy władzy
Efekty w procesie integracji
· Efekt kreacji handlu
Kraj członkowski A kraj członkowski B
x = 110 cła 20% x = 100
Wytworzenie się nowych strumieni handlu pomiędzy krajami członkowskimi strefy wolnego handlu lub unii celnej. Towary wytwarzane w poszczególnych krajach strefy czy unii zaczynają być traktowane na rynkach innych krajów tejże strefy czy unii preferencyjnie na skutek zniesienia ceł i barier w handlu.
· Efekt przesunięcia w handlu – skutek o charakterze krótkookresowym
x = x = 100
cło 20%
Dotyczy handlu pomiędzy krajami członkowskimi strefy wolnego handlu lub unii celnej oraz ich handlu z krajami nie członkowskimi. Polega na zastępowaniu importu określonych towarów spoza strefy czy unii importem tych towarów ze strefy czy unii.
Efekt nastąpi gdy:
- znoszona stawka celna jest wyższa od różnicy w kosztach produkcji danego towaru w tych krajach i w krajach trzecich
- cenowa elastyczność popytu na ten towar w krajach strefy czy unii importującym go poprzednio z krajów trzecich jest odpowiednio wysoko
- w pozostałych krajach strefy czy unii, w których produkuje się ten towar, cenowa elastyczność jego podaży jest odpowiednio wysoka
Efekt ten może być osłabiony lub anulowany, jeśli eksporterzy z krajów trzecich, krajów strefy czy unii obniżą swe ceny eksportowe. Zdecydują się na to tym bardziej:
- im silniej ograniczony zostanie ich eksport do krajów strefy czy unii
- im większe znaczenie ma dla nich rynek danej strefy czy unii i im trudniej znaleźć jest dla niego rynki alternatywne
- im niższa elastyczność cenowa ich podaży na eksport do tej strefy czy unii
GENEZA PROCESÓW INTEGRACYJNYCH
· Cesarstwo Rzymskie i łączenie pod berłem chrześcijaństwa Europy przez Karolingów
· Wyprawy krzyżowe XI wiek, zjednoczenie Europy przeciw wspólnemu wrogowi: Islamowi. Nie udało się ze względu na sprzeczne interesy poddanych i rządzących
· XIII wiek – pojawiają się ośrodki oświatowe – jednoczenie się poprzez naukę (początek Sorbona)
· XV wiek – arystotelizm chrześcijański, brakło jednak woli krajów przechodzących renesans
· 1879 r. Rewolucja Francuska, Napoleon przerywa integracje
· 1834 – Pruski Związek Celny
· 1871 – strefa Wolnego Handlu między Danią a Norwegią
· 1872 – skandynawska Unia Monetarna między Szwecją, Danią i Norwegią
· 1944 – Genewa -> deklaracja europejskich ruchów oporu (przedstawiciele emigracyjnych władz Francji, Włoch, Danii, Norwegii, Polski, Czechosłowacji, Jugosławii
· 1945 – Paryż -> I kongres federalistów europejskich – inicjatywa A. Camus i G. Orwell
· 1947 – Europejska Unia Federalistów – Montreux
· 1947 – Plan Marshalla (13,5 mld USD – x 89 -> wartość obecna)
· 1948 – OEEC – Organizacja Europejskiej Współpracy Gospodarczej, w 1969 => OECD – miała opracować plan wykorzystania pomocy z USA
· 1948 – Kongres Ruchu Europejskiego w Hadze – projekt powołania Rady Europy
· 1948 – Unia Celna Belgii, Holandii, Luksemburga => Beneluks
· 1949 – RWPG – Rada Wzajemnej Pomocy Gospodarczej
· 1949 – powstanie NATO
· 1949 – Strasburg – powstanie Rady Europy – organizacja o kompetencjach ogólnych, powołanie Komisji Praw człowieka
· 9 maja 1950 r – Deklaracja Roberta Schumana
Warunki sprzyjające powstawaniu wspólnot integracyjnych w Europie po wojnie
1. Motywy ekonomiczne
- wymogi postępu technicznego
- pozytywne doświadczenia rozwoju wielkiego rynku amerykańskiego
- eliminacja negatywnych skutków deintegracji gospodarki światowej spowodowanej: deficytem płatniczym Europy Zachodniej, rozpadem więzi kolonialnych, zerwaniem więzi z Europą Wschodnią
- ekonomiczne poparcie Stanów Zjednoczonych Ameryki (Plan Marshalla)
2. Motywy polityczne
- osłabienie idei socjalistycznych w Europie Zachodniej
- wzmocnienie potencjału ekonomicznego w porównaniu do krajów socjalistycznych
- zneutralizowanie i osłabienie potencjału Niemiec
- Amerykańskie interesy polityczne
Gdyby nie:
- doświadczenia z wojny
- zniszczenia w gospodarce
- obawa przed nowym konfliktem
- uregulowanie stosunków z Niemcami
- obawa przed komunizmem
- odzyskanie pozycji przez mocarstwa europejskie
integracja mogłaby wyglądać zupełnie inaczej. Ale kto wie jak.
Nurty integracji w powojennej Europie
- zachodnioeuropejska
- nordycka
- socjalistyczna
EWIS -> Układ Paryski powołuje w 1951 r. na 50 lat Europejską Wspólnotę Węgla i Stali (funkcjonuje od 1952 do 2002 r).
- wspólny rynek węgla i stali
- kontrola nad produktami i ich wydobyciem
- równy dostęp do źródeł zaopatrzenia
- racjonalne zużycie surowców
- warunki pracy, standardy bezpieczeństwa
- usunięcie francusko-niemieckiej wrogości
W 1955 r. Konferencja w Messynie proponuje nowe wspólnoty
EURATOM -> Traktat Rzymski z 1957 r. powołuje – Europejska Wspólnota Energii Atomowej
- wspólny rynek energii atomowej
- rozwój przemysłu energii atomowej i badań
- pokojowe wykorzystanie
- standardy bezpieczeństwa
EWG – powołana w 1957 r. na mocy II Traktatu Rzymskiego, cele:
- harmonijny i równomierny rozwój gospodarczy
- wzrost gospodarczy z uwzględnieniem ochrony środowiska
- niska inflacja
- wysokie zatrudnienie
- opieka socjalna
- podniesienie stopy życiowej i jakości życia
W 1958 r. EWWiS EURATOM i EWG (zmian nazwy na Wspólnota Europejska) tworzą na mocy...
dzingis88