Historyczne Bitwy 176 - Verdun 1916.pdf - Bitwy Historyczne - MiliFan

Bellona SA prowadzi sprzedaż wysyłkową wszystkich swoich książek

z rabatem.

www.ksiegarnia.bellona.pl

Nasz adres:

Bellona SA

ul. Grzybowska 77

00-844 Warszawa

Dział Wysyłki tel.: (22) 45 70 306, 652 27 01

fax (22) 620 42 71

Internet: www.bellona.pl

e-mail: biuro@bellona.pl

Ilustracja na okładce: Łukasz Mieszkowski

Redaktor prowadzący: Kornelia Kompanowska

Redaktor techniczny: Andrzej Wójcik

Korektor: Hanna Rybak

ISBN 978-83-11-11497-5

HISTORYCZNE BITWY

JAROSŁAW CENTEK

VERDUN 1916

WSTĘP

Bitwa pod Verdun jest jednym z bardziej znanych epizodów

pierwszej wojny światowej. Mimo iż miejsce to znajduje

się daleko od granic Rzeczpospolitej, wielu Polaków oddało

tam życie, walcząc w obcych mundurach. Problem ten

został dopiero niedawno podniesiony przez A. Nieuważ

nego 1 . Pod Verdun na przykład walczyła 4. Dywizja

Piechoty, której sztab w czasie pokoju stacjonował w Byd

goszczy, a pułki piechoty tej jednostki uzupełniano również

w Gnieźnie, Pile oraz Inowrocławiu. Straciła ona na

zachodnim brzegu Mozy w kwietniu i maju 1916 r. 103

oficerów i 4035 żołnierzy. Następnych 136 oficerów i 5612

żołnierzy zginęło bądź zostało rannych w lipcu i sierpniu

1916 r., kiedy dywizja walczyła na wschodnim brzegu

rzeki. Polacy znajdowali się także w innych jednostkach

niemieckich oraz w austriackich bateriach dział 305 mm,

które skierowane zostały pod Verdun. Na znajdujących się

w okolicy Verdun cmentarzach niemieckich spoczywa co

najmniej 125 żołnierzy sprzymierzonej armii 2 . Wśród nich

1 A. Nieuważny, Verdun et le Polonais [w:], 1916-2006. Verdun

sous le regard du monde, pod red. F. Cocheta, b.m.w. 2006, s. 189-201.

2 K. F i s c h e r, S. K1 i n k, Spurensuche bei Verdun. Ein Führer über

die Schlachtfelder, Bonn 2005, s. 131-144.

są również Polacy. Tymczasem polska historiografia bitwą

pod Verdun zajmuje się bardzo rzadko 3 .

Bitwa, która miała na celu wykrwawienie nieprzyjaciela,

być może wydaje się mało interesująca, a wydarzenie zbyt

odległe. Tymczasem Verdun urosło do niemal mitycznego

wymiaru, zajmując istotne miejsce w podręcznikach do

historii zarówno we Francji, jak i w Niemczech. Jednak

zależnie od celu, jaki chciały osiągnąć władze, różna jest

interpretacja tych samych wydarzeń.

Verdun stało się też symbolem pojednania francusko-

-niemieckiego. Pierwszy raz w lipcu 1936 r.. kiedy na

pole bitwy przywieziono 500 niemieckich weteranów.

Spotkali się tam ze swoimi śmiertelnymi wrogami sprzed

dwudziestu lat. „Przemieszani, obok siebie maszerowa

liśmy teraz, Niemcy i Francuzi, Włosi i Amerykanie,

Brytyjczycy i Belgowie [...] Tu, na miejscu naszego

nocnego marszu, każdy metr kwadratowy ziemi był

wówczas napojony krwią. Tu wykrwawiały się najlepsze

żołnierskie ludy ziemi, tu jest święta ziemia. [...]. Wolno

bił dzwon z wieży mauzoleum, a potem ponad polem

bitwy huknął wystrzał armatni. W językach obecnych

tu żołnierzy frontowych tysiące ludzi złożyły przed

szczątkami poległych przysięgę, że będą utrzymywać

i chronić pokój na świecie. I we wszystkich językach

Europy rozbrzmiewało przez noc „Przysięgamy!" 4 . De

klaracje te pozostały jednak bez pokrycia i trzy lata

później światem wstrząsnęła jeszcze straszliwsza wojna.

Po niej przyszło kolejne pojednanie. Dali temu wyraz

' Wśród monografii bitwy polskich autorów można jedynie wymienić

prace A. Ulricha, Pod Verdun. Poznań 1937 oraz M. S a d z e w i c z a,

Verdun, Warszawa 1964. Na język polski przetłumaczono książki Ph.

Petaina oraz H. Cordy’ego, obie pod tytułem Bitwa pod Verdun.

W serii Architectura et Ars Militaris ukazał się album Walki o Twierdzę

Verdun, wydany prze/ T. Idzikowskiego i P. Skubisza.

4 P.C. Ettighofer. Verdun. Das große Gericht, Gütersloch 1936,

s. 300-303.

Historyczne Bitwy 176 - Verdun 1916.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: