WYŻSZA SZKOŁA
INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA
z siedzibą w Rzeszowie
Danuta Jachna
Nr albumu 1275
Temat pracy
dyplomowej
Organizacja, struktura i funkcjonowanie gminy
na przykładzie gminy Iwkowa
Promotor:
prof. dr hab. Marian Grzybowski
akceptuję pracę:..............................................
/ podpis promotora/
CEL I ZAKRES PRACY 3
WPROWADZENIE 4
ROZDZIAŁ I. USTRÓJ SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO 5
1. ISTOTA I ZNACZENIE SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO . 5
2. EUROPEJSKA KARTA SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO 6
3. GMINA JAKO JEDNOSTKA PODZIAŁU TERYTORIALNEGO–ZADANIA 7
I KOMPETENCJE. 7
4. GMINA IWKOWA NA MAPIE WOJEWÓDZTWA MAŁOPOLSKIEGO 13
ROZDZIAŁ II. SPRAWOWANIE WŁADZY W GMINIE 15
1. WYBORY 15
2. RADA GMINY JAKO ORGAN STANOWIĄCY I KONTROLNY 17
3. WÓJT GMINY JAKO ORGAN WYKONAWCZY. 20
ROZDZIAŁ III. APARAT POMOCNICZY GMINY. 22
1. STRUKTURA ORGANIZACYJNA ORAZ ZAKRESY DZIAŁANIA KOMÓREK ORGANIZACYJNYCH I SAMODZIELNYCH STANOWISK PRACY 22
2. JEDNOSTKI POMOCNICZE GMINY– SOŁECTWA, ICH ORGANIZACJA 27
I ZADANIA 27
ROZDZIAŁ IV. ZASOBY FINANSOWE GMINY 31
1. UCHWAŁA BUDŻETOWA JAKO PODSTAWA GOSPODARKI FINANSOWEJ JEDNOSTKI SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO. 31
2. DOCHODY GMINY IWKOWA W LATACH 2001-2002 33
3. WYDATKI GMINY IWKOWA W LATACH 2001-2002 35
4. PROGRAM SAPARD - WSPARCIE FINANSOWE 36
PODSUMOWANIE 38
SPIS TABEL 39
SPIS RYSUNKÓW 40
BIBLIOGRAFIA 41
STRESZCZENIE 41
Celem niniejszej pracy jest omówienie organizacji, pokazanie struktury jednostki samorządu terytorialnego na konkretnym przykładzie – gminie Iwkowa. Praca obejmuje swym zasięgiem ustrój jednostki samorządu terytorialnego, organy sprawujące władzę w gminie, zakresy czynności zatrudnionych pracowników i pokazanie środków finansowych będących do dyspozycji gminy. Osoby rozpoczynające swoją karierę zawodową w administracji wini wiedzieć, iż sprawne, profesjonalne zarządzanie urzędem daje gwarancje pełnej realizacji zadań nałożonych na samorząd gminy. Urząd administracji samorządowej traktowany jest jako typowa organizacja zarządzają poprzez wyniki, wykonująca usługi dla konkretnego klienta- mieszkańca, inwestora oraz podmiotów zewnętrznych. Podstawowym elementem jej funkcjonowania jest zarówno zaangażowanie władz gminnych, właściwa koordynacja działań jak i aktywność mieszkańców .
W epoce średniowiecza obszar dzisiejszej gminy Iwkowa stanowił część Ziemi Sądeckiej (wysunięty najdalej na północ), przeznaczonej od połowy XIII wieku na uposażenie małżonek książąt krakowskich i królewskich wdów.
Wieś Iwkowa powstała z dwóch osad. Starsza z nich była na tyle rozwinięta w XIV w., że w 1325 r. posiadała kościół parafialny. Natomiast młodsza została założona przez królową Polski Jadwigę Łokietkową, przywilejem z 04 czerwca 1334 r. Jedna z hipotez mówi, że założycielem starszej osady był Iwo Odrowąż, kanclerz Leszka Białego, biskup krakowski. Do 1772 r. Iwkowa należała do powiatu nowosądeckiego. Po 1772 r. rząd austriacki przydzielił Iwkową wraz z całym rejonem brzeskim do obwodu bocheńskiego. W 1867 r. Austria zniosła podział na obwody tworząc powiaty, m. in. brzeski, do którego przyłączono Iwkową. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 r. powiat brzeski został utrzymany. Jednak w 1975 r. zostały zlikwidowane powiaty, a gmina znalazła się w nowopowstałym województwie tarnowskim.
Obecnie Iwkowa przynależy ponownie do powiatu brzeskiego, w województwie małopolskim. Praca przedstawia organizację, strukturę i funkcjonowanie gminy. Składa się z czterech rozdziałów.
Pierwszy rozdział wyjaśnia istotę i znaczenie jednostki samorządu terytorialnego, wspomina o podstawowych zasadach i regułach zamieszczonych w Europejskiej Karcie Samorządu Terytorialnego. Ponadto przedstawia zadania i kompetencje wynikające bezpośrednio z ustawy o samorządzie gminnym oraz ukazuje co udało się zrealizować jak również podstawowe braki i problemy na terenie gminy , którym należy w przyszłości zapobiegać i udoskonalać. Na końcu rozdziału zamieściłam mapkę z lokalizacją usytuowanej w środkowej części województwa małopolskiego - gminę Iwkowa.
W drugim rozdziale ukazałam sposób przeprowadzania wyborów organów poszczególnych szczebli samorządu terytorialnego. Zamieściłam wykaz kandydatów, którzy uzyskali mandaty na radnych oraz liczbę kandydatów i liczbę ważnych głosów wyborców w poszczególnych obwodach na ubiegających się o stanowisko wójta. Scharakteryzowałam organ stanowiący i kontrolny (radę gminy) oraz organ wykonawczy (wójta gminy).
Trzeci rozdział przedstawia strukturę organizacyjną aparatu pomocniczego gminy oraz zakresy działania komórek organizacyjnych i samodzielnych stanowisk pracy w Urzędzie Gminy w Iwkowej. Charakteryzuje również organizacje, kompetencje i zakres działania jednostki pomocniczej, nie dysponującej odrębną od gminy osobowością prawną, lecz korzystającą z określonej statutem samodzielności. Iwkowa jest gmina wiejską więc w rozdziale tym nakreśliłam nazwy sołectw i nazwiska sołtysów będących organizatorami każdej wsi.
W czwartym rozdziale wspominam o sposobie opracowywania projektu uchwały budżetowej jednostki samorządu terytorialnego a następnie omawiam dochody i wydatki gminy oraz porównuję jew dwóch latach 2001 i 2002.
Przedstawiam także podstawowe źródło finansowania przez Unię Europejską – Program SAPARD, z którego gminie Iwkowa udało się uzyskać pomoc finansową na remont i modernizację drogi gminnej Wojakowa – Góry – Dobrociesz. Droga ta ułatwi mieszkańcom dojazd do domów i gospodarstw rolnych. Finansowanie inwestycji ze środków własnych jest możliwe w ograniczonym zakresie a więc głównego wsparcia należy poszukiwać w różnych funduszach.
Dobra organizacja, struktura i funkcjonowanie gminy jest problemem bardzo istotnym, gdyż od tego zależą pewne sprawy, które udało się zrobić i zakończyć. Wiele ich jeszcze pozostało, które trzeba realizować przez kilka najbliższych lat, a efektem osiągnięć jest między innymi współpraca. Dzięki porozumieniu wielu ludzi można zrobić coś, co będzie służyło społeczeństwu.
Samorząd terytorialny jest jedną z najstarszych form samorządu. Jest to wyodrębniony, powstały
z mocy prawa związek lokalnego społeczeństwa, powoływany do samodzielnego wykonywania administracji państwowej, wyposażony w materialne środki umożliwiające realizację nałożonych zadań. Istota samorządu polega na wykonywaniu praw zwierzchnich odstąpionych przez państwo korporacjom samorządowym jako ich własne prawo. Korporacjom tym przysługuje prawo ustanawiania w drodze wyboru własnych organów, prawo stanowienia prawa lokalnego. Samorząd wykonując zadania uprawniony jest ponadto do stosowania środków władczych, a w ramach wykonywania tych zadań podlega nadzorowi ze strony państwa[1].
Wprowadzony ustawą z 08 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym samorząd gminny do
01 stycznia 1999 r. był jedyną formą samorządu terytorialnego. Sejmik samorządowy na szczeblu wojewódzkim, w świetle tej ustawy, nie posiadał takiego charakteru, gdyż nie wykonywał zadań typowych dla samorządu i posiadał okrojone kompetencje. Nie był też reprezentacją społeczeństwa, lecz gmin .
Problem braku samorządu na wyższych szczeblach budził ożywione dyskusje. Podnoszono w nich wprawdzie potrzebę powołania samorządu terytorialnego na szczeblu powiatu i województwa. Podnoszono, że na najniższych szczeblach samorządu chodzi zazwyczaj o sprawy bliższe obywatelowi, ogólność problemów występujących na wyższych szczeblach prowadzi do mniejszego nim zainteresowania ze strony społeczeństwa. Niektórzy optowali za wprowadzeniem go na szczeblu wojewódzkim z pominięciem powiatu, aby nie osłabiać pozycji samorządowej gminy. Stworzenie jednak w 1990 r. dwustopniowej administracji rządowej (województwo i rejon) osłabiało mocno pozycję samorządu terytorialnego[2].
Zwyciężyła jednak koncepcja tworzenia samorządu terytorialnego na trzech szczeblach zasadniczego podziału terytorialnego, którą zrealizowały ustawy z 05 czerwca 1998r. o samorządzie powiatowymi
o samorządzie województwa. Ustanowienie samorządów powiatowego i wojewódzkiego zostało poprzedzone przywróceniem powiatu (jednostkę tę zniesiono w 1975r.) i nowym podziałem na województwa.
Ustawą z 24 lipca 1998 r. o wprowadzeniu zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego państwa (Dz. U. z 1998, nr 96, poz. 603), po długoletnich dyskusjach i sporach politycznych i naukowych, z dniem 01 stycznia 1999r. wprowadzony został zasadniczy trójstopniowy podział terytorialny państwa. Jednostkami tego podziału są: gminy, powiaty i województwa. W miejsce dotychczasowych 49 województw utworzonych zostało 16: dolnośląskie , kujawsko – pomorskie , lubelskie , lubuskie, łódzkie, małopolskie, mazowieckie, opolskie, podkarpackie, podlaskie, pomorskie, śląskie, świętokrzyskie, warmińsko-mazurskie, wielkopolskie i zachodniopomorskie )[3].
Z art. 16 ust.1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 02.04.1997r. (Dz. 1997, nr 78 poz. 483) wynika, że „ogół mieszkańców jednostek zasadniczego podziału terytorialnego stanowi z mocy prawa wspólnotę samorządową”. Zamieszkanie na danym terenie powoduje z mocy prawa przynależność samorządową. Członkostwo w tym związku jest zatem niezależne od aktywności czy też bierności w jego działalności. Przynależność do związku, nosząca pozornie cechy przynależności przymusowej (powstaje
z mocy prawa, niezależnie od woli osoby). Mieszkańcy gminy, powiatu czy województwa podejmują rozstrzygnięcia bezpośrednio lub przez wyłonione przez siebie organy . Konstytucja jak i ustawy samorządowe wskazują, iż samorząd wykonuje „zadania publiczne”, a zatem należące do administracji publicznej. Konsekwencją tego jest posiadanie tzw. władztwa gminnego, powiatowego i wojewódzkiego, w istocie władztwa publicznego. Akcentuje się tu samodzielny charakter gminy, powiatu i samorządowego województwa, który zgodnie z art.165 ust.2 cytowanej wyżej Konstytucji RP stanowi, że „samodzielność jednostek samorządu terytorialnego podlega ochronie sądowej”. Jednocześnie Konstytucja RP i ustawy samorządowe stoją na stanowisku, że samorząd terytorialny wykonuje zadania publiczne w „imieniu własnym”, a nie państwa, chociaż dopuszcza się możliwość zlecenia gminie, powiatowi czy samorządowi wojewódzkiemu zadań administracji rządowej. Odrębność gminy, powiatu i województwa od państwa wskazuje się, że posiadają one osobowość prawną. W ślad za tym idzie wyodrębnienie osobnej kategorii praw majątkowych - mienia samorządowego.
Problematyka samorządu terytorialnego posiada także aspekt polityczny, który może być traktowany jako element walki politycznej o władzę lokalną. Ma to miejsce wówczas, gdy wybory do samorządu są oparte na zasadach demokratycznych. Właśnie brak tej cechy powodował, że zbudowany u nas na wzorach radzieckich system rad narodowych - mimo pozorów demokracji - zapewnił faktyczny wpływ tylko jednej partii politycznej. W przypadku rywalizacji różnych sił politycznych w trakcie wyborów są też reprezentowane różne programy polityczne[4].
Samorząd terytorialny jest podstawową formą decentralizacji władzy publicznej(ściślej mówiąc decentralizacji administracji)[5]. Do zalet techniki tej należy wyzwalanie lokalnych inicjatyw i zainteresowa...
dzingis88