MIT
Mit (gr. μῦθος mythos - "myśl, zamysł, temat rozmowy, opowieść, baśń") –to opowieść o otaczającym ludzkość świecie, opisująca historię bogów, demonów, legendarnych bohaterów oraz historię stworzenia człowieka. Próbowała ona dać wyjaśnienie odwiecznych zagadnień bytu ludzkiego, mistyki, fascynacji śmiercią, życia i śmierci, dobra i zła, sensu ludzkiego bytu. Opowieści mityczne są przejawem wczesnego stadium rozwoju doktryny religijnej, tzw. etapu mitycznego.
W mitach kształtowała się pierwotna wiedza o świecie, zamykały się wierzenia, zakazy i nakazy etyczne, pouczenia, przekaz informacji o innych bytach, ludziach i dziejach. Formą mitu jest opowieść przesycona pojęciami ogólnymi, symbolami i alegoriami. Początkowo była ona przekazywana z pokolenia na pokolenie, jako wiedza pewna, rozwijana, ale niezmienna i chroniona. Ze względu na to, że mit jest wynikiem intuicyjnego poznania, można mówić, że jest "prawdą objawioną" lub natchnioną.
Jak podaje Słownik terminów literackich - mit to opowieść o zdarzeniach danej społeczności, ukształtowana tak, by mogła być przesłaniem moralnym lub przekazem określonego sensu. Pierwotnie mity funkcjonowały w świadomości potocznej za pośrednictwem relacji ustnych. Ta forma upowszechnienia wiązała się z możliwością naruszenia, modyfikacji fabuły. Efektem jest wiele odmian tego samego tekstu różniących się detalami. Opowieści te miały ogromną wartość dla starożytnych, bowiem pozwalały uporządkować ich wiedzę o świecie, rozstrzygnąć najważniejsze wątpliwości i zaspokoić pasję poznawczą, a przede wszystkim stwarzały podstawę do ukształtowania postaw religijnych. Z czasem mit utracił religijny charakter i dawne funkcje, stał się przedmiotem różnorodnych interpretacji, wyzyskiwanym literacko, również w parodii. Jest przedmiotem zainteresowania różnych dyscyplin naukowych (np. etnologii, religioznawstwa, socjologii). Pozwala poznać wierzenia i obrzędy, sposób myślenia, pasję zdobywania wiedzy, jaką od początku przejawiał człowiek starożytny.
Edward Wilson scharakteryzował mit z pozycji socjobiologii: jest to opowieść, która szczególne miejsce, jakie plemię zajmuje w świecie, wyjaśnia w kategoriach racjonalnych, odpowiadających sposobowi rozumienia świata fizycznego przez słuchacza. Mity komplikują się proporcjonalnie do wzrostu złożoności struktur społecznych, stanowią ich odbicie. Ponadto, Wilson twierdzi, że większość współczesnych intelektualnych "bojów" wynika z konfliktu pomiędzy trzema wielkimi mitologiami – marksizmem, tradycyjną religią oraz scjentystycznym materializmem.
Jak napisała Karen Armstrong w książce Krótka historia mitu, mit prawidłowo zrozumiany ustawia nas we właściwej – duchowej bądź psychologicznej – pozycji do prawidłowego działania w tym bądź przyszłym świecie. Ponadto Armstrong twierdzi, że od początku świata człowiek w podświadomości zaprogramowane ma dążenie do nowego świata, życia, wydarzenia. Natomiast, jeśli goni się za celem, to często tworzy się wszelkiego rodzaju historie, które mają nas umocnić w wierze, że cel jest osiągalny i fantastyczny. Dlatego w mitologii nie brakuje elementów magicznych i niewiarygodnych.
Nie tylko Karen Armstrong zajęła się tematyką mitów. Francuski filozof Roland Barthes zasugerował, że oprócz – jak to nazwał – starej mitologii jest też nowa forma mitopodobna, którą nazwał mitologią codzienną. Wywodzi się ona z kultury masowej. Ważny wpływ na ich kształtowanie mają reklamy czy chociażby sprawy polityczne. Barthes stwierdził także, że to właśnie te mity m.in. decydują o naszych codziennych humorach, wyborach itd. Podkreślony przez niego został wpływ techniki i środków szybkiego przekazu jako ważny element ówczesnej mitologii.
Ivan Starsky podkreślając jego wieloznaczności wielofunkcyjność, ukazując jak mit wymyka się wszelkim jednoznacznym definicjom naukowym twierdzi, że Mit jest wszystkim i niczym zarazem. Jest prawdziwą historią i fałszywą, objawieniem i złudzeniem. Świętością lub profanum, jest rzeczywisty lub fantastyczny. Jest symbolem i narzędziem, archetypem i stereotypem. Jest albo silnie ustrukturyzowany i logiczny albo emocjonalny i prelogiczny, tradycyjny i prymitywny albo jest częścią współczesnej ideologii. Mit mówi o Bogach, ale często także o przodkach, a czasami o zwykłych ludziach.
Tematyka mitów
Literatura i sztuka szeroko korzystają z ukształtowanej w mitach topiki (nawiązując najczęściej przez nazwanie lub środowisko zdarzenia do eksponowanych miejsc zdarzeń, np. Arkadia, Olimp, Raj, Hades, "złoty wiek"), motywów (np. motywu wędrownego, motywu cierpienia), archetypów (postaw i zachowań ludzkich, np. czułości matki - Demeter, zbuntowanego wobec bogów dla dobra ludzi Prometeusza, bezowocnego wysiłku Syzyfa).Socjologia obok mitu antycznego wyróżnia tzw. mit społeczny - przekaz i obieg określonej treści informacji, dotyczącej jakiejś osoby lub istotnego wydarzenia, trudnej do udokumentowania, zbadania i potwierdzenia przez naukę lub tzw. czynniki oficjalne czy autorytety.
Rodzaje mitów
W całokształcie mitów możemy wyróżnić:1) kosmogoniczne, zajmujące się światem, jego powstaniem, fazami rozwojowymi, przeznaczeniem i kresem, np. mity wczesnojudaistyczne, które znalazły swój ostateczny wyraz w Biblii, greckie i rzymskie, niektóre mity hinduskie, irańskie, które stały się źródłem dla rozwoju, buddyzmu, mazdaizmu, gnostycyzmu, manicheizmu.2) antropologiczne, usiłujące wyjaśnić pochodzenie człowieka, jego naturę i przeznaczenie i zależności pomiędzy człowiekiem i innymi bytami.3) genealogiczne, przekazujące informację o pochodzeniu człowieka i rozwoju rodzaju ludzkiego (rodów, plemion itd.).4) historyczne i historiozoficzne, przekazujące wiadomości o ważnych dla ludzkości lub też dla jakiegoś ludu wydarzeniach, dociekające przyczyn i skutków tych wydarzeń.
Podział mitów służy on uporządkowaniu wiedzy o mitach. Niektórych z nich nie da się jednak określić jednoznacznym mianem. W wielu z nich spotykają się elementy różnych typów opowieści.
Italianistyka