Grzegorz Jagodziński - Koncepcje pochodzenia Słowian.pdf - kultura Słowian i Prasłowian - ma-sonic

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software

http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

Grzegorz Jagodziñski

KONCEPCJE POCHODZENIA SŁOWIAN

Wracam do tematu niedawno dyskutowanego na forum listy

taraka.prahistoria - gdzie zamieszkiwali Słowianie w okresie

poprzedzaj¹cym ich pojawienie siê na kartach historii. Wojciech

JóŸwiak zagajaj¹c dyskusjê przedstawił œwietny przegl¹d

koncepcji dotycz¹cych tego problemu .

Dla przypomnienia: pierwotne siedziby Słowian lokalizuje siê:

• 1) w Polsce, ewentualnie tak¿e na Wołyniu i Podolu

(koncepcja autochtonistyczna),

• 2) na Œrodkowym Podnieprzu (miêdzy Kijowem a Mohylowem

- koncepcja Godłowskiego),

• 3) miêdzy Wołg¹ a Uralem, potem przez 100 lat jak w pkt. 2

(koncepcja Czupkiewicza),

• 4) nad Jez. Aralskim (do ok. 350 ne.), potem najechali

Europê jako Hunowie (koncepcja Bañkowskiego - patrz

ostatnio wydany "Etymologiczny słownik jêzyka polskiego").

Dodatkowo zakłada siê niekiedy, ¿e:

• a) grupy plemienne sarmackich Antów, Serbów i Chorwatów

(konni pasterze, "ochroniarze") doł¹czyły do Słowian (rolnicy,

piechota), w wyniku czego powstała kultura mieszana

przypominaj¹ca stosunki miêdzy Fulbe a Hausa w Afryce;

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software

http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

• b) brak (rozpoznanych) Słowian przed 400 r ne. oznacza, ¿e

byli oni wtedy jedn¹ z grup bałtyckich, zapewne skrajnie

południow¹; dorzecze Dniepru w staro¿ytnoœci było

zamieszkałe przez zró¿nicowane grupy mówi¹ce jêzykami

bałtyckimi ("Borystenidzi"), ich południowa peryferia została

ok. 300-400 zmieszana z Sarmatami (?) i uformowała siê w

nowy ekspansywny etnos znany jako Słowianie.

Wypada wymieniæ tu jeszcze 3 nowsze koncepcje:

• 5) wg Goł¹ba:

o - praojczyzna w górnym dorzeczu Donu do 1000 pne.,

o - pobyt nad œrodkowym Dnieprem,

o - po inwazji Scytów (700 pne.) od Odry po Don,

• 6) wg Martynowa:

o - etap protosłowiañski w zach. czêœci terytorium Bałtów

(XII w. pne.),

o - oddziaływania substratu italskiego, wytworzenie

kultury łu¿yckiej,

o - etap prasłowiañski: oddziaływania irañskie (V w.

pne.),

o - osi¹gniêcie zachodniej granicy na Odrze (V - III w.

pne.),

o - kontakty z Celtami w okolicach Wrocławia (III w.

pne.),

o - pocz¹tki ne.: rozszerzenie obszaru słowiañskiego po

Prypeæ.

• 7) wg Trubaczowa: praojczyzna Słowian nad œrodkowym

Dunajem.

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software

http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

Aby oceniæ prawdopodobieñstwo słusznoœci tych koncepcji,

zacznê tym razem od przedstawienia listy przesłanek (tych, które

padły w dyskusji, ale i paru innych), na razie bez wzglêdu na to,

czy s¹ prawdziwe. W oparciu o te przesłanki postaram siê

zaproponowaæ nastêpnie najlepsze rozwi¹zanie.

Przed przyst¹pieniem jednak do tych rozwa¿añ pozwolê sobie na

niewielk¹ dygresjê. Otó¿ swego czasu Milewski twierdził, ¿e na

obszarze Polski południowej jest szereg nazw rzek o rodowodzie

iliryjskim, podczas gdy Nalepa uwa¿ał, ¿e takich nazw nie ma.

Warto w tym miejscu podkreœliæ, ¿e bezkrytyczne wymienianie

istniej¹cych, sprzecznych koncepcji jest niczym wiêcej jak

przejawem hołdowania prymitywnemu autorytaryzmowi.

Niezbêdna jest analiza argumentów za oboma pogl¹dami. Okazuje

siê, ¿e praca Milewskiego jest póŸniejsza i ¿e znajduje on nowe,

prawdopodobne etymologie dla pewnych nazw, podczas gdy

Nalepa cytuje stare i błêdne. Warto z tej "anegdoty" wyci¹gn¹æ

wnioski i samemu nie popełniaæ podobnych błêdów.

FAKTY HISTORYCZNE

• 1. Słowianie nie byli znani Rzymianom.

• 2. Wisłê uwa¿ano za granicê miêdzy Germani¹ a Sarmacj¹.

• 3. Nie ma dowodów na obecnoœæ Słowian nad Jez. Aralskim.

• 4. Słowianami mogli byæ Neurowie Herodota.

• 5. Ok. 150 ne. nad Wołg¹ (Rha) zamieszkiwali Souobenoi .

• 6. Słowianie nie s¹ nigdzie opisywani jako lud typu

stepowego.

• 7. W VI wieku masa Słowian kolonizuje wielkie obszary

Europy.

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software

http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

• 8. Sarmaci znikaj¹ z historii, gdy pojawiaj¹ siê w niej

Słowianie.

• 9. Pozostałoœci¹ ludu Antów s¹ dziœ kaukascy Adygejczycy.

• 10. Pewne ludy roztapiaj¹ siê w masie Słowian w ci¹gu

historii.

FAKTY ARCHEOLOGICZNE

• 1. Brak Słowian i pozostałoœci po nich w przeciwieñstwie do

Bałtów.

• 2. Na terenach Polski istniały kultury stworzone przez

Germanów.

• 3. W okresie Wêdrówki Ludów ziemie polskie uległy

wyludnieniu.

FAKTY LINGWISTYCZNE - ANALIZA JÊZYKA

• 1. Słowiañskie liczebniki 2, 3 i 4 ró¿ni¹ siê od 5 - 10.

• 2. Słowo oznaczaj¹ce kawałek drewna, etymologicznie

znaczy "coœ pływaj¹cego".

• 3. Termin Slovìni nie ma jasnej etymologii słowiañskiej.

• 4. Słowiañska nazwa konia była czêsto u¿ywana.

FAKTY LINGWISTYCZNE - POKREWIEÑSTWO Z INNYMI

JÊZYKAMI

• 1. Podobieñstwa miêdzy bałtyckim a słowiañskim s¹ wg

niektórych wtórne.

• 2. Słowiañskie (jêzyki satem) posiadaj¹ sporo wyrazów typu

kentum.

http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

• 3. Podobno bardzo liczne s¹ zbie¿noœci wył¹cznie

słowiañsko-germañskie.

• 4. Istniej¹ zbie¿noœci słowiañsko-mesapijskie.

• 5. Słowiañski nie jest jêzykiem mieszanym.

FAKTY LINGWISTYCZNE - KONTAKTY MIÊDZY JÊZYKAMI

• 1. W słowiañskim istniej¹ zapo¿yczenia łacinskie i

germañskie.

• 2. W słowiañskim istniej¹ zapo¿yczenia irañskie.

• 3. W jêz. bałtyckich istniej¹ terminów zbie¿ne z irañskim, a

nieobecne w słowiañskim.

• 4. Znane s¹ zapo¿yczenia greckie i celtyckie w dawnym

słowiañskim.

• 5. Istniej¹ pogl¹dy, ¿e w jêzyku prasłowiañskim sporo jest

po¿yczek ugrofiñskich.

• 6. Hunowie podobno u¿ywali słowiañskich słów medos i

strava .

FAKTY LINGWISTYCZNE - NAZWY GEOGRAFICZNE

• 1. W starych nazwach rzek polskich brak jest germañskiej

przesuwki spółgłosek.

• 2. Nazwy rzek polskich w wiêkszoœci nie s¹ słowiañskie.

• 3. Nazwy rzek w œrodkowym i górnym dorzeczu Dniepru s¹

bałtyckie, nie słowianskie.

• 4. Nazwy typu Zarzecze, Zagórze mog¹ wskazywaæ na

kierunek migracji Słowian.

FAKTY LINGWISTYCZNE - INNE NAZWY WŁASNE (np. plemienne)

Grzegorz Jagodziński - Koncepcje pochodzenia Słowian.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: