1. Wiersz: Czy to można zrozumieć,czy w to można uwierzyć,że kiedyś dzieciom broniono polskich pacierzy?Że się po kryjomu po polsku czytać uczono ? Jakże jesteśmy szczęśliwedziś my - polskie dzieci, w wolnym urodzone kraju!Jakże jasno dziś nam Biały Orzeł świeciw dniu Trzeciego Maja!Dziś w wolnej Polsce naród całyświęci ten dzień radosny, dzień wolności i chwały,święto wiosny!2. Wysłuchanie fragmentu poloneza Michała K Ogińskiego pt.„Pożegnanie ojczyzny”.3. Narrator:Osoba I:Nad poprawą Rzeczypospolitej myśleli od dawana troskliwi o los ojczyzny obywatele. Elekcje, bezkrólewie, liberum veto, konfederacje, wolność szlachecka zmieniona w swawolę, tron bez władzy, skarb bez pieniędzy, obrona bez wojska – oto szereg przyczyn, które prowadziły Polskę do nieuchronnego upadku.Osoba II:Rządził w Rzeczpospolitej, kto chciał i jak chciał. Lekceważono przestrogi. Pierwszy rozbiór Polski uderzył jak grom niespodziewany, a tak ogłuszający, że przerażenie odebrało siły, obezwładniło wszystkich. Pod wpływem tego ciosu obudziło się sumienie narodowe. Jednak znaleźli się jeszcze ludzie, którzy chwalili stary porządek i nie chcieli dostrzegać zbawienia w reformach społeczno-politycznych.
4. Wiersz: „Radosny dzień”Takiego maja,ślicznego majanie było jeszcze!Umył się ranorosą poranną,srebrzystym deszczem.Potem się otarłprzędzą ze złotaw tęczę wplecioną,włosów promieniezwiązał misterniewstążką czerwoną.Po słońca smużkachna lekkich nóżkachzbiegł z piosnką do nas,fiołki, sasanki,kaczeńców wiankiprzyniósł w ramionach.Zieleń i błękit,trele piosenkirozsypał szczodrze ...Jakże z tym majem,prześlicznym majembyło nam dobrze!5. Narrator III:Ten pełen entuzjazmu i nadziei wiersz napisano z okazji uchwalenia Konstytucji 3 Maja w 1791 roku. Konstytucja ta bowiem wyrażała nadzieje Polaków z jednej strony na wzmocnienie państwa, władzy królewskiej i wojska, z drugiej zaś na nadanie praw mieszczanom oraz poprawienie sytuacji chłopów.Uchwalając Konstytucję 3 Maja posłowie Sejmu Czteroletniego podjęli próbę ratowania Rzeczypospolitej.6. Wiersz:Witaj majowa jutrzenko,świeć naszej polskiej krainie,ucieszymy Ciebie piosenkąprzy hulance i przy winie.Witaj Maj, Trzeci Maj!u Polaków błogi raj!Nierząd braci naszych cisnąłgnuśność w ręku króla spała,a w ten Trzeci Maj zabłysnąłi nasza Polska powstała.Witaj Maj, piękny Maj Wiwat wielki Kołłątaj!7. Wysłuchanie Pieśni Legionów Polskich we Włoszech.8. Narrator III:Konstytucja 3 Maja została uchwalona w 1791 roku przez Sejm Czteroletni podnazwą „Ustawa rządowa”. Była to pierwsza w Europie, a druga w świecie po Stanach Zjednoczonych ustawa zasadnicza, będąca bardzo śmiałą, jak na owe czasy, próbą zreformowania ustroju Polski szlacheckiej w duchu nowych ideałów wieku oświeconego.„W imię Boga w Trójcy Świętej jedynego. Stanisław August z bożej łaski i woli narodu Król Polski (…) niniejszą konstytucję uchwalamy i tę całkowicie za świętą, za niewzruszoną deklarujemy (…).” 9. Narrator IV:Konstytucja składała się z 11 rozdziałów:I. Religia panująca.
II. Szlachta, Ziemianie.
III. Miasta i Mieszczanie.IV. Chłopi włościanie.
V. Rząd, Władze Publiczne.
VI. Sejm, czyli Władza Prawodawcza.
VII. Król, Władza Wykonawcza.
VIII. Władza Sądownicza.
IX. Regencja.
X. Edukacja.
XI. Siła zbrojna Narodowa.Uczniowie pokazują kartony z rozdziałami.
10. Narrator III:Społeczeństwo Warszawy z ogromną radością przyjęło nowy akt prawny, wiwatując od rana na Placu Zamkowym na cześć ich twórców.11. Wiersz:Zgoda Sejmu to sprawiła,że nam wolność przywróciła.Wiwat, krzyczcie wszystkie stany,niech żyje król kochany.Wiwat Sejm i naród cały!Dziś nam nieba żywot dały.Wiwat, krzyczcie wszystkie stany,niechaj żyje król kochany!12. Wiersz:Stanisław Aleksandrzak„Rocznica”
Trzeci Maja radością wiosennąwszystkich ludzi dziś w Polsce powitał,Sztandarami biało-czerwonymiumaiła się Rzeczpospolita. Umaiły się też pierwszym kwieciem łąki, pola i w ogrodach drzewa,Maj się pieśnią zwycięskiej wiosnyzgodnym chórem z ludzi rozśpiewał.Rozpłynęła się już pieśń radosnagłośnym echem po ojczystym kraju- Witaj, witaj, Majowa Rocznico,pamiętny Trzeci Maju.
______________________________________________________________________________13. Narrator V:Główni twórcy konstytucji to: Stanisław August Poniatowski;Ignacy Potocki;Hugo Kołłątaj;- wchodzą uczniowie niosący kartony z nazwiskami;Konstytucja 3 Maja utrzymywała uprzywilejowane stanowisko szlachty,osłabiając pozycję magnaterii, rozszerzyła prawa mieszczan. Zapewniałachłopom opiekę „prawa i rządu”.14. Fragment tekstu źródłowego Konstytucji, osoba I:„Lud rolniczy, spod którego płynie najobfitsze bogactw krajowe źródło, który najliczniejszą w narodzie stanowi ludność, a zatemnajdzielniejszą w kraju siłę, tak przez sprawiedliwość ludzkości i obowiązki chrześcijańskie, jako i przez własny nasz interes dobrze zrozumiały, pod opiekę prawa i rządu krajowego przyjmujemy”15. Narrator V:Zniosła liberum veto i wolną elekcję, wprowadziła dziedziczną monarchię oraz zakaz zawiązywania konfederacji.16. Fragment tekstu źródłowego Konstytucji, osoba II:„Wszystko i wszędzie większością głosów zdecydowane być powinno, przeto liberum veto konfederacyjne wszelakiego gatunku i sejmy konfederackie jako duchowi niniejszej Konstytucji przeciwne, rząd obalające, społeczności niszczące na zawsze znosimy.”17. Narrator V:Zniosła podział na Koronę i Litwę. Naczelnym organem władzy miał być Sejm, zmniejszono rolę Senatu. Wzmocnione zostały rząd z królem oraz władza wykonawcza. Ustawa ta powstała pod wyraźnym wpływem idei, które zrodziły Konstytucję Stanów Zjednoczonych i francuską Deklarację Praw Człowieka i Obywatela. Konstytucja polska czyniła wielkie wyłomy w ustroju stanowym i wprowadziła Polskę na drogę postępu.
18. Fragment tekstu źródłowego Konstytucji, osoba III:„Uznając, iż los nas wszystkich od ugruntowania i wydoskonalenia Konstytucji narodowej jedynie zawisł, długim doświadczeniem poznawszy zadawnione rządu naszego wady, a chcąc korzystać z pory, w jakiej się Europa znajduje, wolni od hańbiących obcej przemocy nakazów, ceniąc drożej na życie nad szczęśliwość osobistą, niepodległość i wolność, którego los w ręce nasze jest powierzony. Chcąc na błogosławieństwo i wdzięczność współczesnych i przyszłych pokoleń zasłużyć mimo przeszkód dla dobra powszechnego, dla ugruntowania wolności dla ocalenia ojczyzny naszej i jej granic niniejszą Konstytucję uchwalamy.”
19. Wiersz:Franciszek Karpiński„Na dzień 3 Maja”Rzucajmy kwiaty po drodze,Kędy przechodzić mająSzczęście narodu wodze,Co nowy rząd składają,Weźmy weselsze szaty,Dzień to kraju święconyJakże ten król nasz bogaty!Skarb jego – serc miliony.20. Jakub Jasińki „Do narodu” – fragment, osoba I:„Narodzie! Niegdyś wielki, dziś w smutnej kolei, Wyzuty z siły, bogactw, sławy i nadziei, Co niegdyś mocą broni i nade wyboremDziś pod jarzmem zhańbienia, klęsków i niewoliDumnych jesteś igrzyskiem i postawą swowoli.Ty, coś orężem obce przemierzał narody,Patrz, co z tobą zrobiły domowe niezgody!21. Jakub Jasińki „Do narodu” – fragment, osoba II:Jużeś po długim smutku darem oświeceniaPoczął uznawać gmach silny dawnego znaczeniaI już widział z postrachem twój sąsiad niegodny,Czym zostać może Polak, wolny i zgodny!
22. Wiersz:Michał Aret„Trzeci Maj”Maj – rocznica pięknych serc!Maj – rocznica wielkich myśli,Tym, co dawno przeminęli,Hołd składają, ci co przeszli.Choć przeminął dawno wiek,Dawne hasła się zmieniły,Orzeł począł nowy bieg.Lecz z przeszłości czerpał siły.Z tych w ciemnościach jasnych chwil,Kiedy miłość pobratałaW jedną całość Polski stany,Miłość ponad wszystko trwała.Tym, co w Polsce dali myśl,Aby stworzyć cud majowy,Cześć z oddaniem złóżmy dziś, przed pamiątką chyląc głowy.
23. Narrator VI:Konstytucja 3 Maja została obalona w połowie 1792 roku wskutek agresjirosyjskiej i konfederacji targowickiej. O swoją wolność i prawa musieliPolacy walczyć przez wiele lat. Konstytucja 3 Maja stała się w tych latachsymbolem wewnętrznych sił narodu, zdolnego do politycznego odrodzenia się.Do dziś aktualne są słowa poety J Krasickiego.24. Wiersz:J Krasicki„Hymn do miłości ojczyzny”
Święta miłości kochanej ojczyzny,Czują cię tylko umysły poczciwe.Dla ciebie zajadłe smakują trucizny,Dla ciebie więzy, pęta niezelżywe!Kształcisz kalectwo przez chwalebne blizny,Gnieździsz w umyśle rozkosze prawdziweByle cię można wspomóc, byle wspierać,Nie żal żyć w nędzy, nie żal umierać.25. Wysłuchanie fragmentu końcowego poloneza M K Ogińskiego
jaceks1