14_13.pdf

Poczta

W rubryce “Poczta” zamieszczamy fragmenty Waszych

listów oraz nasze odpowiedzi na pytania i propozycje.

Specjalną częścią “Poczty” jest kącik tropicieli chochlika

drukarskiego − rubryka "Errare humanum est" (w tym numerze

listów oraz nasze odpowiedzi na pytania i propozycje.

Elektronika dla Wszystkich to nasze wspólne pismo

drukarskiego − rubryka "Errare humanum est" (w tym numerze

errata na str. 40). Wśród Czytelników, którzy nadeślą przy−

Elektronika dla Wszystkich to nasze wspólne pismo

i przez tę rubrykę chcemy zapewnić jak najbardziej żywy

errata na str. 40). Wśród Czytelników, którzy nadeślą przy−

kłady błędów, będą co miesiąc losowane nagrody w postaci

i przez tę rubrykę chcemy zapewnić jak najbardziej żywy

kontakt redakcj

kłady błędów, będą co miesiąc losowane nagrody w postaci

kitów z serii AVT−2000.

Czytelnikami. Prosimy o listy z oczeki−

waniami w stosunku do nas, z propozycjami tematów do

Czytelnikami. Prosimy o listy z oczeki−

kitów z serii AVT−2000.

Piszcie więc do nas, bardzo cenimy wasze listy, choć nie na

waniami w stosunku do nas, z propozycjami tematów do

opracowania, ze swoimi problemami i pytaniami. Posta−

Piszcie więc do nas, bardzo cenimy wasze listy, choć nie na

wszystkie możemy szczegółowo odpowiedzieć.

opracowania, ze swoimi problemami i pytaniami. Posta−

ramy się w miarę możliwości spełnić Wasze oczekiwa−

wszystkie możemy szczegółowo odpowiedzieć.

Jest to nasza wspólna rubryka, dlatego będziemy się do Was

ramy się w miarę możliwości spełnić Wasze oczekiwa−

nia

Jest to nasza wspólna rubryka, dlatego będziemy się do Was

zwracać po imieniu, bez względu na wiek.

nia.....

zwracać po imieniu, bez względu na wiek.

Pozdrawiamy: Łukasza Kluczyńskiego

z Bydgoszczy, Marka z UAM w Poznaniu,

Ryszarda Masłowskiego z Przerośla, Leszka

Krupka, Rafała Frąckowiaka z Bydgosz−

czy, Jerzego Sęka z TME Szczecin, Bartka

Radzika z Ostrowca Św, Mariusza Micha−

łowskiego z Białegostoku, Piotra Maksy−

miuka z Lublina, Adama Sieńko z Suwałk,

Przemysława Zdanowicza z Supraśla, Je−

rzego Dłucika z Tych, Rafała Gozdka

z Żor, Bogumiła Zarzyckiego z Chełma,

Andrzeja Wilczka z Gorlic, Oswalda Sikors−

kiego z Oświęcimia, Michała Zajączkows−

kiego z Wrocławia, Macieja Sochaczews−

kiego z Chełmc.

we”, gdzie wymyślony układ powstał

tylko na kartce i w głowie autora. Jeśli

jednak jesteś autorem ciekawego

układu elektronicznego i zrealizowałeś

go w praktyce, przyślij do redakcji list

ze schematem, opisem oraz fotografie

modelu. Najlepiej, gdy forma będzie

taka, jak w małych projektach z działu

Elektronika 2000.

Zapraszamy też do współpracy auto−

rów profesjonalnych i nieprofesjonal−

nych, którzy mogą przedstawić swoje

opracowania układowe, lub też napi−

sać ciekawe artykuły oświatowe, prze−

glądowe, czy inne z różnych dziedzin

szeroko pojętej elektroniki.

· Nie warto modułowego, jednozakreso−

wego miernika cyfrowego próbować

przerabiać na wielozakresowy multi−

metr. Firmowy multimetr trzeba kupić,

a modułowe mierniki znajdują szerokie

zastosowanie w budowanych urządze−

niach. W niedalekiej przyszłości w EdW

zostanie wyczerpująco omówiona

sprawa kostek rodziny ICL71XX. Ułatwi

to wykorzystanie tych popularnych

mierników cyfrowych.

· Sprawa pomiaru temperatury będzie

powracać na łamy EdW. W przygoto−

waniu jest cyfrowy termometr domo−

wy.

· Otrzymaliśmy kilka pytań dotyczących

zwiększenia mocy w.cz. mikrofonu bez−

przewodowego AVT−2117. Według do−

tychczas obowiązujących przepisów,

nie wymaga zezwolenia używanie na−

dajników o mocy do 20mW. Zwiększe−

nie mocy oznaczałoby więc wejście

w konflikt z prawem. Dlatego nie bę−

dziemy opisywać sposobów zwiększe−

nia mocy lub zbudowania tzw. dopałki.

· W prostym układzie prostownika z ża−

rówką z EdW 11/96 str. 64 rys. 7, moc

żarówki trzeba dobrać w zależności od

pojemności akumulatora i zastosowa−

nego transformatora, tak żeby uzyskać

prąd ładowania nie większy niż 0,1C.

Bez obaw można też ładować mniej−

szym prądem przez dłuższy czas.

Po pewnym czasie użytkowania i na−

braniu wprawy, na podstawie jasności

żarzenia się żarówki można określić sto−

pień naładowania akumulatora.

· Jeden z Czytelników proponuje opisa−

nie w EdW nadajnika i odbiornika ra−

diowego, które służyłyby do zabawy

w poszukiwania. Nadajnik zostałby

ukryty gdzieś w terenie, a zadaniem

uczestników zabawy, wyposażonych

w odbiorniki, byłoby jak najszybsze od−

nalezienie go.

Zabawa taka znana jest od wielu lat

jako “łowy na lisa” − więcej na ten te−

mat mogą powiedzieć amatorzy−krót−

kofalowcy. Po bliższe informacje moż−

na się też zwracać do klubów krótko−

falarskich.

Zbigniew Żarczyński z miejscowości Staw

napisał:

Szanowna Redakcjo!

Przesyłam podziękowania za stworzenie

Elektroniki dla Wszystkich, która jest ideal−

nym pismem dla każdego elektronika.

Mam 16 lat, a osobiście elektroniką inte−

resuję się od czterech miesięcy. Moje za−

interesowanie wzbudził mój kolega z kla−

sy, który już od dawna “majsterkuje”

w elektronice.

Spodobały mi się i zainteresowały pierw−

sze numery EdW, które pożyczył mi ów ko−

lega. Od tego czasu sam zacząłem pre−

numerować EdW, które coraz bardziej

mnie ciekawi i interesuje. Bardzo podoba

mi się rubryka “Poczta”, w której czytelni−

cy dzielą się swoimi doświadczeniami

w sposobach ręcznego wykonywania

płytek drukowanych. Te uwagi bardzo mi

się przydad, gdzą, chciałbym wykonać

samodzielnie jakiś układ proponowany

na łamach EdW. Ciekawi mnie też rubry−

ka “System projektowania modułowego”,

z której można się nauczyć projektować

własne układy. (...)

Pokrewną informację podał Artur Steciuk

z Łosic:

(...) EdW jest jedynym pismem, w którym

poruszane są różne tajniki elektroniki. Arty−

kuły są pisane przystępnym językiem i są

bardzo zrozumiałe. EdW kupuję od same−

go początku i bardzo sobie je chwalę.

Nawet jeden z moich kolegów zaczął ku−

pować taką wspaniałą gazetę. Oczywiś−

cie przeze mnie. Takiej gazety elektronicz−

nej na polskim rynku jeszcze nie było. Je−

dno co mogę życzyć to to, aby ta gazeta

nigdy się nie zmieniła, chyba że na lep−

sze.

Nie zamieszczamy tych listów dla swoje−

go dobrego samopoczucia. Chcielibyś−

my przypomnieć prośbę redaktora na−

czelnego, zamieszczoną we wstępniaku

w poprzednim numerze EdW: poinformuj−

cie swoich kolegów, znajomych, nauczy−

cieli, bibliotekarzy i wszystkich innych po−

dejrzanych, że w naszym czasopismie za−

częliśmy w grudniu cykl dla absolutnie

początkujących. Jest to świetna okazja

do “zarażenia się” elektroniką. W najbliż−

szych numerach pojawią się następne

cenne informacje dla osób, które chcą

zacząć swą elektroniczną przygodę. Do−

stępne są też wszystkie wydania archwal−

ne EdW, począwszy od chwili powstania

czasopisma, tj. od numeru 1/96 (informa−

cja na str. 72).

Informacje o błędach zauważonych

w EdW 12/96 przysłali: Tomasz Gancarz

z Jadowników, Marek Wojnarowski z Kra−

kowa, Artur Mirecki z Łupowa, Łukasz Klu−

czyński z Bydgoszczy, Grzegorz Dolatowski

z Lublina i oczywiście niezawodny Marcin

Wiązania z Gacek.

Nagrodę−niespodziankę otrzymuje Artur

Mirecki.

W tym numerze errata na stronie 40.

Uwaga! “Odkrycia” do rubryki Errare...

dotyczące bieżącego numeru przysyłaj−

cie najpóźniej do końca miesiąca. Uwagi

nadesłane później nie zostaną uwzględ−

nione w najbliższym wydaniu EdW, a jak

zauważyliście, errata pojawia się możliwie

najszybciej, to znaczy już dwa miesiące

po danym numerze.

· Jeśli Ktoś z Czytelników zamówił prenu−

meratę EdW we wrześniu, a nie otrzy−

mał obiecanej płytki PW−02, proszony

jest o powiadomienie o tym fakcie

Działu Prenumeraty AVT (adres taki

sam jak do EdW z dopiskiem: Dział Pre−

numeraty).

· AVT ma w Internecie własne strony

WWW. Reprezentowane tam są Elekt−

ronika Praktyczna i Młody Technik. Oto

adres: http://www.atm.com.pl/~avt

· Nie sprawdzaliśmy, czy Easytraxa moż−

na ściągnąć przez Internet. Można go

poszukać w firmie Protel pod adresem:

http://www.protel.com

· Do tej pory otrzymaliśmy bardzo mało

propozycji praktycznych usprawnień

do rubryki MacGyvera. Podzielcie się

swoim doświadczeniem i opiszcie sto−

sowane “patenty”!

· Aktualna i pełna lista wszystkich do−

stępnych kitów AVT (z EdW i EP) zna−

jduje się w każdym numerze Elektroniki

Praktycznej.

· Zachęcamy do prezentowania swoich

konstrukcji na łamach Forum Czytelni−

ków. Nie mają jednak żadnych szans

na publikację opracowania “papiero−

E LEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 2/97

Poczta

oczta

W rubryce “Poczta” zamieszczamy fragmenty Waszych

Specjalną częścią “Poczty” jest kącik tropicieli chochlika

listów oraz nasze odpowiedzi na pytania i propozycje.

drukarskiego − rubryka "Errare humanum est" (w tym numerze

Elektronika dla Wszystkich to nasze wspólne pismo

errata na str. 40). Wśród Czytelników, którzy nadeślą przy−

i przez tę rubrykę chcemy zapewnić jak najbardziej żywy

kłady błędów, będą co miesiąc losowane nagrody w postaci

kontakt redakcj

kontakt redakcjii ii i zz zz z Czytelnikami. Prosimy o listy z oczeki−

Czytelnikami. Prosimy o listy z oczeki−

kitów z serii AVT−2000.

waniami w stosunku do nas, z propozycjami tematów do

Piszcie więc do nas, bardzo cenimy wasze listy, choć nie na

opracowania, ze swoimi problemami i pytaniami. Posta−

wszystkie możemy szczegółowo odpowiedzieć.

ramy się w miarę możliwości spełnić Wasze oczekiwa−

Jest to nasza wspólna rubryka, dlatego będziemy się do Was

nia

Poczta

Trzymam właśnie w ręce dwunasty numer

EdW i muszę przyznać, że to pismo ciągle

mnie zaskakuje. Otwieram je i co widzę

w środku? Oprócz kolejnej dawki ukła−

dów do montażu widzę wspaniałą i ob−

szerną ankietę. Oczywiście zaraz ją wy−

pełniam, nie zważając na Panią od an−

gielskiego.

Ale na tym nie koniec. Zaglądam do

Poczty. Czytam i nagle widzę swoje na−

zwisko i imię (na dodatek bezbłędnie na−

pisane). To naprawdę niezwykłe. Po raz

pierwszy napisałem list do jakiegoś czaso−

pisma, a tu takie zaskoczenie. Muszę

przyznać, że jest to bardzo budujące. Te−

raz już wiem, że listy czytelników są czyta−

ne i brane pod uwagę.

Nie jestem roztargniony jak Pan Zbigniew

Raabe, ale też często zapominam o wielu

ważnych sprawach. Aby ułatwić sobie ży−

cie, od pewnego czasu zapisuję na kart−

ce najważniejsze myśli i sprawy. Teraz

właśnie z niej korzystam, by niczego nie

pominąć.

Po pierwsze w EdW 12/96 została poruszo−

na sprawa liczników Geigera−Muellera.

Dla mnie taki licznik jest nieprzydatny, ale

przesyłam kserokopię artykułu “Rejestra−

tor promieniowania” z MT 8/87.

Po drugie chciałbym, aby na łamach

EdW została poruszona sprawa urządzeń

do samoobrony.

Chciałbym także, aby zostało opisane

urządzenie do sterowania za pomocą

ludzkiego głosu. (...)

Jestem początkującym elektronikiem,

i nie wiem, jaki sprzęt, przyrządy i katalogi

powinienem kupić w pierwszej kolejności,

aby moje układy były budowane w spo−

sób nowoczesny i z nowoczesnych ele−

mentów. Bardzo proszę o radę w imieniu

wszystkich początkujących. (...)

Dopiero odkrywam tajniki elektroniki

i często, gdy czytam artykuły, spotykam

niezrozumiałe słowa i zwroty. Proponuję

więc, aby część Poczty przeznaczyć na

słowniczek, gdzie wyjaśniane byłyby nie−

zrozumiałe pojęcia. (...)

Grzegorz Dolatowski

Od takiego listu ciepło się nam robi na

sercu. Tylko ten jeden zgrzyt... dlaczego

czytałeś EdW na lekcji angielskiego? Prze−

cież każdy elektronik powinien jak najle−

piej znać angielski, a to ze względu na li−

teraturę źródłową i Internet. Bez angiels−

kiego teraz ani rusz. Nie pokazuj więc te−

go fragmentu miłej, mamy nadzieję, Pani

od angielskiego.

Serdecznie Cię pozdrawiamy! Za cieka−

we propozycje otrzymasz od Redakcji

upominek − książkę.

Zamówienie zostało przyjęte − redaktor

Piotr Górecki napisze wkrótce parę słów

o kompletowaniu podstawowego sprzętu

i literatury.

Gotowi jesteśmy też wprowadzić stałą

rubryczkę pod roboczą nazwą “Mały

słowniczek−elektroniczek”. Jeśli będziecie

przysyłali pytania dotyczące niezrozumia−

łych słów i zwrotów, rubryka na stałe za−

gości w EdW. Jej los leży więc wyłącznie

w Waszych rękach.

tronika Praktyczna”. Znajduję tam dużo

ciekawych projektów do samodzielnego

montażu, ale nigdzie nie mogę znaleźć

układu do budowy radioteleskopu. Dlate−

go też uprzejmie proszę o nadesłanie mi

informacji, gdzie mogę znaleźć taki pro−

jekt.

i najwyższej klasy, zasilanego napięciem

symetrycznym. Natomiast wzmacniacze

TDA15XX, przeznaczone do sprzętu samo−

chodowego nie mają tak dobrych właś−

ciwości. Do współpracy z AVT−2120 nale−

żałoby raczej zastosować kostki TDA1514,

TDA7294 czy LM38XX. Zostały one opisane

w EP, a niebawem zostaną zaprezento−

wane także Czytelnikom EdW.

Aleksander Dera

ul. Jaśminów 3/2

41−700 Ruda Śląska 1)

W redakcji nie mamy informacji na ten in−

teresujący temat. Nie wiemy nawet, czy

budowa odpowiedniej anteny jest możli−

wa w warunkach amatorskich. W jakim

zakresie częstotliwości powinna praco−

wać? Jak zrobić układ skanera, pozwala−

jący uzyskać obraz nieba. Czy istnieje ja−

kieś oprogramowanie do komputera, bo

bez komputera się tu raczej nie obejdzie.

Jeśli ktoś posiada praktyczną wiedzę na

ten temat, prosimy o kontakt z redakcją.

Adam Skomiał (Prościeniec 23, 96−318

Miedniewice) jest zainteresowany wszelki−

mi urządzeniami alarmowymi i zabezpie−

czającymi. Prosi o pomoc i pyta o sche−

maty i opisy takich urządzeń.

Na łamach EdW przedstawiliśmy i nadal

będziemy opisywać urządzenia zabezpie−

czająco−alarmowe. Sporo aktualnych

materiałów można znaleźć w siostrzanej

Elektronice Praktycznej.

Nie warto natomiast liczyć na aktualne

książki dotyczące tej dziedziny. Książek

takich praktycznie nie ma. Urządzenia

alarmowe z konieczności są często zmie−

niane, modyfikowane i ulepszane − cały

czas trwa przecież wyścig między kon−

struktorami zabezpieczeń, a włamywa−

czami. Ze względu na specyficzny cha−

rakter, szczegółowe opisy urządzeń firmo−

wych tego typu nie są zazwyczaj publiko−

wane − są wręcz objęte ścisłą tajemnicą.

Nie ma się zresztą czemu dziwić − firmy

chronią interes swych klientów.

Dlatego aktualnych i praktycznych infor−

macji należy szukać w czasopismach

oraz u instalatorów i w firmach zajmują−

cych się instalacjami alarmowymi.

Mariusz Janczewski z Klwowa prosi o przy−

słanie mu pewnej ilości schematów inte−

resujących go urządzeń elektronicznych.

Redakcja EdW nie prowadzi takiej działal−

ności. W AVT można nabyć archiwalne

numery wszystkich wydawanych czaso−

pism, można też zamówić artykuły wymie−

nione w ”Świecie hobby”, przedstawiane

w Elektronice Praktycznej − są to kseroko−

pie z pism obcojęzycznych.

Jesteśmy przekonani, że Mariusz w archi−

walnych numerach EdW i EP znajdzie

wiele interesujących go układów, i to

z obszernym opisem.

Daniel Półgrabia ze Zduńskiej Woli pyta

o możliwości połączenia układu AVT−2120

z układem TDA1518Q. Wzmacniacz

TDA1518Q jest niemal identyczny jak

układ TDA1516Q. Taki sam jest układ apli−

kacyjny. Jedyną różnicą jest wartość

wzmocnienia.

W kostce TDA1516 wzmocnienie jednego

kanału wynosi 20dB, czyli 10 razy,

a wzmacniacza w połączeniu mostko−

wym − 26dB (20 razy).

Kostka TDA1518 ma wzmocnienie kanału

równe 40dB (100 razy) − w połączeniu

mostkowym − 46dB (200 razy).

Wydawałoby się, że wzmacniacz

TDA1518 jest lepszy, bo jest czulszy.

W rzeczywistości tak nie jest. Wzmacniacz

ten w większości zastosowań będzie mieć

większe szumy. Większe (do 250mV) jest

także napięcie niezrównoważenia na wy−

jściu, czyli różnica spoczynkowych napięć

stałych na końcówkach wyjściowych

5 i 9.

Dlatego gdy w systemie przewidziany jest

przedwzmacniacz, a nie zachodzą jakieś

szczególne okoliczności, warto stosować

TDA1516 − a potrzebne wzmocnienie le−

piej uzyskać w przedwzmacniaczu.

Próba połączenia modułu AVT−2120

z końcówką TDA1518, czy 1516 jest oczy−

wiście możliwa, ale nie jest najlepszy po−

mysł. Do wspomnianych wzmacniaczy

mocy znakomicie nadaje się przed−

wzmacniacz AVT−2017 z kostką NE542 lub

jeden z przedwzmacniaczy z kostką

NE5532.

Moduł AVT−2120 ma znakomite paramet−

ry i przeznaczony jest do sprzętu wysokiej

Paweł Adamczewski z Łodzi prosi o wyjaś−

nienie, dlaczego zrobiony przez niego

układ współpracy miksera z linią telefo−

niczną powoduje samowzbudzenie całe−

go systemu. Najkrócej można odpowie−

dzieć, że przyczyną jest złe dopasowanie

układu antylokalnego do linii telefonicz−

nej, lub brak takiego układu. Sprawa

układu antylokalnego i dopasowania do

linii telefonicznej była poruszana w Elekt−

ronice Praktycznej 8/93 oraz w EdW 3/96

str. 34.

W jednym z najbliższych numerów EdW

przedstawiony zostanie prosty dwukierun−

kowy układ współpracy miksera z linią te−

lefoniczną z galwanicznym oddzieleniem

obwodów. Moduły do budowy miksera

przedstawiamy w tym numerze.

Również w Klubie Konstruktorów na str.

? przedstawiona jest kostka, która pomo−

że rozwiązać problem Pawła.

Piotr Kral (ul. Bukowa 34/20 43−100 Tychy)

ma problem ze zidentyfikowaniem ele−

nentów oznaczonych YKT91455 w obudo−

wie podobnej do TO−126, które uległy

uszkodzeniu w energooszczędnej żarów−

ce “Minilite”. Nie odnaleźliśmy w katalo−

gach opisu tych elementów − prawdopo−

dobnie są to tranzystory − bipolarne lub

MOSFETy, pracujące w przetwornicy.

Cd. na str. 21

Z zainteresowaniem czytam Wasze czaso−

pisma “Elektronika dla Wszystkich” i ”Elek−

E LEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 2/97

oczta

Poczta

Cd. ze str. 5

tykułu, a przecież można by było w to

miejsce dać jakieś aplikacje układów

scalonych ze starszych lat. Dlaczego jest

tak mało o podzespołach starszych lat,

przecież tego jest jeszcze mnóstwo na

naszym rynku. Ale mniejsza o to.

Najbardziej zezłościł mnie cykl artykułów

pt “Listy od Piotra”. Wszystko było w po−

rządku o rezystorach, kondensatorach,

ale kurde, dlaczego prawie nic o cew−

kach, dławikach? Dlaczego nie było, jak

się czyta kod paskowy lub literowy? Prze−

cież tego nie można nigdzie znaleźć, a są

to elementy niezbędne w wideo i innym

sprzęcie elektronicznym. Sam posiadam

dużo dławików i cewek, a nie wiem, jak

to odczytać, na przykład 102, w jakich

wartościach to się wyraża, jak z kodem

paskowym. Bardzo bym prosił o informa−

cje w nurtującej mnie sprawie. Na pewno

wielu czytelników ma taki sam problem.

Kochani, dajcie jakiś schemat tunera FM.

Przecież jak pamiętam, w żadnym z na−

szych czasopism nie był publikowany, no

chyba że AV 2/87. Poza tym martwa ci−

sza, tylko komputery itp. bzdety. Publikuj−

cie więcej gadgetów.

A poza tym to jesteście bardzo dobrym

pismem, jak na razie, więc życzę Wam

Wesołych Świąt i Pomyślnego Nowego

Roku. Tak trzymać.

I co tu, kurde, powiedzieć o takim liście?

Jan Lasia z Kędzierzyna (o ile dobrze od−

cyfrowaliśmy nazwisko) otrzymuje od Re−

daktora Naczelnego symboliczny upomi−

nek.

Małe dławiki są oznaczane kodem barw−

nym analogicznie jak rezystory. Można

spotkać trzy albo cztery paski (lub kropki)

− brak czwartego paska wskazuje na tole−

rancję 20%. Tak oznaczona indukcyjność

wyrażana jest w mikrohenrach. Przykłado−

wo czerwony−czerwony−brązowy (2−2−1)

daje 220µH. Zółty−fioletowy−czarny−srebr−

ny oznacza 4−7−0−10%, czyli 47µH 10%.

Analogicznie jest z oznaczeniami cyfro−

wymi − mamy tu: dwie pierwsze cyfry zna−

czące, a trzecia cyfra to ilość zer, wartość

indukcyjności podawana jest w mikro−

henrach. Stąd 102 to 1000 µH, czyli 1mH,

a 680 to 68µH. Szczegóły na temat kodów

można znaleźć w EdW 2/96 na str. 56, 57.

Sprawa tunera jest trudniejsza. Dobrej

głowicy FM nie uda się zestroić bez spe−

cjalistycznych przyrządów. Szkoda ma−

rzyć. Nawet użycie gotowej głowicy nie

do końca rozwiązuje problem, bo pozo−

staje kwestia wyboru stacji. Obecnie robi

się to przy pomocy syntezerów z pętlą

PLL. Kostek do syntezy jest wprawdzie

mnóstwo, ale sterowanie odbywa się cyf−

rowo, zazwyczaj przez tak zwaną szynę

I2C. A więc potrzebny jest mikroprocesor,

oprogramowanie itp. Projekt komplikuje

się znacznie i nie ma szans wykonać go

tanim kosztem. Kit do składania koszto−

wałby znacznie więcej niż produkowany

masowo japoński tuner średniej klasy.

Poprosiliśmy natomiast naszego specjalis−

tę w tej dziedzinie, Andrzeja Janeczka

o zaprezentowanie prostego, jednoukła−

dowego radia FM. Ale sprawa nie jest ta−

ka prosta, jak wygląda to na pierwszy rzut

oka, choćby ze względu na niezbyt szero−

ki wybór odpowiednich układów scalo−

nych.

(...) Radiotechniką interesuję się od czter−

nastego roku życia, od 1945 roku, gdy

wojska sowieckie wkroczyły na tereny

Wielkopolski. Mieszkałem wtedy w powie−

cie nowotomyskim. W tę dziedzinę wpro−

wadził mnie przyjaciel powracający z Ber−

lina, gdzie się urodził. Jego rodzice byli

Polakami, a ich mieszkanie zostało dosz−

czętnie zbombardowane.

W owym czasie były to dla nas, czterna−

stoletnich chłopców, szczęśliwe chwile,

kiedy mogliśmy zmontować pierwszy od−

biornik kryształkowy, a radioodbiorników

wówczas nie było. Ale to dawna historia.

Potem były nauka, wojsko (Szkoła Łącz−

ności w Braniewie, praca na radiosta−

cjach w Czarnym Dunajcu), praca zawo−

dowa, a obecnie jestem na emeryturze.

To wszystko pozostało moim hobby. Nie−

raz chciałoby się zrobić coś według opi−

su, jednak często brakuje tego najważ−

niejszego − jakiegoś układu scalonego.

Trzeba jeździć do Zielonej Góry, a i tam

nie zawsze można kupić to, czego potrze−

ba. (...)

Eugeniusz Śmiglewski

Nowa Sól

Na wstępie mego krótkiego listu pragnę

Wam podziękować za tak dobre pismo,

którego jestem zagorzałym czytelnikiem.

Ale i Wy macie już chyba dość czytelni−

ków, bo też piszecie, co się Wam podo−

ba, choćby cykl Easy Trax. Przecież to by−

ło dość obszernie publikowane w EP. Nie

wiem, czy jest aż tylu czytelników tego ar−

E RRARE H UMANUM E ST

W dwunastym numerze EdW oprócz kilku literówek wytropiliście następujące

błędy:

· W projekcie zegara na str. 8 w rys 1. brak cyferki 10 w złączu Z2, a na str. 11

w spisie elementów brak rezystorów R29...R31 o wartości po 100k<234>.

· W projekcie zasilacza lutownicy na str. 50 na rys. 1 rezystor R1 może mieć

moc 5W, a niekoniecznie 8W, zgodnie z tym, co podano w spisie elementów.

· Nie jest natomiast błędem brak wartości R13, R14 w spisie elementów przy−

stawki do pomiaru bardzo małych rezystancji na str. 48, bowiem w układzie

będzie wlutowane najwyżej 10 rezystorów.

Drobną nagrodę−niespodziankę otrzymuje Artur Mirecki z Łupowa.

E LEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 2/97

oczta

Poczta

Bogusław Stojak z Dębicy napisał:

Na wstępie pozdrawiam Was serdecznie

i gratuluję wspaniałego pisma, jakim jest

Elektronika dla Wszystkich. Zajmuję się

elektroniką od dwóch lat i dzięki Wam

zrozumiałem wiele niejasnych dla mnie

spraw. Jeżeli bym mógł, to ode mnie do−

stalibyście nagrodę Nobla za tak wspa−

niałe “korepetycje”. Tylko tak dalej − jes−

teście SUPER!!

(...) Bardzo Was proszę o przesłanie mi

aplikacji, schematu układu KA2402 lub

wskazanie mi źródła, gdzie mógłbym to

znaleźć. (...)

Obiecuję, że jeśli pomożecie rozwiązać

mój problem, to pomyślę nad tą nagrodą

Nobla dla Was.

Łączę wyrazy szacunku.

A oto schemat aplikacyjny kostki KA2402:

???

impedancja?

Poza tym mam do redakcji dwie prośby:

− czy istnieje jakaś kostka spełniająca fun−

kcję zegara z dwoma alarmami?

jeśli tak, to bardzo proszę o nazwę i sche−

mat wyprowadzeń.

− czy moglibyście zamieścić w piśmie

schemat, bądź też wspomnieć samą

ideę działania pH−metru?

Cieszymy się, że Waszym zdaniem, poma−

łu “odczarowujemy” elektronikę. My, re−

daktorzy EdW znamy wspomniany prob−

lem od podszewki, bo wychowaliśmy się

na literaturze, w której aż roiło się od błęd−

nych schematów, mętnych opisów i wy−

jaśnień. Wiemy, że często publikowano

układy, które wcześniej nie zostały wyko−

nane ani sprawdzone. Rzeczywiście,

wkładamy dużo wysiłku w przygotowanie

i gruntowne przetestowanie opisywanych

układów. Jest to zasługa autorów projek−

tów, którzy są zobowiązani przedstawić

działający model. Jednak żaden układ

nie trafi na łamy EdW, jeśli nie zostanie

dokładnie sprawdzony w laboratorium

działającym pod kierownictwem naszego

redakcyjnego kolegi, Sławka Surowińskie−

go.

Odnośnie “elektroniki jako takiej”, mamy

głębokie przekonanie, że najlepszą formą

nauki jest eksperyment. A teorię, definicje

i wzory znajdziecie w opasłych (i zwykle

nudnych) książkach. My będziemy przed−

stawiać tylko te sprawy, które rzeczywiś−

cie w podręcznikach są przedstawiane

w sposób zawikłany i nieprzystępny. Przy−

kładem są elementy indukcyjne. Redak−

tor Piotr Górecki wkrótce poświęci temu

zagadnieniu kilka swoich Listów.

Kostka zegara z dwoma alarmami to np.

LM8364 firmy Sanyo. Zegar z jej wykorzys−

taniem przedstawimy w jednym z najbliż−

szych numerów EdW.

Według naszej wiedzy, całą tajemnicą

pH−metru jest czujnik, który wytwarza na−

pięcie zależne od pH środowiska. Ponie−

waż czujnik taki ma ogromną rezystancję

wewnętrzną, pewną trudnością było do−

tychczas wykonanie wzmacniacza po−

miarowego, który musi mieć bardzo mały

prąd polaryzacji wejść. Przy użyciu współ−

czesnych wzmacniaczy operacyjnych

najlepszych firm nie jest to już większym

problemem. Jeśli ktoś zna bliżej temat

czujników do pH−metrów, prosimy o listy.

Chętnie je opublikujemy.

elektronicznych, ale bardzo niewielką

w samodzielnym ich projektowaniu,

a więc cała nadzieja w ”Systemie projek−

towania modułowego”.

A oto dwie wzajemnie przeciwstawne

opinie:

Bogdan Pawelec z Pszczyny−Łąki napisał

między innymi:

(...) Do napisania listu skłoniło mnie prze−

czytanie poczty w 9 EdW, a wszczegól−

ności listu Pana Aleksandra Króla. Podob−

nie jak Pan Aleksander elektroniką zajmu−

ję się od ukończenia szkoły podstawowej,

również do pewnego czasu byłem z elek−

troniką i komputerami na bieżąco. W tym

czasie królowały układy TTL, ZX81, ZX

Spectrum, jedynym godnym uwagi cza−

sopismem był “Młody Technik”, w którym

można było znaleźć coś z elektroniki

i komputerów. Jeśli się nie mylę, to pew−

ne artykuły pisał również Pan Górecki,

który teraz tak zażarcie zwalcza wszystko,

co nie jest wytworem nowoczesnej tech−

nologii, a całą resztę należy wyrzucić na

złom.

Zupełnie zgadzam się z Panem Aleksand−

rem, że obecnie publikowane artykuły

w różnych elektronicznych czasopismach

przesadnie szybko dokonały skoku od

tranzystora do mikrokontrolerów, od ZX

do IBM zapominając po drodze o całej

reszcie. Można poddawać krytyce stoso−

wanie lamp, tranzystorów germanowych,

układów TTL, ale nie wszystko musi być

zrealizowane od razu z zastosowaniem

układów PAL, Gal, PLD. Przecież wiele

układów można zrealizować na elemen−

tach dyskretnych i układach CMOS. To

samo dotyczy komputerów (...)

Do tego należałoby jeszcz dodać sprawę

ceny i możliwości zdobycia potrzebnych

podzespołów, szczególnie przez osoby

mieszkające w małych miasteczkach i na

wsi. (...)

A oto inne stanowisko: Wojciech Gryle−

wicz z miejscowości Nacław pisze:

(...) Po przeczytaniu rubryki Poczta posta−

nowiłem podzielić się z Wami swoją opi−

nią na temat “wykopalisk” UL. Myślę, że

nie ma sensu opisywać ich na łamach

EdW − mijałoby się to z celem.

Te wysłużone “scalaki” umarły już śmiercią

naturalną i nie ma sensu ich wskrzeszać.

Bo i po co? Czy mamy się cofać?

Ja też nie jestem zamożnym początkują−

cym elektronikiem, ale kupując raz

w miesiącu po kilka części, można zmon−

tować sprawne i porządne urządzenie.

Wydaje mi się, że nie ma sensu budować

układu elektronicznego z jakiś starych

części. I tak będzie on bardziej zawodny,

większy gabarytami, będzie potrzebował

więcej prądu. Jak tak dalej pójdzie, to

niedługo cofniemy się tak daleko, że bę−

dziemy montować układy lampowe.

Proszę Was, Redakcjo EdW, nie dopuść−

cie do takich rzeczy. Idźmy w przyszłość

i nie cofajmy się.

Życzę dalszych sukcesów w wydawaniu

tego wspaniałego pisma, jakim jest EdW

i pozdrawiam mego idola, p. Zbigniewa

Raabe (ten człowiek ma wyobraźnię!).

· Do wejść mikrofonowych różnego ro−

dzaju wzmacniaczy, odbiorników ra−

diowych, radiomagnetofonów można

podłączać bezpośrednio mikrofony

dynamiczne, czyli takie z magnesem

i cewką. Najpopularniejsze obecnie

i bardzo tanie mikrofony elektretowe

mają dobre parametry (niejednokrot−

nie lepsze, niż mikrofony dynamiczne),

jednak wymagają zewnętrznego zasi−

lania. Na rysunku pokazano prosty

schemat układu przystosowującego

mikrofon elektretowy dwu− i trzykoń−

cówkowy do współpracy ze wspo−

mnianymi wejściami. Obudowa mikro−

fonu jest zawsze połączona z końców−

ką ujemną.

Michał Zajączkowski z Wrocławia przesłał

pocztą elektroniczną następujący list:

Witam całą redakcję EdW i jako kolejna

osoba składam gratulacje z powodu

stworzenia takiego pisma. Mam 16 lat,

w elektronice do tej pory poruszałem się

po omacku − zrobiłem układ, ale pod

dyktando opisu, a poza tym nie miałem

pojęcia, jak on działa. Wasze pismo nau−

czyło mnie czegoś: prawidłowo zmonto−

wany układ musi działać. Każdy błąd da

się odnaleźć i usunąć. Co prawda nie

dysponuję dużym laboratorium − jeden

miernik uniwersalny, ale też, do tej pory

nic “dużego”, co wymagałoby lepszego

sprzętu, nie zrobiłem.

Mam jednak kilka uwag do EdW.

Powinniście też uczyć elektroniki jako ta−

kiej, a nie tylko zabawy z układami cyfro−

wymi. Myślę tu o różnych dławikach, mos−

tkach i sam nie wiem, czym jeszcze. Dla

mnie w dalszym ciągu są to czary.

Wyjaśniajcie trudne terminy, np. co to jest

Michał Statkiewicz z Krasnołęki pisze:

Szanowna Redakcjo EdW!

Bardzo podoba mi się Wasze pismo i spo−

sób w jaki się w nim traktuje elektronikę.

Podoba mi się to, że tak wielki wpływ na

postać EdW mają sami Czytelnicy, jak

również to, że z podniesionym czołem

przyznajecie się do błędów, które od cza−

su do czasu wkradają się mimo naszej

i Waszej woli. (...)

Bardzo cieszy mnie Wasze podejście do

spraw bezpieczeństwa podczas przepro−

wadzania eksperymentów.

Z wykształcenia jestem elektrykiem, posia−

dam uprawnienia SEP i doskonale zdaję

sobie sprawę z konieczności zachowania

środków ostrożności podczas pracy. Mam

sporą praktykę w budowaniu urządzeń

E LEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 2/97

oczta

Poczta

Rafał Król z Białogardu ma kłopoty z tele−

wizorem, do którego pilot się gdzieś zagu−

bił. Rzeczywiście, bez pilota nie można

skorzystać z telegazety. Nie wiemy jaki

kod zdalnego sterowania jest używany

w Twoim odbiorniku. Jeśli RC−5, to możesz

wykorzystać popularny krajowy pilot

z kostką SAA3010. W razie niepowodzenia

raczej nie próbuj dalszych eksperymen−

tów. Proponujemy Ci, żebyś poszukał od−

powiedniego pilota w jednej z wielu firm,

które się w tym specjalizują. Zwykle takie

firmy posiadają listę odpowiedników

i ewentualnie wskażą Ci zamiennik. Może

też pomoc uzyskasz w lokalnym punkcie

serwisowym.

nawet zdarzają się uszkodzenia kostek

z takiego tytułu, są one naprawdę nie−

zmiernie rzadkie. Z praktyki wiadomo, że

jeśli kostki się psują, najczęściej dzieje się

to już w zmontowanym układzie, zwykle

podczas prób (dlatego naprawdę należy

unikać lutowania i innych manipulacji

w układzie, który jest zasilany).

Co więc o tym myśleć? Decyzję pozosta−

wiamy Czytelnikom − jak zawsze zaleca−

my umiar, a przy szczególnie kosztownych

układach nadmiar ostrożności nigdy nie

zaszkodzi.

Krzysztof z Siemianowic zadał pytania na

temat układów CMOS: Wiem, że układy

CMOS są wrażliwe na ładunki statyczne,

więc zapytałem w sklepie czy są one ja−

koś zabezpieczone. Sprzedawca powie−

dział, że mają zabezpieczenia w środku

i że można dotykać ich wyprowadzeń.

Czy to prawda?

(...) Proszę Was o poświęcenie artykułu

bądź napisanie w Poczcie, czy układy

CMOS są w ochronnym opakowaniu, jak

takie opakowanie wygląda, czy są od−

porne na te ładunki, jak takie układy

ochraniać i przechowywać?

Mamy problem! Czy podać Wam infor−

macje zawarte w książkach, zalecające

daleko posunięte środki ostrożności? Czy

napisać, jak obchodzimy się z CMOSami

my, redaktorzy EdW, konstruktorzy prezen−

towanych układów?

Może w skrócie jedno i drugie.

Pierwsze wersje układów MOS i CMOS

rzeczywiście były podatne na uszkodze−

nia. Przy ich montażu stosowano metalo−

we stoły, i obowiązkowo wszystkie meta−

lowe elementy były uziemiane. Osoby

pracujące przy takich układach także by−

ły uziemione (za pomocą metalowej

bransolety na ręce lub nodze).

Z czasem do takich wrażliwych układów

rzeczywiście wbudowano obwody zabez−

pieczające. Jednak nadal w katalogach,

także tych znanych i dobrych firm, można

znaleźć wskazówki, że przyrządy, narzę−

dzia i ludzi mających kontakt z układami

scalonymi należy uziemić. Co ciekawe

takie wskazówki dotyczą nie tylko ukła−

dów CMOS, ale również niektórych pre−

cyzyjnych i delikatnych układów wykona−

nych w technologii bipolarnej. Tyle mó−

wią mędrcy. Delikatne układy scalone są

pakowane w plastikowe szyny, które

zwykle wykonane są z tworzywa, które nie

jest dobrym izolatorem, tylko stanowi dla

prądu pewną ogromną oporność. To wy−

starczy, żeby rozładować ewentualne ła−

dunki statyczne. Na takich szynach zwyk−

le spotyka się napis antistatic.

Natomiast codzienna praktyka jest zupeł−

nie inna. Prawie nikt nie przejmuje się dziś

niebezpieczeństwem uszkodzenia pod

wpływem ładunków statycznych. Z ukła−

dami CMOS prawie wszyscy obchodzą

się bez żadnych ceregieli. Trzymają je

w pudełkach po zapałkach, nie wahają

się dotykać ich wyprowadzeń. I co? Jeśli

E LEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 2/97

oczta

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: