ROBERT SZTILMARK-SPADKOBIERCA Z KALKUTY TOM 2.pdf

Robert Sztilmark

SPADKOBIERCA Z KALKUTY

Tom II

Przekład

Zofia i Stanisław Głowiakowie

Tadeusz Piekło

Rozdział jedenasty

Bajka o Jednookim Diable

Mijały lata... Wciąż od nowa wiosennymi sokami nabrzmiewały trawy, zapalała się i gasła

jesienna pozłota liści i odwiecznymi szlakami ciągnęły karawany ptactwa, by na cichej

Północy wychować przez lato młode i znów jesienią powrócić z nimi na wybrzeża ciepłych

południowych mórz... Miarowy oddech oceanów zakłócały niekiedy sztormy wstrząsające

lądem, a przybój zamieniał ostre odłamki skalne w gładki, okrągły żwir.

...Płomyk łojowej świecy w latarni okrętowej zawieszonej u pułapu oświetlał wnętrze chatki i

pochyloną głowę siedzącego przy stole mężczyzny. Jego lewy oczodół był pusty. Czarna

przepaska, zdjęta z twarzy, leżała na brzegu stołu. Obok, z brodą wspartą na rękach, siedział

kędzierzawy chłopczyk. Za malutkim okienkiem z naciągniętą podwójną warstwą baraniego

pęcherza świszczał wiatr. Przy silniejszym podmuchu z pieca tryskały iskry i wtedy

chłopczyk pogrzebaczem poprawiał kawałek blachy zastępujący drzwiczki.

W chatce panowało milczenie.

Jej starszy mieszkaniec składał z gotowych, misternie wykonanych części malutką kuszę. U

końca łożyska umocował giętki łuk i założył cięciwę splecioną ze ścięgien górskiego kozła.

W malutkim kołczanie leżącym na stole czekały już gotowe opierzone strzały z żelaznym

grotem na końcu.

Naciągnąwszy cięciwę za pomocą malutkiej korbki, również własnej roboty, mężczyzna

sprawdził leżącą w wyżłobieniu strzałę i wręczył broń chłopczykowi, wskazując mu

wzrokiem przybitą do ściany deszczułkę. Obaj rozumieli się bez słów.

Chłopczyk oparł kuszę o ramię i długo mierzył. Mężczyzna poprawił mu lewą rękę, by nie

zraniła jej spuszczona cięciwa. Po chwili niemal jednocześnie dał się słyszeć dźwięczny

odgłos cięciwy, krótki świst, głuche uderzenie i trzask rozłupanej na dwoje deszczułki.

- Brawo - powiedział mężczyzna i ostrożnie wyjął tkwiącą w ścianie strzałę.

Gdy tylko z ust starszego padło to pierwsze słowo, chłopczyk począł mówić szybko i z

ożywieniem, jakby nagle odzyskał utracony dar mowy.

- Wujku Tobby, dziś od samego południa bawimy się w milczenie. Nie bardzo lubię tę grę.

- To bardzo ważna gra, Lie - odparł starszy - i powinieneś ją polubić. Na polowaniu i na

wojnie często trzeba milczeć. Nie ma czasu na długie wyjaśnienia, a nieraz w ogóle nie wolno

rozmawiać. Jeśli chcesz zostać myśliwym i wojownikiem, musisz się nauczyć rozumieć mnie

bez słów. Powinno ci wystarczyć jedno moje spojrzenie. Jestem dziś z ciebie bardzo

zadowolony, mój mały Lie.

- To znaczy, że będziemy oglądać obrazki w naszej książce?

- Nie, jutro poczytasz mi na głos. Przecież czytasz już lepiej ode mnie.

- Wujku Tobby, to opowiedz mi bajkę o Jednookim Diable.

- To straszna bajka, mój chłopcze. Niedobrze jest słuchać jej przed snem.

- Wcale nie taka straszna! Teraz już ani trochę się nie boję Jednookiego Diabła. Gdyby nawet

tu przyszedł, nie zląkłbym się. Przecież ty się go nie boisz, prawda, wujku?

- Myślę, że mnie by nic nie zrobił. No, dobrze, Lie, opowiem ci po kolacji. Mężczyzna

założył czarną opaskę na lewe oko i zapalił łojówkę w lichtarzu z morskich muszelek.

Zostawił świecę chłopcu, sam zaś wziął latarnię i zarzuciwszy na ramię dwururkę wyszedł z

chaty.

Na dworze było zupełnie ciemno, drzewa gięły się i szumiały na wietrze. W szum wichru i

ryk oceanu wdzierał się łoskot przyboju bijącego o skalisty brzeg wyspy. Gwiazdy jedna po

drugiej kryły się za chmurami.

- Mamy dziś dwudziestego dziewiątego maja. Tutaj - jesień, a tam, w domu, już przekwitły

pomarańcze - mruczał do siebie mieszkaniec wyspy. - Charlie też wybrał sobie dzień, by

mówić o Jednookim Diable! W Europie na pewno zapominają już z wolna o mogile na

wyspie... Ale to nic, będzie jeszcze miał miłą niespodziankę ktoś w Anglii, gdy się dowie, że

stary Bernardito zmartwychwstał!

Na podwórku zabrzęczał łańcuch i szary cień przemknął wzdłuż płotu.

- Leżeć, Caramba! - krzyknął gospodarz na kulawą wilczycę, która wyskoczyła z wąskiej

długiej nory.

Dla ochrony przed deszczem wejście do tej nory było osłonięte małym daszkiem; na jej dnie

leżała kupa gałganów i siana.

Caramba, urodzona w nadbałtyckich lasach, została przywieziona do Anglii z Rygi. Przysłał

ją do Chancefieldu, w upominku dla małego Charlie, agent Kompanii Północnobrytyjskiej,

Geoffrey MacRail, zajmujący się tam skupem drzewa. Wkrótce wilczątko odbyło jeszcze

jedną morską podróż - zabawnego szczeniaka zabrano w rejs na „Orionie”. Po zawaleniu się

pieczary i powrocie do zdrowia pseudowicehrabiego doktor Gracewell kazał usunąć ze statku

wszystko, co mogło przypominać ojcu o bolesnej stracie. Z kajuty ogólnej zabrano wysokie

krzesełko Charliego, a doktor sam wyniósł na brzeg klatkę z wilczęciem i wypuścił małego

jeńca na wolność. Niedługo potem zwierzę wpadło w potrzask zastawiony przez

mieszkańców wyspy i ze zranioną łapą znalazło się w chatce, ku nieopisanej radości Charlesa.

Dziś była to już sześcioletnia, ogromna i zła wilczyca, pędząca żywot na łańcuchu.

Bernardito wszedł do chlewika i przeliczył leżące na podściółce oswojone dzikie kozy.

Światło latarni obudziło oswojonego żurawia, kilka gęsi i kaczek z przyciętymi skrzydłami i z

pół tuzina zajęcy siedzących w niskiej drewnianej klatce. Pod stropem zagruchały spłoszone

gołębie. Ze stojącej u wejścia do chlewika budy wyjrzał duży czarny pies.

- Nie śpisz, Nero? - rzekł mężczyzna. - Będziesz tak długo na uwięzi, dopóki się nie oduczysz

ganiać jak głupi za zwierzyną.

Bernardito zamknął chlewik na skobel i pchnął niskie drzwiczki sąsiedniego budynku. Jego

dach na pół stopy pokryty był ziemią i obłożony darniną, która rozrosła się tak bujnie, że

całość sprawiała wrażenie niewielkiego zielonego pagórka. Była to spiżarnia mieszkańców

wyspy. Bernardito wziął gomułkę sera, wędzoną rybę i drewnianą dzieżkę pełną koziego

mleka... Gdy wrócił do chaty, chłopiec powiesił już na swoim miejscu wszystkie narzędzia i

palił śmieci w piecu. Umyli obaj ręce w umywalni przy ścianie i usiedli przy czysto

wyszorowanym dębowym stole.

Chłopiec szybko odmówił modlitwę, poczekał, aż starszy przełamie swój przaśny placek, i

dopiero wtedy zabrał się do jedzenia. Mężczyzna wskazał na potarganą podściółkę pod

drzwiami.

- Gdzie się podziewa Carnero? Nie widzę go przez cały wieczór. Zawołaj go, Lie, i daj mu

jeść. Spróbuj pójść jutro nad jezioro i zabierz z sobą Carnera. Może uda ci się ustrzelić

kaczkę.

Chłopiec wyszedł do sieni i co sił w małych płucach zawołał:

- Carnero! Hej, ostrouchy!

Szum lasu i wiatr zagłuszyły dźwięczny dziecięcy głosik.

- Fiu-u, fiu-u, fiu-u - gwizdał cieniutko chłopczyk. Z drzwi wyjrzał Bernardito.

Czarne przed chwilą niebo było teraz brudnoszare, mgliste i niskie. Nad lasem wschodził

księżyc oświetlając brzeg kłębiącej się chmury.

Bernardito włożył do ust dwa palce. Chłopczyk skulił się i zatkał uszy. Przeszywający świst

rozbrzmiał we wszystkich, zdawałoby się, zakątkach wyspy. Było coś groźnego w tym

przeciągłym, iście zbójeckim gwiździe.

Gdzieś niedaleko dało się słyszeć chrapliwe warczenie; przez uchylone wrota przecisnęło się

potężne zwierzę niosące coś w zębach, przemknęło obok ludzi i wpadło wprost do chaty. Był

to ogromny pies o krótkiej lśniącej sierści.

Swoje istnienie zawdzięczał Carnero lekkomyślności okrętowego psa Nerona, który na parę

godzin przed odpłynięciem „Oriona” postanowił odbyć spacer po wyspie. Tymczasem

ostatnia łódź odbiła od brzegu i pies nie wrócił już na bryg. Znalazłszy przytułek u

mieszkańców wyspy zaprzyjaźnił się potem z wilczycą Carambą i ta z kolei obdarzyła

mieszkańców chatki ostrouchym szczenięciem, któremu nadano imię będące kombinacją

imion matki i ojca.

Z daleka można było wziąć Carnera za dużego wilka. Nad szerokim łbem sterczały zawsze

czujnie nastawione uszy. Jego potężna, pokryta puszystą, jasnoszarą sierścią pierś była teraz

umazana krwią. Gdy chłopiec wszedł do chaty, pies złożył u jego stóp koźlątko; stał nad swą

ofiarą na szeroko rozstawionych mocnych łapach niby zwycięski bokser na ringu.

- Nakarm go dobrze, Charlie, i nie żałuj mu lepszego kąska - zawołał Bernardito. - Jeśli on

dzieli się z przyjaciółmi nie ukrywając zdobyczy, przyjaciele mogą na nim polegać.

Nakarmiwszy psa chłopiec rozebrał się i wsunął pod wełniany koc. Bernardito zdmuchnął

świecę w latarni, usiadł przy piecu i zapalił fajkę. Odblask ognia padał na siwiejące włosy i

ogorzałą twarz kapitana o kanciastym podbródku i wydatnym nosie, z drobną siatką

zmarszczek wokół oczu.

Rozpięty kołnierz i podwinięte rękawy koszuli odsłaniały opaloną na brąz pierś i ręce z tak

wyraziście zarysowanymi muskułami, jakby przez całe życie trudził się nad nimi jakiś

cierpliwy rzeźbiarz.

Oprócz lewego oka, utraconego w młodości, nie brakowało kapitanowi ani jednego zęba, ani

jednego nawet włosa. Nigdy też nie chorował, jeśli nie liczyć febry tropikalnej, która powaliła

go na „Czarnej Strzale”. Wprawdzie sześć ran pozostawiło blizny na jego ciele, nigdy jednak

lekarz nie zbliżył się jeszcze do jego łoża.

Bernardito pyknął fajkę i wpatrzył się w cienkie strużki dymu znikające w piecu.

- A teraz posłuchaj obiecanej bajki, Lie. Otóż pewnego razu płynął Jednooki Diabeł na swym

czarnym okręcie. W jednej z zatok Morza Tyrreńskiego zobaczył nagle trzech ludzi na

wysokiej przybrzeżnej skale, z dymiącą jeszcze bronią w rękach. Cała kompania królewskich

strzelców otoczyła skałę i źle byłoby z tymi trzema, gdyby...

- Nie, nie, wujku Tobby, nie chcę tak - zaprotestował chłopczyk. - To takie ciekawe, zacznij

od początku.

- Przecież słyszałeś już początek tej bajki.

- Nie szkodzi, opowiedz najpierw o Hiszpanii.

- No dobrze, słuchaj więc, Lie, mojej bajki od początku.

...Żył sobie w Katalonii pewien młody biedny hidalgo. Nazywał się Bernardito Luiz el Gorra.

W Hiszpanii rodzice chętnie nadają dzieciom bardzo wiele imion, sądząc, że w ten sposób

pozyskają dla swego dziecka więcej orędowników pośród świętych. Stąd też pełny rejestr

imion tego młodzieńca otrzymanych przy chrzcie brzmiał, o ile cię to interesuje: Don Juan

Maria Carlos Fernando Gonzalvo Domingo Isabel Rodrigo Sebastian Nicolo Cristoforo Angel

Dolores Bernardito Luiz el Gorra.

Jak widzisz, Bernardito miał bardzo wielu orędowników w niebie, lecz wyraźnie brakowało

mu ich na ziemi. Stary hidalgo, ojciec caballera, nauczył swego syna fechtunku,

dotrzymywania słowa i pogardy śmierci. Lecz w spadku pozostawił mu jedynie owe

dźwięczne imiona, na wpół zrujnowany dom w pewnym miasteczku pod Barceloną i

chromego konia. Bernardito miał niespełna dziewiętnaście lat, a jego siostra piętnaście, gdy

zmarł ich ojciec.

Donia Estrella, matka tych młodych ludzi, wychowywała ich bardzo surowo. Siostra

Bernardita, seniorita Dolores, wyrosła na piękną i dobrze ułożoną pannę. Brat kochał ją

gorąco i ona również czule go kochała, dumna nie tylko ze zręczności we władaniu szpadą,

lecz również z pewnego oczytania swego brata.

Mimo młodego wieku serce seniority Dolores było już zajęte. Należało do zgrabnego

marynarza don Ramona de Garcia. Dolores była z nim zaręczona od dnia swych urodzin.

Nosiła zawsze na piersi medalion z jego wizerunkiem, pendent zaś szpady don Ramona

zdobiła wstążka z dziewczęcego warkocza seniority.

Oficer marynarki Ramon de Garcia, chociaż starszy od Bernardita o trzy lata, był jego

najbliższym przyjacielem. Bernardito ze swej strony znakomicie spisywał się w roli

zaufanego pocztyliona zakochanych.

Bernardito również pragnął zostać marynarzem. Nieraz wypływał na morze z katalońskimi

rybakami lub też na korwecie, gdzie dowódcą artylerii był jego przyjaciel Ramon. Bernardito

znał język marynarzy i umiał obchodzić się z żaglem nie gorzej niż z koniem czy szpadą.

Kiedyś podczas spaceru seniorita Dolores wpadła w oko pewnemu staremu hiszpańskiemu

grandowi. Był to pan rozległych włości, mile widziany u dworu wielmoża, don Salvador

Morillo del Portez. Don Salvador był w wielkich łaskach u króla. Cała okolica drżała przed

jego okrucieństwem i pychą. Wszyscy go się bali i wielu płaszczyło się przed nim, schlebiając

pyszałkowi. Don Salvador miał ogromną władzę i nie liczył się z nikim poza - rzecz co

najmniej dziwna - zubożałym ojcem Bernardita i Dolores. Dumny grand bał się i nienawidził

tego człowieka, jakkolwiek nieraz próbował narzucić mu swą udaną przyjaźń...

- Wujku Tobby - odezwał się z mrocznego kąta dźwięczny głosik chłopca - dlaczego don

Salvador bał się ojca Bernardita? Nigdy mi o tym nie mówiłeś...

- Nie wiem, czy potrafisz to zrozumieć, mój mały Lie, ale spróbuję ci wytłumaczyć...

Trudne to były czasy dla narodu hiszpańskiego. Gdy ojciec Bernardita był jeszcze młody,

zmarł okrutny król zwany Karolem Drugim. Był to zły, ponury gbur, którego ulubionym

zajęciem były dziecinne gry. Gdy tylko zamknął na wieki zawistne oczy, w kraju zaczęły się

waśnie. Ponieważ król nie pozostawił następcy, od razu zgłosiło się dwu pretendentów do

tronu hiszpańskiego. Jednym z nich był francuski książę Filip Andegaweński, drugim -

przeklęty Niemiec Karol z austriackiej rodziny Habsburgów. Doszło pomiędzy nimi do

zaciekłej wojny, którą też nazwano wojną o sukcesję hiszpańską. Filipa Popierała Francja,

Karola - Anglia i Holandia. A uczciwym Hiszpanom, prawdę mówiąc, nie podobał się ani

jeden, ani drugi...

Obce wojska zalały i tak już zubożały i zrujnowany kraj. Szala zwycięstwa przechylała się to

na jedną, to na drugą stronę. Raz wojska Karola zdobywały Madryt i Filip musiał się

wycofywać, to znów Filip uzyskiwał przewagę i wtedy z Karolem bywało krucho. Ojciec

Bernardita również brał udział w tej wojnie. Dowodził kompanią piechoty hiszpańskiej

walczącej po stronie Filipa Andegaweńskiego, którego - jak twierdzili hiszpańscy

możnowładcy - sam Karol Drugi wyznaczył na swego następcę. Lecz gdy tylko ów

„prawowity” pretendent zajął Aragonię, z miejsca pozbawił jej ludność odwiecznych

przywilejów. Ojciec Bernardita przyjął to z wielkim oburzeniem. A gdy nowy król

oświadczył, że „Pireneje przestały istnieć”, i podporządkował kraj cudzoziemcom -

Francuzom, ojciec Bernardita podał się do dymisji rezygnując z królewskiego żołdu...

- Nie śpisz jeszcze, Lie?

- Skądże, wujku Tobby!

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: