{110}{175}Do roku 1944 {185}{287}zamordowano w Auschwitz 550 tysi�cy ludzi. {360}{406}Jednak teraz, w ci�gu zaledwie kilku tygodni {410}{481}wiosny i wczesnego lata {485}{594}liczba ta mia�a wzrosn��|o kolejne 300 tysi�cy. {635}{706}Po czterech latach od powstania Auschwitz, {710}{781}mia� si� rozpocz�� w tym obozie|okres szale�czego zabijania, {785}{884}jakiego nawet tutaj dot�d nie widziano. {935}{981}Ale historia Auschwitz w roku 1944 {985}{1056}nie jest wy��cznie histori� mordu. {1060}{1146}Jest to te� historia intrygi. {1185}{1231}By� to bowiem rok, w kt�rym nazi�ci {1235}{1331}wys�ali do pa�stw neutralnych|niezwyk�ych pos�a�c�w, {1335}{1406}pr�buj�c zasia� pomi�dzy aliantami|ziarno niezgody. {1410}{1481}Rozumiecie, panowie, o czym rozmawiamy? {1485}{1531}Niemcom grunt si� pali pod nogami. {1535}{1581}Wskazuj� to wszystkie znaki|na niebie i ziemi. {1585}{1655}Chc� negocjowa�. {1710}{1756}W miar� jak alianci|dowiadywali si� coraz wi�cej o Auschwitz, {1760}{1806}ros�y naciski na nich - {1810}{1889}co maj� zamiar uczyni�? {1960}{2056}Chcieli�my, �eby zbombardowali ob�z. {2060}{2146}Setki samolot�w przelatywa�y, {2160}{2231}wypatrywali�my - i ci�gle �adnych bomb. {2235}{2306}Oto opowie�� o Auschwitz w 1944 roku, {2310}{2381}widzianym oczami hitlerowc�w i aliant�w; {2385}{2431}opowie�� o �mierci, {2435}{2512}oszustwie i tajemnicy. {2860}{2956}AUSCHWITZ|Nazi�ci i �Ostateczne Rozwi�zanie� {2960}{3048}Odcinek 5|SZALE�STWO ZABIJANIA {3185}{3256}Znacz�ca wi�kszo�� ludzi, {3260}{3306}kt�rych zg�adzono w Auschwitz w roku 1944, {3310}{3406}pochodzi�a z jednego tylko kraju - W�gier. {3410}{3456}W marcu 1944 roku {3460}{3531}niemieccy �o�nierze wkroczyli do Budapesztu. {3535}{3581}W�gry by�y krajem bardzo bogatym - {3585}{3631}dla nazist�w zatem:|odpowiednim do spl�drowania. {3635}{3706}Cho� wcze�niej W�gry|by�y sprzymierzone z Rzesz�, {3710}{3756}nie by� to wiarygodny partner, {3760}{3831}przynajmniej z punktu widzenia Hitlera. {3835}{3881}Tak�e dlatego, �e W�grzy odmawiali deportacji {3885}{3973}760 tysi�cy tamtejszych �yd�w. {4035}{4106}Natychmiast po wkroczeniu do Budapesztu {4110}{4181}SS zorganizowa�o spotkanie|z w�gierskim �ydem - Joelem Brandem, {4185}{4231}jedn� z czo�owych postaci {4235}{4330}Komitetu Ratunkowego i Pomocy �ydom. {4385}{4456}25 kwietnia 1944 roku {4460}{4556}mia� si� spotka�|z podpu�kownikiem SS Adolfem Eichmannem. {4560}{4606}Wiadomo, o czym rozmawiali, {4610}{4681}z p�niejszego przes�uchania Branda|przez brytyjski wywiad, {4685}{4777}a tak�e z jego powojennych zezna�. {4785}{4831}Eichmann, znany ju� {4835}{4881}jako organizator masowego u�miercania �yd�w, {4885}{4985}mia� z�o�y� Brandowi zaskakuj�c� ofert�: {5085}{5181}�- Jestem got�w sprzeda� Panu milion �yd�w. {5185}{5256}Kt�rych Pan chce? {5260}{5306}Kobiety i m�czy�ni w wieku reprodukcyjnym? {5310}{5379}Dzieci? Starcy? {5410}{5494}Prosz�, niech Pan usi�dzie. {5510}{5556}Panie pu�kowniku... {5560}{5606}��da Pan ode mnie, bym zdecydowa�, {5610}{5656}kto ma �y�, a kto umrze�. {5660}{5731}Nie mog� tego zrobi�. {5735}{5830}Nie chc� gubi� �adnego z tych ludzi. {5885}{5931}Panie Brand, nie mog� Panu sprzeda� {5935}{6019}wszystkich �yd�w w Europie. {6035}{6124}Ale jeden milion mog� wypu�ci�. {6160}{6231}Interesuj� nas towary, nie pieni�dze. {6235}{6304}Prosz� wyjecha� {6310}{6406}i skontaktowa� si�|ze swoimi mi�dzynarodowymi w�adzami i aliantami. {6410}{6513}A potem prosz� wr�ci� z konkretn� ofert��. {6585}{6631}Pr�bowali�my zrozumie�, co si� dzieje. {6635}{6706}*Peretz R�v�sz -|*Komitet Ratunkowy i Pomocy, W�gry {6710}{6806}Nie da�o si� wykluczy�, �e Niemcy nas zwodz�. {6810}{6909}Tylko nie mogli�my zrozumie�: dlaczego? {6985}{7031}Jednak r�wnoczesne wydarzenia w innym miejscu {7035}{7081}ka�� w�tpi� w szczero�� zamiar�w nazist�w, {7085}{7156}je�li idzie o �sprzeda��|miliona w�gierskich �yd�w. {7160}{7231}Bowiem ten cz�owiek:|podpu�kownik SS Rudolf H�ss, {7235}{7310}wraca� do Auschwitz. {7335}{7381}W listopadzie poprzedniego roku {7385}{7431}H�ssa pozbawiono pierwotnej funkcji|komendanta obozu {7435}{7527}i awansowano na posad� w Berlinie. {7535}{7606}Teraz wydano mu rozkaz powrotu do obozu: {7610}{7713}mia� nadzorowa� zag�ad� w�gierskich �yd�w. {7735}{7781}H�ss, zaprzysi�g�y nazista, {7785}{7831}zacz�� organizowa�|w macierzystym obozie Auschwitz {7835}{7881}spotkania z udzia�em|swoich starszych oficer�w. {7885}{7931}*z �Autobiografii� Rudolfa H�ssa: {7935}{7981}�Auschwitz mia� si� sta� {7985}{8056}najwi�kszym o�rodkiem eksterminacyjnym|wszech czas�w. {8060}{8106}Powody stoj�ce za programem eksterminacji {8110}{8156}uwa�a�em za s�uszne. {8160}{8231}Antysemityzm nie by� niczym nowym - {8235}{8281}istnia� zawsze i na ca�ym �wiecie. {8285}{8356}Po prostu zacz�o by� o nim g�o�no, {8360}{8482}kiedy �ydzi posun�li si� za daleko|w swojej ��dzy w�adzy�. {8510}{8581}Powodowany takimi uprzedzeniami H�ss {8585}{8681}przygotowywa� si� na przybycie|w�gierskich �yd�w do Auschwitz-Birkenau - {8685}{8756}2 mile od macierzystego obozu. {8760}{8806}Nadzorowa� uko�czenie nowej linii kolejowej, {8810}{8856}kt�ra pozwala�a kierowa� nowe transporty {8860}{8941}bezpo�rednio do Birkenau. {9185}{9231}To Birkenau - na po�y ob�z koncentracyjny, {9235}{9306}na po�y o�rodek eksterminacji - {9310}{9406}by�o od 1942 roku dla obozu Auschwitz|�fili�� masowej zag�ady. {9410}{9456}Osadzano tu nie tylko �yd�w, {9460}{9506}ale tak�e polskich wi�ni�w politycznych {9510}{9606}i wszystkich innych, kt�rych nazi�ci uznawali|za zagro�enie dla swojej w�adzy. {9610}{9681}Motorem dzia�alno�ci Birkenau {9685}{9731}by�y cztery krematoria z komorami gazowymi, {9735}{9781}w kt�rych ofiary u�miercano, {9785}{9859}a ich cia�a palono. {10010}{10106}*Stanis�aw Hantz -|*polski wi�zie� polityczny w Auschwitz {10110}{10156}... Czego nie mo�na pokaza�, {10160}{10239}zw�aszcza w Brzezince - {10260}{10343}sw�d, z pal�cych si� cia�. {10460}{10506}To sz�o daleko - {10510}{10581}kilometry od obozu. {10585}{10631}Nie by�o tak,|�e ten ogie� si� pali� jeden dzie�, {10635}{10706}a potem zgas�o i tyle. {10710}{10781}To si� pali�o ca�ymi miesi�cami. {10785}{10856}Czy deszcz, czy �nieg pada�, {10860}{10950}ten ogie� bez przerwy si� pali�. {11035}{11106}H�ss i jego esesmani {11110}{11181}przewidywali, �e wobec liczby ludzi,|jaka mia�a tu zosta� u�miercona, {11185}{11281}piece krematoryjne nie nad���|z paleniem zw�ok. {11285}{11398}Dlatego przygotowano|wielkie do�y do palenia cia�. {11410}{11456}W maju 1944 roku odwiedzi� Auschwitz|prominentny go�� - {11460}{11551}Adolf Eichmann we w�asnej osobie. {11610}{11685}H�ss zna� go dobrze: {11710}{11781}�Eichmann by� op�tany przez swoj� misj�. {11785}{11856}By� przekonany,|�e akcja eksterminacji �yd�w jest konieczna, {11860}{11906}by ustrzec nar�d niemiecki {11910}{12006}przed przysz�ymi|zbrodniczymi zamiarami �yd�w�. {12010}{12125}*Eliezer Einsenschmidt -|*�ydowski wi�zie� Auschwitz {12135}{12181}Pami�tam wizyt� Eichmanna. {12185}{12256}To, jak wygl�da�. {12310}{12381}Wszyscy esesmani mieli ten sam wyraz twarzy - {12385}{12469}zawsze mieli mord w oczach. {12485}{12556}Chcieli pokaza�, jacy s� wa�ni, {12560}{12652}pokaza�, jacy z nich wa�ni ludzie. {12710}{12756}Eichmann mniej wi�cej w tym samym czasie, {12760}{12856}w kt�rym organizowa�|deportacje w�gierskich �yd�w, {12860}{12931}zezwoli� Brandowi 17 maja 1944 roku|opu�ci� W�gry. {12935}{12981}Zadaniem Branda by�o dowiedzie� si�, {12985}{13031}czy alianci chcieliby p�j�� na wymian�: {13035}{13135}10 tysi�cy ci�ar�wek za 1 milion �yd�w. {13235}{13306}Brand musia� si� spieszy� - {13310}{13404}deportacje na W�grzech ju� ruszy�y. {13460}{13506}Operacj� przeprowadzano teraz {13510}{13626}przy istotnej wsp�pracy|ze strony w�gierskich w�adz. {13735}{13781}W niewielkim miasteczku S�rv�r, {13785}{13856}w pobli�u granicy z Austri�, {13860}{13931}Alice Lok Cahana, jej starsza siostra Edith,|a tak�e reszta rodziny, {13935}{14006}przygotowywali si� do wyjazdu. {14010}{14056}Skojarzy�o mi si� to {14060}{14131}ze scen� ucieczki z Egiptu. {14135}{14206}Zobaczyli�my wagony bydl�ce! {14210}{14256}Powiedzia�am do siostry: To pomy�ka! {14260}{14306}Podstawili wagony bydl�ce! {14310}{14423}Chyba nie chc�,|�eby�my jechali w takich wagonach! {14660}{14706}Wsiedli�my wi�c do wagonu bydl�cego, {14710}{14781}zasuni�to za nami drzwi. {14785}{14831}Mieli�my wiadro, {14835}{14906}mia�o s�u�y� za toalet�, {14910}{14980}i wiadro z wod�. {14985}{15056}Powiedzia�am Edith: �eby nie wiem co, {15060}{15131}nie skorzystam z tego wiadra, {15135}{15206}przy tych wszystkich ludziach. {15210}{15256}I tak chodzi�y�my we dwie {15260}{15345}w r�g tego wagonu bydl�cego. {15535}{15581}Joel Brand dotar� do Stambu�u|w neutralnej Turcji {15585}{15645}19 maja. {15685}{15756}Spotka� si� z przedstawicielami wielu grup, {15760}{15806}zwi�zanych z �ydowsk� wsp�lnot� w Palestynie, {15810}{15886}w hotelu Pera Palace. {15910}{16006}Rozumiecie, panowie, o czym rozmawiamy? {16010}{16056}Niemcom grunt si� pali pod nogami. {16060}{16106}Wskazuj� to wszystkie znaki|na niebie i ziemi. {16110}{16180}Chc� negocjowa�. {16185}{16281}Dlaczego nie ma tu nikogo|z przyw�dztwa w Jerozolimie? {16285}{16331}To kwestia dni, moze godzin -|Eichmann nie b�dzie czeka�. {16335}{16431}Codziennie upychaj� w wagonach|po 12 tysi�cy ludzi. {16435}{16481}Musimy wys�a�|telegram do Jerozolimy, natychmiast. {16485}{16581}I naciska� na kogo�,|kogo nazwisko co� znaczy w �wiecie - {16585}{16680}Chaima Weizmanna czy Moshe Shertoka. {16710}{16781}Joel, nie da si� wys�a� telegramu - {16785}{16831}nigdy nie wiadomo, czy dotr� na czas {16835}{16881}i czy to w og�le ma sens. {16885}{16931}Musimy wys�a� kuriera. {16935}{16981}Jest poci�g, pojutrze. {16985}{17031}To potrwa za d�ugo! {17035}{17106}Dlaczego nie samolotem, cho�by dzi�? {17110}{17156}To nie jest takie �atwe, Joel. {17160}{17231}Nie mamy samolotu. {17...
Mimisiak