Komisja Europejska.pdf

KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH

KOMUNIKAT KOMISJI

Skuteczne inwestowanie w edukację:

imperatyw dla Europy

Publikacja Komisji Europejskiej

Tłumaczenie i publikacja:

Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji

ul. Mokotowska 43

00-551 Warszawa

Warszawa 2003

ISBN 83-87716-27-8

KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH

Bruksela, 10.01.2003

COM(2002) 779 ostat.

KOMUNIKAT KOMISJI

Skuteczne inwestowanie w edukację:

imperatyw dla Europy

STRESZCZENIE

Niniejszy Komunikat przedstawia stanowisko Komisji Europejskiej dotyczące nowego

paradygmatu inwestowania w edukację w rozszerzonej Unii Europejskiej, w związku z

dalekosiężnym celem strategicznym przyjętym na posiedzeniu Rady Europejskiej w Lizbonie

w marcu 2000 roku. Mając na względzie ten strategiczny cel, ministrowie edukacji przyjęli w

lutym 2002 roku Program prac dotyczący realizacji przyszłych celów systemów edukacji .

Jednym z priorytetowych celów programu jest cel nr 1.5 - Optymalne wykorzystywanie

zasobów . 1

Zagadnienie inwestowania w edukację przedstawione zostało w szerszej perspektywie, przy

zwróceniu szczególnej uwagi na badania i ideę uczenia się przez całe życie oraz Europejską

Strategię Zatrudnienia. W części początkowej Komunikatu przeanalizowane zostało

znaczenie i udział edukacji w podstawowych elementach strategii przyjętej w Lizbonie , takich

jak: trwały wzrost gospodarczy, konkurencyjność, badania i rozwój, innowacyjność,

tworzenie zwiększonych możliwości zatrudnienia i lepszych miejsc pracy, przeciwdziałanie

marginalizacji społecznej i promowanie aktywnych postaw obywatelskich oraz tworzenie

polityki regionalnej. Nowy paradygmat inwestowania w edukację uwarunkowany jest takimi

czynnikami, jak: nowe wymagania społeczeństwa wiedzy, globalizacja, rozszerzenie Unii

Europejskiej oraz niekorzystne tendencje demograficzne. Biorąc pod uwagę te czynniki,

stwierdza się, iż wyzwania, jakie przyniesie przyszłość, będą prawdopodobnie jeszcze

trudniejsze niż te, które przewidywano w Lizbonie. Wiele regionów oraz obecne i przyszłe

państwa Unii będą musiały sprostać tym wyzwaniom, aby osiągnąć cele przyjęte w Lizbonie.

W nowym paradygmacie inwestowania w edukację zwraca się szczególną uwagę na ogólny

poziom finansowania , ponieważ w Unii Europejskiej wciąż obserwuje się niedostateczny

poziom inwestowania w zasoby ludzkie. Brak jest wyraźnej tendencji wzrostowej

finansowania płynącego ze źródeł publicznych , występuje natomiast jednoznaczny deficyt

finansowania ze źródeł prywatnych w dziedzinach kluczowych dla rozwoju gospodarki

opartej na wiedzy, takich jak: szkolnictwo wyższe, edukacja dorosłych oraz ustawiczne

kształcenie zawodowe. Uważa się, że rozszerzenie Unii nie zlikwiduje tych braków lecz

przeciwnie – jeszcze je pogłębi. W związku z tym, Komisja wyraża troskę o realne szanse

osiągnięcia znaczącego wzrostu inwestowania w zasoby ludzkie (per capita rocznie), co jest

jednym z postulatów przyjętych w Lizbonie. Komisja Europejska stwierdza także, iż

niezbędne będzie dodatkowe inwestowanie w edukację, zależnie od sytuacji w

poszczególnych krajach, w formie celowych nakładów publicznych i zwiększenia skali

finansowania ze źródeł prywatnych, uzupełniającego finanse publiczne.

Podnosząc problem bardziej skutecznego wykorzystywania istniejących zasobów , w

pierwszej kolejności zwraca się uwagę na ich właściwą alokację . Następnie określa się

priorytety inwestowania w edukację, wynikające z Procesu realizacji strategicznych celów i

koncepcji uczenia się przez całe życie oraz Europejskiej Strategii Zatrudnienia. W dalszej

kolejności identyfikuje się typowe objawy nieefektywnych nakładów na edukację (wysoki

odsetek osób mających niepowodzenia edukacyjne lub rezygnujących z nauki, wysoki

poziom bezrobocia wśród absolwentów, tendencje do świadomego przedłużania okresu nauki

na studiach wyższych, niski przeciętny poziom wykształcenia) oraz zaleca się, aby państwa

członkowskie zwróciły szczególną uwagę na przyczyny tego stanu i dokonały oszacowania

skali wzrostu kosztów tym spowodowanych. Podkreśla się także potrzebę skutecznego

1 Szczegółowy program prac dotyczący realizacji celów systemów edukacji w Europie, dokument Rady 6365/02.

Cel 1.5 odnosi się również do potrzeby „pozyskiwania odpowiednich zasobów”, określonej w Komunikacie

Komisji pt. „Urzeczywistnianie europejskiego obszaru uczenia się przez całe życie”, 2001.

zarządzania zasobami (poprzez decentralizację edukacji, przyjęcie podejścia partnerskiego i

lepszą koordynację działań) oraz konieczność stosowania krajowych i europejskich

standardów.

W końcowej części Komunikatu zwraca się uwagę na to, iż inwestowanie w edukację może

być w pełni skuteczne jedynie wtedy, gdy będzie uwzględniało kontekst europejski .

Koniecznym warunkiem skuteczności inwestowania w edukację jest przeprowadzenie reform

(często znacznie opóźnionych) w takich kluczowych dziedzinach, jak programy nauczania,

czy też zapewnienie jakości edukacji i uznawalność kwalifikacji. Reformy te nie będą mogły

być przeprowadzane w pełni skutecznie, jeżeli odnosić się będą wyłącznie do kontekstów

narodowych i nie uwzględnią szerszego kontekstu europejskiego. Inwestorzy - władze

krajowe, lokalne, przedsiębiorstwa lub osoby prywatne – powinni uwzględniać wymiar

europejski przy podejmowaniu decyzji o inwestowaniu w edukację, w przeciwnym razie

zmniejszą skuteczność inwestowania.

We Wnioskach podkreśla się, iż wysokie wymagania postawione systemom edukacyjnym w

Lizbonie przez szefów państw i rządów są w pełni uzasadnione. Osiągnięcie celów przyjętych

dla systemów edukacji będzie decydującym warunkiem całościowego powodzenia strategii

lizbońskiej. Komisja zwraca się do państw członkowskich UE o zapewnienie odpowiedniego

poziomu publicznych nakładów na edukację, który został określony w „Europejskim modelu

społecznym” 2 , o ustanowienie partnerstwa z przedsiębiorstwami i osobami prywatnymi oraz

zachęcanie ich do inwestowania w edukację, oraz o koncentrowanie nakładów na tych

obszarach edukacji, w których jest największe prawdopodobieństwo uzyskania rezultatów o

najwyższej jakości. Komisja zachęca także do przeprowadzenia reform dotyczących

programów nauczania oraz jakości i uznawalności wykształcenia, z uwzględnieniem

kontekstu europejskiego, w celu zapewnienia ich maksymalnej skuteczności.

1. WSTĘP

Edukacja jest jedną z najważniejszych dziedzin, która będzie miała decydujący wpływ na

osiągnięcie celu strategicznego określonego dla państw członkowskich UE na posiedzeniu

Rady Europejskiej w Lizbonie. Celem tym jest dążenie do tego, aby gospodarka Unii

Europejskiej stała się najbardziej konkurencyjną i dynamiczną gospodarką w świecie –

gospodarką opartą na wiedzy, a społeczeństwo stało się społeczeństwem wiedzy. Szefowie

państw i rządów biorący udział w serii wiosennych posiedzeń Rady Europejskiej w Lizbonie

(2000), Sztokholmie (2001) i Barcelonie (2002) potwierdzili rolę i znaczenie edukacji oraz

określili priorytety wspólnych działań prowadzonych na poziomie europejskim.

Aby rola ta mogła być w pełni wypełniona, należy zainwestować nie tylko odpowiednie

środki w systemy edukacyjne państw członkowskich UE, ale także zapewnić właściwą

alokację środków oraz skuteczne, właściwe zarządzanie procesem inwestowania. Nowe

europejskie podejście do polityki edukacyjnej stwarza kontekst do uwzględniania zagadnień

dotyczących skuteczności inwestowania. Niniejszy Komunikat opracowano na podstawie

badań ekonomicznych i edukacyjnych oraz bezpośrednich doświadczeń podmiotów

inwestujących w edukację. Komunikat ma na celu przedstawienie stanowiska Komisji w tej

kwestii oraz zainicjowanie debaty na temat kluczowych zagadnień związanych z

inwestowaniem w edukację w obecnych i przyszłych krajach UE, w ramach wdrażania

postulatów tzw. „procesu realizacji celów strategicznych edukacji” oraz Komunikatu nt.

uczenia się przez całe życie, jak również w kontekście Europejskiej Strategii Zatrudnienia.

Dokładniej rzecz ujmując, cele niniejszego Komunikatu są następujące:

2 Posiedzenie Rady Europejskiej w Lizbonie, Wnioski z prezydencji, paragraf 24.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: