Patofizjologia wątroby
Podstawowe czynności wątroby:
Ø Przemiana białkowa(cykl mocznikowy, dezaminacja)
Ø Regulacja glikemii (glikogenogeneza, glikogenoliza, glukoneogeneza)
Ø Przemiana tłuszczów (tworzenie, magazynowanie nienasyconych kwasów tłuszczowych)
Ø Tworzenie ciał ketonowych (ketogeneza)
Ø Detoksykacja
Ø Magazynowanie krwi
Ø Spichrzanie metali (Fe, Cu)
Ø Biosynteza i magazynowanie witamin A, D, B
Ø Czynność krwiotwórcza, produkcja czynnika przeciwanemicznego (erytropoetyna)
Ø Udział w procesie krzepnięcia krwi (fibrynogen, protrombina)
Ø Funkcja przeciwkrzepliwa (heparyna)
Żółć składa się głownie z soli kwasów żółciowych i barwników żółciowych.
SKŁAD:
Woda 97%
Sole kwasów żółciowych 0,7%
Sole kwasów nieorganicznych 0,7%
Barwniki żółciowe 0,2%
Lecytyna 0,1%
Tłuszcze 0,1%
Cholesterol 0,06%
Produkcja 500ml/dobę
Kwasy żółciowe
Występują jako sole potasowe i sodowe kwasu cholowego lub chenodeoksycholowego
Sprzężone z tauryna lub glicyna:
Kw. cholowy 50%
Wtórne (tworzone w j. grubym pod wpływem bakterii
Kw. chenodeoksycholowy 30%
Kw. deoksycholowy 15%
Kw. litocholowy 5%
Sole kw. żółciowych
Ø Regulują napięcie powierzchniowe
Ø Są odpowiedzialne za emulację tłuszczów
Ø Tworza micele transportujące lipidy do kosmyków jelitowych
Sole są w 90-95% resorbowane w jelicie cienkim i transportowane z powrotem do wątroby żyłą wrotną a następnie ponownie wydalane do żółci (krążenie jelitowo – wątrobowe)
Szybkość syntezy kwasów żółciowych wynosi 0,2 - 0,4g/dobę. Całkowita ich pula (3,5g) wielokrotnie recyrkuluje drogą krążenia jelitowo – wątrobowego (6-8 razy na dobę)
KAMICA ŻÓŁCIOWA
Przyczyny – zaburzenie w składzie żółci, prowadzące do wytrącania składników i tworzenia złogów
Miejsce odkładania kamieni – pęcherzyk żółciowy, przewody wewnątrz i zewnatrzwątrobowe
Kamienie: - barwnikowe
- cholesterolowe
Kamica: -barwnikowa
- cholesterolowa
BARWNIKOWA
Przyczyna: ↑ hydrolizy bilirubiny związanej pod wpływem β-glukuronidazy
Aktywność tego enzymu wzrasta w niektórych sytuacjach
· Zakażenia dróg żółciowych na tle infekcyjnym
· Podczas procesu złuszczania się nabłonka dróg żółciowych
Tworzy się nadmiar bilirubiny wolnej NIE rozpuszczalnej w wodzie → wytrącanie się złogów
Nadmierna hemoliza erytrocytów erytrocytów marskość → czynniki sprzyjające
CHOLESTEROLOWA
Przyczyny – zaburzenie równowagi między 3 podstawowymi składnikami żółci:
– kw. żółciowymi
- cholesterolem
- lecytyną(prawidłowo 2:2:2)
↑ ilości cholesterolu w tej proporcji powoduje jego wytrącanie i powstanie kamieni
Przemiany Hb do bilirubiny w UŚS
CO2
Hb biliwerdyna
O2
Fe2+ redukcja
Globina
bilirubina krew
Przemiana bilirubiny
Bilirubina z rozpadu erytrocytow bilirubina z rozpadu mioglobiny
(80-90%) (10-20%)
bilirubina uwalniana z UŚS
bilirubina UCB połączona z albuminami osocza
(wolna, pośrednia, przedwatrobowa)
transport do wnętrza hepatocytów,
wiązanie z białkami nośnikowymi X i Y
wiązanie z kwasem glukuronowym
bilirubina związana CB
(bezpośrednia, pozawątrobowa
wydzielanie do jelit wchłanianie CB + UCB
redukcja przez enzymy bakteryjne
tworzenie labilnych bezbarwnych urobilinogenów
utlenowanie do stabilnych urobilin
częściowe wchłanianie zwrotne wydalanie urobilinogenu - mocz
do 12 i w j. cienkim sterkobiliny – kał
Hb choleglobina biliwerdyna bilirubina
mono-, diglukuronian bilirubiny
mezobilirubina
bezbarwne urobilinogen urobilinogen Ixα sterkobilinogen
barwne urobilina urobilina Ixα sterkobilina
mezobiliwidyna (w kale jako produkt przemiany urobilinogenu)
Przemiana barwników żółciowych w jelicie
Bilirubina
4H
Mezobilirubina
Mezobilirubinogen
Sterkobilinogen = urobilinogen
Kał mocz
2H utl. pod wpł. światła 2H
Sterkobilina = urobilina
Metabolizm bilirubiny w komórkach wątroby
Krew +UDPGA glukuronidy(75%)
+ kw. siarkowy siarczany(15%) żółć
Wolna bilirubina
bilirubina + adenozyno-metionina pochodne N-metylowe sprzężona
I 10%
I + glicyna gliko-
I + tauryna tauro- pochodne
albuminy
Odczyn van den Bergha
W warunkach prawidłowych w osoczu mamy wolną nie sprzężoną bilirubinę i jest to bilirubina powstająca poza wątroba w kom układu UŚS. Wytworzone w wątrobie sprzężenia bilirubiny nie przechodzą do krwi lecz zostają całkowicie wydalone do żółci. Prawidłowe przemiany bilirubiny w wątrobie są uwarunkowane sprawna ekstrakcją z krwiobiegu, wydajnym metabolizmem oraz nie zaburzonym wydzielaniem do kanalików żółciowych. Zaburzenie 2 pierwszych procesów tj. niepełna ekstrakcja lub upośledzenie sprzęgania bilirubiny - ↑ stężenia wolnej bilirubiny
Zaburzenie wydzielania ↑ stężenia bilirubiny sprzężonej.
Odczyn van den Bergha – zachodzi w środowisku wodnym, dlatego tylko rozpuszczalna w wodzie sprzężone pochodne bilirubiny reagują z dwufazowym kw.sulfanilowym dając czerwono – fioletowe zabarwienie(odczyn bezpośredni)
Wolna bilirubina tzn. nie sprzężona ale połączona z albuminami daje + reakcje van den Bergha dopiero po dodaniu alkoholu (odczyn pośredni)
Zaburzenia metabolizmu bilirubiny
§ bilirubina niezwiazana
a) nadmierna synteza bilirubiny w żółtaczce hemolitycznej;przyczyny niedokrwistości, talasemie
b) zaburzenia transportu we krwi bilirubiny połączonej z albuminami (przekroczenie zdolności wiązania przez albuminy- nadmiar bilirubiny lub wiązanie albumin przez leki - ↑poziomu bilirubiny we krwi
c) zaburzenia wychwytywania bilirubiny przez hepatocyty;przyczyna : wiązanie bilirubiny przez kwas glukuronowy lub ↓ ilości białek Y,Z (głód wysiłek fizyczny);zespółGilberta – wrodzony brak ligandyn Y, Z
d) zaburzenia procesu wiązania bilirubiny w mikrosomach hepatocytów ; zespół Criglera Najjara – brak aktywności urydylo-glukuronylo-transferazy w hepatocytach (zaburzenia sprzęgania - ↑ bilirubiny wolnej we krwi) Pojawia się bezpośrednio po urodzeniu dziecka(stężenie 15-30 a nawet 50 mg%) Watroba powiększona,w żółci bardzo mało barwników, brak ich w moczu Przy braku leczenia – żółtaczka jądrowa.
§ blirubina niezwiązana
a) zaburzenia wydzielania do kanalików żółciowych (uszkodzenie hepatocytów w zapaleniu wątroby, uszkodzenie miąższu przez alkohol, leki, czterochlorek węgla)
b) zaburzenia wewnątrzwątrobowego transportu żółci wewnątrz kanalików(zastój, patologiczne rozszerzenie kanalików)
c) zaburzenia zewnątrzwątrobowego transportu żółcie przez drogi żółciowe (pierwotna marskość, zastój pozawątrobowy (rak głowy trzustki)
Zastój żółci:
Ø uszkodzenie miąższu wątroby
Ø zmiany zapalne przewodów żółciowych
Ø nagromadzenie bilirubiny (żółtaczka)
Ø nagromadzenie kwasów żółciowych
§ brak hamowania przez te kwasy syntezy cholesterolu w jelicie hipercholestero-
§ hamowanie w wątrobie przemiany cholesterolu do kw. żółciowych lemia
§ krew i tkanki – świąd
§ brak kw. tłuszczowych w treści jelitowej – stolce tłuszczowe
...
justysia_koscian