3. Księga o narodzeniu świętej Maryi.pdf

Księga

o narodzeniu

świętej Maryi

(przekład ks. Kazimierz Obrycki, wstęp i opracowanie ks. Marek Starowieyski)

PROLOG I. 1. Stawiasz mi zadanie i łatwe, bo wykonanie go nie wymaga dużego nakładu pracy, i

trudne zarazem, ze względu na niebezpieczeństwo fałszu 492 . Żądasz bowiem, abym opisał narodzenie

Najświętszej Maryi Panny, niezwykły jej pord i pierwsze lata życia Chrystusa, jeśli przypadkiem

znalazłem jakieś przekazy o tych wydarzeniach. Sprawa wprawdzie nie jest trudna do wykonania, lecz

ryzykowna, jak rzekłem, ze względu na możliwość zniekształcenia prawdy. 2. Albowiem przekazy, o

ktrych spisanie mnie prosisz - teraz już starca - jeszcze jako młodzieniec czytałem w pewnej

książeczce 493 , ktra mi wtedy wpadła w ręce, na pewno więc w przeciągu tak długiego czasu i na

skutek innych niepomyślnych okoliczności niektre ze szczegłw łatwo mogły wypaść mi z pamięci.

3. Stąd nie powinno się mnie obwiniać, że niektre z nich, jeśli miałem spełnić twoją prośbę, albo

opuściłem, albo dodałem, albo zmieniłem. Przyznaję, że tak mogło się stać, ale nie twierdzę, że

uczyniłem to dobrowolnie. 4. A zatem czyniąc zadość twoim prośbom, jak też troszcząc się o

zainteresowanie czytelnikw, przypominam tak tobie, jak i przygodnemu czytelnikowi, że

wspomniana książka, o ile dobrze pamiętam, miała tego rodzaju wstę p 494 :

PROLOG II. 5. Hieronim do biskupw Chromacjusza i Heliodora 495 .

Żądacie, abym odpowiedział wam, co sądzę o niewielkiej książce o narodzeniu świętej Maryi, ktrą

niektrzy posiadają. 6. Przede wszystkim chciałbym was przestrzec, że znajduje się w niej wiele

błędw. Albowiem sporządził ją rwnież niejaki Seleukos, autor Męczeństwa Apostołw 496 . W piśmie

tym przekazał on wprawdzie wiadomości o wspaniałych i cudownych czynach Apostołw i podał

liczne cytaty z ich nauki, jednak można tam też znaleźć sądy niezgodne z prawdą. 7. Natomiast ja

dołożę starań, by dokładni e 497 przełożyć to wszystko, co zawiera tekst hebrajski, jako że oczywiste

jest, iż to święty Mateusz Ewangelista sporządził tę książkę i dołączył ją do początku swojej

Ewangelii, pieczętując hebrajskimi literam i 498 . 8. Natomiast odnośnie tego, czy jest to prawdziwe,

zdaję się na autora wstępu i na dobrą wiarę pisarza. Jeśli oświadczam, że osobiście ten tekst budzi we

mnie wątpliwości, bynajmniej przy tym nie twierdzę, że jest on wyraźnie fałszywy. Jedynie całkiem

swobodnie wypowiadam to, czemu - jak sądzę - nikt z wiernych nie zaprzeczy: czy tekst ten jest

prawdziwy i czy ktoś inny go sporządził, jako że święte narodzenie świętej Maryi poprzedziły wielkie

cuda, a po nim nastąpiły jeszcze większe cudowne zdarzenia; i dlatego ci, ktrzy mocno wierzą, że

Bg mgł takie rzeczy dokonać, konsekwentnie przyjmują, że bez żadnego niebezpieczeństwa dla

swojej duszy mogą w to wierzyć i to czytać. 9. W końcu, na ile mogę to sobie przypomnieć,

trzymałem się raczej sposobu myślenia niż wyrażania się pisarza. Raz więc kroczyłem tą samą

ścieżką, choć nie po tych samych śladach; to znw powracałem do tej samej drogi, idąc bocznymi

drżkami. W ten sposb starałem się tok opowiadania doprowadzić do takiego kształtu, żeby nie

mwić tam o niczym innym, jak tylko o tym, co zostało napisane lub o tym, co mogło rozumnie być

napisane.

JOACHIM I ANNA. 1. 499 1 . Tak więc święta i chwalebna zawsze Dziewica Maryja pochodziła z

krlewskiego rodu Dawida. Urodziła się w miasteczku Nazare t 500 . Wychowała się w świątyni Pańskiej

w Jerozolimie.

2. Ojciec jej miał na imię Joachim, matka zaś Anna. Rodzina ojca wywodziła się z Galilei, z miasta

Nazaret, rd zaś matki z Betlejem. 3. Życie ich było proste i prawe przed Bogiem 501 , a pobożne i

nienaganne przed ludźmi. 4. Albowiem całą majętność swoją dzielili na trzy częśc i 502 : jedną

przeznaczali dla świątyni i służby świątynnej, drugą dla przechodniw i biednych, trzecią zaś

zachowywali dla siebie i swojej rodziny. 5. I tak mili Bogu 503 , a dobrzy wobec ludzi, żyli ze sobą

około dwadziestu lat w obyczajnym małżeństwie nie mając dzieci. 6. Ślubowali jednak, że jeśli Bg

da im potomka 504 , to przeznaczą go na służbę Panu. Z tej to przyczyny każdego roku mieli zwyczaj

udawać się w czasie świąt do świątyni Pańskiej.

WYPĘDZENIE JOACHIMA ZE ŚWIĄTYNI. 2. 505 1 . Kiedy zbliżała się uroczystość Poświęcenia

Świątyni 506 , Joachim wraz z kilkoma swoimi rodakami udał się do Jerozolimy. 2. W tym czasie

najwyższym kapłanem był Isachar 507 . Gdy zobaczył Joachima wraz z ziomkami składającego ofiarę,

wzgardził nim i odrzucił jego dar y 508 . Zapytawszy go, dlaczego ośmielił się nie mając dzieci stanąć

wśrd obdarzonych potomstwem, powiedział mu, że dary jego żadną miarą nie mogą być miłe Bogu,

ktry uznał go za niegodnego potomstwa, gdyż Pismo mwi, że ten, kto nie ma potomka męskiego w

Izraelu, jest przeklęt y 509 . 3. Najpierw więc powinien uwolnić się od owego przekleństwa przez

spłodzenie potomka, a dopiero wtedy może przyjść z ofiarami przed oblicze Pańskie. 4. Zawstydzony

wielce taką obelgą Joachim odszedł do pasterzy, ktrzy wraz ze stadami przebywali na swych

pastwiskach. Nie chciał bowiem wracać do domu, aby przypadkiem przez ziomkw, ktrzy byli razem

z nim 510 i słyszeli te słowa kapłana, nie został obrzucony taką samą obelgą.

OBJAWIENIE DANE JOACHIMOWI. 3. 511 1 . Pewnego dnia, gdy był sam, stanął przed nim w

wielkim blasku anioł Pańsk i 512 . 2. A gdy zląkł się na widok anioła, ten uspokoił go mwiąc:

"Joachimie, nie bj się, niech nie trwoży cię mj widok. Jestem bowiem aniołem Pana, posłanym

przez Niego do ciebie 513 , aby zwiastować ci, że twoja prośba została wysłuchan a 514 i że wieść o twoich

jałmużnach dotarła aż przed oblicze Bog a 515 . 3. On bowiem dojrzał twoje zawstydzenie i usłyszał o

zniewadze z powodu niepłodności, o ktrą cię niesłusznie obwiniono. Albowiem Bg jest mścicielem

grzechu, a nie natury. 4. I dlatego, kiedy zamyka On czyjeś łono, czyni tak, aby ponownie cudowniej

jeszcze je otworzyć i aby poznano, że to, co się rodzi, nie pochodzi z pożądliwości, lecz z daru

Bożego. 5. Albowiem, czyż Sara, pierwsza matka waszego rodu, nie była niepłodną aż do

osiemdziesiątego roku? 516 A jednak w pźnej starości 517 porodziła Izaaka, ktremu było przyrzeczone

błogosławieństwo wszystkich narodw 518 . 6. Także Rachel 519 , tak bardzo miła Panu 520 i tak kochana

przez świętego Jakuba, długo była niepłodna, a jednak porodziła Jzefa nie tylko jako pana Egiptu,

lecz jako wybawcę wielu narodw dręczonych głodem 521 . Ktż wśrd wodzw był potężniejszy od

Samsona lub świętszy od Samuela? A jednak oni obaj mieli matki niepłodn e 522 . 7. Jeżeli więc moje

słowa nie przekonują ciebie, przyjmij za prawdę przynajmniej to, że poczęcia długo odwlekane i

porody poprzedzone długą niepłodnością były zazwyczaj cudowne. 8. Rwnież Anna, żona twoja,

porodzi ci crkę i nazwiesz ją imieniem 523 Maryja. Będzie ona, jak ślubowaliście, od młodości

poświęcona Panu 524 i już w łonie matki zostanie napełniona Duchem Świętym 525 . 9. Niczego

nieczystego nie będzie jeść 526 ani pić 527 , ani nie będzie przebywać pośrd ludu, lecz w świątyni

Pańskiej 528 , aby o nic zdrożnego jej nie podejrzewano, ani posądzano. 10. A po upływie pewnego

czasu, jak cudownie sama urodzi się z niepłodnej, tak jeszcze cudowniej, jako dziewica, porodzi Syna

Najwyższego, ktry nazwany będzie Jezusem. On zgodnie ze znaczeniem imienia będzie Zbawicielem

wszystkich narodw. 11. Znak zaś potwierdzający prawdziwość tego, co ci oznajmiłem, będzie tak i 529 :

kiedy przybędziesz do Bramy Złotej w Jerozolimie, wyjdzie ci naprzeciw 530 żona twoja Anna, ktra

bardzo zatroskana z powodu opźnienia się twego powrotu ucieszy się na twj widok " 531 . Po tych

słowach anioł odszedł od nieg o 532 .

OBJAWIENIE DANE ANNIE. 4. 533 1 . Następnie ukazał się anioł żonie jego Annie mwiąc: "Nie

bj się, Anno, i nie sądź, że zjaw ą 534 jest to, co widzisz. Ja bowiem jestem aniołem, ktry zanisł

przed oblicze Pana modlitwy i jałmużnę waszą 535 . 2. A teraz zostałem posłan y 536 do was, abym

zwiastował wam narodzenie crki, ktra, nazwana Maryją, będzie błogosławiona nad wszystkie

niewiast y 537 . Ona, zaraz od narodzenia napełniona łaską Pańską, przez trzy lata swego dzieciństwa

pozostanie w domu rodzinnym. 3. Następnie zaś oddana na służbę Panu nie opuści świątyni, aż

osiągnie wiek używania rozumu 538 , modląc się i poszcząc, dniem i nocą służyć tam będzie Bogu 539 .

Będzie stronić od wszelkiej nieczystości, mężatek nigdy nie pozna, i sama, jak żadna inna przed nią,

nie mając poprzedniczki 540 , bez wszelkiej zmazy, bez męża, jako dziewica porodzi syna, jako

służebnica zrodzi Pana - tego, ktry łaską, imieniem i czynem zbawi świat. 4. Powstań przeto i idź do

Jerozolimy. A gdy przybędziesz do Bramy Złotej, jako że jest pozłacana, tam wyjdzie ci naprzeciw 541

- na znak dla ciebie - twj mąż, o ktrego bezpieczeństwo jesteś zatroskana. Kiedy więc się tak

stanie 542 , wiedz, że z całą pewnością wypełni się to, co ci oznajmiam".

NARODZENIE MARYI. 5. 543 1 . Zgodnie więc z poleceniem anioła oboje wyruszyli z miejsc, w

ktrych przebywali, udając się do Jerozolimy. A kiedy przyszli na wyznaczone w przepowiedni anioła

miejsce, tam spotkali się ze sobą. 2. Wtedy uradowani swoim widokiem i uszczęśliwieni obietnicą

posiadania potomstwa oddali należną cześć Panu, Pocieszycielowi pokornyc h 544 . 3. Uwielbiwszy Pana

wrcili do domu i z radością oczekiwali spełnienia się obietnicy Pańskiej. I poczęła Anna, i porodziła

crkę. A zgodnie z poleceniem anielskim rodzice nazwali ją imieniem 545 Maryja.

MARYJA W ŚWIĄTYNI. 6. 546 1. A gdy upłynęły trzy lata 547 i skończył się czas niemowlęctwa,

przyprowadzili Dziewicę do świątyni Pańskiej, składając należne ofiary. 2. Wokł świątyni było

piętnaście stopni wejściowych, oznaczających piętnaście Psalmw Gradualnych; świątynia bowiem

była położona na grze i do ołtarza całopaleń znajdującego się na zewnątrz można było dojść jedynie

po owych stopniac h 548 . Na najniższym z tych stopni rodzice pozostawili Dziewicę. 3. A kiedy zrzucili

swoje podrżnicze szaty i przywdziewali, zgodnie ze zwyczajem, szaty czyste i wytworniejsz e 549 ,

Dziewica Pańska sama bez żadnej pomocy wbiegła po stopniach aż do gry, tak że można było sądzić,

iż jest już dorosła. 4. W ten cudowny bowiem sposb Pan ukazał już w dzieciństwie swojej Dziewicy,

jak wielkich rzeczy ona dokona i kim będzie w przyszłości. 5. Po złożeniu więc zgodnie z

obowiązującym prawem ofiar y 550 i po wypełnieniu swego ślubu rodzice pozostawili Dziewicę, by

wraz z innymi dziewicami wychowywała się w świątyni, a sami powrcili do domu. 7 . 551 1. Dziewica

zaś Pańska z upływem lat wzrastała w cnotac h 552 i za psalmistą można było powiedzieć: "Ojciec i

matka opuścili ją, a Pan ją przyjął " 553 . 2. Codziennie bowiem aniołowie ja nawiedzali, codziennie też

miała Boskie widzenie, ktre ją strzegło od wszelkiego zła i napełniało wszelkim dobrem 554 . 3. Przeto

do czternastego roku żyła tak, że nie tylko nie można było znaleźć w niej nic, co zasługiwałoby na

zganienie, lecz wszyscy szlachetni, znając ją, uważali jej życie i postępowanie za godne podziwu.

MARYJA OPUSZCZA ŚWIĄTYNIĘ. 4. W tym czasie najwyższy kapłan publicznie ogłosił, że

dziewice, ktre przebywają w świątyni, a osiągnęły już dojrzałość, powrcą do domu i zgodnie ze

zwyczajem rodu, jak też swego wieku, wyjdą za mąż. 5. Wszystkie ochotnie przyjęły w rozkaz,

jedynie Maryja, Dziewica Pańska, powiedziała, że nie może tego uczynić. Albowiem rodzice oddali

ją na służbę Panu, a ponadto ona sama ślubowała Panu dziewictwo, ktrego nigdy nie naruszy przez

związek małżeński z jakimś mężczyzną 555 . 6. Arcykapłan bardzo się tym zaniepokoił 556 , ponieważ nie

mgł unieważnić ślubu Maryi wbrew Pismu Świętemu, ktre mwi: "Składajcie śluby i dotrzymujcie

ich " 557 , ani też nie miał odwagi wprowadzić zwyczaju nie znanego w narodzie. Rozkazał więc, aby

wszyscy dostojnicy z Jerozolimy i z sąsiednich okolic przybyli na zbliżające się święto. Sądził, że od

nich dowie się, co należy uczynić w tej tak trudnej sprawie. 7. Gdy tak się stało, wszyscy

jednomyślnie orzekli, że należy w tej sprawie poradzić się Pana. A gdy wszyscy byli pogrążeni w

modlitwie, arcykapłan, zgodnie ze zwyczajem, udał się do miejsca świętego, by prosić Pana o radę. 8.

I niebawem wszyscy usłyszeli głos dochodzący z wyroczni i z miejsca pojednani a 558 , ktry nakazywał,

aby zgodnie z proroctwem Izajasza odszukano tego, ktremu Dziewica owa zostanie poślubiona i

oddana w opiekę. Wyraźnie bowiem mwi Izajasz: "Wyjdzie rżdżka z korzenia Jessego i kwiat z

jego korzenia ukaże się i spocznie na nim Duch Pański, duch mądrości i rozumu, duch rady i męstwa,

duch wiedzy i pobożności, i napełni go duch bojaźni Pańskiej " 559 .

JìZEF PRZYJMUJE MARYJĘ W OPIEKĘ. 9. Zgodnie z tym proroctwem arcykapłan ogłosił, że

wszyscy nieżonaci mężczyźni z domu i z rodu Dawida, odpowiedni do małżeństwa, mają złożyć swoje

rżdżki na ołtarzu. Czyja zaś rżdżka po złożeniu zakwitnie 560 , a na końcu jej ukaże się Duch Pański

w postaci gołębicy, temu Dziewica powinna być powierzona i przez tego poślubiona. 8 . 561 1. Wśrd

innych mężczyzn był też Jzef, mąż podeszły w latach, pochodzący z domu i rodu Dawida 562 . 2. Gdy

wszyscy w kolejności złożyli rżdżki, on jeden tylko swoją rżdżkę zatrzymał. 3. Toteż kiedy nic, co

by odpowiadało Bożemu głosowi, nie ukazało się, arcykapłan postanowił ponownie poradzić się

Boga. Bg odpowiedział, że tylko ten spośrd wyznaczonych nie złożył swojej rżdżki, kto powinien

poślubić Dziewicę. 4. W ten sposb Jzef został wykryty. Kiedy bowiem złożył swoją rżdżkę, a na

jej końcu siadła przybywająca z nieba gołębica, wszystkim stało się wiadome, że to on powinien

poślubić Dziewicę. 5. Zgodnie więc z przyjętym zwyczajem zaręczynowym udał się Jzef do miasta

Betlejem, by przygotować swj dom 563 i zatroszczyć się o wszystko, co potrzebne jest do zaślubin. 6.

Dziewica zaś Pańska, Maryja, wraz z siedmioma innymi dziewicami rwieśniczkami 564 i

towarzyszkami swoimi, ktre przydzielił jej arcykapłan, powrciła do Galile i 565 , do domu rodzicw.

ZWIASTOWANIE. 9. 566 1 . W tych zaś dniach, gdy Maryja po raz pierwszy znalazła się w Galilei,

został posłany do niej od Boga anioł Gabrie l 567 , by zwiastować jej Pańskie poczęcie oraz wyjaśnić tak

sposb, jak i tok poczęcia 568 . 2. A kiedy przyszedł do niej światłością oblewając izbę, w ktrej

przebywała, pozdrawiając ją mile przemwił: "Bądź pozdrowiona, Maryjo, Dziewico najmilsza Panu,

Dziewico pełna łaski, Pan z tobą, błogosławionaś ty przed wszystkimi niewiastam i 569 , błogosławionaś

przed wszystkimi dotąd urodzonymi ludźmi". 3. Dziewica zaś doskonale znała anielskie oblicze, a

będąc już oswojona z niebieską światłością, nie zlękła się więc ani widokiem anioła, ani światłość nie

wprawiła jej w zdumienie, lecz jedynie słw jego się przelękła i jęła się zastanawiać, co może znaczyć

tak niezwykłe pozdrowieni e 570 , co ono zapowiada i do czego zmierza. 4. Anioł Pański znając jej

myśli 571 powiedział: "Nie obawiaj się, Maryjo, bym pod tym pozdrowieniem głosił coś, co sprzeciwia

się twojej czystości. 5. Znalazłaś bowiem łaskę u Boga, ponieważ wybrałaś czystość. Dlatego jako

dziewica bez grzechu poczniesz i porodzisz syn a 572 . 6. Będzie On wielki, ponieważ będzie rządził od

morza do morza i od rzeki aż do krańcw świata 573 , i Synem Najwyższego będzie nazwany, bo ten,

ktry niskim rodzi się na ziemi, w niebie krluje razem z Ojcem jako wielki. 7. I da Mu Pan Bg

stolicę Dawida, ojca Jego, i będzie krlował w domu Jakuba na wieki, a krlestwu Jego nie będzie

końc a 574 . On sam bowiem jest Krlem krlw i Panem panującyc h 575 , a tron Jego trwa na wieki

wiekw " 576 . 8. Dziewica, wierząc temu, co powiedział anioł, lecz chcąc poznać sposb działania

Bożego zapytała: "Jakże się to stać może? Jeśli bowiem zgodnie z moim ślubem nigdy nie poznam

męża 577 , jak mogę począć bez wspłdziałania ludzkiego, albo jak mogę porodzić bez pomocy nasienia

męskiego?" 9. Na to anioł: "Nie sądź, Maryjo, iż poczniesz na sposb ludzki. Porodzisz jako dziewica,

bez męża, i będziesz karmiła jako dziewica. 10. Albowiem Duch Święty zstąpi na ciebie i moc

Najwyższego osłoni cię przed wszystkimi żądzami cielesnymi. I dlatego ten, co się narodzi z ciebie,

będzie jedynie święty, ponieważ tylko poczęty i zrodzony bez grzechu będzie nazwany Synem

Bożym " 578 . 11. Wtedy Maryja wyciągnąwszy ręce i wznisłszy oczy do nieba rzekła: "Oto ja

służebnica Pańska, nie jestem godna imienia matki, niech mi się stanie według słowa twego " 579 .

NIEPOKìJ JìZEFA. 12. Zapewne dzieło to byłoby nazbyt długie i mogłoby się nie podobać,

gdybyśmy zechcieli opisać w nim wszystkie wydarzenia, ktre, jak to wyczytaliśmy, poprzedzały

narodzenie Pańskie albo nastąpiły po nim. Dlatego też pomijając wszystko to, co obszernie opisane

zostało w Ewangelii, przystąpmy do opowiedzenia tego, co zaledwie zostało wspomnian e 580 .

10. 581 1 . Jzef więc udał się z Judei do Galilei i zamierzał pojąć za małżonkę Dziewicę, z ktrą był

zaręczony. Już bowiem minęło trzy miesiące i czwarty dobiegał końca, odkąd została mu

przyrzeczona. 2. Tymczasem jej wygląd świadczył, że jest brzemienna 582 . A nie mogło to ujść uwagi

Jzefa 583 ; kiedy bowiem jako oblubieniec swobodnie zachodził do Dziewicy i serdecznie z nią

rozmawiał, spostrzegł jej brzemienność. 3. Poruszony tym faktem wahał się, nie wiedząc, jak

powinien właściwie postąpić. Jako mąż sprawiedliwy bowiem nie zamierzał jej odprawić, ani też jako

mąż bogobojny nie chciał jej podejrzewać o wiarołomstwo. Postanowił więc rozwiązać potajemnie

małżeństwo i skrycie ją opuścić 584 . 4. Gdy zaś tak postanowił, oto we śnie ukazał mu się anioł Pański i

powiedział: "Jzefie, synu Dawida, nie bj się, i nie podejrzewaj Dziewicy o wiarołomstwo, ani nic

złego nie myśl o niej, ani też nie obawiaj się wziąć ją za małżonkę.

5. To bowiem, co się w niej poczęło, a teraz niepokoi ciebie, nie jest dziełem człowieka, lecz Ducha

Świętego 585 . Ona jedna ze wszystkich jako dziewica porodzi Syna Bożego i nadasz mu imię Jezus, to

jest Zbawiciel. On bowiem wyzwoli lud swj od grzechw jego " 586 . 6. Jzef więc, zgodnie z nakazem

anioła, wziął Dziewicę za małżonkę, jednak nie poznał je j 587 , lecz dochowując czystości opiekował się

troskliwie 588 .

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: